Obserwacja pedagogiczna (diagnoza przedszkolaka) prowadzona we wrześniu i paz
dzierniku pozwala spoj-
rzeć indywidualnie na każde dziecko.Odkryć jego talenty, zainteresowania, a także dostrzec trudności i pro-
blemy, z którymi nie potrafi sobie poradzić. Dzięki obserwacji (diagnozie) nauczyciel określa potrzeby roz-
wojowe dziecka, w tym zauważone predyspozycje, uzdolnienia i zainteresowania. Udziela wsparcia odpo-
wiednio do potrzeb dziecka, jego możliwości, m.in. dzięki prowadzeniu indywidualnej lub zespołowej pracy
o charakterze dydaktyczno-wyrównawczym. Z rozmów z nauczycielami wynika, że prowadzenie obserwacji
dziecka nie przysparza szczególnych trudności. Problemem jest natomiast analiza i ocena kompetencji
dziecka oraz opisanie w krótki, zwięzły, jednoznaczny sposób osiągnięć, możliwości, potrzeb oraz działań
naprawczych.
Wychodząc naprzeciwko oczekiwaniom nauczycieli, postanowiliśmy artykuł Ewy Zielińskiej na temat
wypełniania informacji o gotowości szkolnej dziecka wydrukować dwukrotnie: w bieżącym numerze
oraz w marcu 2013 roku. Jesteśmy przekonani, że dokumentowanie wstępnej obserwacji (diagnozy
przedszkolaka) przy wykorzystaniu proponowanych przez autorkę konkretnych ocen, stwierdzeń,
sformułowań, ułatwi nauczycielom opis stanu wiedzy i umiejętności badanego dziecka. Natomiast go-
towe rozwiązania metodyczne  propozycje zajęć  pomogą już teraz w bezpośredniej pracy dydak-
tyczno-wyrównawczej.
Zaprezentowany sposób dokumentowania obserwacji jest tylko propozycją, z której można skorzystać lub
nie. Ostateczna decyzja zawsze należy do nauczyciela. Taki sposób odnotowywania obserwacji (diagnozy)
ma na celu również ograniczenie do niezbędnego minimum dokumentacji nauczycielskiej w tym zakresie.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 maja 2010 roku (ż 3 ust. 5) w sprawie
świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych przedszkole, szkoła podstawowa, w której
zorganizowano oddział przedszkolny, zespół wychowania przedszkolnego i punkt przedszkolny, wydają ro-
dzicom dziecka objętego wychowaniem przedszkolnym informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki
w szkole podstawowej. Informację na druku nr 70 MEN I/54/2 wydaje się do końca kwietnia roku szkol-
nego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko ma obowiązek albo może rozpocząć naukę w szkole
podstawowej.
red.
Ewa Zielińska
Wskazówki pomocne w wypełnianiu Informacji o gotowości
dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej
Informacja o stanie przygotowania dziecka do podjęcia nauki w szkole
I. OPANOWANIE WYMAGAC
OKREÅšLONYCH W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ
WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO W OBSZARZE
1. UMIEJ
TNOÅšCI SPOA
ECZNE I ODPORNOŚĆ EMOCJONALNA
W zakresie umiejętności społecznych i odporności emocjonalnej dziecko rozpoczynające naukę
w szkole potrafi:
·ð zorganizować sobie zabawÄ™, bawić siÄ™ z dziećmi i rywalizować z nimi np. podczas zabaw i gier
sportowych;
·ð przestrzegać reguÅ‚ obowiÄ…zujÄ…cych w spoÅ‚ecznoÅ›ci dzieciÄ™cej i grzecznie zwracać siÄ™ do innych;
·ð dzielić siÄ™ swojÄ… wiedzÄ… i umiejÄ™tnoÅ›ciami, a także brać udziaÅ‚ w wystÄ™pach i konkursach;
·ð racjonalnie radzić sobie w sytuacjach trudnych, a także Å‚agodnie znosić porażki.
Mocne strony dziecka
Dziecko łatwo nawiązuje kontakty i szybko adaptuje się do nowych warunków. Planuje i organizuje
zabawy, bezkonfliktowo współdziała z dziećmi oraz potrafi z nimi rywalizować. Służy radą i pomocą
w różnych sytuacjach i zgodnie dzieli się zabawkami. Interesuje się czynnościami szkolnymi i chętnie
bierze udział w zajęciach organizowanych przez nauczyciela. Przestrzega zasad (umów) ustalonych
zarówno przez dorosłego, jak i społeczność dziecięcą. Grzecznie zwraca się do innych i jest usłużny
wobec nich. Racjonalnie radzi sobie w sytuacjach trudnych, nie zniechęca się i potrafi znosić porażki.
Dzieli się swoją wiedzą i umiejętnościami z innymi oraz bierze udział w występach i konkursach.
