OPINIE
Rozdział 1/10.
1/10. System kontroli Państwowej Inspekcji Pracy
nad wyrobami podlegajÄ…cymi ocenie zgodnoS
ci
Michał System
Rozdział 1/10.
1/10.Abramowski
1. Państwowakontroli PIP nad
czerwiec 2008Inspekcja Pracywyrobami podlegajÄ…cymi ocenie zgodnoS
ci
Spis treS
ci
1. Podstawa prawna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
2. System oceny zgodnoS
ci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
3. System kontroli wyrobów (nadzór rynku) . . . . . . . . 6
4. Kontrola inspektora pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
5. Kontrolne badanie wyrobu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
6. Postępowanie okręgowego inspektora pracy. . . . . . 9
7. OdpowiedzialnoS
ć karna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
8. Obowiązki pracodawcy w zakresie użytkowania
wyrobów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
9. Sankcje za łamanie przepisów Kodeksu pracy . . . . . 14
1. Podstawa prawna
W zakresie działalnoS
ci Państwowej Inspekcji Pracy leży, m.in. kontrola wyrobów
wprowadzanych do obrotu pod względem spełniania przez nie wymagań do-
tyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, okreS
lonych w ustawie z 30.8.2002 r.
o systemie oceny zgodnoS
ci (tj. Dz.U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087, ze zm.) oraz wy-
danych na jej podstawie rozporządzeń. Przepisy te wdrażają do polskiego prawa
dyrektywy unijne (zwane dyrektywami nowego podejS
cia) dotyczące różnych
grup wyrobów.
Dyrektywy nowego podejS
cia i odpowiadajÄ…ce im rozporzÄ…dzenia
Lp. Dyrektywa nowego podejS
cia RozporzÄ…dzenie
12 3
1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki
i Rady 98/37/WE z 22.6.1998 r. w spra- z 20.12.2005 r. w sprawie zasadniczych
wie zbliżenia prawa Państw Członkow- wymagań dla maszyn i elementów bez-
skich, dotyczącego maszyn (Dz. Urz. pieczeństwa (Dz.U. Nr 259, poz. 2170)
WE L 207 z 23.7.1998 r. str. 0001 0046;
Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne,
rozdz. 13, t. 20, str. 349)
2. Dyrektywa 2006/95/WE Parlamentu RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki
Europejskiego i Rady z 12.12.2006 r. z 21.8.2007 r. w sprawie zasadniczych
w sprawie harmonizacji ustawodawstw wymagań dla sprzętu elektrycznego
państw członkowskich odnoszących się (Dz.U. Nr 155, poz. 1089)
do sprzętu elektrycznego przewidzia-
nego do stosowania w okreS
lonych
granicach napięcia (Dz. Urz. UE L 374
z 27.12.2006 r., str. 10 19)
czerwiec 2008 1
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/10.
12 3
3. Dyrektywa Rady 90/396/EWG RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki
z 29.6.1990 r. w sprawie zbliżenia z 21.12.2005 r. w sprawie zasadniczych
ustawodawstw państw członkowskich wymagań dla urządzeń spalających pa-
odnoszących się do urządzeń spalania liwa gazowe (Dz.U. Nr 263, poz. 2201)
paliw gazowych (Dz. Urz. WE L 196
z 26.7.1990 r.) ze zmianami wprowadzo-
nymi dyrektywÄ… Rady Nr 93/68/EWG
z 22.7.1993 r. (Dz. Urz. WE L 220
z 30.8.1993 r.)
4. Dyrektywa Rady 87/404/EWG RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki
z 25.6.1987 r. w sprawie harmonizacji z 23.12.2005 r. w sprawie zasadniczych
ustawodawstw Państw Członkowskich wymagań dla prostych zbiorników ciS
-
odnoszÄ…cych siÄ™ do prostych zbiorni- nieniowych (Dz.U. Nr 259, poz. 2171)
ków ciS
nieniowych (Dz. Urz. WE L 220
z 8.8.1987 r., str. 48, ze zm.; Dz. Urz. UE
Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13,
t. 8, str. 334)
5. Dyrektywa 97/23/EWG z 29.5.1997 r. RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki
w sprawie zbliżania ustawodawstw z 21.12.2005 r. w sprawie zasadniczych
państw członkowskich dotyczących wymagań dla urządzeń ciS
nieniowych
urządzeń ciS
nieniowych (Dz. Urz. i zespołów urządzeń ciS
nieniowych
WE L 181 z 09.07.1997, str.1, L 265 (Dz.U. Nr 263, poz. 2200)
z 27.9.1997 r., str. 110)
6. Dyrektywa 95/16/WE z 29.6.1995 r. RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki
Parlamentu Europejskiego i Rady z 8.12.2005 r. w sprawie zasadniczych
w sprawie zbliżenia ustawodawstw wymagań dla dx
wigów i ich elemen-
państw członkowskich, dotyczących tów bezpieczeństwa (Dz.U. Nr 263,
dx
wigów (Dz. Urz. UE L 213 z 7.9.1995 r., poz. 2198)
str. 1 31, Dz. Urz. UE Polskie wydanie
