Metody pomiaru długości roboczej kanału w endodoncji
Wpisany przez Administrator
wtorek, 20 kwietnia 2010 22:55
Podstawowym warunkiem wpływającym na powodzenie leczenia endodontycznego jest
właściwe określenie długości roboczej kanału. Przez pojęcie długości roboczej
rozumiemy odległość pomiędzy dwoma punktami danego zęba. Pierwszy to punkt na
koronie zęba tzw. punkt referencyjny, a drugi to otwór fizjologiczny.
Dawniej uważano za drugi punkt wierzchołek radiologiczny, jednak jak dowiodły badania,
pomiędzy otworem fizjologicznym, a anatomicznym istnieje mieszana tkanka
miazgowo-ozębnową . Zatem opracowanie kanału przekraczające otwór fizjologiczny
powodowałoby jej uszkodzenie. Stąd, otwór fizjologiczny przyjmuje się za granicę, do której
należy opracować i wypełnić kanał. W związku z tym, pod pojęciem perforacji kanału będziemy
rozumieć przesunięcie granicy leczenia kanałowego poza otwór fizjologiczny.
Obecnie najbardziej popularne i najczęściej stosowane są dwie metody ustalania długości
roboczej kanału, a mianowicie:
" METODY RADIOLOGICZNE
" METODY ELEKTRONICZNE
METODY RADIOLOGICZNE
Przeprowadzane są z użyciem radiografii konwencjonalnej lub cyfrowej. Chociaż wielu
stomatologów przyzwyczaiło się do używania tej pierwszej, to coraz częściej podkreśla się
zalety drugiej i zachęca do jej stosowania. Radiografia cyfrowa bez wątpienia
zrewolucjonizowała leczenie endodontyczne. Nie wymaga użycia kliszy, papieru, ciemni, jest
bezpieczna dla pacjentów u których przeciwwskazane jest napromieniowanie ( np. kobiety w
ciąży, pacjenci po przebytej niedawno radioterapii). Informacja z jamy ustnej jest przenoszona
na monitor komputera dając cyfrowy obraz, który może być dowolnie obrabiany ( powiększany,
wprowadzenie kntrastu itp.)
Metoda Ingle a  spośród metod radiologicznych najbardziej znana i najczęściej stosowana.
Stosując te metodę należy:
1) wykonać rentgenogram diagnostyczny i określić radiologiczną długość zęba za pomocą linijki
endodontycznej;
2) przed wprowadzeniem narzędzia do kanału należy określić jego próbną długość pracującą,
posługując się wcześniej wykonanym zdjęciem oraz w oparciu o standardowe długości
charakterystyczne dla danego zęba;
3) wykonać zdjęcie pomiarowe z narzędziem wewnątrz kanału;
4) zmierzyć odległość końca narzędzia od wierzchołka radiologicznego i dodać ją do znanej
długości narzędzia, daje to faktyczną długość zęba (FDZ); od niej odejmujemy 1 mm i
uzyskujemy faktyczną długość roboczą kanału (FDRK);
1 / 3
Metody pomiaru długości roboczej kanału w endodoncji
Wpisany przez Administrator
wtorek, 20 kwietnia 2010 22:55
Bez względu na to, czy będziemy wykonywać zdjęcia przy pomocy radiologii konwencjonalnej,
czy cyfrowej należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Prawidłowo przeprowadzone
leczenie endodontyczne wymaga wykonania minimum trzech zdjęć dla każdego leczonego
kanałowo zęba:
" ZDJ
CIE PERWSZE - przed rozpoczęciem leczenia,
" ZDJ
CIE DRUGIE - w trakcie  rtg z narzędziem kanałowym,
" ZDJ
CIE TRZECIE - po ostatecznym wypełnieniu kanału.
Lekarz może dzięki nim śledzić postępy swojej pracy i wyłapywać ewentualne błędy. Co ważne
wszystkie trzy zdjęcia muszą być wykonane tą sama techniką. Najbardziej polecana jest
technika kąta prostego, wykorzystuje się w niej specjalne uchwyty na film rtg lub czujnik.
Uchwyt ten posiada również pierścień, wewnątrz którego umieszczamy tubus lampy
rentgenowskiej. Technika ta pozwala na umieszczenie kliszy lub czujnika możliwie najbliżej
badanego zęba i w pozycji równoległej do długiej osi zęba, dzięki temu otrzymujemy obraz
najbardziej wiarygodny. Jednak przy ustalaniu długości roboczej kanału należy pamiętać, że
naszym celem jest opracowanie kanału do otworu fizjologicznego, a jego położenie na rtg nie
pokrywa się z widocznym wierzchołkiem radiologicznym, znajduje się on około 1 mm bliżej.
METODY ELEKTRONICZNE
Wykorzystuje się tutaj specjalne urządzenia elektroniczne, zwane endometrami (apex locators).
Można je podzielić na te starsze, czyli opornościowe i na te nowszej generacji 
częstotliwościowe. Zarówno jedne, jaki drugie posiadają dwie elektrody:
" CZYNN
(badającą)  do niej montowane jest narzędzie endodontyczne, wprowadzane do
kanału;
" BIERN
 mającą postać klipsa zakładanego na wargę.
Wyposażone są także w ekran, pozwalający na interpretacje otrzymanych wyników.
Służą one do wyznaczania najwęższego punktu kanału, czyli otworu fizjologicznego dla
każdego indywidualnego przypadku.
Generacje endometrów:
I. Endometry oporowe
II. Endometry impedancyjne
III. Endometry porównujące opór dwóch częstotliwości
IV. Endometry operujące dwoma częstotliwościami, ale analizowanymi oddzielnie
Obecnie najpowszechniej używane są endometry III i IV generacji, czyli endometry
częstotliwościowe. Cechują się większą dokładnością, niż oporowe, które dawały mylne
pomiary w kanałach z wilgotną zawartością m.in. wysiękiem, krwią, płynami płuczącymi, oraz w
przypadku rozległych zmian tkanek okołowierzchołkowych.
Działanie najnowszych urządzeń oparte jest wykorzystaniu prądu o dwóch różnych
częstotliwościach; na pomiarze i porównaniu różnicy oporów (impedancji) przy przepływie obu
2 / 3
Metody pomiaru długości roboczej kanału w endodoncji
Wpisany przez Administrator
wtorek, 20 kwietnia 2010 22:55
prądów w pobliżu wierzchołka korzenia. Są to aparaty zaawansowane technologicznie, oparte
na mikroprocesorach, stąd też ich skuteczność jest duża i mieści się w granicach 90-95%.
Wśród tych urządzeń możemy wymienić np.: Apit 7 (Osada), Endex (Osada), Raypex 4/5
(VDW). Posiadają one różne rozwiązania, służące sygnalizacji osiągnięcia otworu
fizjologicznego ( dz
więkowe, świetlne). Mogą posiadać także funkcje Root Vizard, obrazującą
przesuwanie się narzędzia w kanale, a także wyświetlać na ekranie powiększony obraz
przywierzchołkowej części kanału (funkcja Root Zoom).
Bibliografia:
M. Barańska - Gachowska,  Endodoncja wieku rozwojowego i dojrzałego
B. Arabska - Przedpełska,  Endodoncja  morfologia, diagnostyka, leczenie
3 / 3