Przekładnia łańcuchowa, PN-81/M-84100
Obliczenia przekładni łańcuchowych napędowych z łańcuchami rolkowymi. Prędkość obrotowa koła
napędzanego jest najwyżej równa prędkości obrotowej koła napędzającego (reduktor)
1. OBLICZENIA
1.1 Dane założeniowe
Ustalenie danych założeniowych:
- moc przenoszona, N
- prędkość obrotowa koła napędzającego, n1
- prędkość obrotowa koła napędzanego, n2
- przełożenie, u
- przybliżony rozstaw osi, a
- maksymalna szerokość łańcucha, b
- maksymalna średnica wierzchołków koła napędzającego, da1
- maksymalna średnica wierzchołków koła napędzanego, da2
- współczynnik uwzględniający warunki pracy maszyn, f1
- współczynnik uwzględniający liczbę zębów, f2
1.2. Obliczenia wstępne
1.2.1. Tok obliczeń wstępnych.
- określenie liczby zębów kół łańcuchowych,
- wstępny dobór łańcucha,
- obliczenie średnic kół łańcuchowych,
- obliczenie liczby ogniw łańcucha,
- sprawdzenie rozstawu osi.
1.2.2. Określenie liczby zębów kół łańcuchowych
1.2.2.1. Określenie liczby zębów koła napędzającego, z1
Liczba zębów koła napędzającego (mniejszego) nie powinna być mniejsza od 12. Dla dużej pewności pracy nie
mniej niż 19.
1.2.2.2. Określenie liczby zębów koła napędzanego, z2
Koło napędzane (większe)
z2 = u*z1, gdzie u = n1/n2.
Zalecane przełożenia i liczby zębów w tab. 1
Tablica 1
z2
z1 95 76 57 38 25 23 21 19 17 15 12
u
12 - 6,33 4,75 3,17 2,08 1,92 1,75 1,58 1,42 1,25 1
15 6,33 5,07 3,8 2,53 1,67 1,53 1,4 1,27 1,13 1 -
17 5,59 4,47 3,35 2,24 1,47 1,35 1,24 1,12 - - -
19 5 4 3 2 1,32 1,21 1,11 1 - - -
21 4,52 3,62 2,71 1,81 1,19 1 - - - - -
23 4,13 3,3 2,48 1,65 1,09 - - - - - -
25 3,8 3,04 2,28 1,52 1 - - - - - -
1.2.2.3. Określenie wsp. uwzględniającego liczbę zębów f2, rys 1 w normie (tab. 2)
Tabela 2. Przykładowe wartości f2
z1 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70
f2 2,0 1,25 0,95 0,75 0,61 0,52 0,45 0,4 0,35 0,32 0,28 0,27 0,25
1.2.3. Wstępny dobór łańcucha
1.2.3.1. Określenie wsp. uwzględniającego warunki pracy maszyn  wg tab. 3
Napęd jednostajny Napęd niejednostajny Napęd z przerwami
f1=1,0 f1=1,5 f1=2,0
Sprężarki odśrodkowe Sprężarki odśrodkowe 3- Sprężarki odśrodkowe 1 i 2
cylindrowe cylindrowe
Obrabiarki do obróbki drewna Młyny kulowe Młyny płytowe
Obrabiarki  napęd główny Ciągarki do drutu Maszyny cegielniane
1.2.3.2. Moc skorygowana Ns
Dla warunków pracy odbiegających od danych (norma)
Ns = N *f1*f2
gdzie N  moc przenoszona założona
1.2.3.3. Wybór łańcucha
Wybór łańcucha z PN-77/M-84165, PN-78/M-84167 lub PN-77/M-84168, w zależności od wielkości mocy
przenoszonej założonej lub skorygowanj i prędkości obrotowej koła napędzającego, przeprowadza się zgodnie
z wykresami na rys.2 i 3 (norma)
Przykład, dla N=6kW i n=400obr/min, 212B; 12B; S45; S52; S55 (jednorzędowy). Na podstawie tych oznaczeń
i norm PN-77/M-84165, PN-78/M-84167 lub PN-77/M-84168 odczytujemy parametry łańcucha: podziałkę,
szerokość, obciążenie zrywające Pr.
1.2.3.4. Smarowanie
W zależności od prędkości liniowej łańcucha v i jego numeru należy dobrać odpowiedni zakres smarowania wg
rys.4 (norma), oznaczony liczbą od 1 do 4.
v = (p*z*n)/60000
gdzie:p  podziałka w mm, z  liczba zębów, n- prędkośc obrotowa w obr/min
1.2.4. Obliczenie średnic kół łańcuchowych
Podziałowej i wierzchołków - przeprowadza się zgodnie z PN-73/M-84161 i PN/79/M-84163
Średnica podziałowa: d=p*X (X z norm)
Średnica wierzchołków: da max=d+1,25*p-d1, gdzie d1 średnica rolki łańcucha (z norm).
1.2.5. Obliczenie liczby ogniw łańcucha
Dla równej liczby zębów kół z1=z2=z
k = 2*(a/p)+z
Dla nierównej liczby zębów kół (z2>z1)
k = 2*(a/p)+(z1+z2)/2+(f3*p)/a
gdzie a  przybliżony rozstaw osi (założony)
p  podziałka
f3  wsp. wg. f3 = ((z2-z1)^2)/(4*pi^3)
Liczba ogniw powinna być liczbą całkowitą i parzystą.
1.2.6. Obliczenie rozstawu osi
Dla równej liczby zębów kół z1=z2=z
a = (k-z)/2*p
Dla nierównej liczby zębów kół (z2>z1)
a = [2*k-(z1+z2)]*f4*p
f4  wsp. wg. tabeli (norma)
Przykład:
(k-z1)/(z2-z1) f4 (k-z1)/(z2-z1) f4
13 0,24991 2 0,24421
12 0,24990 1.5 0,23648
11 0,24988 1.3 0,22793
10 0,24983 1.2 0,21990
5 0,24937 1,1 0,20549
4 0,24896 1,06 0,19564
3 0,24795
1.2 Obliczenia sprawdzające
- obliczenie prędkości liniowej łańcucha
- napiecia łańcucha
- sprawdzenie wsp. bezpieczeństwa na zrywanie
- obliczenie wymaganej wielkości zwisu łańcucha w przekładni
1.2.1. Napięcie statyczne łańcucha
Pst=(100*N)/v
1.2.3. Napięcie dynamiczne
Pd=Pst*f1
Siła odśrodkowa
Pf=mv^2, gdzie m  masa 1 m łańcucha
1.2.4. Całkowite napięcie łańcucha
Pcst=Pst+Pd
1.2.5. Całkowite napięcie łańcucha dynamiczne
Pcd=Pd+Pf
1.2.6. Sprawdzenie wsp. bezpieczeństwa
1.2.6.1 Na zrywanie przy obciążeniu statycznym
łst=Pr/Pcst, gdzie Pr  obciążenie zrywające
łst>7 (warunek)
1.2.6.2. Na zrywanie przy obciążeniu dynamicznym
łd=Pr/Pcd
łd>=5 (warunek)
1.4 Obliczenie wielkości zwisu minimalnej łańcucha
fmin=0,01*a