Zauważone trudności
Dziecko ma trudności z przystosowaniem się do nowych warunków i nawiązywaniem kontaktów
z dziećmi oraz dorosłymi. Niechętnie uczestniczy w organizowanych przez nauczyciela zabawach
i zajęciach z całą grupą. Nie interesuje się czynnościami szkolnymi. Często izoluje się i trudno na-
mówić je do wspólnego działania. W zabawach z rówieśnikami zapomina o stosowaniu form grzecz-
nościowych, popada w konflikty, a nawet przejawia zachowania agresywne. Ma kłopoty
z respektowaniem zasad, umów i z przestrzeganiem regulaminów. Nie stosuje się do poleceń nauczy-
cielki, a w kontaktach z dorosłymi i dziećmi jest spięte lub przejawia postawę lękową. Nie radzi sobie
z emocjami: izoluje się, obraża na innych, płacze bez powodu, tęskni za domem i łatwo wpada
w złość. Trudno jest je namówić do wspólnego działania, a w sytuacji trudnej wycofuje się i nie potra-
fi znosić porażek.
Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka
Organizowanie zabawy i zajęć w małych zespołach na miarę możliwości wykonawczych dziecka.
Wspomaganie ich realizacji poprzez podsuwanie ciekawych pomysłów, zabawek i pomocy, oraz za-
chęcanie do działania i chwalenie za podejmowany wysiłek. Podczas gier planszowych realizowanych
w parach lub małych zespołach kształtowanie odporności emocjonalnej dziecka poprzez hartowanie,
a więc rozwijanie umiejętności znoszenia porażek. Prowadzenie rozmów indywidualnych lub w ma-
łych grupach, wyjaśniających dziecku konieczność przestrzegania ustalonych wspólnie zasad. Uświa-
damianie trudności (kłopoty, niewygoda) wynikających z nieprzestrzegania ich. Angażowanie do po-
dejmowania dyżurów na rzecz grupy i chwalenie za podjęty wysiłek, pomoc innym i drobne osiągnię-
cia.
 Wskazówki dla rodziców
Zapraszanie do domu kolegów, koleżanek z przedszkola i pomoc w organizowaniu oraz podejmowa-
niu przez dzieci wspólnych zabaw, gier towarzyskich. Zachęcanie do podejmowania różnych działań
na rzecz członków rodziny (nakładanie obowiązków), np. wkładanie naczyń do zmywarki, nakrywa-
nie do stołu i wspieranie w ich realizacji. Nagradzanie (pochwała) za pamiętanie o obowiązkach, do-
brze wykonaną pracę lub samorzutną pomoc. Wspólnie z dzieckiem ustalenie i spisanie zasad obo-
wiązujących w domu (mogą być takie same jak w przedszkolu) i konsekwentne ich przestrzeganie.
Wspieranie działań dziecka uśmiechem, pochwałą i zachętą.
2. UMIEJ
TNOŚCI MATEMATYCZNE I GOTOWOŚĆ DO NAUKI CZYTANIA I PISANIA
W zakresie umiejętności matematycznych dziecko rozpoczynające naukę w szkole potrafi:
·ð liczyć na miarÄ™ swoich możliwoÅ›ci, pokazujÄ…c palcem liczone obiekty i zna reguÅ‚y obowiÄ…zujÄ…ce
podczas liczenia;
·ð ustalać równoliczność poprzez liczenie i ustawianie w pary oraz wie, gdzie jest wiÄ™cej, a gdzie
mniej elementów;
·ð wyznaczać wynik dodawania i odejmowania poprzez liczenie na palcach i na innych zbiorach za-
stępczych;
·ð różnicować stronÄ™ lewÄ… i prawÄ…, okreÅ›lać kierunki oraz ustalać poÅ‚ożenie obiektów w stosunku do
własnej osoby oraz w odniesieniu do innych obiektów;
·ð dokonywać prostych sposobów mierzenia: krokami, stopa za stopÄ…, Å‚okciem, dÅ‚oniÄ… i palcami;
·ð w kolejnoÅ›ci wymienić pory dnia, dni tygodnia, miesiÄ…ce i pory roku.
Mocne strony dziecka
Dziecko przelicza elementy (na miarę możliwości) i podaje ich prawidłową liczbę. Stosuje reguły
obowiązujące podczas liczenia i podejmuje próby liczenia systemem dwójkowym i dziesiątkowym.
Dodaje i odejmuje na palcach w zakresie dziesięciu, a w przypadku niedużych liczb  rachuje w pa-
mięci. Ustala równoliczność dwóch zbiorów poprzez liczenie i ustawianie w pary oraz poprawne
określanie, gdzie jest więcej, gdzie jest mniej elementów, a także o ile jest ich więcej i o ile mniej. W
zabawach i podczas zajęć posługuje się liczebnikami porządkowymi. W zakresie klasyfikowania gru-
puje, segreguje obiekty i definiuje według wyróżnionych cech. Rozróżnia stronę lewą i prawą, określa
kierunki z punktu widzenia siebie, drugiej osoby. Ustala położenie obiektów w stosunku do własnej
osoby i w odniesieniu do innych. Rozpoznaje, nazywa i konstruuje figury geometryczne. Zna nazwy
dni tygodnia, miesięcy i pór roku. Stosuje różne sposoby mierzenia (kroki, stopa za stopą, łokcie, dłoń
i palce, klocek). Podejmuje próby wnioskowania o ilości cieczy na podstawie obserwowanych prze-
kształceń i ustala, co jest cięższe, co lżejsze, co waży tyle samo.
