Instalacje budowlane i sieci miejskie dr inż. Marcin Radoń
Wykład 1. 23/02/2011
Instalacje wodociÄ…gowe
Literatura:
1. Hoffman Z. Instalacje budowlane
2. Jarecka U. Instalacja i urzÄ…dzenia sanitarne&
3. &
Zapotrzebowanie na wodÄ™:
" Zależnie od nawyków użytkowników instalacji
" Uwzględnia tzw. Normę fizjologiczną  najmniejsza ilość wody, która pozwala na prawidłową
przemianę materii 2.5-3.5l/dzień
" W gospodarstwie domowym woda zużywana jest na:
Øð Picie i gotowanie 3-10l/doba/osoba
Øð Utrzymanie higieny osobistej 10-20l mycie, kÄ…piel 15-50l
Øð Pranie 20-40l
Øð Zmywanie naczyÅ„ 10-30l
Øð SpÅ‚ukiwanie miski ustÄ™powej 20-40l
Øð SprzÄ…tanie pomieszczeÅ„ 7-10l
" dobowe zużycie wody na 1 mieszkańca wynosi średnio 150l
" zużycie dobowe innych miejscach
Øð żłobek 75l/dziecko
Øð szpital 450l/łóżko
Øð konie 60l/sztukÄ™
Szara woda   brudnawa  może zostać powtórnie wykorzystana np. z umywalki do spłukiwania
miski ustępowej
y
ródła wody:
a) z
ródlana-mała wydajność, brak znaczenia gospodarczego
b) wody gruntowe- żyły wodne nad nieprzepuszczalną warstwą gruntu
Øð pÅ‚ytkie  możliwość poÅ‚Ä…czenia warstw wodonoÅ›nych z wodami
powierzchniowymi przez szczeliny w gruncie, mogą zawierać bakterie i
zanieczyszczenia
Øð gÅ‚Ä™bokie- maÅ‚a ilość bakterii, czÄ™sto niepożądane wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci fizyczne i
chemiczne (zawierają żelazo, wapń-> twardość wody)  mogą być
bezciśnieniowe
Øð
c) Powierzchniowe wody rzeczne  wymagajÄ… dobrego oczyszczenia, zawierajÄ… wiele
zanieczyszczeń
d) Wody stojące w zbiornikach naturalnych (jezioro) lub sztucznych, lepsza jakość wody niż z
rzeczki, ale przy zbiornikach płytkich ma wiele cech wody rzecznej i jest jakościowo najgorsza
Ujęcia wody:
a) Miejskie lub osiedlowe wodociągi składają się z urządzeń służących do ujmowania wody, jej
oczyszczeniem i dezynfekcji, ze zbiorników, pompami oraz magistrali i przewodów
rozprowadzajÄ…cych wody po osiedlu
b) Ujęcia wód podziemnych:
Øð Studnie kopane 30m
Øð Studnie abisyÅ„skie
c) Ze względów sanitarnych każde ujęcie wody musi być zabezpieczone strefą ochronną
obejmującą teren przylegający do ujęcia, z
ródło wody oraz ujęcie wody
d) Strefy obszaru ochrony ujęć wody są określone w ustawie Prawo wodne z 18.07.2001
Studnia kopana:
a) Powszechnie stosowane ujęcie wód płytkich
b) Niewielka wydajność
c) Głębokość szybu zależna od
zalegania wód gruntowych 5-15m
d) Zbudowana z kręgów betonowych
lub żelbetowych o średnicy 0.8m
1.0m lub 1.2m o wysokości 0.3-
1.0m Å‚Ä…czonych zaprawÄ…
cementowÄ…
e) Wykonanie przez opuszczenie
kręgów(wybieranie spod ziemi na
głębokości zapewniającej
odpowiednią ilość wody)
f) Na dnie filtr żwirowy
g) Ocembrowanie studni wystajÄ…ce z ziemi co najmniej 0.2-0.3m
h) Studnia zabezpieczona przed przenikaniem do wnętrza wód powierzchniowych
Øð DookoÅ‚a studni rów o gÅ‚Ä™bokoÅ›ci 1-1.5m i szerokoÅ›ci 1.0m zasypany
ubitÄ… glinÄ…
Øð Powierzchnia pokryta  trwaÅ‚ych i szczelnych  (??)
Øð Spadek wokół 10%
Studnia abisyńska:
a) Najprostsza, rurowa
b) Służy do pobierania wód zaskórnych z piasku,
piasków gliniastych oraz tam gdzie górne
warstwy ziemi są dość silnie nasycone wodą
c) Składa się ze stalowej rury o średnicy 32-
50mm oraz filtru o długości 1-2m z
nawierconymi otworami o średnicy 5-11mm
owiniętego siatką miedzianą
d) Filtr zakończony ostrzem (rura wbijana) lub
świdrem (wkręcona)
Studnie wiercone:
a) Stosowane do ujęcia głębokiej wody
gruntowej (kilkadziesiÄ…t do kilkaset
metrów)
b) Wymagana duża wydajność
c) Wykonywane przez
wyspecjalizowane przedsiębiorstwo
hydrologiczne na podstawie
szczegółowych dokumentacji
d) Wykonywane z rur płaszczowych
(okładzinowych) do których
opuszcza siÄ™ kolumnÄ™ filtrowÄ…
pobierajÄ…cÄ… wodÄ™
e) Rura płaszczowa zamknięta od góry
specjalną głowicą obudowana
studzienkÄ…
Ujęcia wód powierzchniowych:
a) Umieszczone w miejscach, gdzie jest najmniejsza możliwość zanieczyszczeń, zawsze powyżej
odpływów kanalizacyjnych na biegu wklęsłym
b) Przewody wlotowe powinny być umieszczone w naturalnych lub specjalnie wybudowanych
zatokach, wlot obudowany kamieniami i zwirem
c) Wloty zabezpieczone kratą i zakładana tak, aby odległość zarówno od dna rzeki jak i od
zwierciadła wody wynosiła nie mniej niż 1m
d) Przy ujmowaniu wody z dużych rzek stosuje się ujęcie zatokowe  zatoka o głębokości 0.5-1.0
m większej niż głębokość rzeki i czerpki(?)
e) Ujęcia wody spod dna rzeki  pod dnem rzeki dreny połączone ze studnią na brzegu, pokłady
piasku między dnem rzeki i drenami to naturalny filtr po& (?)
Instalacje Maciej Krzysztoforski gr.6
Wykład 3 09/03/11
Wodomierze
" Przyrząd do samoczynnego pomiaru rejestracji objętości przepływającej przez niego wody,
umożliwiają rozliczenie między dostawcą a odbiorcą
" Zakładane na połączenie wodociągowym, stanowią jego zakończenie
" Wodomierze wirnikowe (skrzydełkowe lub śrubowe)  pomiar objętości lub masy
przepływającej wody
" Wielkości wodomierza określa średnica nominalna DN [mm] oraz nominalne natężenie
przepływu Qn[m3/h]
Lokalizacja wodomierza
 główny za pierwszą ścianą
" W piwnicy budynku lub studzience wodomierzowej na zewnÄ…trz
" W mieszkaniu (Å‚azienka, kuchnia, pomieszczenie gospodarcze)
" Wymagania dotyczące montażu zależą od typu wodomierza
" Wodomierze kryte montowane w specjalnym kanale 130-160cm nad podłogą w odległości
10cm od siebie, drzwiczki rewizyjne w kanale muszą być umieszczone minimum5cm od
tarczy&
3 RYSUNKI SCHEMATU
Wewnętrzna instalacja wodociągowa
" Instalacja wodociągowa  zespół urządzeń wodociągowych oraz przewodów uzbrojonych
dostarczający użytkownikom nieruchomości wodę zgodnie z jej przeznaczeniem
sanitarnym
" Zadanie- dostarczanie wody do wszystkich punktów czerpalnych znajdujących się w
budynku i na terenie przyległym do niego oraz do celów pożarowych
" Składa się z przewodów wodociągowych z uzbrojeniem, zaczyna od głównego zaworu
umieszczonego za wodomierzem od strony budynku
o Przewody rozdzielcze  doprowadzają wodę do pionów
o Przewody pionowe (piony)
o Odgałęzienia  doprowadzają wodę do punktów czerpalnych
Wewnętrzna instalacja wodociągowa
" W budynkach o średniej wysokości wykonuje się instalacje jednostrefowe z
rozdziałem dolnym lub rozdziałem górnym (rysunek schematów a) i b) )
" W budynkach wysokich  instalacje wielostrefowe z przewodami rozdzielczymi na
tylu kondygnacjach, ile jest stref (rysunek a) i b) )
Zdjęcie
Wewnętrzna instalacja wodociągowa
Materiały do wykonywania instalacji wodociągowej
" Rury z PVC 16-100mm (różne Poli& ), łączone za pomocą kleju ( wklejania bosego
końca rury w kielich kształtki) lub na fabrycznie przygotowany gwint z
uszczelnieniem gwintu taśmą teflonową, nie wolno nacisnąć gwintu na rurach
oraz łączyć przez spawanie [białe lub szare kolory, zielone = aquacośtam]
" Rury miedziane
" Rury stalowe ze szwem 15-50mm i stalowe walcowane bez szwu, 65,80,100mm 
łączone na gwint za pomocą łączników i kształtek stosowane w stacjach
uzdatniania wody, instalacjach hydroforowych
Uzbrojenie instalacji wodociÄ…gowej
" Wszelkie urządzenia służące do czerpania lub zamykania przepływu wody\
" Zawory przelotowe z zaworem spustowym  odcinają część instalacji, montowane przed
każdym pionem wodociągowym
" Zawory odcinające na każdym poziomym odgałęzieniu przewodu doprowadzającym wodę
ciepłą lub zimną do mieszkania oraz przed każdym urządzenie spłukującym miski ustępowe,
przed pralkami, zmywarkami
" Zawory czerpalne służące do czerpania wody z instalacji  zawory zwykłe, skośne (zlw,
umywalna) ze złączką do wężą gumowego (kotłownie, pisuary), hydranty ze złączką do wężą
ogrodniczego
" Baterie przy umywalkach, zlewozmywakach
" Zawory pływakowe do dozowania wody np. do spłuczek
" Zawory bezpieczeństwa zabezpieczające urządzenie np. hydroforowe przed wytworzeniem
ciśnienia większego niż robocze
" Zawory zwrotne umożliwiające przepływ wody tylko w jednym kierunku
Zasady prowadzenia instalacji wodociÄ…gowej
" Przewody wodociągowe powinny być prowadzone:
o Zgodnie z projektem instalacji
o Tak, aby nie ruszyć statyki budynku
o Po wewnętrznych ścianach budynku
o Równoległe lub prostopadłe do ścian budynku ze spadkiem gwarantującym
możliwość odwodnienia oraz odpowietrzenia
o Z jak najmniejsza ilością załamań
o Po najkrótszych trasach
" Przewody zabezpieczone przed uszkodzeniem i zamarznięciem (pomieszczenia o
temperaturze wyższej niż 0 C)
" Przy przejściach przez elementy konstrukcyjne budynku nie mogą znajdować połączenia rur
Zasady prowadzenia instalacji wodociÄ…gowej
o Przewody rozdzielcze poziome i pionowe prowadzone po wierzchu ścian wewnętrznych
(największa średnica, dużo połączeń, konieczność dostępu)
o Pozostałe przewody (piony, podejścia ) na powierzchni ścian lub w bruzdach ściennych z
izolacją powietrzną dokoła rur (bruzdy zakryte po próbie na ciśnienie)
o Przytwierdzone do ścian z uchwytami, hakami lub wspornikami w odstępach 2-5m
RYSUNKI
Wysokość ustawienia armatury(rysunek)
Sieć kanalizacyjna
" Zespół przewodów i urządzeń służących do odprowadzenia ścieków do oczyszczalni lub
odbiorniki
o Åšcieki gospodarczo  bytowe (sanitarne  fekalia)
żð PowstaÅ‚e w wyniku czynnoÅ›ci fizjologicznych czÅ‚owieka oraz czynnoÅ›ci
zwiÄ…zanych z gospodarstwem domowym
żð Wody zużyte do spÅ‚ukiwania ustÄ™pów 65% z kÄ…pieli, mycia naczyÅ„
żð Zanieczyszczenia  zwiÄ…zki organiczne 60% i nieorganiczne (detergenty)
o Wody odpadowych z deszczu i śniegu
żð Zanieczyszczenia  pyÅ‚y, ziarna gruntu, oleje
o Ścieki przemysłowe
żð Wody zbÄ™dne lub użyte podczas procesów produkcyjnych
żð Ograniczanie iloÅ›ci zużywanej wody (zamkniÄ™ty system obiegu wody)
o Åšcieki pochodzÄ…ce z infiltracji
żð Przedostawanie siÄ™ do kanalizacji wód podziemnych
żð Podwyższona ilość żelaza i inne zanieczyszczenia gruntu
Schemat ideowy układu kanalizacji: rysunek
Systemu (układy) sieci kanalizacyjnych:
" System pełny
o Kanalizacja ogólnospławna
żð A
ączy wszystkie ścieki w jednej wspólnej sieci
żð Przystosowana do odprowadzania przeciÄ™tnych krótkich opadów
żð GwaÅ‚towne opady  urzÄ…dzenia odciążajÄ…ce siec: przelewy i dodatkowe
kanały burzowe
żð Przez oczyszczalniÄ™ Å›cieki rozcieÅ„czone wodami deszczowymi
o Kanalizacja rozdzielcza
żð Dwa niezależne przewody wód opadowych i Å›cieków
żð Sieć przewodów opadowych przyjmuje caÅ‚ość opadów i wprowadzane jesy
bezpośrednio do odbiornika
żð Åšcieki o staÅ‚ym natężeniu przepÅ‚ywu przeprowadzane przez oczyszczalniÄ™
o Kanalizacja półrozdzielcza
żð dwa rodzaje urzÄ…dzeÅ„ współpracujÄ…cych ze sobÄ…  część Å›cieków opadowych
łączona jest z pozostałymi ściekami
" system częściowy  rezygnacja z kanalizacji deszczowej
" kanalizacja bezodpływowa  ścieki z instalacji odprowadzane do zbiorników bezodpływowych
i wywożone do oczyszczalnie taborem asenizacyjnym
Kanały sieci kanalizacyjne
" materiały do wykonywania sieci kanalizacyjnej
o rury kamionkowe
żð z gliny kamionkowej wypalane w temp. 1200-1400 C powlekane warstwÄ…
szkliwa
żð Å›rednica 100-1000
żð Kielichy uszczelnione sznurem konopnym i kitem asfaltowym lub zaprawÄ…
cementowÄ…
o Rury betonowe
żð Åšrednica 150-600mm stosowane do kanalizacji deszczowej
o Rury żelbetowe
żð Åšrednica 400-1200mm kanalizacja deszczowa, wiÄ™ksze obciążenie
o Rury z PE
Kształt zbiorczych rur kanalizacyjnych
" Przekroje eliptyczne, jajowe zwykłe, jajowe odwrócone
" Wymiary 1,2-2,4m szerokości 0,6-1,6m
" Przekroje kołowe o średnicy do 1500mm
" W kanalizacji ogólnospławnej stosowane są najczęściej przewody jajowe lub gruszkowe
Uzbrojenie kanałów
" Studzienki rewizyjne
o Umożliwiają dostęp do kanału ( czyszczenie, kontrola, naprawa, wietrzenie kanałów)
o Ustawiane w odległości 50-150m zależnie od średnicy i przeznaczenia kanału
o Wykonywane z kręgów betonowych
" Wpusty uliczne ściekowe
o Umożliwiają odprowadzenie ścieków odpadowych z ulic
o Odstęp 30-100m połączone z kanałami
o Jeden wpust uliczny może zabrać wodę z około 500m2
o Składają się z kraty żeliwnej z lejem nadstaw& ..
