śydzi w polsce - Wydruk strony Page 1 of 3
Tablica 6
Działalność gospodarcza i ruchy religijne
Mieszczanie (w tym śydzi)
Rynek i ratusz w Tarnowie,
ró\
nych zawodów z końca
obraz Zygmunta Vogla z 1800 Kupcy \
ydowscy handlują z kupcami
XVI w. Anonimowy
r. śydowscy kupcy i chrześcijańskimi w Gdańsku.
drzeworyt kolorowany pt.
rzemieślnicy byli widoczni Fragment obrazu Izaaka van den
"Lament ró\
nego stanu ludzi
niemal w ka\
dym mieście Blocke Apoteoza Gdańska z początku
nad umarłym kredytem" z
dawnej Rzeczypospolitej. XVII w. \
ydowscy faktorzy,
wierszowanym tekstem
Główny miejscem ich spotkań zatrudniani przez szlachtę, spławiali
poni\
ej to bardzo popularna
był rynek, gdzie w dni targowe Wisłą do Gdańska zbo\
e, drewno,
satyra na ówczesne stosunki
zje\
d\
ali się z okolicznych wsi popiół i produkty leśne.
ekonomiczne w
i miasteczek w poszukiwaniu
Rzeczypospolitej, w której
klienta.
Szlachta i duchowieństwo, z racji
działalność gospodarcza była
powszechnej umiejętności czytania i
w du\
ym stopniu uzale\
niona
pisania, zatrudniały często śydów w
od kredytu udzielanego m.in.
charakterze zarządców posiadłości i
przez \
ydowskich bankierów.
poborców ró\
nych podatków, myt i
ceł. Ich znaczenie gospodarcze
wywoływało jednak niechęć
mieszczaństwa i chłopów.
śydzi pracowali w handlu i rzemiośle
(krawcy, stolarze, złotnicy, drukarze
itp.), zajmowali się udzielaniem
kredytów. Wielu z nich słu\
yło na
dworach szlacheckich, magnackich
czy nawet królewskim, a niektórzy
Lekarze \
ydowscy leczą
trudnili się leczeniem i aptekarstwem.
mieszczanina. Anonimowy
obraz "Uzdrowienie
W wyniku wojen w XVII w. Polskę
nieznanego mieszczanina
dotknęła recesja gospodarcza, która
krakowskiego" z poł. XVII w.
"Baal Szem Tow" Izrael ben
doprowadziła do zubo\
enia równie\

z kaplicy bł. Izajasza Bonera w
Eliezer (1700-1760), rysunek
ludność \
ydowską. Wielu cierpiących
kru\
gankach kościoła św.
nieznanego autora. Był twórcą
biedę śydów szukało pocieszenia w
Katarzyny w Krakowie.
chasydyzmu, \
ydowskiego
nowych ruchach religijnych. Jednym z
Lekarze \
ydowscy, których
ruchu religijnego, który
nich był Izrael ben Eliezer z Podola,
umiejętności i wiedza zdobytą
rozwinął się głównie wśród
który w połowie tego wieku utworzył
na zagranicznych
ubogich na Wołyniu i Podolu.
ruch zwany chasydyzmem. Ten
uniwersytetach bardzo
Głosił, \
e Boga nale\
y
charyzmatyczny mówca połączył
ceniono, byli przywoływani do
odnajdywać we wszystkich
radosną religijność z ideami
chorych niezale\
nie od stanu i
przejawach \
ycia, a
mesjańsko - mistycznymi.
wyznania, nie wyłączając
szczególnie w radosnej
duchownych i królów.
ekstazie podczas śpiewu i
tańca.
http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel06.html 2008-04-19
śydzi w polsce - Wydruk strony Page 2 of 3
śydzi na targu końskim,
rysunek Jana P. Norblina z ok.
1790 r. Jednym z zajęć, które
często podejmowali śydzi, a
szczególnie ich pobratymcy
Karaimi, był handel końmi i
wołami.
Sklepik \
ydowski na ul. Elektoralnej
w Warszawie, rysunek Jana P.
śyd balwierz, obraz Jana P.
Norblina z 1787 r. Handel \
ydowski
Norblina z ok. 1811 r. śydzi
był bardzo zró\
nicowany. Obok
oprócz arendy dóbr pańskich
wielkich faktorii, zajmujących się
wykonywali drobne posługi na
handlem międzynarodowym i
dworach szlacheckich. Obok
ogólnokrajowym, funkcjonowały
cyrulików, namiotników,
tak\
e sklepy, które zaopatrywały
szklarzy, złotników itp. zajęcie
rynek lokalny w najpotrzebniejsze
znajdowali tak\
e fryzjerzy.
produkty.
Kohen Tobiasz Rofe (1653-
1729), lekarz i filozof.
Pochodził z Narola, medycynę
studiował we Frankfurcie nad
Menem i w Padwie, napisał
dzieło encyklopedyczne pt.
Maasei Tubia (Wenecja 1707).
Jakub Leibowicz Frank (1726-
1791), rysunek nieznanego
autora. Był twórcą frankizmu -
ruchu mistyczo-
kabalistycznego, który powstał
na Podolu w połowie XVIII w.
Odrzucił Talmud i ogłosił się
mesjaszem. Atakowany przez
\
ydowskich ortodoksów
przyjął islam, a póz
niej
katolicyzm. Frankiści za
przyjęcie chrztu otrzymali
nobilitację. Potem byli jednak
zwalczani przez część
katolickiego duchowieństwa.
http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel06.html 2008-04-19
śydzi w polsce - Wydruk strony Page 3 of 3
Po śmierci Franka nastąpił
upadek ruchu.
http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel06.html 2008-04-19