Zauważone trudności
Dziecko liczy niechętnie, w bardzo małym zakresie, często się myli. Nie zna reguł obowiązujących
podczas liczenia (liczy  przeskakując , podwójnie, od środka lub  garścią ). Ma kłopoty z wyznacza-
niem sumy i różnicy na palcach i innych zbiorach zastępczych. Nie wie, gdzie jest więcej, a gdzie
mniej elementów i nie stosuje w zabawach liczebników porządkowych. Napotyka trudności w segre-
gowaniu według ustalonych cech, a szczególnie w tworzeniu pojęć. Ma kłopoty z różnicowaniem
strony lewej i prawej, ustalaniem położenia obiektów w stosunku do drugiej osoby. Myli figury geo-
metryczne i nie potrafi skojarzyć kształtu z nazwą. Nie potrafi wymienić lub myli kolejność dni tygo-
dnia, miesięcy i pór roku. Nie zna różnych sposobów mierzenia i nie podejmuje prób wnioskowania
ani w zakresie pojemności, ani ciężaru.
Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka w zakresie matematyki
Organizowanie zabaw i ćwiczeń rozszerzających zakres dziecięcego liczenia oraz zapoznających z
regułami obowiązującymi podczas liczenia. Doskonalenie umiejętności dodawania i odejmowanie na
palcach oraz innych zbiorach zastępczych podczas sytuacji edukacyjnych. Prowokowanie do badania
równoliczności poprzez liczenie i ustawianie w pary po jednym elemencie z każdego zbioru oraz
określanie na tej podstawie, gdzie jest więcej, a gdzie mniej elementów. Stosowanie liczebników po-
rządkowych podczas prac porządkowych (ustawianie krzeseł, książek na półce, itp.). Segregowanie,
grupowanie obiektów według różnych kryteriów i skłanianie do wnioskowania. Organizowanie zabaw
ruchowych i ćwiczeń w celu nabywania doświadczeń w zakresie orientacji przestrzennej. Projektowa-
nie i komponowanie z figur geometrycznych, np. materiału na sukienkę dla mamy, ogrodu  w celu
kojarzenia kształtu z nazwą. Utrwalanie nazw dni tygodnia, miesięcy i pór roku, a także stwarzanie
okazji do nabywania doświadczeń w zakresie mierzenia z podejmowaniem prób wnioskowania w za-
kresie pojemności i ciężaru.
Wskazówki dla rodziców
Zabawy mające na celu rozszerzanie zakresu liczenia przy wykorzystaniu liczmanów, miar krawiec-
kich i klamerek oraz kostek do gry, itp. Wyznaczanie sumy i różnicy na palcach, podczas gier i zabaw
kostkami oraz kartami matematycznymi. Porównywanie liczebności zbiorów poprzez liczenie i usta-
wianie w pary (np. fasolki i kasztany, klocki drewniane i plastikowe). Układanie z mozaiki geome-
trycznej ornamentów, szlaczków według wzoru lub własnego pomysłu. Konstruowanie figur geome-
trycznych z gumy do skakania i segregowanie ich według różnych cech (np. wielkość, kolor) oraz
skłanianie dzieci do tworzenia pojęć. Utrwalanie nazw dni tygodnia, miesięcy i pór roku poprzez po-
wtarzanie. Zabawy ruchowe z nastawieniem na poruszanie siÄ™ w przestrzeni w lewo, w prawo, itp.
Angażowanie dzieci do prac domowych: nakrywanie do stołu, porządkowanie zabawek, ustawianie na
półkach naczyń, książek, itp. Zapraszanie do pomocy podczas czynności związanych z mierzeniem
długości, pojemności i ciężaru.
GOTOWOŚĆ DO CZYTANIA I PISANIA
W zakresie gotowości do czytania i pisania dziecko rozpoczynające naukę w szkole:
·ð potrafi okreÅ›lać kierunki oraz miejsca na kartce papieru;
·ð rozpoznaje i zapamiÄ™tuje to, co jest przedstawione na obrazkach;
·ð ma sprawne rÄ™ce i dobrÄ… koordynacjÄ™ wzrokowo-ruchowÄ…;
·ð interesuje siÄ™ czytaniem i pisaniem oraz jest dobrze przygotowane do nauki czytania i pisania;
·ð sÅ‚ucha opowiadaÅ„, baÅ›ni i rozmawia o nich (interesuje siÄ™ książkami);
·ð ukÅ‚ada zdania, wyodrÄ™bnia w nich wyrazy, które dzieli na sylaby oraz wyodrÄ™bnia gÅ‚oski w sÅ‚o-
wach o prostej budowie fonetycznej;
·ð odczytuje krótkie podpisy pod obrazkami, napisy na szyldach, itp.