specjalne, rozdz. 13, t. 15, str. 187)
7. Dyrektywa 2000/14/WE z 8.5.2000 r. RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki
w sprawie zbliżenia przepisów praw- z 21.12.2005 r. w sprawie zasadniczych
nych państw członkowskich dotyczą- wymagań dla urządzeń używanych na
cych emisji hałasu do S
rodowiska przez zewnątrz pomieszczeń w zakresie emi-
urządzenia używane na zewnątrz sji hałasu do S
rodowiska (Dz.U. Nr 263,
pomieszczeń (Dz. Urz. WE L 162 poz. 2202, ze zm.)
z 30.7.2000 r., str. 1; Dz. Urz. UE
Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13,
t. 25, str. 287)
8. Dyrektywa Rady Wspólnot Europej- Rozporządzenie Ministra Gospodarki
skich 89/686/EWG z 21.12.1989 r. z 21.12.2005 r. w sprawie zasadniczych
w sprawie ujednolicenia przepisów wymagań dla S
rodków ochrony indy-
prawnych państw członkowskich do- widualnej (Dz.U. Nr 259, poz. 2173)
tyczÄ…cych S
rodków ochrony indywidu-
alnej (Dz. Urz. WE L 399 z 30.12.1989 r.,
ze zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie
specjalne, rozdz. 13, t. 10, str. 98)
2 czerwiec 2008
1/10. System kontroli PIP nad wyrobami podlegającymi ocenie zgodności OPINIE
Rozdział 1/10.
Wymienione w tabeli przepisy nie wyczerpują pełnej gamy aktów prawnych,
w których okreS
lono zasadnicze lub inne wymagania dla wyrobów podlegających
ocenie zgodnoS
ci. Wykazano tylko te, które dotyczą wymagań dla wyrobów le-
żących w kręgu zainteresowania Państwowej Inspekcji Pracy.
Wymagania zasadnicze dla urządzeń dotyczące: PRZYKA
AD
niewywoływania w S
rodowisku zaburzeń elektromagnetycznych o wartoS
ciach przekraczajÄ…cych
odpornoS
ć na te zaburzenia innego urządzenia występującego w tym S
rodowisku oraz
wymaganej odpornoS
ci na zaburzenia elektromagnetyczne
okreS
lone w ustawie z 13.4.2007 r. o kompatybilnoS
ci elektromagnetycznej (Dz.U. Nr 82, poz. 556),
która wdraża do prawa krajowego dyrektywę 2004/108/WE, leżą w kręgu zainteresowania Inspekcji
Handlowej, Wyższego Urzędu Górniczego oraz Urzędu Komunikacji Elektronicznej.
2. System oceny zgodnoS
ci
System oceny zgodnoS
ci oparty o zasadnicze wymagania zaczął obowiązywać
w Polsce od 1 maja 2004 r., czyli od momentu przystÄ…pienia naszego kraju do Unii
Europejskiej. Tak więc, wyroby wprowadzone na terytorium Polski po raz pierw-
szy do obrotu po tej dacie (1.5.2004 r.) powinny spełniać zasadnicze wymagania.
Wprowadzenie systemu oceny zgodnoS
ci nie ogranicza jednak obrotu wyrobami
starszymi. Dozwolony jest nadal obrót wyrobami niespełniającymi wymagań za-
sadniczych (m.in. nieoznakowanych znakiem CE) pod warunkiem, że sprzedający
wyrób przedstawi wiarygodny dokument, że wyrób ten został wprowadzony do
obrotu jeszcze przed 1 maja 2004 r.
Zasadnicze wymagania okreS
lone w rozporzÄ…dzeniach (dyrektywach) majÄ… cha- Normy zharmo-
nizowane
rakter ogólny  dotyczą wszystkich rodzajów, typów wyrobów w nich okreS
lonych.
Szczegółową specyfikację techniczną poszczególnych grup wyrobów (różnego ro-
dzaju maszyn, urządzeń, S
rodków ochrony indywidualnej) można znalex
ć z reguły
w normach zharmonizowanych.
Wymagania dla spycharek ciągnikowych zamieszczone są w PN-EN 474-2 Maszyny do robót ziem- PRZYKA
AD
nych. Bezpieczeństwo. Wymagania dotyczące spycharek ciągnikowych.
Pomimo, że stosowanie norm jest dobrowolne, to jeS
li producent lub jego upo-
ważniony przedstawiciel wykaże, że wyrób jest zgodny z normami zharmoni-
zowanymi, to przyjmuje się, że spełnia on zasadnicze wymagania. W przypadku,
gdy wyrób nie będzie wykonany w oparciu o normy zharmonizowane, to na
producencie lub jego upoważnionym przedstawicielu spoczywa obowiązek wyka-
zania zgodnoS
ci tego wyrobu z zasadniczymi wymaganiami na podstawie innych
dowodów (udowodnienia, że zastosowane rozwiązania techniczne są zgodne
z wymaganiami zasadniczymi okreS
lonymi w rozporzÄ…dzeniu/dyrektywie do-
tyczÄ…cej danego wyrobu).
Wykazy nowych norm zharmonizowanych podawane sÄ… do publicznej wiadomo-
S
ci dwa razy w roku w  Monitorze Polskim (ostatnio: Obwieszczeniem Prezesa
czerwiec 2008 3
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/10.
Polskiego Komitetu Normalizacyjnego z 16.1.2008 r. w sprawie wykazu norm
zharmonizowanych  M.P. Nr 20, poz. 204).
Uczestnicy W procesie oceny zgodnoS
ci uczestniczÄ…:
systemu oceny