" Studnie kaskadowe
o Zejście odpływów z jednego kanału do drugiego przy łącznie kanałów biegnących na
różnych poziomach
" Zasuwy lub wrota
o W wylocie przewodów
o Zabezpieczają przewód przed zalaniem w razie podniesienia się poziomu wód w
odbiorniku
" Kraty zamykające wyloty kanałów do odbiorników
" Pompy ścieków
o Ścieki i wody odpływają grawitacyjnie (przewody ze spadkiem w kierunku odbiornika)
o Konieczność podniesienia ścieków przy niżej położonej np. części osiedla
Instalacje Maciej Krzysztoforski gr.6
Wykład 4 16/03/11
Budowa kanałów
" Układane pod jezdnią w osi drogi
" Spadek zależny od średnicy rurociągu
[TABELA]
" Nadmierne spadki powodują duże zagłębienie i prędkość ścieków
" Minimalna głębokość ułożenia przewodów 1-1.8m zależna od głębokości przemarzania
gruntu, głębokości posadowienia budynku, poziomu wody w zbiorniku, długości kanału i
spadków założonych w projekcie
" Przy mniejszym zagłębieniu konieczne jest wykonanie izolacji termicznej
" Wykonywane w odpowiednio zabezpieczonych wÄ…sko przestrzennych
RYSUNEK
Przykanalik
" Przewód zbierający ścieki ze wszystkich przewodów poziomych na terenie budynku i
odprowadzający je do kanału miejskiego
" Kanalizacja ogólnospławna  jeden kanalik, rozdzielcza  dwa
" Wykonywany z tworzywa sztucznego, rur kamionkowych
" Spadek minimalny 2 maksymalny 20%
" minimalna średnica 150mm u nie mniej niż średnica największego przewodu odpływowego
połączonego z przykanalikiem
" prowadzone prostopadle do kanałów ulicznych
" zmiany kierunku przez studzienki kanalizacyjne
" studzienki przy zmianie spadku włączeniu kilku przewodów odpływowych
" pierwsza studzienka minimum 2,5-3 m od ściany budynku
" głębokość ułożenia zależy od strefy przemarzania gruntu
" odległość minimum 1,5m od innych instalacji (woda, gaz)
" przyłączenie do sieci miejskiej wykonane na wysokości od dna 30-50cm
" sprawdzenie hydrauliczne przykanalika
Instalacja kanalizacyjne  zespół powiązanych ze sobą elementów służących do odprowadzania
ścieków z obiektu budowlanego i jego otoczenia do sieci kanalizacyjnej zewnętrznej lub do innego
zbiornika
Instalacja kanalizacyjna składa się z:
" poziomych przewodów odpływowych (poziomy)
" pionowych przewodów spustowych (piony)
" podejść łączących przybory sanitarne z pionami RYSUNEK
Instalacja wewnętrzna-materiały
" rury żeliwne jedno- lub dwukielichowe
o średnica 50, 75, 100,150mm, grubość ścianek 3,5-6mm
o przewody odpływowe, rzadziej piony kanalizacyjne
żð żeliwne ksztaÅ‚tki kielichowe  zmiany kierunków, wykonywanie odgaÅ‚Ä™zieÅ„,
kształtowanie podejść (kolana, łuki, odgałęzienia, odnogi)
żð doÅ‚Ä…czniki do poÅ‚Ä…czenia rur kamionkowych i żeliwnych
żð rewizje (czyszczaki)
" dostęp do przewodu (czyszczenie)
żð zwężki (redukcje)
" zmiana przekroju
" rury kamionkowe
o przykanaliki, rzadziej przewody odpływowe i piony kanalizacyjne
o łączone za pomocą kielichów
o odporne na działanie środków chemicznych (ścieki agresywne)
o nie są wytrzymałe na uderzenia
o instalacje w laboratoriach i budynkach przemysłu chemicznego, koryta pralnicze,
zlwy i zmywaki do instalacji kwasoodpornych
" rury betonowe
o połączenie z kanałem ulicznych oraz odprowadzenie wód deszczowych
o znaczne oporty przepływu, mało wytrzymałe na ścieranie i zgniatanie
o odporne na temperatury i środki chemiczne
" rury z miękkiego ołowiu
o ścieki chemiczne aktywne (laboratoria, zakłady przemysłowe)
" rury stalowe
o podejścia do umywalek, bidetów, pisuarów
o A
Ä…czone na gwint lub spawanie
" rury z tworzyw sztucznych
o najpopularniejszy materiał do budowy sieci wewnętrznej
o polipropylen PP, polietylen PE, żywica poliestrowa wzmacniana włóknem szklanym
GRE, odmiany polichlorków PVC
o rury z GRE  ciężkie, odporne na wysoką temperaturę wody i chemikaliów
o rury PVC,PP,PE  dobre parametry hydrauliczne (mały współczynnik chropowatości),
lekkie, nie ulegają korozji, łatwe w montażu, odporne na związki chemiczne, mało
odporne na uszkodzenia mechaniczne i temperaturę (powyżej 60 C)
o średnica rur 110mm na piony, podejścia do WC oraz 50mm na podłączenia do
pozostałych urządzeń (krótkie odcinki do umywalki 32mm)
RYSUNEK
Sposoby Å‚Ä…czenia rur
" kielichowych
o włożenie bosego końca jednej rury w kielich (mufkę) drugiej
o uszczelnienie połączenia  uszczelki gumowe, sznur konopny, zaprawa
o klejenie rur plastikowych  klej stanowi jednocześnie usztywnienie
" bezkielichowe
o połączenia zgrzewane lub przez z nasówkę z rur PP, PE
RYSUNKI
Uzbrojenie przewodów
" syfony
o zamknięcia wodne w przyborach do odprowadzania ścieków do rur spustowych
o zaopatrzone w korek rewizyjny
o umożliwia przedostawanie się przykrych zapachów do przemieszczenia
" syfony butelkowe
o w umywalkach, z odkręcanym osadnikiem
" syfony nadstropowe
o połączenia wanny z podejściem
" zawory i zasuwy burzowe
o zapobiegają zalaniu pomieszczeń podczas podniesienia się poziomu w kanale (deszcz)
" rura wentylacyjna (wywiewna)
o na pionie odprowadzającym ścieki sanitarne
o średnica 50-100mm większa od średnicy pionu
o przedłużenie przewodu spustowego
o z żeliwa, blachy stalowej ocynkowanej, tworzywa sztucznego
" tłuszczowniki
o urządzenia odtłuszczające ścieki kuchenne
o z wiaderkiem do osadzania się tłuszczu
" separatory
o wydzielają ze ścieków, olej (garaże)
" osadniki żeliwne
o na tłuszcz i błoto w postaci studzienek z cegły (garaże)
RYSUNKI
Przewody odpływowe (poziomy)
" przewody odprowadzające ścieki z pionów do przykanalika pod piwnicami
" odcinki proste, równoległe lub prostopadłe w rzucie poziomym do fundamentów i przegród
budowlanych
" minimalna głębokość ułożenia przewodów odpływowych po podłogą piwnicy: 0,3 m (rury
żeliwne) 0,5 (rury kamionkowe)
" spadek stały, zależny od średnicy 0,8% (średnica 250mm)  2% (100mm)
" spadek maksymalny zależy od materiału- 10% (kamionkowe)  40% (żeliwne)
" średnice przewodów odpływowych co najmniej równe średnicy pionów ( zwykle 150mm)
" możliwość czyszczenia  czyszczaki (rewizje) co max 15m
" przewody ze ściekami tłustymi prowadzone oddzielnie  połączenie po usunięciu ze ścieków
tłuszczu i płynów lekkich w tłuszczownikach [RYSUNEK]
Piony kanalizacyjne ( przewody spustowe)
" pionowe przewody kanalizacyjne zbierające ścieki z podejść do przyborów i
odprowadzające je do przewodów poziomych
" piony deszczowe i sanitarne
" lokalizowane centralnie do przyborów
" prowadzone pionowo po wierzchu ściany lub w bruzdach instalacyjnych
" zamykane (nie na stałe) po próbie szczelności
" montowane na ścianach wewnętrznych
" średnica pionu stała na całej długości i równa co najmniej większej średnicy do pionu
" średnice pionów zwykle 110mm
" górna część pionu ponad przyborami na najwyższej kondygnacji wyprowadzona ponad
dach i zakończona rurą wywiewną
o napowietrzenie instalacji
o zapobiega wysysaniu wody z syfonów
o umożliwia odprowadzenie gazów fermentacyjnych
o minimum jeden pion wyprowadzony na dach, inne mogą być zamknięte
zaworami napowietrzajÄ…cymi
" piony powinny być zaopatrzone w rewizję(czyszczaki) czyli odcinki rury z bocznymi
otworami nakrytymi pokrywą mocowaną na śruby
Podejście kanalizacyjne
" odcinek przewodu łączący przybór sanitarny z pionem
" przy włączeniu podejścia do pionu używa się odgałęzienia z odchyleniem odnogi 45stopni
" podejścia jak najkrótsze
" spadki podejść większe od 2%
" rodzaje podejść
o podstropowe, nadstropowe, w stropie
" średnice podejść [mm]
o 40 od pojedynczej umywalki, pisuaru
o 50 od pojedynczego zlewu, zmywaka, bidetu, natrysku
o 10 od miski ustępowej oraz wpustu piwnicznego
Oczyszczanie ścieków
" Rodzaje zanieczyszczeń
o Fizyczne- ciała stałe (piasek, resztki roślin, owoców, szczątki zwierząt, resztki
mięsa, ekstrementy)
o Biologiczne  powstają wskutek rozkładu części organicznych ( w odchodach
zawierających bakterie oraz pleśnie i grzyby
o Chemiczne  sole węglowodanów, siarczany, chlorki oraz mocz, tłuszcze i
mydło
" Stopień oczyszczenia ścieków wyraża się ilością tlenu w mg/l zużywaną w peocenie
biochemicznym do utlenienia substancji  BZT ( biochemiczne zapotrzebowanie
tlenu) dla wody czystej rzecznej 1-2mg/l, zanieczyszczonej 5-10
" Sposób oczyszczania
o Mechaniczne  usuwanie ze ścieków zanieczyszczeń stałych przez cedzenie,
sedymentacjÄ™, wznoszenie, filtrowanie
o Chemiczne  usuwanie lub neutralizowanie zanieczyszczeń chemicznych
o Biologiczne  wykorzystanie procesów biologicznego utleniania do rozkładu
zanieczyszczeń organicznych
o Biologiczne z usuwanie zwiÄ…zku azotu i fosforu  zapobiega eutrofizacji (
zarastaniu ) zbiorników wodnych
o Odnowę wody  oczyszczenie ścieków w stopniu wystarczającym do
uzyskania wody do picia
Oczyszczanie wstępne
" Rozdrobnienie, oczyszczenie mechaniczne, osadzenie zanieczyszczeń
" Kraty stalowe  prześwit kolej no 40-100mm, 12-40mm 5-12mm
" Sita o szczelinach 0,7-1,5mm
" Piaskowniki  pozbawienie ścieków zanieszczyszczeń mineralnych  popiół, piasek, pył
żużlowy
o Wykonane z betonu o dł. 12-36m
o osadzenie piasku przy małej prędkośći przepływu ścieków
" odtłuszczacze  przy zmiejszeniu prędkośći przepływu ścieków tłuszcz zbiera się na
powierzchni wody
" osadniki  cząstki stałe osiadają na dnie lub wypływają na powierzchnię
o osadniki pierwotne stosowane po piaskownikach 0 osiada w nich ok. 70% czÄ…stek
nierozpuszczalnych 1.5 godzinny przepływ cieków przez osadnik
o osadniki wtórne po oczyszczeniu biologicznym
Osadniki
" poziome  poziomym ruchu ścieków, przeważnie prostokątne
" O pionowym przepływie ścieków, okrągłe
o Osadniki świeżo wodne typu Imhoffa i Omsa
o Komora gnilna nie ma styczności z napływającymi ściekami, ścieki pozbywająć się w