Mocne strony dziecka
Dziecko lubi słuchać czytanych tekstów (wierszy), rozumie ich treść i potrafi w kilku zdaniach opo-
wiedzieć, o czym są. Podejmuje próby układania opowiadań zarówno o tematyce dowolnej, jak i po-
danej. Wie, że opowiadanie składa się ze zdań (wyodrębnia je), a zdanie z wyrazów (potrafi je poli-
czyć). Nie sprawia mu trudności podzielenie wyrazu na sylaby (analiza) ani utworzenie wyrazu z sy-
lab (synteza). Bez trudności dokonuje analizy i syntezy głoskowej słów i wyodrębnia głoski w róż-
nych pozycjach słowa. Interesuje się literami, rozpoznaje je, próbuje odwzorowywać. Potrafi czytać
proste wyrazy, zdania, a nawet teksty. Chętnie wyszukuje podobieństwa i różnice na dwóch obrazkach
oraz rozpoznaje i zapamiętuje to, co jest na nich przedstawione. Określa kierunki oraz miejsca na
kartce papieru: wie, gdzie jest prawy górny róg, itp. Ma sprawne ręce, chętnie rysuje, maluje, itp.
Podpisuje swoje prace, odwzorowuje szlaczki literopodobne i układa według wzoru ornamenty paso-
we oraz w kole.
Zauważone trudności
Dziecko niechętnie słucha czytanych książek, nie zawsze rozumie czytaną treść. Nie lubi też oglądać
książek i z trudem uczy się wiersza na pamięć. Napotyka na trudności w układaniu opowiadań i nie
wie, że opowiadanie składa się ze zdań, a zdanie z wyrazów. Ma kłopoty z podzieleniem wyrazu na
sylaby i utworzeniem wyrazu z sylab. Nie wysłuchuje głosek na początku słowa, na końcu i w środku.
Nie interesuje się literami, nie różnicuje kształtów, myli litery podobne kształtem i nie kojarzy litery z
dz
więkiem. Niechętnie wyszukuje podobieństwa i różnice na dwóch obrazkach i z trudem rozpoznaje
i zapamiętuje to, co na nich jest przedstawione. Ma trudności z określaniem kierunków oraz miejsca
na kartce papieru, odwzorowywaniem szlaczków, układaniem ornamentów pasowych według wzoru.
Niechętnie podejmuje działalność plastyczną i odwzorowując litery, przedstawia je często w odbiciu
lustrzanym. Ma też trudności z wyszukiwaniem różnic i podobieństw na obrazkach.
Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka w zakresie gotowości do
nauki czytania i pisania
Zachęcanie do układania opowiadań i ilustrowania ich treści. Wyodrębnianie zdań w opowiadaniu,
przeliczanie ich. Prowadzenie zabaw i ćwiczeń słuchowych polegających na układaniu rymów do
podanych słów, wydzielaniu sylab w wyrazach, głosek w nagłosie, wygłosie i śródgłosie. Całościowe
rozpoznawanie napisów umieszczonych w sali. Stwarzanie okazji do podejmowania przez dzieci za-
baw ćwiczących spostrzeganie wzrokowe, np. rozpoznawanie i zapamiętywanie tego, co się znajduje
na obrazkach, dobieranie obrazków w pary, wyszukiwanie na nich podobieństw i różnic, a także ukła-
danie puzzli, składanie pociętych pocztówek w całość i kończenie rysowania danego przedmiotu we-
dług podanego wzoru. Rozwijanie gotowości do nauki pisania poprzez określanie kierunków oraz
miejsca na kartce papieru, układanie z mozaiki geometrycznej ornamentów (pasowych i w kole) we-
dług własnego pomysłu i wzoru, kreślenie linii będących elementami liter (szlaczki), a także podej-
mowanie działalności plastycznej z wykorzystaniem różnych technik, m.in. rysowanie pod dyktando,
kalkowanie.
Wskazówki dla rodziców
Kontynuowanie w domu ćwiczeń prowadzonych w przedszkolu. Czytanie krótkich opowiadań, bajek,
baśni i sprawdzanie, czy dziecko zrozumiało przeczytany tekst. Stwarzanie okazji do podejmowania
przez dziecko:
- zabaw klockami z literami alfabetu, dominem sylabowym i obrazkowo-literowym w celu rozpozna-
wania, nazywania i porównywania kształtów liter oraz dokonywania syntezy i analizy słuchowej;
- działalności plastycznej: malowanie farbami, lepienie, składanki papierowe, wydzieranie i wycinanie
oraz szycie prostym ściegiem (igła za igłą);
- ćwiczeń doskonalących precyzję ruchów dłoni, palców podczas czynności samoobsługowych, m.in.
ubierania i rozbierania się, zapinania guzików, wiązania sznurowadeł.