producenci,
zgodności

ich upoważnieni przedstawiciele,

importerzy,
a także:

jednostki certyfikujÄ…ce,

jednostki kontrolujÄ…ce,

laboratoria.
Cel systemu Funkcjonowanie systemu oceny zgodnoS
ci ma na celu:
oceny

eliminowanie zagrożeń stwarzanych przez wyroby dla życia lub zdrowia użyt-
zgodności
kowników (np. pracowników) i konsumentów oraz mienia, a także zagrożeń
dla S
rodowiska,

znoszenie barier technicznych w handlu i ułatwianie międzynarodowego obro-
tu towarowego na terenie państw członkowskich Unii Europejskiej,

stworzenie warunków do rzetelnej oceny wyrobów i procesów ich wytwarza-
nia przez kompetentne i niezależne podmioty.
Można przyjąć, że jeS
li wyroby, których wymagania zasadnicze okreS
lajÄ… akty
prawne wymienione w powyższej tabeli spełniają te wymagania, to spełniają rów-
nież wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.
Wyrób objęty systemem oceny zgodnoS
ci powinien spełniać wymagania zasadni-
cze nie tylko, gdy jest wprowadzany do obrotu (udostępniany odpłatnie lub nie),
ale także, gdy jest oddawany do użytku poza obrotem (np. wyprodukowany lub
sprowadzony spoza krajów UE na potrzeby własne  do własnego użytku).
PRZYKA
AD Pracodawca zbudował na własne potrzeby pojedynczą maszynę. Przed udostępnieniem jej do użytku
na stanowisku pracy powinien poddać ją  jako producent  ocenie zgodnoS
ci.
PRZYKA
AD Pracodawca zakupił na własne potrzeby nauszniki przeciwhałasowe dla pracowników bezpoS
rednio
od producenta chińskiego. Te S
rodki ochrony indywidualnej podlegajÄ… ocenie zgodnoS
ci, więc jako
importer powinien poddać je ocenie zgodnoS
ci przed przekazaniem ich pracownikom.
Znoszenie barier technicznych w swobodnym przepływie towarów na terenie
państw UE polega na tym, że wyrób po raz pierwszy wprowadzony do obrotu lub
oddany do użytku w jednym z krajów UE może być póx
niej przedmiotem obrotu
wtórnego i użytkowany również w innych krajach UE bez poddawania go ponow-
nej ocenie (badaniom). Warunkiem takiego uznania jest, aby producent wyrobu lub
jego upoważniony przedstawiciel  po pozytywnym wyniku procesu oceny zgod-
noS
ci tego wyrobu:

wystawił deklarację zgodnoS
ci oraz

umieS
cił na nim oznakowanie zgodnoS
ci (znak CE).
Deklaracja ta (dane w niej zawarte) i oznakowanie (wielkoS
ć, grafika) powinny
spełniać wymagania okreS
lone w ww. dyrektywach (rozporządzeniach wdraża-
jÄ…cych te dyrektywy do prawa krajowego).
4 czerwiec 2008
1/10. System kontroli PIP nad wyrobami podlegającymi ocenie zgodności OPINIE
Rozdział 1/10.
Znak CE na maszynie lub S
rodku ochrony indywidualnej składa się z liter  CE , jak na rysunku. PRZYKA
AD
W przypadku pomniejszenia lub powiększenia oznakowania należy zachować podane tu proporcje.
Elementy znaku CE powinny mieć tę samą wysokoS
ć, zasadniczo nie mniejszą niż 5 mm, jednak dla
maszyn lub S
rodków ochrony indywidualnej o niewielkich rozmiarach dopuszcza się litery mniejsze.
Oznakowanie CE powinno być umieszczone na każdym egzemplarzu maszyny lub S
rodku ochrony
indywidualnej w sposób widoczny, czytelny i odporny na zatarcie przez cały okres używania tej
maszyny/S
rodka. Jeżeli jest to konieczne ze względu na właS
ciwoS
ci S
rodka ochrony indywidualnej,
dopuszcza siÄ™ umieszczanie oznakowania CE na opakowaniu.
Deklaracja zgodnoS
ci WE maszyny powinna zawierać: PRZYKA
AD
nazwę i adres producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela wraz z nazwą i adresem pro-
ducenta, z upoważnienia którego on działa;
opis maszyny  nazwę firmową, typ, numer fabryczny  jeżeli maszyna ma taki numer;
wyszczególnienie aktów prawnych, których wymagania spełnia maszyna oraz jeżeli ma to zasto-
sowanie:
nazwÄ™ i adres jednostki notyfikowanej oraz numer certyfikatu badania typu WE wydanego
przez tÄ™ jednostkÄ™,
nazwę i adres jednostki notyfikowanej, do której przesłano dokumentację,
nazwę i adres jednostki notyfikowanej, która dokonała weryfikacji,
wyszczególnienie zastosowanych norm zharmonizowanych,
informację o zastosowanych krajowych normach i specyfikacjach technicznych innych niż
normy zharmonizowane,
imię i nazwisko osoby upoważnionej do składania podpisu w imieniu producenta lub jego upowa-
żnionego przedstawiciela.
UrzÄ…dzenia, okreS
lone w dyrektywie 2000/14/WE (rozporzÄ…dzeniu MG w sprawie zasadniczych wy- PRZYKA
AD
magań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do S
rodowiska)
wprowadzone do obrotu lub oddane do użytkowania, które spełniają wymagania okreS
lone w tej dy-
rektywie (rozporządzeniu) oznakowane są (oprócz znaku CE) również znakiem gwarantowanego
poziomu mocy akustycznej LWA, zgodnie z wzorem:
Oznaczenie to powinno zawierać jedną liczbę gwarantowanej mocy akustycznej w dB (na rysunku
jest to 104), znak LWA i piktogram wg powyższego kształtu.
Jeżeli oznaczenie LWA jest zmniejszone lub powiększone odpowiednio do wymiarów urządzenia, to
proporcje podane na powyższym rysunku powinny być zachowane. Tym niemniej, jeS
li jest to możli-
we, pionowy wymiar oznaczenia nie powinien być mniejszy niż 40 mm.
czerwiec 2008 5
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/10.
Oznaczenie gwarantowanego poziomu mocy akustycznej LWA powinno być czytelne i jednoznaczne
oraz umieszczone na widocznej częS
ci urządzenia w sposób trwały.
Zabronione jest umieszczanie na wyrobie, który nie spełnia zasadniczych wy-
Zakaz
umieszczania
magań oznakowania zgodnoS
ci lub znaków podobnych, mogących wprowadzać
oznakowań
w błąd użytkownika, konsumenta lub dystrybutora tego wyrobu (np. znaku CE
o grafice zbliżonej do wzoru). Nie można również wprowadzać do obrotu lub od-
dawać do użytku wyrobu nieposiadającego oznakowania zgodnoS
ci, jeżeli wyrób
ten podlega takiemu oznakowaniu.
Producent lub jego upoważniony przedstawiciel jest obowiązany przechowywać
dokumentację dotyczącą wyrobów oraz wyników dokonanej oceny zgodnoS
ci wy-
robów z zasadniczymi wymaganiami przez okres 10 lat od daty wyprodukowania
ostatniego wyrobu, którego dokumentacja ta dotyczy, o ile przepisy szczególne
nie stanowiÄ… inaczej. ObowiÄ…zek ten spoczywa na importerze w przypadku, gdy
producent ma siedzibę poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej
i państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA)
 stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i nie ustanowił upoważ-
nionego przedstawiciela do przechowywania kopii dokumentacji.
Rzetelną ocenę wyrobów i procesów ich wytwarzania gwarantuje przyjęcie jed-
nakowego w całej UE sytemu oceny zgodnoS
ci (przez kompetentne i niezależne
podmioty) oraz jednakowego systemu kontroli wyrobów.
3. System kontroli wyrobów (nadzór rynku)
Organy Pierwszym etapem systemu kontroli wyrobów jest kontrola spełniania przez wyro-
kontrolne
by zasadniczych i innych wymagań, którą prowadzą:

wojewódzcy inspektorzy Inspekcji Handlowej,

inspektorzy pracy,

Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej,

organy Inspekcji Ochrony R
rodowiska,

Prezes Urzędu Transportu Kolejowego,

organy nadzoru budowlanego,

Prezes Wyższego Urzędu Górniczego,

dyrektorzy urzędów morskich,

wojewódzcy inspektorzy transportu drogowego.
W przypadku stwierdzenia wprowadzenia do obrotu lub oddania do użytku wyro-
bu niegodnego z zasadniczymi lub innymi wymaganiami wszczynane jest postÄ™-
powanie w tej sprawie, które prowadzą tzw. organy wyspecjalizowane:

Główny Inspektor Inspekcji Handlowej,

okręgowi inspektorzy pracy,

Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej,

wojewódzcy inspektorzy ochrony S
rodowiska,

Prezes Urzędu Transportu Kolejowego,

organy nadzoru budowlanego,

Prezes Wyższego Urzędu Górniczego,

dyrektorzy urzędów morskich,

wojewódzcy inspektorzy transportu drogowego.
6 czerwiec 2008
1/10. System kontroli PIP nad wyrobami podlegającymi ocenie zgodności OPINIE
Rozdział 1/10.
W systemie kontroli wyrobów (nadzoru rynku) uczestniczą również organy celne,
jeżeli kontrolują wyroby, które mają być dopuszczone do obrotu lub oddane do
użytku w Polsce. W przypadku wątpliwoS
ci, czy wyrób sprowadzany z zagranicy
(spoza krajów UE) spełnia zasadnicze wymagania, organy celne mogą zwrócić się
do organu wyspecjalizowanego (np. inspektora pracy) o wydanie stosownej opinii
o kontrolowanym wyrobie.
System kontroli wyrobów w Polsce koordynuje i monitoruje jego funkcjonowanie
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK).
4. Kontrola inspektora pracy
Inspektorzy pracy prowadzą kontrole wyrobów/grup wyrobów wprowadzonych Podmiot
kontroli
do obrotu lub oddanych do użytkowania u pracodawców (lub innych podmiotów,
na rzecz których S
wiadczona jest praca), którzy nabyli wyroby:

bezpoS
rednio od producentów lub ich upoważnionych przedstawicieli,

od importerów lub

od sprzedawców.
Kontrole prowadzone sÄ… w trybie i na zasadach innych kontroli prowadzonych przez
organy Państwowej Inspekcji Pracy. W kontroli mogą uczestniczyć także inne organy
wyspecjalizowane i pracownicy UOKiK, upoważnieni przez Prezesa UOKiK.
Przedmiotem kontroli może być: Przedmiot
kontroli

wyrób,

prawidłowoS
ć oznakowania wyrobu,

dokumentacja techniczna (w tym instrukcja obsługi).
Inspektor pracy ma prawo żądać od kontrolowanego podmiotu przekazania do-
wodów lub informacji niezbędnych do ustalenia, czy wyrób spełnia zasadnicze
wymagania. Żądanie takie powinno zawierać:

okreS
lenie rodzaju dowodów oraz rodzaju i zakresu informacji,

wskazanie celu żądania,

okreS
lenie terminu udostępnienia dowodów lub udzielenia informacji,

pouczenie o skutkach nieudostępnienia żądanych dowodów lub informacji
albo udostępnienia dowodów lub informacji nieprawdziwych lub wprowa-
dzających w błąd.
Jeżeli podmiot kontrolowany nie udzieli informacji lub nie współdziała w toku
kontroli, inspektor pracy dokonuje ustaleń na podstawie dostępnych mu dowo-
dów, danych lub informacji.
Nieprawdziwe dowody, dane lub informacje lub wprowadzające w błąd inspektora
pracy zostaną przez niego pominięte.
Kontrola powinna być prowadzona w obecnoS
ci podmiotu kontrolowanego (pra-
codawcy lub jego upoważnionego pracownika, którym jest zazwyczaj pracownik
służby bhp). Podmiot kontrolowany obowiązany jest umożliwić wykonanie kon-
troli poprzez:
ObowiÄ…zki kon-

trolowanego
zapewnienie wglądu w dokumenty objęte zakresem kontroli,

wydanie za pokwitowaniem wyrobów lub dokumentów, jeżeli jest to niezbęd-
ne do przeprowadzenia ich dalszej analizy lub dokładniejszej kontroli,

udzielenie niezbędnej pomocy technicznej, jeżeli dokumenty będące przedmio-
tem kontroli zostały zapisane na informatycznych noS
nikach danych,
czerwiec 2008 7
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/10.