górnej powierzchni ciał stałych i zawiesin nie kontaktują się z częściami gnijącymi,
wypływają z osadnika świeże
o Wysokość do 8m, objętość komory fermentacyjnej około 65 litrów na mieszkańca (
kanalizacja sanitarna) i 90 litrów ( ogólnospławna)
o Szybsze osadzanie i strącanie zawiesin dzięki działaniu związków chemicznych na
ścieki ( chlorki i sole żelaza)
o Po przejściu przed osadniki ścieki rozsącza się sączkami drenażowymi w gruntach
chłonnych oddalonych od osiedla lub oczyszcza w filtrach biologicznych
RYSUNEK OSADNIKI ŚWIEŻOWODNE
PRZYDOMOWA OCZYSZCZALNIA
Instalacje Maciej Krzysztoforski gr.6
Wykład 5 23/03/11
Rodzaje oczyszczalni
I etap oczyszczania  beztlenowa:
Ścieki  osadnik gnilny-ścieki podczyszczone-&
II etap oczyszczania  tlenowe:
1. & - drenaż odsączający-odbiornik-grunt
2. & -filtr piaskowy odbiornik  woda/grunt
3. & filtr gruntowy
4. Złoże biologiczne
5. Komora osadu czynnego
Lokalizacja przydomowej oczyszczalni: duża działka musi być(może zdjęcie z muratora)
" Osadnik gnilny nie bliżej niż 5m od budynku, 2m od granicy działki i 15m od studni
" Drenaż rozsączający nie bliżej niż 30m od studni, 2m od budynku/granicy działki i 3m od
drzew
Lokalne oczyszczanie ścieków: RYSUNEK
Ścieki odpływające z budynku (1) trafiają do osadnika gnilnego (2). Przed osadnikiem może
znajdować się separator tłuszczów. Po wstępnym podczyszczeniu ścieki są równomiernie
rozprowadzane do poszczególnych nitek drenażowych (4) za pomocą studzienki rozdzielającej (30).
Następnie ścieki są rozsączane do gruntu, gdzie następuje doczyszczenie tlenowe. Wszystkie dreny
mogą łączyć się rurą zbierającą i studzienką zbierającą, której zadaniem jest napowietrzanie
drenów(5).
Elementy oczyszczalnie drenażowej:
" Dopływ ścieków
" Separator tłuszczów (fakultatywnie)
" Osadnik gnilny (jedno lub kilku komorowy)
" Rura PCW o średnicy zazwyczaj 100-110 mm łącząca osadnik ze studzienką rozdzielczą
" Studzienka rozdzielcza
" Rury drenażowe
" Napowietrzanie ( wentylacja wysoka i wentylacja niska  studzienka zbiorcza)
!! Drenaż rozsączający co najmniej 150cm powyżej najwyższego rocznego poziomu zwierciadła wód
gruntowych (które jest zmienne)!!! Max długość 25m
Osadniki gnilne: oczyszczanie ścieków z pojedynczych budynków
" Okrągłe, z kręgów betonowych lub tworzywa sztucznego
" Prostokątne trzykomorowe ( komora 50% objętości, dwie po 25%)
" Przepływ ścieków przez kształtki syfonowe utrzymujące zawiesiny na powierzchni ścieków (
ścieki przetrzymywane 2-3 doby)
" Wytrącenie gęstych zanieczyszczeń oraz proces gnilny części stałych i osadów opadających na
dno komór osadnika
" Komory osadnika połączone szybem z powierzchni terenu
Studzienka rozdzielcza:
" równomierne rozprowadzanie ścieków do poszczególnych nitek drenażu
" kształt prostopadłościanu lub walca z maksymalnie siedmioma otworami o średnicy 110mm
 do jednego z nich instaluje się rurę doprowadzającą ściek, stanowiącą połączenie miedzy
osadnikiem a studzienką rozdzielczą. Do sześciu pozostałych otworów podłącza się rury
drenażowe
" zabezpieczane pokrywami betonowymi lub pokrywami wykonywanymi z tego samego
materiału co sama studzienka tj. polietylenu
Drenaż rozsączający
" układ równolegle połączonych ze sobą rur, które mają za zadanie równomierne
rozprowadzenie podczyszczonych na powierzchni  poletku filtracyjnym
" minimalna odległość drenażu od maksymalnego rocznego poziomu wód gruntowych 150cm
" górna część rury drenażowej powinna być zabezpieczona geowłókniną
" warstwa filtracyjna pod drenażem wykonana ze żwiru o uziarnieniu 16-32mmm
" spadki rur około 3%
" zalecana długość jednej nitki: minimalna 6-8m, maksymalna 20-25m
Wentylacja:
" zapewnienie przewietrzenia złoża filtracyjnego ( warstwa kruszywa pod drenami)
" wentylacja z rury PCV o średnicy 110mm, wyprowadzonej 50cm ponad powierzchnię terenu,
zabezpieczonej daszkiem, który chroni przed czynnikami atmosferycznymi gryzoniami
CIEPA
O
" sposoby wymiany (rozchodzenia) ciepła
o przewodzenie  wymiana ciepła wewnątrz ciała od cząsteczki do cząsteczki, gdni nie
zachodzi wzajemne przesuwanie czÄ…steczek
o konwekcja  unoszenie  wymiana ciepła przez ruch cząsteczek w ciałach ciekłych
lub gazowych
o promieniowanie  radiacja  wymiana ciepła między ciałami, które promieniują,
oddają ciepło& & ..
" rodzaje paliw
o o wartoście paliwa stałego decyduje jakość właściwej masy węglowej oraz zawartość
wody i niepalnych substancji mineralnych w tej masie
o wartość opałowa paliwa (kJ/kg lub MJ/kg) - ilość ciepła wywiązująca się podczas
całkowitego spalania 1kg paliwa
Klasyfikacja instalacji ogrzewczych:
" Położenie paleniska
o Ogrzewanie miejscowe
o Centralne
o Zdalaczynne
" Sposób oddawania ciepła: ogrzewanie&
o Konwekcyjne
o PromieniujÄ…ce
o Powietrzne
o Mieszane
" Rodzaj paliwa: ogrzewanie&
o Węglowe
o Gazowe
o Olejowe
o Elektryczne
" Parametry czynnika grzewczego:
o Wodne do 115C
o Wodne powyżej 115C
o Parowe do 115C
o Parowe powyżej 115C
" Rodzaj nośnika ciepła
o Ogrzewanie wodne
o Parowe
o Powietrzne
Ogrzewanie:
" Miejscowe  urządzenie, w którym następuje wytwarzanie energii cieplnej, magazynowanie i
przekazywanie jej do ogrzewanego pomieszczenia i usytuowane w ogrzewanym
pomieszczeniu
" Centralne  urządzenie, którego zadanie jest ogrzewanie pomiszczenie znajdującego się w
pewnej odległości od z
ródła ciepła oraz w którym istnieje możliwość wyraz
nego
wyodręgbienia podstawowych elementów  z
ródło ciepła, sieć przewodów z jej
wyposażeniem, grzejniki
" y
ródlo ciepła  urządzenie, w którym najczęsciej w trakcie spalania paliw stałych ciekły lub
gazowych jest wyzwalana energia cieplna, dostarczana za pośrednictwem czynnika grzejnego
siecią przewodów od grzejników
Miejscowe uirzadzenia ogrzewania:
" Piece kaflowe
o Każdy rodzaj paliwa ( węgiel, koks, drewno, gaz ziemny)
o Zadaniem ścianek pieca jest nagromadzenie dużej ilości ciepła, aby je następnie
powoli oddawać pomieszczeniom ogrzewanym
o Moc cieplna 1m2 powierzchni pieca to400-450 W
" Kominki
o Ogrzewanie przejściowe, zaspokojenie potrzeb estetycznych
o Sprawność 5-10%
o Kominki wewnętrzne (wbudowane w ścianę wewnętrzną lub zewnętrzną z otworem
do środka pomieszczenia) zewnętrzne (wbudowane lub dobudowane do ściany
zewnętrznej z otworem skierowanym na zewnątrz budynku) kombinowane, wolno
stojÄ…ce
o Elementy składowe  palenisko, gardziel, komora dymowa, półka, zasłona dymowa
o Miejsce na kominek  należy wziąć po uwagę
żð WytrzymaÅ‚ość podÅ‚oża
żð DostÄ™p do przewodu kominowego
żð Możliwość doprowadzenia do pomieszczenia z kominkiem Å›wieżego
powietrza
żð Odpowiednie przygotowanie miejsca pod kominek
żð WÅ‚aÅ›ciwe zabezpieczenie podÅ‚ogi pod i 60 cm przed kominkiem
żð Funkcjonalność pomieszczenia
Ogrzewanie gazowe:
" Piec gazowy
o Przenikanie ciepła z pieca gazowego do pomieszczenia odbywa się przez
promieniowanie i konwekcje
o Piece promieniujÄ…ce z reflektorami, radiatorowe
o Piece konwekcyjne
" Åšcienne promienniki gazowe
o Dogrzewanie łazienek, WC, garaży
o Mieszanina gazu i powietrza doprowadzana do porowatej płytki ceramicznej (
żarnika)  spalająć się rozżapłytkę do 800C która oddaje ciepło przez promieniowanie
Elektryczne:
" Przenośne grzejniki elektryczne
o Uzupełniające lub awaryjne z
ródło ciepła (mała moc cieplna)
o Grzejniki ze spiralami oporowymi ( słoneczka)
o Konwekcyjne grzejniki olejowe z grzałką elektryczną
" Elektryczne ogrzewacze akumulacyjne
o Akumulacja ciepła w korpusie ceramicznym, ciepło dostarczana za pomocą grzałki z
oporowych elementów grzejnych
" Elektryczne ogrzewacze akumulacyjne w piecach kaflowych
" Elektryczna listwa grzewcza
o Instalowane szeregowo wzdłuż ścian pomieszczenia nad podłogą
o Regulator sterujÄ…cy temperaturÄ… w pomieszczeniu
o Jedna listwa o mocy ()W wystarcza do nagrzania 1,5m2 powierzchni pomieszczenia o
wysokości 2,5m
Ogrzewanie podłogowe:
" Ciepło rozchodzi się za pomocą fal elektromagnetycznych nagrzewających przedmioty bez
wyraz
nego podwyższania temperatury powietrza  korzystna reakcja człowieka
" Lepszy komfort termiczny i oszczędność około 12% paliwa
" Koniecznośc odpowiedniej izolacji termicznej  poniżej przewodów układane jak najlepe
materiały termo- i hydroizolacyjne, na wierzchu  wyroby o dobrej przewodności cieplnej
" Ogrzewanie elektryczne i wodne
" Zastosowanie
o Całkowite ogrzanie pomieszczeń biurowych, mieszkalnych domków letniskowych,
pomieszczeń o dużej kubaturze oraz dodatkowe podgrzanie posadzki w łazience lub
kuchni
o Na zewnÄ…trz w celu przeciwoblodzeniowym  schody, podjazdy, parkingi
" Ogrzewanie podłogowe elektryczne
o Rozprowadzenie ciepła: kable maty folie
żð Kable grzejnie  skÅ‚ada siÄ™ z czterech warstw:
" Drutu oporowego zwanego żyłą grzejną (specjalny stop metali)
" Izolacji z tworzywa sztucznego
" Ekranu (najczęściej miedziany) który stanowi ni etylko
zabezpieczenie przeciwporażeniowe, ale też eliminuje pole
elektryczne
" Osłony (najczęściej PVC)
" Przekrój przez kabel
" przekrój przez podłogę z kablami grzewczymi  ogrzewanie akumulacyjne . kable grzewcze
mają nad soba 7-10cm betonowej wylewki, która akumuluje ciepło i oddaje je jeszcze długo
po wyłączeniu zasilania
" przekrój przez podłogę z kablami grzewczymi  ogrzewanie bezpośrednie  system działa
natychmiast po włączeniu, gdyż kable grzewcze są umieszczone tuz pod płytkami posadzki
lub pod deskami podłowi na legarach
Instalacje Maciej Krzysztoforski gr.6
Wykład 6 29/03/11
" Maty grzejne
o Maty z tworzywa sztucznego z wplecionym cienkim kablem  przewodem grzejnym
o Gubość maty nie
o & & & & ?