3. SPRAWNOŚĆ MOTORYCZNA I KOORDYNACJA WZROKOWO-RUCHOWA
W zakresie sprawności ruchowej dziecko rozpoczynające naukę w szkole potrafi:
·ð zbiec po schodach majÄ…cych dziesięć stopni, nie trzymajÄ…c siÄ™ porÄ™czy i nie przeskakujÄ…c stopni,
w czasie nie dłuższym niż 10 sekund;
·ð chodzić na czworakach pod bramkami, obrÄ™czami ustawionymi pionowo i linami;
·ð chodzić po równoważni (Å‚aweczka) z przekraczaniem przyborów;
·ð stać na prawej i lewej nodze z zamkniÄ™tymi oczami przez 15 sekund;
·ð zeskoczyć z krzesÅ‚a o wysokoÅ›ci 30 cm na palce nóg, bez podparcia rÄ™kami o podÅ‚ogÄ™; próbÄ™
można powtórzyć dwa razy;
·ð przeskoczyć sznur rozciÄ…gniÄ™ty na wysokoÅ›ci 20 cm, odbijajÄ…c siÄ™ z miejsca obiema nogami rów-
nocześnie;
·ð skakać przez skakankÄ™;
·ð chwytać jednÄ… rÄ™kÄ… maÅ‚Ä… piÅ‚kÄ™ rzuconÄ… z odlegÅ‚oÅ›ci jednego metra na komendÄ™ i odrzucać piÅ‚kÄ™
(na trzy rzuty jeden chwyt powinien być udany);
·ð sprawnie jez
dzić na hulajnodze.
Mocne strony dziecka
Dziecko lubi ruch, jest zwinne i sprawne ruchowo. Pewnie chodzi po schodach (zbiega z nich), po
równoważni, na czworakach, potrafi stać na jednej nodze z zamkniętymi oczami, zeskoczyć z wyso-
kości, przeskoczyć przez przeszkodę, skakać przez skakankę, jez
dzić na hulajnodze, chwytać piłkę
jedną ręką i odrzucać ją.
Zauważone trudności
Dziecko unika ruchu, jest ciężkie, niezręczne, niezborne, ma problemy z bieganiem (przewraca się),
chodzeniem na czworakach, utrzymywaniem równowagi, skakaniem na jednej nodze, wykonywaniem
przysiadów, rzucaniem i chwytaniem piłki, wspinaniem się na przeszkody i pokonywaniem ich.
Podjęte lub potrzebne działania wspomagające potrzeby dziecka
Stwarzanie okazji do podejmowania przez dziecko zabaw ruchowych z różnymi elementami ruchu, w
sali oraz na powietrzu w różnych porach roku. Zachęcanie do udziału w zabawach ruchowych i opo-
wieściach ruchowych o atrakcyjnej dla dziecka tematyce. Organizowanie ćwiczeń porannych i gimna-
stycznych z wykorzystaniem niekonwencjonalnych przyborów (butelki plastikowe, gumy do skaka-
nia, gazety, sznurki, pudełka). Wykorzystywanie podczas ćwiczeń gimnastycznych metody R. Laba-
na, W. Sherborne, A i M. Kniesów oraz C. Orffa. Podczas pobytu na powietrzu dbanie o podejmowa-
nie przez dziecko różnych form ruchu przy wykorzystaniu sprzętu terenowego (przeplotnie, drabinki,
itp.).
Wskazówki dla rodziców
Kontynuowanie w domu zabaw ruchowych i ćwiczeń gimnastycznych prowadzonych w przedszkolu.
Wydłużenie czasu pobytu na powietrzu ze szczególnym zwróceniem uwagi na aktywność ruchową
podczas wspólnych zabaw, wypraw i wycieczek, np. przy wykorzystaniu sprzętu terenowego (prze-
plotnie, drabinki, ścianki do wspinania się) i pokonywania naturalnych przeszkód terenowych. Orga-
nizowanie rodzinnych wycieczek rowerowych i zabaw na śniegu (jazda na nartach), lodzie (jazda na
łyżwach) i w wodzie (basen). Sugerowanie zapisania dziecka na zajęcia z gimnastyki korekcyjnej.
W zakresie sprawności manualnej dziecko rozpoczynające naukę w szkole potrafi:
·ð przyjmować prawidÅ‚owÄ… postawÄ™, siedzÄ…c przy stole i wÅ‚aÅ›ciwie posÅ‚ugiwać siÄ™ przyborami
szkolnymi;
·ð wycinać po linii ciÄ…gÅ‚ej i przerywanej;
·ð rysować, kolorować i malować (na temat podany i dowolny), a także zamalowywać duże prze-
strzenie kartki;
·ð odwzorowywać podstawowe ksztaÅ‚ty (koÅ‚o, kwadrat, trójkÄ…t) oraz kwadrat stojÄ…cy na wierzchoÅ‚-
ku;
·ð kreÅ›lić linie proste (pionowe, poziome, ukoÅ›ne), Å‚amane, faliste, zaokrÄ…glone oraz odwzorowywać
(odtwarzać) szlaczki i wzory literopodobne bez liniatury i w liniaturze;
·ð przewlec, nawlec, np. korale na sznur.
