EKONOMIA
EKONOMIA
Wprowadzenie do makroekonomii.
Podstawowe problemy makroekonomii
Opracowanie: Dr Dariusz Prokopowicz
© Copyright by Dariusz Prokopowicz
Literatura podstawowa
1. D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, Ekonomia-
Makroekonomia, PWE, Warszawa 1998 oraz tych
samych autorów Ekonomia-Zbiór zadań, PWE,
Warszawa 1999 (lub nowsze).
2. M. Nasiłowski, System rynkowy. Podstawy mikro- i
makroekonomii, Key Text, Warszawa 1996 (lub nowsze).
3. J. Beksiak (red.), Ekonomia, PWN, Warszawa 2000 (lub
nowsze).
2
Makroekonomia
Dział ekonomii zajmujący się analizą gospodarki
jako całości.
Bada wzajemne zale\
ności pomiędzy agregatowymi
wielkościami ekonomicznymi i czynniki wpływające
na ich kształtowanie się.
3
Przedmiot badań makroekonomii
Głównym przedmiotem zainteresowań makroekonomii
jest analiza zmierzajÄ…ca do zrozumienia podstawowych
czynników wyznaczających tendencje występujące w
skali całej gospodarki w zakresie produkcji dóbr i
usług, bezrobocia, inflacji, bilansu płatniczego itp.
Makroekonomia zajmuje się więc strukturą,
osiągnięciami i zachowaniem gospodarki jako
całości.
4
Cel badań makroekonomii
Głównym celem badań makroekonomicznych jest
rozwijanie mo\
liwie pełnego zrozumienia jak
funkcjonuje gospodarka i jakich reakcji mo\
na siÄ™
spodziewać z jej strony na konkretne środki polityki
gospodarczej.
Teoria makroekonomiczna, będąca zbiorem,
poglądem na sposób funkcjonowania gospodarki
stanowi podstawę, na której kształtuje się i realizuje
politykę gospodarczą. Osiągnięcia
makroekonomiczne i polityka są ze sobą ściśle
zwiÄ…zane.
5
Makroekonomia bada gospodarkÄ™
Wyraz
niejsze problemy makroekonomiczne sÄ…
przedmiotem stałego zainteresowania środków przekazu i
odgrywajÄ… centralnÄ… rolÄ™ w debatach politycznych (np.:
przy wyborach - inflacja, bezrobocie i wzrost gospodarczy).
Makroekonomia bada gospodarkę, uwzględniając
wszechstronne współzale\
ności występujące między
poszczególnymi jej sektorami i elementami składowymi.
Analizuje wpływ otoczenia międzynarodowego na
poszczególne kraje. Jej zakres jest więc globalny.
6
 W obszarach badawczych makroekonomii istnieje wiele
problemów o kluczowym znaczeniu dla gospodarki,
przedsiębiorstw, państwa a tak\
e dla społeczeństwa
jako całości, ró\
nych jego grup społecznych i
poszczególnych ludzi.
Makroekonomia jest gałęzią ekonomii próbującą
wyjaśnić jak i dlaczego z upływem czasu gospodarka
rozwija siÄ™ podlega fluktuacjom i zmianom.
Próbuje ona zarówno wyjaśnić zjawiska ekonomiczne
jak i odpowiednio kształtować politykę gospodarczą w
celu ulepszenia i usprawnienia działalności
gospodarczej.
7
Główne płaszczyzny zainteresowań
makroekonomii to:
problematyka wzrostu gospodarczego i równowagi
w ujęciu makroekonomicznym (metody mierzenia
efektów działalności gospodarczej w skali kraju, czynniki
wpływające na poziom i wzrost tych efektów, równowaga
pomiędzy globalną poda\
Ä… i globalnym popytem
w procesie wzrostu i czynniki kształtujące ją, cykliczność
wzrostu gospodarczego);
problematyka inflacji (istota, sposób pomiaru, przyczyny,
skutki, sposoby przeciwdziałania);
8
 problematyka zatrudnienia i bezrobocia (przyczyny,
skutki, metody przeciwdziałania);
makroekonomiczna polityka państwa (kierunki
i instrumenty oddziaływania państwa na
gospodarkę w celu złagodzenia niekorzystnych
efektów działania mechanizmu rynkowego
i przyspieszenia rozwoju gospodarki).
9
Problemy makroekonomiczne
Inflacja Prywatyzacja
Bezrobocie Handel zagraniczny
Produkt Krajowy Brutto Bilans handlowy
Cykl koniunkturalny Integracja europejska
PieniÄ…dz Globalizacja
Papiery wartościowe Emerytura
Bud\
et Polityka monetarna
Podmioty gospodarcze Instytucje państwa
10
Inflacja
Inflacja
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
W kontekście problematyki makroekonomicznej
istotna jest m.in. inflacja.
Przedstawione zostaną ró\
nicę między nią a
deflacją, ró\
ne sposoby przeciwdziałania zjawisku
inflacji oraz dane statystyczne dotyczÄ…ce Polski i
innych państw.
11
Bezrobocie
Bezrobocie
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
Bezrobocie jest powa\
nym problemem społecznym
ale jest ono równie\
zjawiskiem ekonomicznym.