" Montaż maty grzejnych
o matę rozkłada się na posadzce na próbe przewodami do dołu
o w odpowiednim miejscu przecina się siatke z włókna
o po rozłożeniu i przymocowaniu, matę pokrywa się cięką warstwą plastycznej zaprawy
i na niej układa nową posadzkę
o w łazienkach i we wszystkich innych pomieszczeniach wilgotnych bezpośrednio pod
posadzką np. terakotą, należy dodatkowo ułożyć izolację przeciwwilgociową
o jeżeli pokrycie ma niewielką grubość, poziom podłogi poniesie się o 1-2cm
" folie grzewcze
o wykonane z płaskich drutów aluminiowych zatopionych w folii poliestrowej
o grubość folii około 0,2mm
o zabezpieczone przeciwpożarowo
o mogą być stosowane łącznie z ogrzewaniem sufitowym
o montaż folii między legarami na termoizolacji z wełny mineralnej
żð przekroje: 1. Ogrzewanie podÅ‚ogowe 2. Renowacja starej podÅ‚ogi
OGRZEWANIE PODA
OGOWE WODNE
" ogrzewanie niskotemperaturowe (temperatura wody 40-60C)
" z
ródło ciepła tradycyjne ( kocioł, wymiennik) lub biogaz, energia słoneczna, geotermalna,
wiatr
" decyzja o instalacji na etapie projektowania (rozprowadzenie instalacji, umiejscowienie
rozdzielacza, rozkład stałych elementów, cięższy strop)
" wykończenie płytkami ceramicznymi, kamiennymi wykładzinami z tworzyw sztucznych,
wykładzinami dywanowymi, ewentualnie parkietem, panelami
" materiały przeznaczone do współpracy z ogrzewaniem podłogowym mają specjalne
oznaczenia
żð dwie dziwne ikonki: wykÅ‚adziny dywanowe i wykÅ‚adziny z tworzyw
sztucznych
rury grzewcze
" materiały
o rury z tworzyw sztucznych (polipropylen, polietylen, sieciowy  PEX, polibutylen
o rury miedziane
o rury trójwarstwowe z tworzyw z wkładką aluminiową
" średnice: np. 16mm, 17mm
" mocowanie
o spinki
o szyny z wycięciami
o styropian z występami (czopami)
Budowa i rodzaje wg PN-EN 1264 -1
" warstwa wykończeniowa
" jastrych z dodatkiem plastyfikatorów, Ew. płyty prefabrykowane
" rury grzewcze
" izolacja przeciwwilgociowa (folia PE)  uniknięcie zawilgocenia od jastrychu
" izolacja cieplna ( płyty styropianowe)  straty cieplne ku dołowi max. 10%
" konstrukcja nośna stropu
żð typa A (rury z jastrychu), typ B(rury w izolacji termicznej), typ C(rury
zatopione w jastrychu, na nimi izolacja przeciwwilgociowa, warstwy
wykończeniowe  np. w łazienkach)
Ogrzewanie sufitowe elektryczne
" ogrzewanie za pomocą folii grzewczych montowanych do listew w suficie i do belek nośnych
" stosowane we wszystkich budynkach, przy niskich pomieszczeniach  moc minimalna
elementów ( moc 125-200W/m2)
" folia pokrywa około 60% sufitu
" zabezpieczenie przeciwpożarowe  przy temperaturze około 140C przepalenie części
elementu (rodzaj bezpiecznika), co wyklucza pożar
Ogrzewanie sufitowe wodne
" taśmy promieniujące podwieszone do konstrukcji dachu
" taśmy z blachy stalowej, do której przymocowane są rury grzejne
" górna powierzchnia taśm izolowana termicznie
" temperatura czynnej ( dolnej) powierzchni 120-140C
" taśmy zasilane wodą o wysokiej temperaturze lub parą
" stosowane w zakładach przemysłowych (hale o dużych wysokościach)
Ogrzewanie ścienne
" z cienkich rurek polietylenowych (średnica 6mm)
o rurki, którymi płynie woda, mocuje się na ścianach, a rury zasilające oraz rury
powrotne są układane w podłodze tuż przy ścianie
o na rurki nakłada się warstwy tynku: najpierw o grubości około 8mm, a potem po
nałożeniu specjalnej siatki z włókna szklanego  drugą o grubości około centymetra.
o Ta cienka warstwa tynku sprawia że grzejnik ścienny ma małą bezwładność i szybko
siÄ™ nagrzewa
Ogrzewanie ścienne
" Grzewcze płyty kartonowo-gipsowe
o Płyty z gotowymi elementami grzejnymi z rur miedzianych lub rur trójwarstwowych
wewnÄ…trz
o Strona frontowa płyty jest gotowa do malowania albo tapetowania lub położenia
glazury
o Płyty grzejne można łączyć szeregowo a powierzchnię ścian między nimi wykończyć
zwykłymi płytami gipsowo-kartonowymi\
o o grubości 2cm\
OGRZEWANIE CENZTRALNE WODNE
" Zalety
o Duża niezawodność
o Prosta obsługa
o Możliwośc regulacji
o Mniejsza korozja niż w innych systemach
" Wady
o Duża bezwładność cieplna  dłuższy czas nagrzewania
o Wysokie koszty inwestycyjne
o Niebezpieczeństwo wody
" Rodzaje ogrzewania wodnego
o Ogrzewanie wodne grawitacyjne
żð Ogrzewanie z rozdziaÅ‚em dolnym (dwururowe)
żð Ogrzewanie z rozdziaÅ‚em górnym (dwururowe)
żð Ogrzewanie rozdzielaczowi
żð Ogrzewanie jednorurowe
żð ogrzewanie mieszkaniowe  etażowe
o ogrzewanie wodne pompowe
o ogrzewanie płaszczyznowe
o ogrzewanie taśmami promieniującymi
Ogrzewanie wodne grawitacyjne
" siła czynna to różnica ciężarów słupów wody ogrzanej ( zasilającej) i ochłodzonej (powrotnej)
" stosowane w małych budynkach (kubatura do 6000m3) i krótkich (do 50m) z centralnie
położoną kotłownią wbudowaną
" ogrzewanie z rozdziałem dolnym, dwururowe:
o poziome przewody rozdzielcze w podziemiu zasilają piony od dołu
o wida wznosi się pionami zasilającymi do grzejników, oddaje ciepło, wraca
przewodami powrotnymi do kotła
" przewody rozdzielcze ze spadkiem do kotłA  ujście powietrza
" naczynie wzbiorcze przyjmuje nadmiar wody, Å‚Ä…czy instalacjÄ™ z atmosferÄ…
OGRZEWANIE Z ROZDZIAA
EM GÓRNYM (DWURUROWE)
" POZIOME PRZEWODY ROZDZIELCZE NA NAJWYŻSZEJ KONDYGNACJI
" Jeden główny przewód wznośny doprowadza wodę gorącą z kotła na poddasze, skąd
rozprowadzana jest przewodami poziomymi do pionów i pionami do grzejników
" Woda ochłodzona wraca do kotła pionami powrotnymi
" Lepsze krążenie wody
" Możliwośc utrzymywania niższej temperatury w podziemiach
" Większe straty ciepła z przewodu zasilającego na poddaszu
" Rzadziej stosowane
Ogrzewanie jednorurowe
" Prowadzenie pojedynczych poziomów i pionów
" Instalacja z rozdziałem górnym
" Piony są jednocześnie przewodami zasilającymi i powrotnymi
" Zalety: możliwość prefabrykacji, mniejszy koszt przewodów
" Wady: wzajemne oddziaływanie grzejników, większa liczba grzejników
" Zawory odpowietrzajÄ…ce
" Ogrzewanie w układzie pionowym lub poziomym
Ogrzewanie mieszkaniowe  etażowe!
Instalacje Maciej Krzysztoforski gr.6
Wykład 7 6/04/11
Ogrzewanie mieszkaniowe  etażowe!