udostępnienie obiektów i pomieszczeń, w których znajdują się dokumenty
i wyroby objęte zakresem kontroli,

udzielenie wszelkich wyjaS
nień w sprawach objętych zakresem kontroli,

udostępnienie dokumentów w celu sporządzenia kopii i potwierdzenie ich
zgodnoS
ci z oryginałem dokumentu.
Prowadząc kontrolę inspektor pracy ma prawo w szczególnoS
ci do:

badania akt i dokumentów w zakresie objętym kontrolą,

dokonywania oględzin terenów, obiektów, pomieszczeń, wyrobów i innych
rzeczy w zakresie objętym kontrolą,
Uprawnienia

inspektora legitymowania osób w celu stwierdzenia ich tożsamoS
ci, jeżeli jest to niezbędne
pracy
na potrzeby kontroli,

żądania udzielenia, w wyznaczonym terminie, pisemnych i ustnych wyjaS
nień
w sprawach objętych zakresem kontroli,

przesłuchiwania osób w charakterze strony lub S
wiadka, jeżeli jest to niezbędne
do wyczerpujÄ…cego wyjaS
nienia okolicznoS
ci sprawy,

zasięgania opinii biegłych, jeżeli jest to niezbędne na potrzeby kontroli,

zabezpieczania dowodów,

pobierania nieodpłatnie próbek wyrobów do badań,

zbierania innych niezbędnych dowodów w zakresie objętym kontrolą.
Inspektor pracy może również żądać od podmiotu kontrolowanego (pracodawcy)
lub osoby zobowiązanej do przechowywania dokumentów związanych z oceną
zgodnoS
ci przedstawienia, w wyznaczonym terminie, w szczególnoS
ci:

deklaracji zgodnoS
ci,

nazwy i producenta wyrobu,

wykazu uwzględnionych norm zharmonizowanych lub rozwiązań przyjętych
w celu stwierdzenia zgodnoS
ci wyrobu z zasadniczymi wymaganiami,

ogólnego opisu wyrobu, schematu wyrobu oraz instrukcji obsługi wyrobu,
a w przypadku podejrzenia, że wyrób nie spełnia zasadniczych wymagań, dodat-
kowo:

sprawozdania z przeprowadzonych badań,

informacji o systemie zarzÄ…dzania jakoS
ciÄ….
Gdy wyrób, którego kontrola dotyczy stwarza zagrożenie dla życia, zdrowia, mie-
nia lub S
rodowiska, inspektor pracy może zażądać pełnej dokumentacji tech-
nicznej.
Jeżeli dokumenty są napisane w języku obcym, to inspektor pracy może zażądać
ich tłumaczenia na język polski w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia
kontroli.
5. Kontrolne badanie wyrobu
Zlecanie badań W przypadku, gdy:

podmiot kontrolowany (pracodawca) lub osoba zobowiÄ…zana do przechowy-
wania dokumentów związanych z oceną zgodnoS
ci nie przedstawi żądanych
dokumentów lub

z dokumentów nie wynika, że wyrób spełnia zasadnicze wymagania
 inspektor pracy informuje o tym fakcie okręgowego inspektora pracy, który może
zlecić akredytowanemu laboratorium przeprowadzenie badań w celu ustalenia,
czy wyrób spełnia zasadnicze wymagania.
8 czerwiec 2008
1/10. System kontroli PIP nad wyrobami podlegającymi ocenie zgodności OPINIE
Rozdział 1/10.
Koszty badań wyrobu ponosi okręgowy inspektorat pracy. Jeżeli jednak badania
potwierdzą, że wyrób im poddany nie spełnia wymagań zasadniczych, to opłaty
związane z badaniami pokrywa osoba, która wprowadziła wyrób do obrotu lub
oddała go do użytku. Opłaty te ustalane są na podstawie uzasadnionych kosztów
badań (zakresu i stopnia ich skomplikowania).
Sprawozdanie z badań wyrobu inspektor pracy dołącza do protokołu kontroli.
Inspektor pracy pobiera próbkę wyrobu w celu przeprowadzenia badań, a także
próbkę kontrolną, którą podmiot kontrolowany powinien zabezpieczyć i przecho-
wywać w warunkach uniemożliwiających zmianę jakoS
ci lub cech charakterystycz-
nych wyrobu do czasu jej zwolnienia przez inspektora pracy. Jeżeli podmiot kontro-
Pobieranie
lowany nie ma możliwoS
ci właS
ciwego zabezpieczenia próbki kontrolnej lub jej próbek
pobranie jest utrudnione ze względu na wartoS
ć, rodzaj lub iloS
ć wyrobu, to inspek-
tor pracy odstÄ…pi od jej pobrania.
W trakcie kontroli wyrobu inspektor pracy pisemnie informuje stronÄ™ o stwierdzo- Zakaz przekazy-
wania wyrobu
nych nieprawidłowoS
ciach, możliwoS
ci dobrowolnego ich usunięcia oraz o obo-
użytkownikowi
wiązku odpowiedzi na pismo w terminie 30 dni, a także, w przypadku braku
działań, o wszczęciu postępowania przez właS
ciwego terytorialnie okręgowego
inspektora pracy.
Jeżeli inspektor pracy stwierdzi, że wyrób nie spełnia zasadniczych wymagań,
może, w drodze decyzji administracyjnej, zakazać dalszego przekazywania wy-
robu użytkownikowi na okres nie dłuższy niż 2 miesiące. Pełną dokumentację
pokontrolną przekazuje właS
ciwemu okręgowemu inspektorowi pracy, który
wszczyna postępowanie w sprawie wprowadzenia do obrotu lub oddania do użyt-
ku wyrobu niezgodnego z zasadniczymi wymaganiami. Okręgowy inspektor pra-
cy może, w drodze decyzji, przedłużyć okres obowiązywania powyższego zakazu
do czasu zakończenia postępowania. Może go również uchylić, jeżeli stwierdzi
w toku postępowania, że wyrób spełnia zasadnicze wymagania.
6. Postępowanie okręgowego inspektora pracy
Jeżeli z dokumentacji pokontrolnej inspektora pracy wynika, że wyrób wprowa- Strona
postępowania
dzony do obrotu lub oddany do użytku nie spełnia zasadniczych wymagań, okrę-
gowy inspektor pracy wszczyna z urzędu postępowanie w tej sprawie zawiada-
miajÄ…c o tym stronÄ™.
Stroną postępowania jest osoba, która wprowadziła do obrotu lub oddała do użyt-
ku wyrób niezgodny z zasadniczymi wymaganiami. Jeżeli osoba ta jest członkiem
organizacji społecznej, to organizacja ta może wystąpić do okręgowego inspektora
pracy z żądaniem dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu.
Postępowanie nie może trwać dłużej niż 4 miesiące. Okres postępowania rozpo-
czyna się od daty doręczenia powiadomienia o wszczęciu postępowania stronie,
a kończy się datą wydania decyzji.
Okręgowy inspektor pracy ma prawo, podobnie jak inspektor pracy podczas kon-
troli, żądać od strony postępowania przekazania dowodów i udzielenia informacji
niezbędnych do ustalenia, czy wyrób spełnia zasadnicze wymagania.
Okręgowy inspektor pracy daje szansę stronie postępowania, nie stosując S
rodków Postanowienie
przymusu, na usuniecie niezgodnoS
ci wyrobu z zasadniczymi wymaganiami albo
czerwiec 2008 9
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/10.
na wycofanie wyrobu z obrotu lub z użytku poprzez wyznaczenie, w drodze posta-
nowienia, terminu dokonania okreS
lonych działań. Okresu tego nie wlicza się do
okresu trwania postępowania (które nie może trwać dłużej niż 4 miesiące).
Sprawdzenia, czy strona doprowadziła wyrób do zgodnoS
ci z zasadniczymi wy-
maganiami lub wycofała go z obrotu (z użycia) dokonuje inspektor pracy przepro-
wadzając kontrolę w trybie opisanym wyżej.
Umorzenie Okręgowy inspektor pracy wydaje decyzję o umorzeniu postępowania, jeżeli:
postępowania

