10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Rezerwa na niewykorzystane urlopy wypoczynkowe
Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu Wykorzystanie rezerwy ujętej na koncie 64 ujmuje się w księgach zapisami:
wypoczynkowego, przy czym pracownik nie może się zrzec prawa do urlopu. Wynika to a) w jednostce prowadzącej ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5 oraz tylko na
z art. 152 Kodeksu pracy. Urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów, który kontach zespołu 5
ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia  Wn konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów (w analityce: Bierne rozliczenia
normalnego toku pracy. Urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego za dany rok należy międzyokresowe kosztów),
pracownikowi udzielić najpóz
niej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalen-  Ma konto zespołu 5,
darzowego, tj. do 31 marca roku następującego po roku, za który przysługuje. b) w jednostce prowadzącej ewidencję kosztów tylko na kontach zespołu 4
Przepisy ustawy o rachunkowości stanowią, że jednostki dokonują biernych rozliczeń  Wn konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów (w analityce: Bierne rozliczenia
międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających międzyokresowe kosztów),
na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających m.in. z obowiązku wykonania, związanych  Ma konto 49  Rozliczenie kosztów .
z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń W analogiczny sposób do przedstawionego wyżej należy rozliczyć rezerwę utworzoną
emerytalnych, a także przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można w zbyt dużej wysokości, przy czym jej rozliczenie powinno mieć miejsce najpóz
niej na
oszacować w sposób wiarygodny, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze koniec roku obrotowego.
znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długo-
trwałego użytku. Zobowiązania te wykazuje się w bilansie jako rezerwy na zobowiązania. Przykład
Odpisy biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów mogą następować stosownie do Założenia
upływu czasu lub wielkości świadczeń, a czas i sposób rozliczenia powinien być uzasad- 1. Jednostka utworzyła na dzień 31 grudnia 2009 r. rezerwę w kwocie 35.000 zł na
niony charakterem rozliczanych kosztów, z zachowaniem zasady ostrożności. Wynika to koszty niewykorzystanych do końca roku urlopów wypoczynkowych pracowników pro-
z art. 39 ust. 2, 2a i 3 ustawy o rachunkowości. dukcyjnych.
Z przedstawionych wyżej przepisów nie wynika bezwględny nakaz tworzenia 2. Zaległe urlopy wypoczynkowe wykorzystane zostały do dnia 31 marca 2010 r.
rezerw na niewykorzystane w danym roku kalendarzowym urlopy wypoczynkowe. 3. Faktycznie poniesione w 2010 r. koszty wyniosły ogółem 31.000 zł, w tym:
Decyzję w tej sprawie podejmuje kierownik jednostki, uwzględniając w szczególności a) wynagrodzenia brutto: 25.000 zł,
następujące kwestie: b) składki ZUS obciążające pracodawcę (wielkość przykładowa): 6.000 zł.
 jakiej grupy pracowników dotyczą niewykorzystane w danym roku kalendarzowym 4. W dokumentacji opisującej przyjęte zasady (politykę) rachunkowości zapisano, że
urlopy wypoczynkowe oraz rozliczenie rezerwy utworzonej na niewykorzystane urlopy wypoczynkowe następuje
 czy koszty z tytułu wynagrodzeń za zaległe urlopy są istotne. w miesiącu, w którym pracownikom wypłacono wynagrodzenia za wykorzystanie zaległego
Uzasadnione jest utworzenie rezerwy na niewykorzystane urlopy w odniesieniu do urlopu.
pracowników produkcyjnych wynagradzanych przykładowo w formie akordu  w tych 5. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5.
przypadkach gdy wykorzystanie przez nich zaległych urlopów w przyszłym roku w sposób
istotny wpływa na wynik finansowy jednostki. Utworzenie rezerwy na niewykorzystane Dekretacja w 2009 r.
urlopy wypoczynkowe umożliwia odniesienie kosztu do okresu, za który urlop przysługuje.
Konto
Opis operacji Kwota
Należy zaznaczyć, że nie jest celowe tworzenie rezerwy na zaległe urlopy w odniesieniu
Wn Ma
do pracowników, których wysokość wynagrodzenia nie jest uzależniona od rzeczy-
1. PK  utworzenie rezerwy pod datą 31 grudnia 2009 r.: 35.000 zł 50 64
wiście przepracowanego czasu pracy, tj. przykładowo w odniesieniu do pracowników
administracyjnych.
