Twórcy skryptu: Agata, Agnieszka, Aga, Amelia, Andrzej, Aneta, Ania, Anna, Asia, Basia, Ewa, Ewelina, Julia,
Kasia, Kuba, Kuba, A
ukasz, Magda, Marta, Maryla, Monika, Monika, Olga, Patrycja, Patrycja, Piotrek
1
1. U 30 letniej kobiety stwierdzono zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych o typowych
objawach neurologicznych. Kilka miesięcy przed wystąpieniem objawów chora była
ukąszona przez kleszcza i zaobserwowała na powierzchni skóry brzucha pierścieniowatą
zmianę z jasnym zabarwieniem w części centralnej i czerwonym brzegiem,
powiększającą się obwodowo, która pojawiła się po ugryzieniu przez kleszcza i ustąpiła
samoistnie, po ok. 2-3 tygodniach.
1. Choroba: Borelioza (choroba z Lyme) stadium II (objawy neurologiczne + objawy kardiologiczne)
2. Czynnik etiologiczny -Borrelia burgdorferi:
o mikroaerofilna bakteria Gram ujemna,
o barwi siÄ™ barwnikami anilinowymi ( barwienie metodÄ… Wrighta lub Giemsy),
o łatwo widoczne w mikroskopie świetlnym po zabarwieniu,
o łatwe do hodowli na specjalnych podłożach sztucznych
o wektorem transmisji choroby jest kleszcz z rodzaju Ixodes,
o rezerwuarem są małe i średnie ssaki takie jak: ryjówki, myszy, wiewiórki, zające a także ptaki leśne,
m.in. kosy i drozdy
3. Czynniki zjadliwości czynnika etiologicznego:
o ściana kom zawierająca toksyczny lipopolisacharyd, różny od endotoksyn bakteryjnych i peptydoglikan
o własnościach prozapalnych
o ponieważ B. burgdorferi jest rzadko izolowana z tkanek, poza I okresem choroby, uważa się, że
odpowiedz
immunologiczna odgrywa główną rolę w patogenezie choroby. W przypadku B. burgdorferi
występuje prawdopodobnie modulacja antygenowa, chociaż wydaje się niezbyt dobrze określona lub
ściśle związana z przebiegiem klinicznym.
4. Diagnostyka:
·ð zwykle rozpoznanie opiera siÄ™ na objawach klinicznych, gdyż izolacja lub uwidocznienie B. burgdorferi
udaje siÄ™ rzadko
·ð obecność rumienia wÄ™drujÄ…cego ma wartość diagnostycznÄ…, szczególnie gdy wystÄ™puje po nim
zapalenie stawów lub objawy neurologiczne
MATERIAA
:
- krew obwodowa,
- osad płynu mózgowo  rdzeniowego,
- brzeg zmiany skórnej.
PREPARAT:
- barwiony oranżem akrydynowym,
- z użyciem przeciwciał fluoryzujących,
- metodÄ… Giemsy,
- WYSREBRZANIE.
HODOWLA:
pożywka płynna (lub brak hodowli)
IDENTYFIKACJA  serologia:
rozpoznanie każdej postaci klinicznej boreliozy z Lyme (z wyjątkiem EM) wymaga badania dwuetapowego:
I. stwierdzenie obecności swoistych przeciwciał IgM i/lub IgG (w zależności od postaci klinicznej)
metoda immunoenzymatycznÄ…
II. u chorych z wynikami dodatnimi lub wątpliwymi należy wykonać oznaczenia techniką Western-
blot.
·ð obie metody wzajemnie siÄ™ uzupeÅ‚niajÄ…, gdyż testy immunoenzymatyczne cechuje zwykle wysoka
czułość i stosunkowo niska swoistość; Western- blot charakteryzuje wysoka swoistość przy niższej
czułości.
2
·ð p-ciaÅ‚a klasy IgM mogÄ… być wykrywane już w 2-gim tygodniu choroby, ale u wiÄ™kszoÅ›ci chorych ich
obecność ujawnia się kilka tygodni póz
niej
·ð dodatni wynik badania serologicznego bez klinicznych objawów typowych dla boreliozy nie upoważnia
do rozpoznania choroby i leczenia
·ð innÄ… metodÄ… jest PCR- wykrywanie DNA Borrelia w tkankach lub pÅ‚ynach
5. Lekowrażliwość:
-I stadium- doksacyklina, Ew. amoksycylina i erytromycyna
-II i III stadium- parenteralnie ceftriakson
2. U osoby hospitalizowanej, która otrzymała drogą wlewu dożylnego roztwór glukozy
zaobserwowano nagÅ‚e podwyższenie temperatury do 39,8°C, z napadami dreszczy. W
miejscu wkłucia cewnika dożylnego stwierdzono obrzęk i zaczerwienienie. Z pobranego
wymazu w miejscu wkłucia cewnika wyhodowano drobnoustroje Gram-dodatnie.