Mocne strony dziecka
Dziecko ma płynne skoordynowane ruchy. Poprawnie siedzi przy stoliku (nie pokłada się) i ma uło-
żoną rękę np. przy rysowaniu. Chętnie podejmuje różnorodną działalność plastyczną i właściwie
trzyma np. kredkę, pędzel, nożyczki. Lubi odwzorowywać (odtwarzać, komponować) szlaczki i nie
ma trudności w mieszczeniu się w liniaturze. Z własnej inicjatywy podejmuje kreślenie liter (druko-
wane, pisane) i pisze je poprawnie (kształt) oraz we właściwym kierunku.
Zauważone trudności
Podczas działalności plastycznej (rysowanie, wydzieranie, wycinanie, lepienie, itp.) dziecko pokłada
się na stoliku, kręci się na krzesełku, często zmienia pozycję, ma nieskoordynowane ruchy, a ręka
szybko się męczy. Niewłaściwie trzyma przybory, a ręka, np. podczas rysowania, ułożona jest niepo-
prawnie. Nie lubi działalności plastycznej, a szczególnie rysowania, nie podejmuje jej z własnej ini-
cjatywy. Niechętnie też rysuje szlaczki (są one zniekształcone, nie mieszczą się w liniaturze) i odwzo-
rowuje litery (kierunek kreślenia jest niepoprawny). Zabawy konstrukcyjne również podejmuje nie-
chętnie, gdyż wznoszone budowle, np. z klocków drewnianych, łatwo się przewracają z uwagi na nie-
należytą koordynację ruchów rąk i koordynację wzrokowo-ruchową.
 Podjęte lub potrzebne działania wspomagające potrzeby dziecka
Stwarzanie warunków do codziennego podejmowania różnorodnych zabaw manipulacyjnych i kon-
strukcyjnych. Zachęcanie do podejmowania działalności plastycznej przy wykorzystaniu różnorod-
nych i atrakcyjnych technik oraz materiałów, w tym przyrodniczych. Szczególne dbanie o malowanie
pędzlem na dużych płaszczyznach (gruntowanie), lepienie (z masy solnej, papierowej, gliny, modeli-
ny, plasteliny), darcie gazet, wydzieranie i wycinanie z kolorowego papieru, rysowanie po śladzie
różnych linii z dbałością o właściwy kierunek. Zwracanie uwagi na poprawne siedzenie przy stoliku,
właściwe trzymanie i posługiwanie się przyborami. Organizowanie zajęć i zabaw typu nawlekanie
korali na sznurek, przewlekanie ich i komponowanie np. wzorków, szycie ściegiem igła za igłą, przy-
szywanie guzików, wznoszenie budowli z klocków drewnianych, itp.
Wskazówki dla rodziców
Codzienne prowadzenie zabaw paluszkowych według instrukcji nauczyciela jako kontynuacja zabaw
realizowanych w przedszkolu. Zachęcanie do malowania, wycinania, lepienia, wydzierania i darcia
oraz nawlekania koralików, przyszywania guzików i szycia prostym ściegiem, itp. Rysowanie linii w
labiryncie narysowanym przez dorosłego i chwalenie za podjęty wysiłek. W przypadku szybkiej
męczliwości rąk należy kupić w sklepie papierniczym nasadkę na ołówek (kredkę).
4. SAMODZIELNOŚĆ, W TYM UMIEJ
TNOÅšCI WYKONYWANIA CZYNNOÅšCI SAMO-
OBSA
UGOWYCH
W zakresie czynności samoobsługowych dziecko rozpoczynające naukę w szkole potrafi:
·ð poprawnie siÄ™ umyć (w tym zÄ™by), wytrzeć rÄ™cznikiem, uczesać wÅ‚osy grzebieniem;
·ð samodzielnie i w przyjÄ™ty sposób korzystać z toalety;
·ð nakÅ‚adać i zdejmować z siebie odzież;
·ð nakrywać do stoÅ‚u i utrzymywać porzÄ…dek w miejscu, w którym przebywa.
Mocne strony dziecka
Dziecko jest samodzielne przy czynnościach higienicznych, podczas zakładania (zdejmowania) odzie-
ży i obuwia. Dba o swój wygląd, pamięta o potrzebie mycia rąk i zębów. Utrzymuje porządek wokół
siebie i chętnie podejmuje się roli dyżurnego. Samodzielnie organizuje i planuje zabawy oraz dobiera
zabawki, a po skończonej zabawie odkłada je w umówione miejsce. Utrzymuje ład i porządek podczas
każdej podejmowanej działalności. Przestrzega ustalonych zasad i samodzielnie (bez przypominania)
wykonuje określone czynności.