stwierdzi, że wyrób spełnia zasadnicze lub inne wymagania,

niezgodnoS
ć wyrobu z zasadniczymi wymaganiami została usunięta albo wy-
rób został wycofany z obrotu lub z użytku,

postępowanie z innych przyczyn stało się bezprzedmiotowe.
Jeżeli w wyniku kontroli stwierdzono, że wyrób nie spełnia zasadniczych wyma-
gań, a strona postępowania nie podjęła działań okreS
lonych w postanowieniu
okręgowego inspektora pracy, może on  w zależnoS
ci od stopnia zagrożenia, jakie
powoduje wyrób  w drodze decyzji:
Przymus

nakazać wycofanie wyrobu z obrotu lub z użytku (także odkupienie wyrobu
administracyjny
na żądanie osób, które faktycznie nim władają),

zakazać dalszego przekazywania wyrobu użytkownikowi,

ograniczyć dalsze przekazywanie wyrobu użytkownikowi,

nakazać stronie postępowania powiadomienie użytkowników wyrobu o stwier-
dzonych niezgodnoS
ciach z zasadniczymi wymaganiami, okreS
lajÄ…c termin
i sposób powiadomienia, a nawet

nakazać zniszczenie wyrobu na koszt strony postępowania (w przypadku, gdy
w inny sposób nie można usunąć zagrożenia powodowanego przez wyrób).
Jeżeli wymaga tego interes użytkowników wyrobu, okręgowy inspektor pracy na-
daje powyższej decyzji rygor natychmiastowej wykonalnoS
ci.
Sprawdzenia, czy strona wykonała decyzję dokonuje inspektor pracy przeprowa-
dzając kontrolę w trybie opisanym wyżej.
7. OdpowiedzialnoS
ć karna
W ustawie o systemie oceny zgodnoS
ci okreS
lono również sankcje karne za nieprze-
strzeganie niektórych jej przepisów. Karze grzywny podlega każdy, kto:

wprowadza do obrotu lub oddaje do użytku wyrób niezgodny z zasadniczymi
wymaganiami,
Sankcje karne

umieszcza oznakowanie zgodnoS
ci na wyrobie, który nie spełnia zasadniczych
wymagań albo, dla którego producent lub jego upoważniony przedstawiciel
nie wystawił deklaracji zgodnoS
ci,

umieszcza na wyrobie znak podobny do oznakowania zgodnoS
ci, mogÄ…cy
wprowadzić w błąd użytkownika, konsumenta lub dystrybutora tego wyrobu,

wprowadza do obrotu lub oddaje do użytku wyrób podlegający oznakowaniu
zgodnoS
ci a nieposiadajÄ…cy takiego oznakowania,