" Instalowane w domach jednorodzinnych parterowych lub piętrowych
" Najczęściej z rozdziałem górnym
" Kocioł prawie na poziomie grzejników (na parterze w kuchni, łazience)
" Krążenie wody wywołane jej ochłodzeniem w nieizolowanych przewodach
rozprowadzających nie wymaga prowadzenia przewodów ze spadkami
" System otwarty  instalacja jest połączona zawsze z atmosferą za pośrednictwem naczynia
zbiorczego
Ogrzewanie wodne pompowe:
" Wymuszony obieg wody  pompa włączona w pobliżu kotła do przewodu powrotnego lub
zasilajÄ…cego
" Układ jak dla ogrzewania grawitacyjnego  dwururowy lub jednorurowy
" Dokładne odpowietrzenie instalacji (zbiorniki odpowietrzające)
" Zależność działania ogrzewania od dostawcy energii elektrycznej
" y
ródło ciepła  kotłownia wbudowana, osiedlowa, elektrociepłownia
Rysunek&
Ogrzewanie parowe
" Ogrzewanie parowe niskoprężne
o Para wytwarzana w kotle parowym lub pobierana z instalacji wysokoprężnej po
obniżeniu jej ciśnienia do wartości maksimum 170 kPa
o Instalacja z rozdziałem dolnym lub górnym
o Rozdział górny korzystniejszy  w pionach odpływ skroplin zgodny z kierunkiem
przepływu pary
o Linia zalania  poziom wody, jaki ustala się w przewodach skroplin pod działaniem
pełnego wody, jaki ustala się w przewodach skroplin pod działaniem pełnego
ciśnienia roboczego (40mcm powyżej linii ciśnienia)
o Przewody zalane  poniżej linii zalania, nie zalane  powyżej
o Bezpośrednie , grawitacyjne odprowadzenie skroplin z grzejników do kotła  grzejniki
powyżej linii zalania
o Grzejniki poniżej linii zalania  pośrednie odprowadzenie skroplin
" Ogrzewanie parowe wysokoprężne:
o Ciśnienie pary większe niż 170 kPa (zwykle 200-400kPa)
o Stosowane w zakładach przemysłowych, do przenoszenia ciepła na duże odległości,
sporadycznie do bezpośredniego ogrzewania
o Przy doprowadzeniu pary po wysokim ciśnieniem do budynku  redukcja ciśnienia w
zaworach redukcyjnych
" Ogrzewanie próżniowe
o W przewodach kondensacyjnych podciśnienie utrzymywane za pomocą pompy
próżniowej lub zhermetyzowania całej instalacji
o Cechy  niska temperatura powierzchni grzejników, mała bezwładność cieplna
urządzenia, możliwość centralnej regulacji wydajności cieplnej
Ogrzewanie powietrzne
" Czynnik grzejny  powietrze
" Sposób wywołania przepływu powietrza
o Grawitacyjny
żð Domki jednorodzinni, maÅ‚e sale, szkoÅ‚y
żð Czerpnia, przewody nawiewne ciepÅ‚ego powietrza, piec, kratki nawiewne,
kratki wywiewne, wyrzutnia
żð Temperatura nawiewu 40-50C, zależnie od wielkoÅ›ci pomieszczeÅ„,
zapotrzebowania na ciepło
żð Odpowiednie pole temperatur w strefie przebywania ludzi
żð Wyloty przewodów wyposażone w nawiewniki z przypustnicami  regulacja
strumienia powietrza nawiewanego
żð Ograniczone stosowanie  wrażliwość na dziaÅ‚anie wiatru, maÅ‚a bezwÅ‚adność
cieplna
" Z zastosowaniem wentylatora  hale dużych powierzchni
" Ogrzewanie ogniowo powietrzne
o Grawitacyjne  różnica ciśnień powietrza gorącego i chłodnego
o Piec w ścianie komory, ogrzewający powietrze i kanały przeprowadzające je do
pomieszczeń
" Ogrzewanie parowo-powietrzne lub wodno powietrzne
o Ogrzewanie wielkich pomieszczeń  hale fabryczne, sale widowiskowe
o Czynnik grzejny  para niskiego ciśnienia lub woda o wysokiej temperaturze
ogrzewajÄ…ca powietrze
o Powietrze ogrzewane za pomocÄ… nagrzewnic  w obudowie z blachy stalowej
umieszczone są rury stalowe o małej średnicy z żebrami z blachy stalowej pod
wpływem gorącej wody lub pary, rury nagrzewają się wraz z żebrami, które oddają
ciepło powietrzu przepychanemu przez nagrzewnicę
Kotły na paliwo stałę
" Wybór paliwa  kocioł dostosowany do konkretnego paliwa
o Tradycyjne  węgiel kamienny, koks, węgiel brunatny
o Odnawialne  drewno, brykiety, torf, słoma zbożowa sucha
" Nowoczesne kotły współpracują również z instalacjami niskotemperaturowymi (
ogrzewanie podłogowe)  temperatura wody około 70C + wymiennik ciepła
" Wyposażenie kotła w podajnik automatyczny
" Kotły żeliwne, stalowe oraz ze stali nierdzewnej
" Wymagania dotyczące kotłowni  wentylacja grawitacyjna nawiewna i wywiewna,
drzwi otwierane na zewnÄ…trz, komin
Kotły na olej i gaz
" Rodzaj paliwa
o Gaz ziemny z miejskiej sieci gazowej
o Gaz płynny  zbiorniki naziemne lub podziemne poza budynkiem
o Olej opałowy  magazynowanie w zbiorniku z polietylenu lub blachy stalowej
" Rodzaje kotłów
o jednofunkcyjne wyłącznie do ogrzewania budynku
o jednofunkcyjne z zasobnikiem
o dwufunkcyjne
Kotły elektryczne
" urządzenie o wysokiej sprawności
" wygodne w użyciu  brak komina, usuwania popiołu, zajmuje mało miejsca.
" Najczęściej jednofunkcyjne wiszące współpracujące z zasobnikiem cieplnej wody użytkowej
" y
ródło ciepła to grzałka lub kilka grzałek
" Zastosowanie:
o Brak miejsca na kotłownię, brak możliwości budowy komina
o Okres przejściowy przed doprowadzeniem instalacji gazowej
o Dodatkowe z
ródło ciepła
o Urządzenie wspomagające system ogrzewania kominkiem z kotłem na paliwo stałe
Rysunek
Sieć przewodów:
" Rury stalowe czarne, rury miedziane, rury z tworzyw sztucznych
" Małe instalacje- rury o średnicy nie większej niż 50-64mm
" Połączenie przez spawanie za pomoca specjalnych łączników
" Izolacja przewodów
o W piwnicy  ogranicze strat ciepła, zapobieganie podwyższeniu temperatury w
piwnicy
o Zabezpieczenie przed uszkodzeniami mechanicznymi ( gruba folia aluminiowa,
płaszcz gipsowy)
o Możliwość ruchu  wydłużenie rurociągu na skutek zmian temperatury
Zawory
" OdcinajÄ…ce
o Wyłącznie poszczególnych odcinków sieci lub zmniejszenie przepływu
czynnika grzejnego
" Grzejnikowe (regulacyjne)
o Åšrednica 10-32mm
o Wyłączją lub ograniczają przepływ czynnika grzejnego
" Zawory automatycznej regulacji, termostatyczne
" Zawory zwrotne
o Zapewniają jednokierunkowy przepływ czynnika grzejnego (pompy,
obiegowe)
" Zawory bezpieczeństwa
o Zabezpieczają przed wzrostem ciśnienia
" Zawory redukcyjne
o Obniżają ciśnienie czynnika grzejnego
Inne elementy armatury
" Odwadniacze
o Odprowadzają kondensat z odbiornika oraz uniemożliwiają przepływ pary do
przewodów kondensacyjnych
" Odkraplacze
o Wytrącają kondensat z paty i doprowadzają go do przewodów kondensacyjnych
" Osadniki, odmulacze
o UsuwajÄ… zanieczyszczenia zawarte w wodzie i parze
" Zbiorniki odpowietrzajÄ…ce
o OdprowadzajÄ… powietrze znajdujÄ…ce siÄ™ w urzÄ…dzeniach ogrzewczych
o Instalowane w najwyższych punktach urządzeń i miejscach załamań przewodów
" Pompy obiegowe, stabilizujÄ…ce, mieszajÄ…ce
" Wymienniki ciepła
o Stosowane w razie konieczności zmiany jednego czynnika grzejnego na inny przez
wymianę ciepła między jednym czynnikiem a drugim (para-woda)
" Hydroelewatory
o Spełniają dwie role  obniżenie temperatury wody sieciowej wprowadzanej do
instalacji przez domieszanie wody powrotnej oraz wytworzone ciśnienia niezbędnego
do wywołania krążenia wody w instalacji wewnętrznej
Ogrzewanie zdalaczynne
" Zaopatrujemy w energię cieplną grupy budynków z jednego z
ródła ciepła
" y
ródło ciepła: kotłownia osiedlowa, kotłownia obsługująca zespół budynków np.
szpitalnych lub przemysłowych, elektrociepłownia
" Podział w zależności od ogrzewanych obiektów
" Ogrzewanie osiedlowe  budynki mieszkalne + zakłady usługowe
" Ogrzewanie przemysłowe  budynki + potrzeby technologiczne
" Ogrzewanie miejskie  budynki mieszkalne, użyteczności publicznej, zakłady przemysłowe
" Podziuał w zależności od czynnika grzejnego
o Parowe  nie stosowane do bezpośredniego ogrzewania budynków, para
ogrzewa wodę, stosowany w budynkach przemysłowych
o Wodny średnio lub wysokotemperaturowe  najczęściej stosowana jest woda o
temperaturze 115-180C
o Zalety elektrociepłowni  skojarzona gospodarka cieplno  energetyczna
sprawność układu skojarzonego 70-80% (elektrownie cieplne 40%)
Sieci cieplne
" RozprowadzajÄ… parÄ™ wodnÄ… lub wodÄ™ ze scentralizowanych z
ródeł do odbiorców
" Rodzaje sieci w zależności od typów odbiorców i ich położenia
o Promieniowa- rozgałęziona
o Pajęcza
o Pierścieniowa  zamknięta
o Wielopierścieniowa
" Podział ze względu na ilość przewodów
o Jednoprzewodowa  parowa, stosowana gdy nie przewiduje siÄ™ powrotu kondensatu
do kotłowni
o Dwuprzewodowa  parowa lub wodna, najczęściej stosowana (zasilanie + powrót)
o Trójprzewodowa  wodna zasila centralne ogrzewanie, drugi urządzenia ciepłej wody
użytkowej wentylacyjne i przemysłowe ( stała temperatura czynnika grzejnego ) z
obu przewodów czynnik grzejny wraca do z
ródła wspólnym przewodem ( układ
grzejny wraca do z
ródła wspólnym przewodem
Ułożenie sieci cieplnych
" Ułożenie naziemne
o Na podporach, sposób stosowany rzadko, na terenach przemysłowych
" Ułożenie podziemne w kanałach przełazowych
o Kosztowne, umożliwia skuteczną kontrolę i usuwanie awarii
" W sieci miejskiej prawi wszystkie instalacje stanowiące wyposażenie budynków
prowadzone w jednym kanale zbiorczym
" Kanały nieprzełazowe
o Betonowe, z elementów prefabrykowanych ( podstawa + przekrycie) lub
murowe z dobrze wypalonej cegły na zaprawie cementowej
Instalacje Maciej Krzysztoforski gr.6
Wykład 8 13/04/11
Układy rurociągów
" Przed ułożeniem izolacji poddane ciśnieniowej próbie szczelności
" Rury Å‚Ä…czone przez spawanie i zabezpieczone przeciwkorozyjnie
" Rurociąg zaizolowany cieplnie  izolacja z waty szklane, wełny mineralnej  maty (otulina 3-
8cm)
" Materiał termoizolacyjny zabezpieczony warstwą izolacji przeciwwilgociowej przewody i
kanały sieci cieplnych umieszczone powyżej wód gruntowych
" Rozszerzalność liniowa w czasie eksploatacji  samokompensacja ( załamania poziome
i pionowe ) oraz wydłużki w odstępach 30- 40 m
Rysunek
Węzeł cieplny
" Zespół urządzeń aparatów i przewodów łączących i wewnętrzną instalację c.o. ze zdalaczynną
siecią zewnętrzna
" Lokalizacja  wydzielone zamykane pomieszczenie w podziemu budynku ( centralnie
położone, zlew + zawór czerpalny, studzienka ściekowa, wentylacja, drzwi otwierane na
zewnÄ…trz)
" Zadania węzła cieplnego
o Dostosowanie ilości, temperatury i ciśnienia czynnika grzejnego dostarczanego za
