Temat: Czym zajmuje siÄ™ makroekonomia?
Makroekonomia jest częścią ekonomii, która zajmuje się badaniem procesów gospodarczych w skali gospodarki
jako całości i wykrywaniem w tych procesach prawidłowości. Prawidłowości odkryte przez makroekonomistów to
prawa ekonomiczne.
Przedmiotem badania są procesy gospodarcze rozpatrywane w całej gospodarce, np. procesy podziału,
konsumpcji.
Gospodarka składa się z szeregu elementów:
·ð Różne rynki (towarów, pracy, pieniężny, kapitaÅ‚owy);
·ð Sfera realna i sfera regulacyjna:
a) s. realna  to realne procesy gospodarcze dotyczÄ…ce produkcji, konsumpcji, eksportu,
b) s. regulacyjna  dotyczy oddziaływania pewnych instytucji, zwłaszcza państwa.
·ð Zbiór różnych dziedzin gospodarki
·ð Różnorodne podziaÅ‚y gospodarcze:
a) grupa przedsiębiorstw  wytwarzają produkty,
b) grupa gospodarstw domowych  konsumuje
G. przedsiębiorstw sprzedaje produkty g. gospodarstw domowych i z tego ma pieniądze. G.
gospodarstw domowych pracuje w przedsiębiorstwach i dostaje za to pieniądze.
Aby poznać procesy gospodarcze trzeba wejść w zależności między nimi.
Prawa ekonomiczne  są związkami i zależnościami (o charakterze trwałym, typowym i powtarzającym się) jakie
występują między elementami gospodarki. Żeby zrozumieć procesy gospodarcze, to trzeba zrozumieć związki
między nimi.
Funkcje makroekonomii:
·ð f. poznawcza  pozwala zrozumieć na czym polegajÄ… zwiÄ…zki i zależnoÅ›ci wystÄ™pujÄ…ce w gospodarce
(rozumiemy funkcjonowanie gospodarki jako całości);
·ð f. aplikacyjna  dotyczy spraw bardziej praktycznych, czyli co można zrobić w gospodarce, aby
funkcjonowała ona lepiej, sprawniej.
Mikro- i makroekonomia posiadają ten sam przedmiot badań, tzn. te same problemy są badane w mikro- i
makroekonomii. Różnica leży w perspektywie badawczej. W makroekonomii koncentrujemy uwagę na
funkcjonowaniu gospodarki jako całości.
Podstawowe problemy makroekonomiczne:
·ð problem produkcji  od czego zależy wielkość produkcji w gospodarce, co wpÅ‚ywa na tempo wzrostu
produkcji, czy polityka gospodarcza może oddziaływać na tempo produkcji;
·ð bezrobocie  jakie sÄ… determinanty, przyczyny bezrobocia, co może zrobić paÅ„stwo dla likwidacji
bezrobocia;
·ð inflacja  (proces wzrostu cen)  jak wpÅ‚ywa inflacja na rozwój podmiotów gospodarczych;
·ð problem gospodarki otwartej  (wszystkie gospodarki rynkowe sÄ… otwarte na Å›wiat  eksport, import,
wymiana walut i kapitału)  jak można wpływać na import, eksport, wymianę walut czy towarów;
·ð problem polityki gospodarczej paÅ„stwa  czy paÅ„stwo powinno odgrywać rolÄ™ aktywnÄ… czy bierna, jeÅ›li
aktywną to w jakim stopniu, za pomocą jakich instrumentów (administracyjnych czy ekonomicznych)
ingerować, czy ingerencja jest skuteczna.
W makroekonomii toczą się spory gdyż nie ma jednego stanowiska teoretycznego. Trudności tej można zapobiec
poprzez przyglądanie się argumentom, analizowanie ich i wybieranie najbardziej słusznych  poznawanie
różnych teorii.
Model makroekonomiczny  (instrument analizy rzeczywistości)  to upraszczające odzwierciedlenie
rzeczywistości gospodarczej, która jest skomplikowana; dlatego też ekonomiści konstruują modele (teoretyczne).
W modelach przyjmuje się pewne uproszczone założenia, np. gospodarka jest zamknięta.
Makroekonomia jest działem ekonomii rozwijającym się od lat 30-stych XX wieku. Wtedy powstał spójny system
teoretyczny sformułowany przez Keynes`a, w którym podjęto próby sformułowania procesów gospodarki jako
całości.
Podstawowe kierunki makroekonomiczne:
1. Ekonomia klasyczna (XVIII  XIX w.),
2. Marksizm ( od pocz. XIX w.),
3. Ekonomia neoklasyczna (XIX  pocz. XX w.),
4. Keynesizm (od lat 30-stych XX w.),
5. współczesne:
a) monetaryzm
b) neokeynesizm
c) nowa makroekonomia klasyczna.
Idee wysuwane na podstawie współczesnych kierunków:
1.Ekonomia klasyczna ( A. Smith, D. Ricardo)
a) homo oeconomicus (A. Smith)  w procesach gospodarczych ludzie zachowujÄ… siÄ™ jak homo
oeconomicus, tzn. kierują się własnym, egoistycznym interesem ekonomicznym;
b) liberalizm gospodarczy (A. Smith)  polega na tym, że gospodarka funkcjonuje najlepiej, najsprawniej,
najracjonalniej wtedy, gdy jej działanie opiera się na wolnych, swobodnych mechanizmach rynkowych
(apoteoza wolnego rynku  wolny rynek jest najlepszym regulatorem procesów gospodarczych);
c) bierna rola państwa  jest implikacją idei o liberalizmie gospodarczym, i polega na tym, że państwo nie
powinno aktywnie ingerować w gospodarkę, gdyż szkodzi; Smith mówi, że państwo powinno pełnić rolę
 stróża nocnego  dbać o porządek;
d) dychotomia sfery realnej i pieniężnej  te dwie sfery funkcjonują niejako niezależnie od siebie (pieniądz
nie ma znaczenia dla procesów realnych).