umieszcza oznakowanie zgodnoS
ci na wyrobie, który nie podlega temu ozna-
kowaniu lub wprowadza do obrotu taki wyrób.
Jeżeli w trakcie kontroli inspektor pracy stwierdzi, ze doszło do złamania ww. prze-
pisów, zawiadamia prokuratora o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Dalsze
postępowanie prowadzi prokurator.
10 czerwiec 2008
1/10. System kontroli PIP nad wyrobami podlegającymi ocenie zgodności OPINIE
Rozdział 1/10.
8. Obowiązki pracodawcy w zakresie użytkowania
wyrobów
Przepisami art. 217 i 218 Kodeksu pracy zabroniono (pod grox
bÄ… kary grzywny)
wyposażania stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, a także
w narzędzia pracy, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodnoS
ci
okreS
lonych w odrębnych przepisach, czyli ustawie o systemie oceny zgodnoS
ci
i wydanych na jej podstawie rozporządzeń.
UrzÄ…dzeniami technicznymi podlegajÄ…cymi ocenie zgodnoS
ci sÄ… m.in.: PRZYKA
AD
urzÄ…dzenia spalajÄ…ce paliwa gazowe (np.: gazowe kuchenki, gazowe podgrzewacze wody, palniki),
zbiorniki ciS
nieniowe do magazynowania sprężonego powietrza lub azotu,
urzÄ…dzenia ciS
nieniowe (np.: zbiorniki ciS
nieniowe do magazynowania gazów palnych, zawory
bezpieczeństwa, złącza, które mogą pracować pod ciS
nieniem wyższym niż 0,5 bara).
Narzędziami pracy podlegającymi ocenie zgodnoS
ci sÄ… m.in.:
elektronarzędzia,
narzędzia z napędem pneumatycznym, hydraulicznym, spalinowym.
Pracodawca obowiązany jest również (zgodnie z brzmieniem art. 2376 ż 3 Kp) do-
starczać pracownikom S
rodki ochrony indywidualnej, które spełniają wymagania
dotyczÄ…ce oceny zgodnoS
ci. Jeżeli pracodawca dostarczy takie S
rodki, lecz nie-
spełniające wymagań, to popełnia wykroczenie. Nabywając zatem dla potrzeb
Zakup środków
zakładu pracy wyrób należy upewnić się, czy podlega on ocenie zgodnoS
ci (czy ochrony
jest wymieniony w rozporządzeniach dotyczących zasadniczych wymagań). Jeżeli
tak, to należy zwrócić szczególną uwagę, czy wyrób ten jest oznakowany znakiem
CE zgodnym ze wzorem okreS
lonym w rozporzÄ…dzeniu (zdarzajÄ… siÄ™ przypadki
znakowania wyrobów niespełniających zasadniczych wymagań znakami CE łu-
dzÄ…co podobnymi do wzoru) i ewentualnie innym znakiem wymaganym przez
prawo. Należy również żądać przedstawienia deklaracji zgodnoS
ci (sporzÄ…dze-
nia kopii), potwierdzającej, że wyrób spełnia wymagania odpowiedniej dyrekty-
wy/dyrektyw (rozporządzeń).
Od dostawcy wyrobu należy także żądać instrukcji obsługi wyrobu w języku
polskim.
Do maszyny powinna być dołączona instrukcja obsługi (dotyczy również instrukcji obsługi PRZYKA
AD
napędzanego narzędzia) zawierająca co najmniej:
informacje zamieszczone w oznaczeniu maszyny (nazwÄ™ i adres producenta, oznakowanie CE,
oznaczenie serii lub typu maszyny, rok budowy);
informacje ułatwiające konserwację, takie jak: adres importera, serwisu;
przewidywane zastosowanie;
informacje o stanowisku lub stanowiskach roboczych, które może zajmować operator;
instrukcje dotyczące bezpiecznego przekazywania do eksploatacji, użytkowania, przemieszczania
maszyny z podaniem jej masy i masy częS
ci, jeżeli mają one być transportowane osobno, montażu
i jej demontażu, regulacji, konserwacji, obsługi i napraw, a także w koniecznych przypadkach:
informacje o niedopuszczalnych sposobach użytkowania,
wskazówki szkoleniowe,
podstawowe charakterystyki narzędzi, które mogą być stosowane w maszynie.
Instrukcja powinna być sporządzona przez producenta lub przez jego upoważnionego przedstawicie-
la w jednym z języków państw członkowskich UE. Maszyny oddawane do eksploatacji na terytorium
czerwiec 2008 11
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/10.
Polski powinny być wyposażone w instrukcję oryginalną oraz w instrukcję przetłumaczoną, jeżeli ma
to zastosowanie, na język polski. Tłumaczenie instrukcji powinno być wykonane przez producenta lub
przez jego upoważnionego przedstawiciela albo przez osobę wprowadzającą maszynę na terytorium
Polski. W uzasadnionych przypadkach, instrukcja konserwacji maszyny przeznaczona do korzysta-
nia przez wyspecjalizowany personel zatrudniony przez producenta lub jego upoważnionego przed-
stawiciela może być napisana tylko w języku zrozumiałym dla tego personelu.
Do instrukcji powinny być dołączone rysunki i schematy przeznaczone do uruchamiania, konserwa-
cji, kontroli, sprawdzania prawidłowoS
ci działania maszyny, a także, jeżeli ma to zastosowanie, na-
prawy maszyny oraz wszelkie istotne zalecenia, w szczególnoS
ci odnoszące się do bezpieczeństwa.
W niezbędnych przypadkach instrukcja powinna okreS
lać wymagania w zakresie instalowania i mon-
tażu, w szczególnoS
ci dotyczące zastosowanych tłumików drgań, rodzaju i masy płyt fundamento-
wych, mające na celu zmniejszenie hałasu lub drgań.
Instrukcja powinna zawierać informacje dotyczące hałasu emitowanego przez maszynę i podawać
wartoS
ci rzeczywiste podanych niżej parametrów, albo ich wartoS
ci okreS
lone w wyniku pomiarów
wykonanych na identycznych maszynach:
równoważnego poziomu ciS
nienia akustycznego na stanowisku pracy, skorygowanego charakte-
rystyką A, gdy przekracza on 70 dB (A); jeżeli poziom dx
więku nie przekracza 70 dB (A), należy
to potwierdzić w instrukcji,
szczytowej chwilowej wartoS
ci ciS
nienia akustycznego na stanowiskach pracy, skorygowanej
charakterystykÄ… C, gdy przekracza ona 63 Pa (130 dB w stosunku do 20 µPa),
poziomu mocy akustycznej maszyny, w przypadku gdy równoważny poziom ciS
nienia akustycz-