Ustawa o rachunkowości nie określa zasad wyceny świadczeń pracowniczych, dlatego Księgowania
też jednostki mogą uwzględniać zasady określone w Międzynarodowym Standardzie
Konto 64  Rozliczenia między-
Rachunkowości 19. Świadczenia z tytułu urlopów, jako płatne nieobecności, stanowią
okresowe kosztów (w analityce:
krótkoterminowe świadczenia pracownicze. Wycenia się je w takim przypadku w wielkości
Konto 50  Koszty działalności Bierne rozliczenia międzyo-
przewidywanych wynagrodzeń pracowników za ten urlop.
podstawowej kresowe kosztów)
Rezerwy na świadczenia pracownicze są związane bezpośrednio z działalnością opera-
1) 35.000 35.000 (1
cyjną, a więc z wytwarzaniem, sprzedażą (handlem) i fazą posprzedażną, a także ogólnym
35.000 (S.k.
zarządem. Wynika to z pkt 2.3 Krajowego Standardu Rachunkowości nr 6  Rezerwy,
bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe (Dz. Urz. Min. Kwotę utworzonej rezerwy na niewykorzystane urlopy wypoczynkowe, tj. 35.000 zł (saldo
Fin. z 2008 r. nr 12, poz. 90). Zatem rezerwy na niewykorzystane urlopy wypoczynkowe Ma konta 64), jednostka wykazała w pasywach bilansu za 2009 r. w pozycji B.I.2  Rezerwy
pracowników zalicza się w ciężar kosztów działalności operacyjnej i ujmuje się w księgach na świadczenia emerytalne i podobne .
rachunkowych w korespondencji z kontem 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów
(w analityce: Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów), zapisami: Dekretacja w 2010 r.
a) w jednostce prowadzącej ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5 oraz tylko na
Konto
kontach zespołu 5
Opis operacji Kwota
Wn Ma
 Wn konto zespołu 5,
 Ma konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów (w analityce: Bierne rozliczenia
1. Lista płac:
międzyokresowe kosztów),
a) rzeczywiste koszty wynagrodzeń poniesione z tytułu wykorzy-
b) w jednostce prowadzącej ewidencję kosztów tylko na kontach zespołu 4 stania przez pracowników zaległych urlopów 25.000 zł 40 23-0
 Wn konto 49  Rozliczenie kosztów , b) zarachowanie kosztów wynagrodzeń na właściwe konto ze-
społu 5 25.000 zł 50 49
 Ma konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów (w analityce: Bierne rozliczenia
międzyokresowe kosztów).
2. PK  zarachowanie składki ZUS od wynagrodzeń z pozycji 1:
a) składki obciążające pracodawcę 6.000 zł 40 22
b) zarachowanie kosztów na właściwe konto zespołu 5 6.000 zł 50 49
3. PK  rozwiązanie rezerwy  pod datą 31 marca 2010 r.: 35.000 zł 64 50
Księgowania
Konto 40  Koszty według
Konto 22  Rozrachunki Konto 23-0  Rozrachunki rodzajów (w analityce:
publicznoprawne z tytułu wynagrodzeń Wynagrodzenia)
X (S.p. 25.000 (1a 1a) 25.000
6.000 (2a
Konto 40  Koszty według
rodzajów (w analityce: Konto 50  Koszty dzia-
Ubezpieczenia społeczne Konto 49  Rozliczenie łalności podstawowej
i inne świadczenia) kosztów  produkcyjnej
2a) 6.000 25.000 (1b 1b) 25.000 35.000 (3
6.000 (2b 2b) 6.000
Konto 64  Rozliczenia
międzyokresowe kosztów
(w analityce: Bierne rozliczenia
międzyokresowe kosztów)
3) 35.000 35.000 (S.p.
W rachunku podatkowym nie uwzględnia się rezerw na niewypłacone urlopy wypo-
czynkowe. Z przepisów ustaw o podatku dochodowym wynika bowiem, że nie uważa się
za koszty uzyskania przychodów rezerw utworzonych zgodnie z ustawą o rachunkowości.
Do kosztów uzyskania przychodów zalicza się natomiast faktycznie poniesione wydatki.
W rozważanym przypadku będą to wynagrodzenia za niewykorzystane urlopy oraz należne
składki ZUS obciążające pracodawcę.
Podstawa prawna:
 ustawa z dnia 29.09.2994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.),
 ustawa z dnia 26.06.1974 r.  Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
Ewa Kowalska
Gazeta Podatkowa nr 76 " 23.09.2010 r.