 Zauważone trudności
Napotyka na trudności podczas wykonywania czynności higienicznych i samoobsługowych oraz do-
maga się pomocy np. podczas mycia rąk, spożywania posiłków, nakładania (zdejmowania) odzieży,
itp. Samodzielnie nie podejmuje decyzji np. co do tematu zabawy, pracy plastycznej, wyboru zabaw-
ki. Oczekuje zachęty i wsparcia podczas pełnienia dyżurów, a także potwierdzenia, że dobrze wyko-
nuje czynności.
Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka
Stwarzanie okazji do samodzielnego wykonywania wszystkich czynności samoobsługowych (spoży-
wanie posiłków, nakładanie i zdejmowanie odzieży, itp.), zachęcanie, wspieranie, a nawet udzielanie
pomocy. Chwalenie dziecka chociażby za próbę podjęcia decyzji np. co do tematu zabawy, wyboru
zabawki lub techniki plastycznej, sposobu wykonywania upominku. Zachęcanie dziecka do niesienia
pomocy młodszym kolegom, np. maluchom, podczas ubierania się po leżakowaniu, a nauczycielce w
trakcie przygotowywania pomocy do zajęć. Zachęcanie do pełnienia jednodniowych dyżurów, a w
razie odmowy (protestu)  przydzielanie osoby wspomagającej (dziecko-pomocnik). Wdrażanie do
porzÄ…dkowania po sobie miejsca zabawy i pracy.
Wskazówki dla rodziców
Motywowanie, zachęcanie, wspieranie, pomaganie (nie wyręczanie) do samodzielnego podejmowania
czynności samoobsługowych, np. higienicznych, porządkowych. Stwarzanie okazji do samodzielnego
decydowania o temacie zabawy, pracy plastycznej lub doborze zabawki. Zachęcanie do wykonywania
prac porządkowo-gospodarczych, np. sprzątanie zabawek, słanie łóżka, podlewanie kwiatów, nakry-
wanie do stołu, wstawianie naczyń do zmywarki. Umożliwienie dzieciom wykonywania czynności
samoobsługowych i na rzecz rodziny. Chwalenie za pamiętanie o obowiązkach, podjęty trud i wysiłek
oraz wspólna ocena ich wykonania.
II. POTRZEBY ROZWOJOWE DZIECKA, W TYM ZAUWAŻONE PREDYS-
POZYCJE, UZDOLNIENIA I ZAINTERESOWANIA
Opis
Dziecko ma ukształtowane umiejętności społeczne: obdarza uwagą osobę, do której mówi, lub która
je słucha. Grzecznie zwraca się do rówieśników i dorosłych, stosuje formy grzecznościowe. Prze-
strzega umów i zasad  nie trzeba mu o nich przypominać. Jest usłużne wobec dorosłych i młodszych
kolegów. Potrafi się zaprezentować przed audytorium.
Jest samodzielne w łazience, szatni i podczas posiłków. Utrzymuje ład i porządek w miejscu, w któ-
rym przebywa. Mówi płynnie, spokojnym i opanowanym głosem. Chętnie dzieli się swoimi przeży-
ciami i doświadczeniami zarówno z dorosłymi, jak i z dziećmi. W zakresie czynności intelektualnych
przewiduje skutki czynności manipulacyjnych, wnioskuje o obserwowanych zmianach, formułuje
uogólnienia, wyciąga wnioski i łączy przyczynę ze skutkiem. Jest sprawne ruchowo na miarę swoich
możliwości, zahartowane, orientuje się w zasadach zdrowego żywienia. Wie, jak zachowywać się w
sytuacjach zagrożenia płynących ze strony ludzi, zwierząt i roślin. Potrafi organizować sobie wolny
czas podczas zabaw na powietrzu (na działce, w ogródku przedszkolnym, w piaskownicy, na podwór-
ku). Potrafi zachowywać się w różnych sytuacjach, np. podczas uroczystości, gdy grany jest hymn, w
trakcie festynu, w teatrze, na koncercie. Chętnie podejmuje działalność plastyczną i przejawia zainte-
resowanie muzyką, śpiewem i tańcem. Majsterkuje, wznosi budowle z różnych materiałów i zachowu-
je ostrożność, posługując się narzędziami. Interesuje się światem zwierząt i roślin, zna różne środowi-
ska przyrodnicze i wie, jak można je chronić. Liczy na miarę swoich możliwości, dodaje i odejmuje
na palcach i innym materiale zastępczym, różnicuje stronę lewą i prawą, zna stałe następstwo czaso-
we, stosuje proste sposoby mierzenia. Posiada gotowość do nauki czytania i pisania  interesuje się
literami, odczytuje wyrazy i proste zdania pod obrazkami.