1.Choroba  posocznica
2. Czynnik etiologiczny- Staphylococcus epidermidis:
o ziarenkowiec Gram dodatni
o katalazo dodatni, koagulazo ujemny
o wrażliwy na nowobiocynę
o nie fermentuje mannitolu
o preferuje warunki tlenowe, ale może żyć jako względny beztlenowiec
o rośnie w obecności 7,5 % NaCl  podłoże Chapmana
3. Czynniki zjadliwości czynnika etiologicznego:
·ð adhezyjny
·ð hemaglutyniny
·ð struktury wiążące biaÅ‚ka
·ð peptydoglikan, glicerolowy kwas tejchojowy
·ð biaÅ‚ko wiążące transferrynÄ™
·ð proteaza, DNA  za
·ð hemolizyna Ä…
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
z cewnika(wymaz) i krew (10-20 ml, 4 próbki z różnych miejsc, przed zauważalnym szczytem gorączkowym,
specyficzna dezynfekcja m-ca wkłucia)
Wyhodowane z krwi bakterie powinny być takie same jak z cewnika (G+ ziarenkowce tworzące grona)
PREPARAT:
Gram+ ziarenkowce w skupiskach
HODOWLA:
I. Na agarze z krwią tworzy białe kolonie - powoduje hemolizę ą
II. Na podłożu Chapmana - (bulion, pepton, 7,5% NaCl, mannitol, czerwień fenolowa)  białe kolonie,
podłoże pozostaje różowe
IDENTYFIKACJA:
Różnicowanie z S.aureus  test na koagulazę: S.aureus wydziela koagulazę, S.epidermidis nie wydziela
Różnicowanie z S.sprophyticus: S.saprophyticus jest oporny na nowobiocynę, a S.epidermidis wrażliwy
Tylko S. epidermidis jest mannitolo- ujemny.
3
5. Lekowrażliwość.
Penicylinazooporne penicyliny, cefalosporyny I generacji, wankomycyna u szczepów metycylinoopornych, u
uczulonych na penicyliny dajemy cefalosporyny, erytromycynÄ™, klindamycynÄ™.
3. U osoby z rozpoznanÄ… cukrzycÄ… pojawiajÄ… siÄ™ okresowo zmiany ropne umiejscowione w tkance
podskórnej, z towarzyszącą bolesnością i zaczerwienieniem (czyrak).
1. Choroba: Czyrak (gronkowcowe zakażenie skórne)
2. Czynnik etiologiczny: Staphylococcus ureus
·ð ziarenkowiec GRAM(+)
·ð katalaza (+)
·ð koagulaza (+)
·ð mannitol (+)
·ð wrażliwy na nowobiocynÄ™
·ð tlenowiec
·ð halofilne  mogÄ… rosnąć w obecnoÅ›ci 7,5% NaCl
·ð Å›ciana  kwas tejchowy, mostki pentaglicynowe
·ð ² - hemoliza
3. Czynniki zjadliwości:
·ð Egzotoksyny:
1. Egzotoksyny pirogenne (nawet kilka typów)-> aktywacja makrofagów i komórek T (bezpośrednia lub
pośrednia poprzez limfokiny komórek T) -> uwolnienie dużej ilości IL-1, TNFalfa oraz IL-6 -> gorączka,
zwiększona przepuszczalność naczyniowa, zapaść naczyniowa, wstrząs. Typy:
·ð Enterotoksyny- ciepÅ‚otrwaÅ‚e biaÅ‚ka odporne na enzymy trawienne. A-F.
Enterotoksyna A -> biegunki i wymioty
·ð Toksyna-1 zespoÅ‚u wstrzÄ…su toksycznego (TSST-1)-> gorÄ…czka, niewydolność
wielonarzÄ…dowa, wstrzÄ…s.
2. Leukocydyna- niszczy wielojÄ…drzaste leukocyty i makrofagi
3. Toksyny eksfoliatywne (epidermolityczne)-> utrata powierzchownych wartw naskórka; są
immunogenne, obecne u ozdrowieńców.