Idee opisane powyżej mają zarówno swoich zwolenników jak i przeciwników.
2.Marksizm  rozwijał się w pewnej opozycji do ekonomii klasycznej.
a) społeczeństwo klasowe  społeczeństwo składa się z klas, a kryterium wyodrębnienia klas społecznych
stanowi stosunek do środków produkcji (właściciele i pracownicy); istnienie klas wywołuje zjawisko
wyzysku;
b) wyzysk  robotnicy wyzyskiwani są przez właścicieli, gdyż nową wartość w procesach produkcji tworzą
według Marksa tylko robotnicy, a właściciele przywłaszczają sobie zysk (część wartości wytworzonej
przez robotników), dopiero póz
niej ustalono, że wartość nowa stworzona jest przez robotników i
właścicieli;
c) niesprawna gospodarka kapitalistyczna  według Marksa jest gospodarką nieracjonalną i
niesprawiedliwą, pojawia się w niej szereg problemów, np. polaryzacja dochodów, ubóstwo niektórych
grup społecznych, kryzysy, bezrobocie; przyczyna tego wszystkiego jest odział na klasy i wyzysk;
Idea o niesprawności gospodarki kapitalistycznej jest wciąż uznawana za słuszną.
d) wnioski rewolucyjne  gospodarka kapitalistyczna działająca niesprawnie usi zostać zlikwidowana przez
robotników, bo jest niesprawiedliwa.
Marksizm jako idea jest mało popularny w Polsce i innych krajach po transformacji, w innych państwach problem
marksizmu jest bardziej żywy.
3.Ekonomia neoklasyczna (A. Marshall, A. Pigoń)  nazwa kierunku wskazuje, że kierunek ten nawiązuje do
ekonomi klasycznej
a) indywidualizm metodologiczny  polega na tym, że żeby zrozumieć (objaśnić) procesy gospodarcze, to
należy rozpoznać reguły postępowania indywidualnych podmiotów gospodarczych (zasady ich
działania); jeśli indywidualne podmioty gospodarcze działają racjonalnie, to system gospodarczy
działający jako całość jest racjonalny (założenie to w póz
niejszym czasie wzbudziło szereg kontrowersji);
b) giętkie ceny  oznacza to iż przyjmuje się silną reakcję cen na wszelkie zmiany sytuacji na rynku (giętkie
ceny, płace, stopy procentowe zmieniają się pod wpływem sytuacji rynkowej);
c) skuteczny mechanizm rynkowy:
- prawo Say`a
- wyznacznik produkcji
Nawiązuje do liberalizmu ekonomii klasycznej oraz do praw Say`a (I-S) co oznacza, że nie może
powstać nierównowaga globalnej podaży i globalnego popytu;
PRAWO SAY`A  produkcja sama tworzy sobie rynki zbytu, bo jeśli produkcja rośnie to rosną również
dochody uczestników, a w konsekwencji rośnie też popyt.
d) pieniądz neutralny  oznacza to, że nie wpływa on na sferę realną gospodarki, podaż pieniądza nie
wpływa na produkcję
M * V = P * T
M  podaż pieniądza w gospodarce
V  szybkość obiegu pieniądza w gospodarce
P  poziom cen towarów
T  ilość transakcji towarowych
e) bierna rola państwa
4.Keynesizm (od 1936 r.)  idea podważająca teorię ekonomii neoklasycznej
a) podejście makroekonomiczne  odrzucił indywidualizm metodologiczny oraz stwierdził, że nie wystarczy
poznać działań indywidualnych podmiotów, żeby poznać działania gospodarki jako całości; żeby
zrozumieć ją, należy spojrzeć z punktu makroekonomicznego;
b) machanizm rynku nieskuteczny:
- odrzucenie praw Say`a
- popytowe podejście
Keynes zgadza się z podejściem Marksa. Uważa, że gospodarka oparta na wolnym rynku ma wiele
słabości  odrzuca liberalizm gospodarczy. A skoro kapitalizm działa niesprawnie, to trzeba go poprawić
( nie zlikwidować), a dokonać tego przez aktywną rolę państwa w gospodarce;
c) aktywna rola państwa  poprzez aktywność państwo może polepszy działanie mechanizmu rynkowego,
jest to tzw. interwencjonalizm gospodarczy, a mówi on o tym co powinien robić rząd, bank centralny, aby
korzystnie wpływać na gospodarkę;
d) nieneutralność pieniądza  pieniądz ma znaczenie w gospodarce i wpływa on na sferę realną, np.
produkcjÄ™, bezrobocie.
Keynes w swej pracy z 1936 r. odrzucił założenia swego nauczyciela Pigoń, za co ten w 1937 r. napisał bardzo
złośliwą recenzję, w której mówi, że Keynes uważa się za Einsteina. Jednak w roku 1947 Pigou opublikował
ponowną recenzję w której przyznaje swojemu uczniowi rację.