pośrednictwem sieci zdalaczynnej do potrzeb i wymagań instalacji wewnętrznej
o Kontrola pracy sieci zewnętrznej i instalacji w budynku
o Pomiar zużycia energii cieplnej
POMPA CIEPA
A  film
Sieć gazowa i instalacja gazowa
Rodzaj gazu
1. Naturalne
a. Gaz ziemny-
" Wysokometanowy  wartość opałowa 34.3 MJ/m3
" Zaazotowany  wartośc opałowa 19.2
" Pochodzenia naturalnego  składniki to metan, etam propan
" Suchy ( bez pary wodnej) lub mokry  otwory naftowe
" Bez zapachu lub słabo wyczuwalny zapach  powinien być nawaniany
" Lżejszy od powietrza, ma właściwości wybuchowe
" Czyste i ekologiczne paliwo naturalne- podczas spalania nie wydziela siÄ™
dwutlenek siarki, sadza, popiół
b. Biogaz
" Powstaje w wyniku beztlenowej przeróbki odpadów organicznych
" Uzyskiwany w wyniku zagospodarowania osadów z oczyszczalni ścieków,
wysypisk śmieci
" Stosowany w pojedynczych obiektach i lokalnych sieciach gazowych
2. Sztuczne
a. Gaz węglowy(świetlny)
" Wartość opałowa 19.0
" Wytwarzamy w gazowniach podczas odgazowywania węgla w temperaturze
1000C
" Mieszanina wielu gazów ( wodór 45% węglowodory 35% metan, azot, tlenek
węgla
" Trujący, lżejszy do powietrza
b. Gaz wodny
" Wartość opałowa 11
" Powstaje podczas działania na węgiel lub koks pary wodnej i powietrza
" Główny składnik to wodór oraz tlenek węgla 30-40% oraz azot i tlen
" Bezwonny, silnie trujący, cięższy od powietrza
c. Gaz generatorowy(czadnicowy)
" Powstaje w wyniku niepełnego spalania węgla kamiennego lub brunatnego w
generatorze
" Składa się z węgla i azotu
d. Gazy porafineryjne (propan, butan)
e. Gaz koksowniczy
" Wartość opalowa 17.4
" Produkt uboczny podczas produkcji koksu
f. Gaz miejski
" Wartość opałowa 16.1
" Mieszanina gazu węglowego 70% i wodnego 30%
" Otrzymywany w wyniku rozkładu węgla i mieszaniny tak otrzymywanych
gazów i innymi gazami palnymi
g. Gaz płynny ( propano  butanowy)
" Wartośc opałowa 108
" Otrzymywany podczas destylacji ropy naftowej lub wykroplony z gazu
ziemnego mokrego
" Butan 45% izobutan 30% propan 20% etam 5%
" Gospodarstwa niepodłączone do sieci gazowniczych, turystyka
Magazynowanie gazu
Zbiorniki mokre:
" Mniejsze ilości gazu ( kilkadziesiąt tysięcy m3)
" Zbiorniki wieloczłonowe, okrągłe, teleskopowe z blachy stalowej
" Dno  basen wypełniony wodą nad basenem dzwonu, częściowo zanurzony w wodzie
" Przy wprowadzaniu gazu dzwon wypełnia się gazem i unosi
Rysunek: zbiornik teleskopowy pusty, zbiornik teleskopowy pełny
Zbiorniki suche:
" Większe ilości gazu ( kilkaset tysięcy m3)
" Kształt dna wieloboczny
" Jednolity, zwykle stalowy płaszcz
Zbiorniki ciśnieniowe
" Butle stalowe  łatwe przenoszenie i przewożenie
" Duże zastosowanie w budownictwie  gazy techniczne tlen, acetylen (spawanie)
" Zachowanie środków ostrożności, staranna obsługa  niebezpieczeństwo wybuchu
Osprzęt rurociągu
" Odwadniacze
o Co 200-400m  zawartość pary wodnej w gazie
o Zaopatrzone w rury do odpompowywania skroplin wyprowadzane do poziomu
terenu i przykryte skrzynką żeliwną z pokrywą
" Zasuwy i kurki podziemne
o Wyłączają poszczególne odcinki sieci ( oznaczone w terenie na murach lub słupach
tabliczkami) w miejscach przejść przez przeszkody
o Na odcinkach prostych nie rzadziej niż 2-4km
o Umieszczane w ziemi z oparciem o płytę fundamentową lub w studzienkach
GazociÄ…gi
" Materiały na rurociągi miejskie
o Rury stalowe Å‚Ä…czone na kielichy, spawanie, na gwint
o Rury żeliwne kielichowe
żð Zabezpieczenie rur przed rdzewieniem
żð Zabezpieczenie przeciwkorozyjne w gruntach mokrych, gliniastych,
bagnistych, pod torami tramwajowymi ( prądy błądzące)
o Rury polietylenowe
" Układ sieci gazowej
o System obiegowy (pierścieniowy)  zamknięte obwody sieci, dopływ gazu możliwy z
dwóch stron
o System końcówkowy (promienisty, rozgałęziony)  zasilanie tylko z jednej strony
o System mieszany  główne rejony miasta o układzie obwodowym, peryferie 
rozgałęzionym
RurociÄ…g gazowy
" Rodzaje gazociągu w zależności od ciśnienia gazu
o Gazociąg wysokiego ciśnienia  sieć przesyłowa 1,6 MPao Gazociąg podwyższonego ciśnienia 0.5-1.6
o Gazociąg średniego ciśnienia  sieć rozprowadzająca 10kPa-0.5MPA
o Gazociąg niskiego ciśnienia  sieć rozdzielcza p<10kPa
" W miastach, osiedlach rozprowadzanie gazu pod niskim lub średnim ciśnieniem, system
miejski przyłączany do sieci z wysokim ciśnieniem przez stacje redukcyjno-pomiarowe I
stopnia
" Miejskie systemy ( układ dwustopniowy)  lokalizacja stacji redukcyjno-pomiarowej II stopnia
(stacji gazowych), zaopatrujących w gaz sieć niskiego ciśnienia z sieci średniego ciśnienia
" Lokalizacja stacji regulowana normą ( potencjalna strefa zagrożenia wybuchem) gaz
średniego ciśnienia doprowadzany do odbiorcy  domowy reduktor ciśnienia
" W budynkach tylko gaz o niskim do 5 kPa\
" Gazociąg układany w wykopach wąsko przestrzennych
o Szerokość wykopu  średnica zewnętrzna rury + około 80cm
o Głębokość ułożenia przewodów 0,7-2,0m
" Zagłębienie mniejsze niż przewodów wodociągowych i kanalizacyjnych
" Dla gazociągów z gazami zawilgoconymi poniżej głębokości przemarzania
" Spadem przewodów z gazem zawilgoconym 4 promili do 8 promili od odwadniaczy
" Skrzyżowania z przeszkodą terenową (tory, droga, nasyp)  przejście w rurze ochronnej,
przenoszącej obciążenia zewnętrzne
" Na końcu rury ochronnej umieszcza się sączek węchowy  kontrola szczelności
Przyłącze gazowe
Instalacje Jacek Miler gr.6
Wykład 9 20/04/11
Przyłącze gazowe
" Odcinek przewodu łączący sieć uliczna z instalacją znajdującą się w budynku, zakończony
kurkiem głównym lub zespołem reduktora gazowego
" Sposób doprowadzenia gazu do budynku zależy od gazociągu ulicznego, konstrukcji budowli,
zapotrzebowania na gaz, względnej gęstości gazu
" Z rur stalowych lub polietylenowych (w punkcie redukcyjnym przechodzÄ… w stalowe lub
miedziane)
" Spadek do gazociÄ…gu ulicznego minimum 4 0
" Åšrednica 20-63 mm
" Wyposażone w zasuwę odcinającą na odgałęzieniu od gazociągu ulicznego
" Głębokość posadowienia 0.6-0.7 m (gaz suchy), 0.8 (gaz mokry)
" Odległość od połączenia wodociągowego minimum 1.5 m
" Żółta foliowa taśma ostrzegawcza ułożona około 30 cm powyżej przyłącza
" Przebicie ściany budynku wlotem gazowym zabezpieczone rurą ochronną
" Przyłącze oznaczone znakiem informacyjnym (średnica, spadek, długość)
" Sieć gazowa oraz przyłącze, zakończone kurkiem głównym, wraz z gazomierzem, należy do
dostawcy gazu
o do jego obowiązków należy instalacja, konserwacja i remont tych urządzeń
Kurek główny
" specjalne pomieszczenie do tego celu w piwnicy lub na parterze (gaz miejski)
" zewnętrzna wnęka ścienna zamknięta drzwiczkami z blachy stalowej z otworami
wentylacyjnymi lub studzienka betonowa (gaz ziemny)
" oznaczony specjalnÄ… tabliczkÄ…
" usytuowanie określone rozporządzeniem ministra infrastruktury w sprawie warunków
technicznych jakim odpowiadajÄ… budynki i ich usytuowanie
Węzeł redukcyjny
" budynek zaopatrywany w gaz z sieci rozdzielczej średniego ciśnienia  przyłącze średniego ,
zakończenie domowym zespołem redukcyjnym
" składa się z przewodu wlotowego kurka odcinającego reduktora i łącznika
" w węz
le może znajdować się również gazomierz
" we wnęce zewnętrznej lub na ścianie zewnętrznej w szafce zamkniętej na klucz drzwiczkami
metalowymi z otworami wentylacyjnymi
Instalacja gazowa
" zespół przewodów i urządzeń położonych za kurkiem głównym spełniający określone
wymagania szczelności  ich zadaniem jest doprowadzenie gazu do poszczególnych
odbiorników
" prowadzona na zewnÄ…trz lub wewnÄ…trz budynku
" w jej skład wchodzą przewody gazowe, urządzenia do pomiaru zużycia gazu, armatura,
przybory gazowe oraz przewody spalinowe połączone kanałami spalinowymi
" instalacja gazowa jest własnością właściciela budynku lub jego administratora (gazomierz
należy do Zakładu Gazowniczego)
Gazomierze
" instalowane w miejscach łatwo dostępnych i suchych
o kuchnia niemieszkalna, przedpokój, klatka schodowa w szafce wnękowej z otworami
wentylacyjnymi
o na zewnątrz budynku razem z kurkiem głównym
o w piwnicy
" montowane na wysokości od 0.3m do 1.8m podpoziomu podłogi do spodu urządzenia oraz
0.5m od poziomu terenu
" podłączenie do instalacji  doprowadzenie po lewej stronie, odprowadzenie po prawej
(patrzÄ…c na licznik gazomierza)
" przed gazomierzem kurek przelotowy
" przy montażu we wspólnej ścianie z licznikiem elektrycznym gazomierz umieszczany powyżej
licznika (gaz lżejszy od powietrza  ziemny, miejski) i odgrodzony przegrodą ognioodporną
" odległościom przyboru gazowego minimum 3.0 m (długość przewodu), a od pojedynczego
palnika 1.0 m
Zasady prowadzenia przewodów gazowych
" rury stalowe zabezpieczone przed korozjÄ… Å‚Ä…czone przez gwintowanie lub spawanie
" rury miedziane Å‚Ä…czone przez lutowanie
" prowadzone przez pomieszczenia niemieszkalne, łatwo dostępne i suche
" przewody prowadzone przez pomieszczenia mieszkalne  rury miedziane Å‚Ä…czone przez
lutowanie lub stalowe Å‚Ä…czone przez spawanie
" przewody prowadzone równolegle i prostopadle do sufitów i ścian
" piony gazowe w przedpokojach, korytarzach, klatkach schodowych (odległość minimum 10
cm od pozostałych instalacji (20 cm od przewodów telekomunikacyjnych, 60 cm od iskrzatych
urządzeń elektrycznych)
" prowadzone nad instalacją wodociągową, kanalizacją poniżej C.O. oraz nad przewodami
elektrycznymi (gaz miejski, ziemny) lub po nimi (gaz płynny)
" przejścia przez ściany i stropy w rurach ochronnych
" spadek przewodów poziomych minimum 40 do pionów lub odwadniaczy
" przewody prowadzone po powierzchni ścian wewnętrznych 2 cm od tynku
" dopuszcza się przewody w bruzdach budowlanych, osłonięte nieuszczelnionymi ekranami
(płyta pilśniowa) lub usuwalną masą tynkarską
" przewody instalacji gazowej należy malować na kolor żółty
Przybory gazowe
" przybory połączone z instalacją w sposób trwały za pomocą rur (węży gumowych)
" przed każdym przyborem na stałym przewodzie powinien być umieszczany kurek zamykający
