Zarządzanie strategiczne
Analiza łańcucha wartości
Koncepcja łańcucha wartości, spopularyzowana przez Michaela E. Portera w połowie
lat osiemdziesiątych, ma ona swoje metodologiczne korzenie w dwóch znanych
sposobach badania problemów zarządzania przedsiębiorstwem. Pierwszy z nich to analiza
wartości L. Milesa, jest to metoda racjonalizacji systemów technicznych i
organizacyjnych. Drugi sposób to stosowane przez firmę konsultingową McKinsey and
Company podejście do analizy przedsięwzięć rynkowych, zakładające, że przedsięwzięcia
te są pewnymi sekwencjami działań.
Kluczem do zrozumienia istoty łańcuchów wartości jest pojęcie wartości. M. Porter
wartość rozumie jako sumę, którą nabywca gotów jest zapłacić za to, czego dostarcza
mu dostawca. Wartość jest mierzona jako całkowity dochód przedsiębiorstwa. Pozycja
firmy względem jej konkurentów opiera się na wartości. Jest ona korzystna wówczas, gdy
tworzona wartość przekracza koszty, które należy ponieść, aby ją wytworzyć.
Druga główna myśl koncepcji M. Portera sprowadza się do stwierdzenia, że przewagi
konkurencyjnej, którą ma przedsiębiorstwo, nie można zrozumieć na podstawie analizy
sprawności firmy jako całości, lecz badając sprawność różnych rodzajów działań, jakie
organizacja podejmuje, dostarczając na rynek swój wyrób lub usługę. Przewaga
konkurencyjna jest bowiem rezultatem różnorakich działań, realizowanych w sferach
projektowania, produkcji, marketingu czy w funkcjach je wspomagających. Każde z tych
działań może w swoisty sposób kształtować wielkość kosztów, jak również tworzyć
wartość. Wszystkie one składają się na łańcuch wartości.
A
ańcuch wartości obrazuje zatem dodawanie wartości produktu, począwszy od zmian
na wejściach systemu, poprzez wykonywanie niezbędnych operacji przetwórczych, na
sprzedaży i usługach posprzedażnych z nim związanych skończywszy. Analizując
poszczególne  ogniwa" łańcucha można określić miejsca, w których nie spełnia tego
warunku.. Umożliwia również badanie wewnętrznych i zewnętrznych z
ródeł przewag
konkurencyjnych przedsiębiorstwa i konstruowania zwycięskiej strategii. W przypadku
firm zdywersyfikowanych (działających w więcej niż jednym sektorze) należy odtworzyć i
analizować łańcuch wartości oddzielnie dla każdego sektora działalności, a następnie
opracować syntetyczny łańcuch wartości dla całego przedsiębiorstwa, uwzględniający
synergię i trudności koordynacyjne wynikające z działania równocześnie w wielu
sektorach.
Posługując się modelem łańcucha wartości, można w uproszczony sposób przedstawić
przedsiębiorstwo jako sekwencję działań
Porter podzielił te działania na dwie grupy:
1
1. Działania podstawowe, prowadzą do fizycznego wytworzenia produktu, jego
sprzedaży i dostawy do nabywcy oraz uruchomienia usług serwisowych, zalicza do
nich:
" logistykę wewnętrzną, a więc obsługę, magazynowanie, kontrolę zasobów,
planowanie transportu do dostawców,
" produkcję lub przetwarzanie surowców i półfabrykatów, funkcjonowanie t
utrzymywanie urządzeń, montaż, pakowanie, konfekcjonowanie,
" logistykę zewnętrzną, która obejmuje kompletowanie, magazynowanie,
dystrybucję,
" zbyt, na który składa się obsługa zamówień, dobór sieci dystrybucji, reklama,
promocja, public relations,
" usługi na rzecz klienta, a więc serwis, instalowanie, naprawy, instruowanie,
dostarczanie części zamiennych.
2. Działania pomocnicze, są prowadzone w odniesieniu do każdego rodzaju
działalności podstawowej, jak to ma miejsce w przypadku zasobów ludzkich i
organizacji, lub w odniesieniu do niektórych. Działania pomocnicze, sprowadzone do
czterech rodzajów i obejmują:
" zaopatrzenie w surowce, materiały, wyposażenie i osprzęt,
" rozwój technologiczny obejmujący wiedzę, umiejętności, procedury, badania
rozwojowe, wdrażanie technologii,
" zarządzanie zasobami ludzkimi, na które składają się: rekrutacja, integracja,
szkolenie i doskonalenie zawodowe, wynagradzanie i motywacja,
" organizacja, a więc kierowanie ogólne, planowanie, finanse, księgowość,
kontrola zarządzania, kontrola prawna, kontrola jakości, przepływ informacji.
Zintegrowane działanie podstawowych i pomocniczych funkcji oraz ich powiązanie z
łańcuchami wartości dostawców i nabywców pozwala na osiąganie zysku i rozwój
przedsiębiorstwa.
2
http://notatek.pl/analiza-lancucha-wartosci-2?notatka
Rys.1. łańcuch wartości przedsiębiorstwa
Funkcje podstawowe przedsiębiorstwa, które w zależności od sektora i profilu
przedsiębiorstwa mogą zawierać bardziej szczegółowe funkcje podstawowe:
1. działalność przedprodukcyjną,
" badania i rozwój,
" projektowanie wyrobów,
" zakupy surowców i materiałów,
" zakupy podzespołów,
" zakupy energii i ciepła,
" zakupy urządzeń i technologu,
" transport zakupionych materiałów i surowców do zakładu produkcyjnego,
" magazynowanie zakupów,
" pozyskiwanie środków finansowych
2. produkcję
" produkcja podzespołów i części,
" magazynowanie podzespołów i części,
" montaż,
" transport wewnętrzny,
" wykańczanie wyrobów,
" pakowanie,
" magazynowanie wyrobów gotowych.
3. sprzedaż.
" dystrybucja do odbiorców,
" transport do odbiorców,
3