Podjęte lub potrzebne działania służące rozwijaniu potrzeb rozwojowych dziecka
Wspomaganie w rozwijaniu zarysowujących się uzdolnień w zakresie np. edukacji matematycznej
(np. dziecko gra w szachy w ramach zajęć dodatkowych). Organizowanie zajęć w małych zespołach i
zachęcanie do konstruowania gier-opowiadań w trosce o płynne i zrozumiałe dla innych wypowiada-
nie się i kształtowanie odporności emocjonalnej na sytuacje trudne. Rozwijanie umiejętności społecz-
nych wśród dzieci i dorosłych, w miarę samodzielnego radzenia sobie w sytuacjach życiowych i
przewidywania skutków swoich zachowań. Troszczenie się o sprawność ruchową dziecka poprzez
stwarzanie okazji do aktywności ruchowej na powietrzu: zabawy, gry sportowe, itp.
Wskazówki dla rodziców
Systematyczne informowanie rodziców o rozwoju dziecka, jego wiadomościach i umiejętnościach.
Zachęcanie do dłuższego przebywania na powietrzu i organizowania tam zabaw ruchowych (sporto-
wych) w celu realizowania potrzeby ruchu. Sugerowanie ograniczenia czasu oglÄ…dania telewizji i ko-
rzystania z komputera na korzyść wspólnych zajęć i zabaw z rodzicami. Zalecanie codziennego czyta-
nia książeczek z literatury dziecięcej i prowadzenia rozmów na temat przygód bohaterów. Propono-
wanie wspólnych gier towarzyskich, np. planszowych, z dbałością o przestrzeganie ustalonych zasad i
przyzwyczajanie do umiejętności znoszenia porażek (hartowanie emocjonalne). Podkreślanie osią-
gnięć dziecka w zakresie poczucia rytmu i śpiewu oraz sugerowanie kontynuowania zajęć muzycz-
nych w szkole.
III. DODATKOWE SPOSTRZEŻENIA NA TEMAT DZIECKA
Dziecko orientuje się w tym, co dobre i co złe: potrafi zgodnie się bawić i uczyć, kulturalnie zwraca
się do innych i ma poprawne relacje zarówno z dorosłymi, jak i z dziećmi. Racjonalnie radzi sobie w
nowych, trudnych sytuacjach, ale ma jeszcze kłopoty z umiejętnością znoszenia porażek. Interesuje
się przyrodą, a szczególnie zwierzętami. Potrafi prezentować swoją wiedzę w sposób przemyślany i
zrozumiały dla innych. Dobrze skupia uwagę na jednej czynności, co jest znakomitym wskaz
nikiem
sukcesu szkolnego. Jest aktywne, chętne do pomocy zarówno dzieciom, jak i dorosłym.
Dziecko jest nadruchliwe, kręci się na krzesełku, szybko się męczy i ma trudności w skupieniu uwagi
na jednej czynności. Często popada w konflikty z innymi dziećmi, zdarzają się też napady złości i
zachowania agresywne. Ma kłopoty z przeproszeniem za nieodpowiednie zachowanie i z przestrzega-
niem wspólnie ustalonych zasad. W trakcie odwoływania się do umów bagatelizuje słowa nauczyciel-
ki i wzrusza ramionami. W dalszym ciągu wymowa jest niepoprawna, a do tego dziecko mówi szyb-
ko, głośno i niezrozumiale. Należy kontynuować zajęcia logopedyczne i udać się do audiologa w celu
sprawdzenia słuchu.
Kilka zdań na zakończenie. Na prośbę nauczycielek wychowania przedszkolnego podjęłam próbę opracowa-
nia materiału, który jest tylko propozycją ułatwiającą wypełnianie Informacji o gotowości dziecka do podjęcia
nauki w szkole. Można z niej skorzystać lub nie. W opracowaniu starałam się uwzględnić wszystko to, co za-
warte jest w obszarach działalności edukacyjnej przedszkola i jeszcze więcej. Nauczycielki wychowania przed-
szkolnego zawsze podejmują z dziećmi działania wykraczające poza podstawę programową. Mam jednak
świadomość, że wielu nowatorskich metod pracy nie uwzględniłam w punkcie Podjęte lub potrzebne działania
wspierające potrzeby dziecka, ale liczę na to, że zostaną one wpisane. Starałam się rozszerzyć zakres kompe-
tencji dziecka kończącego przedszkole, zawarty w podstawie programowej, dlatego korzystałam z różnych
sprawdzianów rozwojowych znajdujących się w publikacjach psychologicznych. Rozszerzenie wymagań o
sprawność ruchową i uszczegółowienie zakresu treści w badanych obszarach edukacyjnych ułatwi nauczyciel-
kom wypełnienie dokumentu. W tym samym celu rozdzieliłam umiejętności matematyczne od gotowości do
nauki czytania i pisania. Bardzo starałam się też o to, aby nie było powtórzeń, ale czasami nie dało się ich
uniknąć. W punkcie trzecim (Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka) i czwartym (Wska-
zówki dla rodziców) umieściłam różne rozwiązania metodyczne, a więc propozycje zajęć, zabaw i sytuacji edu-
kacyjnych, dzięki którym nauczycielka lub rodzic mogą wspomagać rozwój.
Ewa Zielińska.