 tylko na przewodach poziomych
" wymagania dotyczące pomieszczeń z aparatami gazowymi
o wysokość minimum 2.2 m (1.9 m  budynki istniejące)
o dobra wentylacja grawitacyjna
o odpowiednia kubatura
o osobne odprowadzenie spalin
" do odprowadzenia spalin stosuje się przewody spalinowe z blachy stalowej połączone z
aparatami gazowymi
" poniżej wylotu rury spalinowej od pieca kanał spalinowy przedłuża się o 1.5m i zaopatruje w
drzwiczki rewizyjne
Średnice przewodów instalacji gazowej
" zależne od rodzaju stosowanego gazu, długości przewodów, usytuowania przewodu,
zapotrzebowania na gaz
" dobór średnic dla mało skomplikowanych instalacji bez obliczeń
" przykładowe średnice podłączeń dla gazu ziemnego
o do grzejnika wody przepływowej  20 mm
o do termy  15 mm
o do kuchni gazowej  15 mm
" przykładowe średnice podłączeń do gazu miejskiego
o do grzejnika wody przepływowej
o
o
Odbiorniki zdarzenia
Czujki (detektory, sensory)
" Czujki przeciwgazowe
o detektor do wykrywania gazu
żð Mierzy stężenie gazów wybuchowych (ziemnego, pÅ‚ynnego, oparów
benzyny), przy stężeniu 15 razy mniejszym od powodującego wybuch
włączenie sygnalizacji optycznej i dz
więkowej
żð Umieszczane w kotÅ‚owni z kotÅ‚em gazowym, kuchni z kuchenkÄ… gazowÄ…, w
Å‚azience z gazowym podgrzewaczem wody, w pomieszczeniach z
urzÄ…dzeniami gazowymi (liczniki, butle)
o Detektor do wykrywania tlenku węgla
żð WÅ‚Ä…cza siÄ™ gdy stężenie tlenku wÄ™gla w powietrzu osiÄ…gnie 0.01% przy
dwukrotnie mniejszym stężeniu sygnalizacja optyczna, przy utrzymywaniu się
stężenia przez 10 min dz
więkowa
żð Umieszczany w kuchni, Å‚azience z gazowym podgrzewaczem wody, kotÅ‚owni
z piecem na paliwo stałe, w pomieszczeniu z kominkiem, garażu
o Detektory mogą współpracować z zaworami zamontowanymi na instalacji gazowej 
dopływ gazu odcinany automatycznie
żð Do detektora można podÅ‚Ä…czyć wentylator usprawniajÄ…cy  ze 4 słów nie
zdążyłem
Lokalizacja detektora gazu
" Nie dalej niż 8 m od potencjalnego z
ródła emisji gazu
" Gaz o ciężarze zbliżonym do powietrza (tlenek węgla) na wysokości około 180 cm nad
podłogą
" Gazy lżejsze od powietrza (metan) - rysunek
" Gazy cięższe od powietrza (gaz płynny)  rysunek
o Nie wyżej niż 30 cm nad podłogą, z dala od drzwi i okien żeby nie zaburzać wskazań
detektora
Instalacje na gaz płynny
" Rodzaje paliwa
o Propan  o nazwie mieszaniny technicznej  C  nie powinien zawierać więcej niż 5%
domieszek, pozostałe 95% to czysty propan
o Propan  Butan  o nazwie mieszaniny technicznej  B  mieszanina dwóch związków
chemicznych propanu i butanu. Propanu jest około 25-50% resztę stanowi butan i
inne domieszki
o Mieszanki techniczne B i C występują jako gaz płynny LPG (skroplony gaz naftowy),
dostarczany przez przedsiębiorstwa naftowe
" W warunkach naturalnych propan u butan mają postać gazową  są skroplone w procesie
rafinacji
" CoÅ› tam coÅ› tam bla bla
Zbiornik na gaz płynny
" y
ródło, z którego jest zasilana domowa instalacja gazowa
" Nie wymaga pozwolenia na budowę (do objętości około 7000 litrów)
" Koniczne wydanie warunków zabudowy przez odpowiedni urząd (na podstawie mapy
geodezyjnej z zaznaczonÄ… lokalizacjÄ… zbiornika)
" Zbiornik naziemny lub podziemny
" Zbiornik nie może być niczym zabudowany  1.5 metrowy pas wokół niego musi być wolny
(nie może być np. roślinności)
" Zbiornik podziemny musi być zasypany warstwą piasku nad którą wystaje kopuła zbiornika ( z
armaturą)  wysokość kopuły do 15 cm
" Zbiornik posadowiony na betonowym fundamencie (płyta grubości 20-30cm) i uziemiony
" Na zbiorniku zamontowana armatura
o Zawory (bezpieczeństwa, zapobiegający wzrostowi ciśnienia)
o Reduktor I stopnia  obniżający ciśnienie wypływającego gazu poniżej 1 bar
(0.01MPa)
o Poziomowskaz  aparat pokazujący stan napełnienia zbiornika
" Zbiornik musi być odebrany przez inspektora nadzoru budowlanego
Instalacja odgromowa
Instalacja piorunochronna
" Zabezpiecza budynek przed bezpośrednim uderzeniem pioruna
" Zadania
o Przejęcia prądu piorunowego i odprowadzenie go do ziemi w sposób bezpieczny dla
ludzi przebywajÄ…cych wewnÄ…trz i bez szkody dla chronionego obiektu
o Niedopuszczenie do powstania napięć zagrażających bezpieczeństwu ludzi i zwierząt
o Niedopuszczenie do wyładowań iskrowych mogących spowodować pożar i wybuch
" Stanowią ją odpowiednio połączone elementy konstrukcyjne budynku lub elementy na nim
zainstalowane
" Od wyładowań atmosferycznych chroni się :
o Budynki o charakterze publicznym w których zbiera się większ liczba ludzi (kina,
teatry, szkoły)
o Budynki o dużej wartośi kulturalnej i naukowej (muzea, zabutyki)
o Budyki szczególnie zagrożone, w których wytwarza się lub przechowuje materiały
wybuchowe i łątwo palne (zbiorniki wolno stojące z płynamii gazami palnymi, skłądy
amunicji)
Instalacje Maciej Krzysztoforski gr.6
Wykład 10 27/04/11
Instalacja odgromowa:
" Zwody poziome - sztuczne (wysokie lub niskie) znajdujÄ… siÄ™ na dachu
żð SÅ‚użą do bezpoÅ›redniego przyjÄ™cia prÄ…du wyÅ‚adowania atmosferycznego
żð Wykonane z wyrobów metalowych zabezpieczonych przed korozjÄ…,
najczęściej z drutu stalowego ocynkowanego średnicy 7-16mm, miedzianego
8mm, aluminiowego 10mm
żð Zwody poziome niskie ukÅ‚ada siÄ™ na dachu w postaci siatki
żð Przewody siatki prowadzone sÄ… na wspornikach po krawÄ™dziach dachu
żð OdlegÅ‚ość zwodu od pÅ‚aszczyzny dachu co najmniej 2cm (zwykle 5 cm dla
dachu niepalnego i 50 cm przy kryciu słomą)
żð Na dachu o szerokoÅ›ci mniejszej niż 10m jeden zwód wzdÅ‚uż kalenicy przy
większej szerokości  zwody wzdłuż kalenicy i okapów
żð OdlegÅ‚oÅ›ci poziome miÄ™dzy zwodami na dachu maksimum 15m
żð Wszystkie elementy konstrukcyjne metalowe na dachu ( bariery,
wywietrzniki) powinny być połączone z przewodami instalacji
piorunochronnej
żð Inne konstrukcje niemetalowe wystajÄ…ce ponad powierzchniÄ™ (kominy,
wieżyczki) zaopatrzone w zwody dodatkowe ramka z pręta stalowego
połączonego z konstrukcją
żð zwody prowadzi siÄ™ najkrótszÄ… trasÄ… bez zagięć i zaÅ‚amaÅ„ ( Å‚uki o promieniu
nie mniejszym niż 25cm
" zwody naturalne
żð na dachach krytych blachÄ… nie ukÅ‚ada siÄ™ zwodów poziomych, blachÄ™
wykorzystuje się jako zwód
żð minimalna grubość blachy 0,5mm
" Zwody pionowe
żð Umieszczane na budowli lub obok niej
żð Rozmieszczenie i liczba zwodów zależy od wysokoÅ›ci obiektu chronionego 
budowla musi całkowicie znajdować się w strefie ochronnej
żð Zwody obok budowli mocowane na masztach drewnianych lub stalowych o
takiej wysokości, aby obiekt chroniony znajdował się w strefie chronionej
(przestrzeń wokół masztu w kształcie stożka o wysokości równej wysokoście
masztu h i promieniowi podstawy 1,5 h )
żð Zwody na budowli z prÄ™tów lub ksztaÅ‚towników stalowych o dÅ‚ugoÅ›ci nie
przekraczajÄ…cej 2m i przekroju minimum 100mm2
Nowoczesna instalacja odgromowa  piorunochron aktywny:
" Piorunochron aktywny składa się z głowicy oraz masztu na którym osadzona jest głowica
" Głowica powinna wystawać ponad 2m ponad najwyższy punkt budynku
" W głowicy umieszczony jest materiał promieniotwórczy lub jonizator, urządzenie jonizujące,
wchodzące w skład głowicy, wykorzystuje otaczające pole elektromagnetyczne, dzięki czemu
następuje znaczny wzrost potencjału elektrycznego na ostrzu
" Kontrolowany proces inicjacji prekursora oddolnego sprawia że piorunochron aktywny chroni
obszar o znacznie większym promieniu niż instalacja odgromowa tradycyjna
Przewody odprowadzajÄ…ce
" A
Ä…czÄ… zwody z przewodem uziemiajÄ…cym
" Przewody odprowadzajÄ…ce naturalne
o Zbrojenie żelbetowych ścian nośnych
o SÅ‚upy stalowe
o Metalowe pokrycie ścian zewnętrznych
" Przewody odprowadzające sztuczne z drutów, linek lub taśm
" Dach kryty blachą  przewody przyłączone do krawędzi dachu
" Do każdego zwodu pionowego jeden przewód odprowadzający
" Liczba zależna od wielkości budynku  odległość między przewodami mierzona po obwodzie
budynku powinna być większa niż 18m ( zwykle 15m)
" W budynkach o długości do 15m wystarczą dwa przewody odprowadzające na dwóch
przeciwległych narożnikach budynku
" Przewody i zwody zabezpieczone przed korozjÄ… ( ocynkowanie, poliniowanie,
polakierowanie)
" Staranne połączenie( spawanie lub śruby)  łączone przewody powinny stykać się na długości
około 10cm
" Układane na zewnątrz odległość minimum 2cm od ściany, nie mniej niż 2m od wejść do
budynków i ogrodzeń metalowych
" Dopuszcza się instalowanie przewodów wewnątrz obiektu w bruz
dzie o wymiarach minimum
15x25mm lub w rurze winidurowej pod tynkiem
ZÅ‚Ä…cze kontrolne (zacisk probierczy)
" A
ączy przewód odprowadzający z przewodem uziemiającym
" Zwykle dwie śruby zaciskowe
" Znajduje się na każdym przewodzie odprowadzającym na ścianie
" Montowany na wysokości 0.3-1.8m na d terenem
" Służy do pomiaru oporności uziomu ( zaleca się 10-50 OHM)
Przewód uziemiający:
" Prowadzi do złącza kontrolnego do uziomu zakopanego w ziemi połączenie stałe z uziomem
" Zabezpieczone przed uszkodzeniem mechanicznym i osłonięte di wysokości 1,5m nad
terenem i 20cm pod ziemią za pomocą osłony z rur lub kątownika stalowego
Częć podziemna instalacji:
" Uziom
o Jest to część lub grupa części instalacji odgromowej zapewniająca bezpośrednie
połączenie elektryczne z ziemią i rozpraszająca w niej pród piorunowy
o Uziom naturalny lub sztuczny
żð Zbrojenie fundamentów
żð PoÅ‚Ä…czenie z rurami stalowymi znajdujÄ…cymi siÄ™ w ziemi
żð Uziom sztuczny poziomy otokowy
żð Uziom sztuczny poziomy pierÅ›cieniowy
żð Uziom sztuczny pionowy
żð Uziom sztuczny fundamentowy
żð Uziom sztuczny fundamentowy
o Wykonany ze stali lub miedzi w przypadku gruntu agresywnego
" Uziom naturalny:
o Połączenie metaliczne z siecią wodociągową zakopana w ziemi, wykonaną z rur
stalowych  połączenie zapewniające dobry styk ( spawanie), chronione przed
korozjÄ… i uszkodzeniami mechanicznymi
o Można wykorzystać inne rurociągi w odległości maksimum 10m lub uziomy
sąsiednich budynków
o Żelbetowe fundamenty i podziemne części chronionych obiektów ( nieizolowane od