nego na stanowiskach pracy, skorygowany charakterystykÄ… A, przekracza 85 dB (A).
W przypadku bardzo dużych maszyn, zamiast poziomu mocy akustycznej, dopuszcza się podanie
równoważnych poziomów ciS
nienia akustycznego w okreS
lonych punktach otoczenia maszyny.
Producent powinien wskazać w instrukcji warunki, w jakich pracuje maszyna podczas dokonywania
pomiarów, oraz rodzaj zastosowanych metod pomiaru.
Dokumentacja techniczna opisująca maszynę powinna zawierać informacje dotyczące hałasu emito-
wanego przez maszynÄ™.
Informacje techniczne opisujące maszynę nie powinny pozostawać w sprzecznoS
ci z instrukcjÄ… w za-
kresie bezpieczeństwa.
Jeżeli producent przewiduje, że maszyna będzie użytkowana w atmosferze zagrożonej wybuchem, instruk-
cja powinna zawierać wszelkie informacje niezbędne do użytkowania maszyny w takich warunkach.
PRZYKA
AD Instrukcja obsługi S
rodka ochrony indywidualnej powinna zawierać:
nazwę i adres producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela;
sposób przechowywania, używania, czyszczenia, konserwacji, obsługi i dezynfekcji tego S
rodka;
informacjÄ™ o:
zalecanych przez producenta S
rodkach (materiałach) czyszczących, konserwujących i dezyn-
fekujÄ…cych,
skutecznoS
ci ochrony wynikającej z badań technicznych,
odpowiednim dodatkowym wyposażeniu S
rodka ochrony indywidualnej i charakterystyce
jego częS
ci zamiennych,
klasie ochrony dla różnych poziomów zagrożeń i związanych z tym ograniczeń używania
S
rodka ochrony indywidualnej,
rodzaju opakowania właS
ciwego do jego bezpiecznego transportu;
datę ważnoS
ci lub okres trwałoS
ci S
rodka ochrony indywidualnej lub jego okreS
lonych częS
ci
składowych;
objaS
nienie wszelkich oznaczeń;
nazwÄ™, adres i numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej uczestniczÄ…cej w procesie oceny
zgodnoS
ci S
rodka ochrony indywidualnej.
12 czerwiec 2008
1/10. System kontroli PIP nad wyrobami podlegającymi ocenie zgodności OPINIE
Rozdział 1/10.
Warto również sprawdzić, czy wyrób ten nie jest umieszczony w rejestrze wyrobów
niezgodnych z zasadniczymi wymaganiami, udostępnionym na stronie interneto-
wej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (www.uokik.pl).
W przypadku wÄ…tpliwoS
ci, np. co do zastosowanych zabezpieczeń przed zagro- Rejestr
wyrobów
żeniami, można zwrócicie się do inspektora pracy o poradę.
niezgodnych
Pomimo, że domniemywa się, iż wyrób, na którym umieszczono oznakowanie zgodnoS
ci lub dla które- PRZYKA
AD
go sporządzono dokumentację potwierdzającą spełnienie zasadniczych wymagań, jest zgodny z wy-
maganiami zasadniczymi, to jednak przy zakupie maszyny warto sprawdzić, czy maszyna jest
oznaczona w sposób czytelny i trwały:
znakiem CE zgodny ze wzorem,
innym, wymaganym przepisami, znakiem zgodnoS
ci,
nazwÄ… i adresem producenta,
oznaczeniem serii lub typu maszyny,
numerem fabrycznym (jeżeli producent stosuje numerowanie kolejnych egzemplarzy),
rokiem budowy,
oznakowaniem elementów sterowania w języku polskim,
znakami i barwami bezpieczeństwa,
innymi informacjami (piktogramami) niezbędnymi do bezpiecznego użytkowania maszyny.
Maszynie powinna też towarzyszyć deklaracja zgodnoS
ci WE zawierajÄ…ca wymagane dane (spo-
rządzona lub przetłumaczona na język polski).
Do maszyny musi być dołączona instrukcja obsługi (spełniająca ww. wymagania) w języku polskim.
Maszyna powinna być wyposażona w osłony i inne zabezpieczenia stref niebezpiecznych.
Urządzenia techniczne objęte dozorem technicznym (za wyjątkiem urządzeń obję-
tych dozorem technicznym uproszczonym lub oznaczonych przez producenta zna-
kiem dozoru technicznego) mogą być przekazane do użytkowania tylko na podsta-
wie decyzji zezwalającej na ich eksploatację wydanej przez organ właS
ciwej
jednostki dozoru technicznego  niezależnie, czy urządzenie to spełnia wymagania Urządzenia
objęte dozorem
dotyczÄ…ce oceny zgodnoS
ci. Niespełnienie tego obowiązku grozi karą grzywny lub
technicznym
ograniczenia wolnoS
ci.
Kolorystyka znaku  białe tło, obwódka i litery w kolorze czarnym.
Nawet nowy, S
wieżo zakupiony wózek podnoS
nikowy (np. popularny widlak) oznakowany znakiem PRZYKA
AD
CE nie może być oddany do użytkowania, jeżeli wczeS
niej nie został poddany procedurze dopuszcze-
nia go do eksploatacji i pracodawca (użytkownik) nie uzyskał stosownej decyzji UDT.
czerwiec 2008 13
OPINIE 1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/10.
9. Sankcje za łamanie przepisów Kodeksu pracy
Zgodnie z art. 283 ż 2 Kodeksu pracy, karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł podlega
każdy, kto wbrew obowiązkowi:

wyposaża stanowiska pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie
spełniają wymagań dotyczących oceny zgodnoS
ci,
Grzywna

dostarcza pracownikowi S
rodki ochrony indywidualnej, które nie spełniają wy-
magań dotyczących oceny zgodnoS
ci.
Inne Jeżeli wyrób (maszyna, urządzenie techniczne) stwarza podczas jego użytkowania
dolegliwości
bezpoS
rednie zagrożenie życia i zdrowia pracowników, to inspektor pracy  nieza-
leżnie od postępowania wykroczeniowego  może nakazać wstrzymanie prac
z użyciem tego wyrobu lub wstrzymać jego eksploatację.
Należy pilnować, aby pracownicy nie demontowali zainstalowanych na wyrobie
(maszynie, urządzeniu) zabezpieczeń (osłon, wyłączników krańcowych, czujni-
ków) chroniących przed zagrożeniami stwarzanymi przez wyrób podczas jego eks-
ploatacji. Taki ogołocony wyrób, mimo że widnieje na nim znak CE, nie spełnia na-
wet minimalnych wymagań, nie mówiąc o zasadniczych.
14 czerwiec 2008