·ð Hemolizyny  alfa, beta, delta-> liza erytrocytów, niszczenie tkanek podczas inwazji
·ð BiaÅ‚ko A- biaÅ‚ko powierzchowne, blokuje opsonizacjÄ™ przez Fc, silna reakcja zapalna, silna
aktywacja dopełniacza
·ð Enzymy  beta laktamaza (penicylinaza), fibrynolizyna (stafylokinaza), DNAza, fosfolipaza,
hialuronidaz
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
Pobieramy ropę z miejsca zmienionego chorobowo jałową wymazówka z wacikiem.
Następnie umieścić wymazówkę w sterylnej probówce,
PREPARAT:
G+ ziarenkowce układające się w charakterystyczne grona; z ropy- wewnątrz leukocytów
HODOWLA:
Na podłożach wzbogaconych w warunkach tlenowych, mogą też wyrastac beztlenowo i w warunkach,
które hamują wzrost innych bakterii:
Wygląd kolonii- średnica 1-3mm, gładkie, okrągłe, wypukłe, błyszczące, wilgotne, kolor żółty, biały lub
szary
o agar z krwią baranią- gdy nie ma zanieczyszczeń inna florą, beta-hemoliza na agarze
4
o agar z 7,5% NaCl lub 40% żółć- hamowanie wzrostu innych bakterii; dodatek mannitolu
zapewnia pełną identyfikację, ponieważ tylko S.aureus fermentuje mannitol.
o Wybiórczo-różnicujące:
Chapman (bulion zwykły, pepton, 7,5% NaCl, mannitol, czerwień fenolowa, agar)- kolonie żółte
szczepów mannitolododatnich ze zmianą zabarwienia podłoża z różowego na żółty (S.aureus-
rozkłada mannitol, S.epidermidis-nie rozkłada);
Zebovitz- kolonie chorobotwórcze są czarne, niechorobotwórcze nie rosną lub są drobne,
jasnoszare
IDENTYFIKACJA:
na podstawie: wytwarzania hemolizyn, koagulazy, barwnika, hialuronidazy,nukleazy, fosfatazy,
żelatynazy, fibrynolizyny, leukocydyny, lipazy, fermentacji mannitolu, własciwości letalnych
i dermonekrotycznych.
·ð Test na koagulazÄ™ po uzyskaniu wzrostu kolonii- S.aureus wytwarza koagulazÄ™ (S.epidermidis
nie), która aktywuje trombinę oraz powstawanie skrzepu włóknika po zmieszaniu zawiesiny S.
aureus z kropla osocza.
·ð Test Clumping Factor  osocze Å›cina siÄ™ bez aktywatora, szybka identyfikacja (5  15s)
5. Leczenie:
lekowrażliwość oceniamy na podstawie antybiogramu wykonanego metoda dyfuzyjno-krążkową
·ð Opracowanie chirurgiczne rany
·ð Penicylinazooporne penicyliny, cefalosporyny I generacji
·ð Wankomycyna- lek z wyboru wobec MRSA
·ð Cefalosporyny, erytromycyna, klindamycyna u uczulonych na penicylinÄ™
4. U 1,5 rocznego dziecka stwierdzono objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, które
wystąpiły po zapaleniu ucha środkowego.
1. Choroba: Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
2. Czynnik etiologiczny
Streptococcus Pneumoniae
Haemophilus influenzae typu B
3. Czynniki zjadliwości:
S. pneumoniae H. influenzae
·ð Otoczka polisacharydowa-> ·ð Polisacharyd otoczkowy z fosforanu
antyfagocytarna (kolonie szorstkie mają- fosforbozylorybitolu (PRP) -> o właściwościach
patogenne, kolonie gładkie nie maja- antyfagocytarnych,
niepatogenne, możliwa transormacja),
·ð Lipooligosacharydy bÅ‚onowe podobne do LPS
E.coli (krótszy i mniej zróżnicowany łańcuch
cukrowy, a lipid A w błonie cyt. mniej toksyczny)
·ð Proteaza IgA-> inaktywacja przeciwciaÅ‚
-> rola w przyleganiu, inwazyjności, uszkadzaniu
sekrecyjnych IgA
oddechowego nabłonka rzęskowego,
·ð Proteaza IgA-> inaktywowanie przeciwciaÅ‚
sekrecyjnych
5
4. Diagnostyka
·ð H.influenzae
MATERIAA
:
pobieramy płyn mózgowo-rdzeniowy w aseptycznych warunkach, między L3-L4, 5-10ml do 2-
3 naczyń. Uprzednio dokładnie odkażamy miejsce pobrania i igłę. Metoda przeciwwskazana
przy nadciśnieniu śródczaszkowym. Naczynia z materiałem możemy transportować w podłożu
transportowym Meningomedium.