ziemi lub oddzielone warstwÄ… przeciwwilgociowÄ…)
" Sztuczny poziomy otokowy
o Stosowany najczęściej
o Z taśmy 2.5 x 20 mm (budynki niskie ) lub 4x20mm (wysokie) zakopanej w ziemi na
głębokości minimum 0,6m w odległości 1-2m od fundamentów budynku
o Odporność uziomu powinna być mniejsza od 10 OHM (w normalnych warunkach
gruntowych wystarcza do teg około 35m taśmy stalowej  im więcej,, tym odporność
mniejsza)
" Uziom sztuczny poziomy promienisty
o Kilka ramion z taśmy stalowej długości 6-20m każde, rozchodzących się promieniście
przewodu uziemiającego  połączenie ramion z przewodem spawane
" Uziom sztuczny pionowy:
o Jedna lub kilka ( trzy) rura stalowa o średnicy 40 mm i długości 3m wbita w ziemię
tak, że górny koniec rury znajduję się 0,5m pod powierzchnią ziemi
o Odstępy między rurami około 3m
o Górne końce rur połączone (spawane) z przewodem uziemiającym
" Uziom fundamentowy sztuczny
o Sztuczny uziom fundamentowy jest pewnym rodzajem uziomu otokowego
o Układany wjest w dolnej warstwie ławy fundamentowej
o Umożliwia wyrównanie potencjałów wewnątrz budynku oraz uzyskanie rezystancji
uziemienia o małej wartości
o do wykonania takiego uziomu najczęściej wykorzystywany jest płaskownik ułożony
szerszym bokiem pionowo i utrzymany w takim położeniu przez odpowiednie
podstawki podczas zabetonowania
Instalacje Maciej Krzysztoforski gr.6
Wykład 11 4/05/11
Wentylacja
" Wilgotność powietrzna
o Wilgotność wstępna stosunek ilości pary wodnej występującej w powietrzu do ilości
maksymalnej, jaką może zawierać powietrze w danej temperaturze
o Wilgotność bezwzględna  liczba gramów pary wodnej w kg powietrza w danej
temperaturze, waha siÄ™ w granicach 2-50m3 powietrza
" Jakość powietrza zależy także od liczby ludzi w pomieszczeniu  powietrze wdychane zawiera
20.96% tlenu i 0.04 CO2, wydychanie 16.5% tlenu i 4% CO2
" Wietrzenie pomieszczeń  wymiana powietrza zużytego na świeże z utrzymaniem w
pomieszczeniach temperatury i wilgotności powietrza w granicach właściwych i korzystnych
dla zdrowia człowieka (odprowadzenie powietrza z CO2 gazów szkodliwych, dymu
tytoniowego)
" W specjalnych warunkach (sale obrad, hale) potrzebna jest wielokrotna wymiana powietrza
w pomieszczeniu ( wielokrotna pojemność powietrza)
" Ze względy na dobre samopoczucie oraz zdrowie i higienę ciała człowieka wymaga się, aby
powietrze w pomieszczeniach spełniało warunki
o Skład powietrza zbliżony do powietrza atmosferycznego
o Wilgotność, temperaturę i szybkość poruszającego się powietrza należy dostosować
do czynności wykonywanych przez człowieka (praca fizyczna, umysłowa)
o Powietrze powinno być wolne od pyłów i niemiłych zapachów
o Zawartość gazów w powietrzu nie powinna szkodzić zdrowiu
Wentylacja naturalna
" Wymiana powietrza między pomieszczeniem a otoczeniem pod wpływem zjawisk fizycznych (
wiatr, różnica temperatur, różnica ciśnień)
" Stosowana w pomieszczeniach, w których wymiana powietrza jest niewielka (budynki
mieszkalne)
" Odbywa siÄ™ wskutek
o Infiltracja  napływ i odpływ powietrza przez nieszczelne okna i drzwi oraz pory w
materiale z którego wykonano budynek
o Przewietrzanie  otwierania okien i drzwi
Wentylacja grawitacyjna (zorganizowana)
" Jeżeli w budynku są umieszczone otwory wentylacyjne  wentylacja naturalna,
zorganizowana czyli wentylacja grawitacyjna
" Składa się z kanałów wentylacyjnych, kratek nawiewnych i wywiewnych, podstaw dachowych
oraz wywietrzaków
" Kanały wentylacyjne, zaopatrzone w kratki wentylacyjne umieszczane w górnych częściach
ścian pomieszczeń zapewniają odprowadzenie powietrza
" W dużych pomieszczeniach kanały nawiewne i wywiewne
o W kanałach nawiewnych może być ustawiony grzejnik lub nagrzewnica, w szczelinach
podokiennych znajdują się nawietrzniki podokienne (czerpnia, kanał blaszany, kratka
wentylacyjna z regulowanym przepływem powietrza)
o Ruch powietrza w kanale wywiewnym odbywa się dzięki różnicy temperatur
wewnętrznej i zewnętrznej
o Wietrzenie samoczynne  wiele wad i jest zawodne (zmienne warunki
atmosferyczne, ciśnienie wiatru)
o Wywietrzniki dachowe wykorzystujące ciśnienie wiatru  wiatr powoduje powstanie
podciśnienia i wysysanie powietrza z kanału
o Zbyt szczelne okna  wzrost wilgotności powietrza, ograniczenie wentylacji budynku,
rozwój grzybów,  syndrom chorego budynku
" Wentylacja grawitacyjna regulowana  montaż nawiewników powietrza w oknach (ścianach)
" W nawiewnikach powietrze przechodzi przez długą i wąską szczelinę ( czasem regulowany
przepływ powietrza)
" Czujniki wilgotności w nawiewnikach
o Kontrolują poziom wilgotności
o Z taśm poliamidowych, których długość zmienia się zależnie od wilgotności powietrza
o Taśma wydłużając się ustawia w odpowiednich pozycji klapkę nawiewnika
o Powietrze przepływa przez otwór nawiewnika o regulowanej powierzchni 5-35cm2
" Czujniki wilgotnościowe w kratkach nawiewnych
o Kuchnie i łazienki  okresowo powstaje najwięcej pary
Wentylacja hybrydowa: wykorzystuje siłę wiatru do wspomagania ciągu kominowego. Niezaleznie od
kierunku wiatru turbina nasady obraca się zawsze w tę samą stronę, wytwarza podciśnienie na
końcu dolotowym nasady. Dla mniejszych prędkości wiatru nasadę wspomaga silnik małej mocy dla
zbyt dużych prędkości wiatru silnik redukuje obroty nasady.
Wentylacja mechaniczna
" Ruch powietrza wymuszony przez wentylator
" Stosowana, gdy zachodzi potrzeba wymiany dużej objętości powietrza oraz jego
oczyszczenia, ochłodzenia oraz ogrzania
" Podział
o Nawiewna  doprowadzajÄ…ca powietrze do pomieszczenia
o Wywiewna  usuwająca zużyte powietrze
o Nawiewno-wywiewna
" Składa się z wentylatora, przewodu głównego łączącego wentylator z wylotem powietrza,
przewodów rozprowadzających oraz odgałęzień zasilających poszczególne pomieszczenia
" System odgałęziony i rozgałęziony
Wentylacja mechaniczna wywiewna
" Dopływ powietrza przez nieszczelności solarki lub nawiewniki
" Świeże powietrze musi napływać w odpowiedniej ilości  w przeciwnym razie brak
skuteczności działania wentylatorów
" Przy wlocie do kanału wentylacyjnego zamontowane wentylatory wywiewne pracujące ciągle
lub włączane okresowo (kuchnie, łazienki, WC)
" Rolę wentylacji wywiewnej w kuchni może sprawować okap zasysający powietrze i po
oczyszczeniu odprowadzajÄ…cy je na zewnÄ…trz
" Sterowania wentylatorem ręczne lub mechaniczne
" Wentylacja mechaniczna w łazienkach o kubaturze poniżej 6,5m3 w kuchni z kuchenką
gazową bez okna zewnętrznego
" Wentylacja mechaniczna wywiewna wytwarza podciśnienie  nie może być stosowana w
mieszkaniach z paleniskami na paliwa stałe, kominki lub gazowe podgrzewacze wody, z
grawitacyjnym odprowadzeniem spalin  niebezpieczeństwo odwrócenia ciągu w
przewodach spalinowych
Wentylacja mechaniczna nawiewno wywiewna z rekuperatorem
" Strumień powietrza wentylacyjnego sterowany zależnie od
o Poziomu zanieczyszczeń
o X
o C
" Wentylatory , filtry, nagrzewnica i wymiennik stanowią integralne składniki agregatu
wentylacyjnego zwanego ogólnie rekuperatorem
" Wada systemu-szum podczas przepływu powietrza
" Wymiennik płytowy (rekuperator krzyżowy) w małych budynkach
o Odzyska ciepła wentylacyjnego  przekazanie ciepła pochodzącego z usuwanego
powietrza strumieniowi nawiewanemu z zewnÄ…trz
o Strumienie powietrza nie mieszajÄ… siÄ™
o Powietrze ogrzane w rekuperatorze dogrzewane systemem grzewczym domu i
nagrzewnicÄ… elektrycznÄ… w rekuperatorze
o Latem rekuperator działa tylko jak wentylator nawiewno-wywiewny
o W okresie przejściowym nie trzeba włączać ogrzewania
WADY/ZALETY
KLIMATYZACJA
" Zadaniem klimatyzacji jest usunięcie z pomieszczenia szkodliwych składników powietrza oraz
dostarczenie oczyszczonego powietrza o odpowiedniej temperaturze i wilgotności
" Przy projektowaniu instalacji klimatyzacyjnej bierze się pod uwagę temperaturę i wilgotność
powietrza zewnętrznego oraz wydzielanie ciepła i pary wodnej przez ludzi znajdujących się w
pomieszczeniu
" Optymalna temperatura w pomieszczeniach do pracy
o 18-20C dla ludzi pracujących umysłowo
o 15-19 dla ludzi pracujÄ…cych fizycznie
" Optymalna wilgotność 40-60
" Różnica temperatura pomiędzy klimatyzowanym a nieklimatyzowanym pomieszczeniem nie
powinna być większa niż 7C
" Prędkość przepływu powietrza do 0,2m/s powyżej odczuwamy jako przeciąg
z
" Pełna klimatyzacja składa się z urządzeń do oczyszczania, ogrzewania i chłOdzenia, nawilżania
i oszuszania powietrza
" W okresie lata klimatyzacja polega na usuwaniu powietrza ciepłego, ochładzaniu powietrza
nawiewanego oraz usuwaniu nadmiaru wilgoci
" Urządzenia klimatyzacyjne pobierają w okresie lata około 25% powietrza świeżego
(zewnętrza) i 75% powietrza wewnętrz(ulepszonego w komorze klimatyzacja)
" W okresie zimy powietrze swieże doprowadzane do odpowiedniej wilgotności przez zwilżenie
w komorze klimatyzacyjnej oraz do odpowiedniej temperatury przez ogrzanie i wymieszanie z
powietrzem obiegowym
" Podział układów urządzeń klimatyzacyjnych w zależności od parametrów powietrza
wewnątrz pomieszczeń
" Jednoprzewodowe scentralizowane
o Zlokalizowane w centralnej maszynowni
o Z komór klimatyzacyjnych rozprowadza się powietrze kanałami
" Jednoprzewodowe strefowe
o Powietrze częściowo ulepszone w komorze klimatyzacyjnej
o Przezyłąnie kanałami do poszczególnych części budynku i ulepszane w kanałach
poszczególnych
" Dwuprzewodowe
o od komory klimatyzacyjnej do pomieszczeń podwójna sieć kanałów jedne z
powietrzem zimnym, drugim z ciepłem
o zmieszanie powietrza w proporcjach odpowiadajÄ…cych rzÄ…danej temperaturze
bezpośrednio przez wprowadzeniem do pomieszczenia
" jednoprzewodowa indukcyjna
o do pomieszczeń doprowadzane jest powietrze odpowiednio przygotowane w
komorze klimatyzacyjnej
o ulepszanie w urzÄ…dzeniach indukcyjny ustawionych w pomieszczeniach (Klima 
konwektory), ogrzanie i oziębienie powietrza w trakcie przeprowadzenia przez
wymiennik ciepła\
" miejscowe
o zastosowanie w pomieszczeniach klimatyzowanych& .
o ,,,,