Analiza obejmuje rodzaje bezrobocia, sposoby jego
ograniczania i doświadczenia ró\
nych krajów w
walce z nim.
12
Produkt
Produkt
Krajowy Brutto
Krajowy Brutto
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
Często nie zauwa\
amy ró\
nicy między Produktem
Krajowym Brutto a dochodem narodowym, a sÄ… to
wskaz
niki powszechnie stosowane.
W treści wykładów określimy - dlaczego PKB jest
tak szeroko wykorzystywanym miernikiem rozwoju i
jaka jest jego wysokość w ró\
nych państwach.
13
Cykl
Cykl
koniunkturalny
koniunkturalny
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
Poziom produkcji jak i wiele innych zjawisk ulega
ciągłym wahaniom.
W ekonomii wyjaśnia to pojęcie cyklu
koniunkturalnego.
Przeanalizujemy ró\
ne opinie dotyczÄ…ce zjawiska
cykliczności w gospodarce.
14
PieniÄ…dz
PieniÄ…dz
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
W treści wykładów omówione zostaną podstawowe
informacje o pieniÄ…dzu mi. in. jakie warunki musi
spełniać jednostka aby mogła zostać
zaklasyfikowana jako pieniÄ…dz.
Ponadto lista jednostek monetarnych
najwa\
niejszych państw świata.
15
Papiery
Papiery
wartościowe
wartościowe
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
W obszarze tym przeanalizowane zostanÄ…
podstawowe cechy ró\
nych papierów
wartościowych.
Omówione zostaną cechy czeków, weksli, obligacji
oraz akcji.
Ponadto wymienimy korzyści płynące z ich zakupu
i z
ródła dochodów dla nabywców.
16
Bud\
et
Bud\
et
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
W \
yciu gospodarczym wa\
nÄ… rolÄ™ odgrywa bud\
et
państwa.
O jego kształcie decydują politycy, warto jednak
wiedzieć jakimi zasadami powinni się kierować i
jak konstruujÄ… bud\
et pochodzÄ…cy z naszych
podatków.
17
Podmioty
Podmioty
gospodarcze
gospodarcze
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
Podmiotów gospodarczych jest w Polsce ponad
2 miliony.
Są wśród nich nieefektywne przedsiębiorstwa
państwowe, zaradne osoby fizyczne prowadzące
samodzielną działalność i nowoczesne spółki.
Jakie wymogi muszą spełniać i jakie są między
nimi ró\
nice przedstawiamy w tym opracowaniu.
18
Prywatyzacja
Prywatyzacja
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
Od kilku lat jesteśmy świadkami procesów
prywatyzacyjnych. Problematyka prywatyzacji
przeanalizowana zostanie celem określenia
odpowiedzi odnośnie celu i znaczenia oraz w jaki
sposób przebiega ten wa\
ny dla gospodarki
proces.
19
Handel
Handel
zagraniczny
zagraniczny
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
Istotna jest równie\
problematyka wymiany
międzynarodowej.
Odpowiadamy na pytanie dlaczego przedsiębiorcy
z ró\
nych państw handlują towarami.
Opisujemy ponadto ró\
ne podejście organów
państwowych do handlu zagranicznego;
począwszy od nakładania ceł do nieskrępowanej
polityki wolnego handlu.
20
Bilans
Bilans
handlowy
handlowy
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
Z tendencji kształtujących się w międzynarodowej
wymianie handlowej wynika bilans płatniczy. Z
czego on się składa i dlaczego w Polsce kształtuje
siÄ™ na niekorzystnym poziomie.
21
Integracja
Integracja
europejska
europejska
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
W naszym rejonie geopolitycznym istotne jest
przeanalizowanie motywów łączenia się ró\
nych
podmiotów, a zwłaszcza państw. Omówimy
gospodarcze aspekty wstÄ…pienia Polski w
struktury Unii Europejskiej - przeanalizujemy
zalety integracji jak i jej powa\
ne problemy.
22
Globalizacja
Globalizacja
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
Globalizacja dla jednych jest doniosłym
zjawiskiem dziejowym, dla drugich katastrofÄ….
Problematyka ta zawiera analizę - jak przebiegały i
przebiegają procesy globalizacyjne na ró\
nych
płaszczyznach, nie tylko ekonomicznej.
23
Emerytura
Emerytura
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
Prawie ka\
dy uczestniczył, uczestniczy lub będzie
uczestniczył w zreformowanym systemie
emerytalnym. Dlaczego Polska musiała
zdecydować się na tą reformę i jakie są jej
zało\
enia, wyjaśniamy w niniejszych eseju.
24
Polityka
Polityka
monetarna
monetarna
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
W zakresie tej problematyki znajdziemy m.in.
odpowiedz
na pytanie czym jest polityka
monetarna i za pomocą jakich instrumentów jest
prowadzona. Ponadto omówione zostaną
sposoby wspierania i ograniczania tempa rozwoju
gospodarczego przy jej pomocy.
25
Instytucje
Instytucje
państwa
państwa
Problemy makroekonomiczne
Problemy makroekonomiczne
W tym przeanalizujemy, na podstawie Konstytucji,
uprawnienia i zadania organów państwa w Polsce
takich jak rzÄ…d, NBP, Rada Polityki PieniÄ™\
nej czy
NIK.
26