PREPARAT:
Barwienie metoda Grama- w obrazie krótkie Gram(-) pałeczki, czerwone.
HODOWLA:
Posiew na podłożach specjalnych- podłoże Lewinthala lub świeży agar czekoladowy,
dostarczający 2 czynników (V i X).
Może wzrastac na agarze z krwią i S.aureus (dostarcza czynnika V). Kolonie mogą być gładkie
lub szorstkie.
IDENTYFIKACJA:
żð wzrost w obecnoÅ›ci czynników V i X,
żð próby biochemiczne:
redukują azotany do azotynów,
nie hemolizuja krwi,
nie daja odczynu hemaglutynacji,
rozkładaja glukozę, ksylozę i mocznik,
wytwarzaja indol.
żð testy aglutynacji lateksu - jako szybkie potwierdzenie rozpoznania - (5 buteleczek z
zawiesiną cząsteczek lateksu opłaszczonych przeciwciałami przeciwko najczęstszym
czynnikom etiologicznym zapaleń opon m-rdz,/np. przeciwko H.influenzae typu B/; do
każdej zawiesiny dodajemy kroplę płynu m-rdz. Aglutynacja w jednej z zawiesin
umoz
liwia identyfikacjÄ™)
żð test bezpoÅ›redniej immunofluorescencji z przeciwciaÅ‚ami znakowanymi fluoresceinÄ….
- antybiogram: na podłożu HTM (M-H z krwią końską)
·ð S. pneumoniae
MATERIAA
:
pobieramy płyn mózgowo-rdzeniowy w aseptycznych warunkach, między L3-L4, 5-10ml do
2-3 naczyń. Uprzednio dokładnie odkażamy miejsce pobrania i igłę. Metoda przeciwwskazana
przy nadciśnieniu śródczaszkowym. Naczynia z materiałem możemy transportować w podłożu
transportowym Meningomedium
PREPARAT:
żð barwienie metoda Grama- gram(+), widoczne w postaci lancetowatych/jajowatych
G+ ziarenkowców tworzących pary o wspólnej otoczce (kształt dwoinek podobnych
do płomyków świec, zwróconych do siebie podstawami, czasem układaja się w
krótkie łańcuszki. Średnica 0,5-1,2 źm)
żð barwienie metodÄ… Fleminga,
żð reakcja pÄ™cznienia otoczek Neufelda.
HODOWLA:
żð agar z krwiÄ… - Ä…-hemoliza,
żð bulion pneumokokowy ( bulion cukrowy +5% surowicy koÅ„skiej)  do namnożenia
6
 IDENTYFIKACJA:
-odróżnienie od p.zieleniejących : odczyn z optochiną (optochina hamuje wzrost
pneumokoków, paciorkowców i enterokoków nie),
-próbę rozpuszczalności w żółci (pneumokoki rozpuszczaja się w żółci, paciorkowce i
enterokoki nie),
-próbę biologiczną na myszkach białych (myszka ginie w c. 24-48h po podaniu
pozajelitowymmateriału od chorego)
-test serologiczny pęcznienia otoczek pod wpływem swoistych przeciwciał lub przeciwciał
znakowanych fluoresceinÄ…- oglÄ…danie pod mikroskopem preparatu z kropli wiszÄ…cej.
5. Leczenie:
H.influenzae
- terapia empiryczna-> cefalosporyna III generacji, amoksycylina z kwasem klawulanowym lub
chloramfenikol
- lekami z wyboru są ampicylina lub amoksycylina (30% inwazyjnych szczepów jest oporna, wtedy
cefalosporyny III g i chloramfenikol)
-profilaktycznie- szczepionka z oczyszczonym PRP, chemioprofilaktyka- ryfampicyna
S. pneumoniae
- penicylina jako lek z wyboru, cefalosporyny III generacji przy oporoności na penicylinę, wankomycyna
(szczególnie dla meningitis) przy oporności na p. i cIII.
- profilaktyka- szczepionka poliwalentna z otoczek polisacharydowych 23 typów serologicznych.
5. U hospitalizowanego pacjenta z rozległym oparzeniem rana po oparzeniu uległa zakażeniu. Na
powierzchni rany jest obecna duża ilość ropy o niebiesko-zielonym odcieniu i charakterystycznym
słodkim zapachu.
1. Choroba: infekcja skóry i tkanek miękkich
2. Czynnik etiologiczny: Pseudomonas aeruginosa (pałeczka ropy błękitnej):
·ð tlenowa, G-, paÅ‚eczka;
·ð jedna rzÄ™ska na biegunie komórki,
·ð wydziela char. zapach jaÅ›minu (trietyloamina),
·ð roÅ›nie w szerokim zakresie temperatur 4-43°C,
·ð pH obojÄ™tne lub zasadowe,
·ð oksydaza+,S
·ð upÅ‚ynniajÄ… żelatynÄ™,
·ð nie fermentujÄ… latkozy,
·ð nie wytwarzajÄ… indolu i ²-galaktozydazy,
·ð aktywność proteazy i wÅ‚. hemolityczne na podÅ‚ożu z krwiÄ…
3. Czynniki zjadliwości:
·ð otoczka alginianowa  wytwarzana przez niektóre szczepy dziaÅ‚a zarówno jako czynnik
adhezyjny jak i antyfagocytarny
·ð pilina i adhezyny nie zwiÄ…zane z fimbriami  ważne we wstÄ™pnej kolonizacji
·ð piocyjanina  uszkadza rzÄ™ski nabÅ‚onka dróg oddechowych
·ð toksyny:
Øð endotoksyny(LPS, enterotoksyna)
Øð egzotoksyny:
7
żð Egzotoksyna A  wytwarzana przez ok. 90% szczepów, inaktywuje czynnik
wydłużający-2 (EF-2), hamując syntezę białek
żð Egzotoksyna S  wytwarzana przez ok. 40% szczepów, hamuje aktywność
fagocytów
·ð leukocydyna
·ð zewnÄ…trzkomórkowy Å›luz
·ð hemolizyny i proteazy  biorÄ… udziaÅ‚ w niszczeniu tkanki
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
Wymaz z powierzchni rany (ropy)
PREPARAT:
Gram-ujemna paÅ‚eczka o wymiarach 0,5-0,8 µm na 1,5-3,0 µm, ruchliwa (jedna rzÄ™ska na biegunie komórki)
HODOWLA:
Najlepiej roÅ›nie w 37°C. RoÅ›nie praktycznie na każdym podÅ‚ożu (najczęściej używany agar lub agar z krwiÄ…
lub podłoże MacCoonkey a). Kolonie mają wygląd śluzowaty (szczepy otoczkowe), wytwarzają barwniki:
-piocyjanine  daje niebiesko-zielone zabarwienie (katalizuje powstawanie rodników tlenowych
hamujÄ…cych wzrost innych bakterii
-piowerdyne  zielone zabarwienie
-fluoresceine  zielona fluorescencja w promieniach UV
IDENTYFIKACJA:
dokonuje się na podstawie: barwienia metodą Grama, niezdolności do fermentacji laktozy, produkcji
barwników, zdolnoÅ›ci do wzrostu w 42°C.
5. Lekowrażliwość:
Konieczna ze względu na naturalną oporność na wiele antybiotyków. Oporność ta wynika ze względnej
nieprzepuszczalności błony i ściany komórkowej. Najczęściej skuteczne są aminoglikozydy oraz cefalosporyny
III i IV generacji.
6. Po występujących długotrwale u pacjenta bólach głowy, zaburzeniach świadomości i senności,
stwierdzono objawy oponowe z podwyższoną temperaturą i postępującymi objawami
neurologicznymi. W badaniu radiologicznym klatki piersiowej stwierdzono
zwapnienia i zmiany jamiste.
1. Choroba: Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
2. Czynnik etiologiczny: Mycobacterium tuberculosis (prÄ…tek gruz
licy):
-wydłużone, kwasooporne pałeczki,
-wolny wzrost, duże wymagania wzrostowe,
-tlenowe lub mikroaerofilne,
-rosnÄ… w temp. 37°C
3. Czynniki zjadliwości:
·ð Czynnik wiÄ…zkowy  pochodna kwasu mikolowego, hamuje migracjÄ™ wielojÄ…drzastych
leukocytów i wywołuje tworzenie się ziarniniaków, powoduje uszkodzenie błon
mitochondrialnych, powoduje wzrost prątków w postaci  wężowych sznurów , jest
immunogenny
8
·ð Sulfatydy  hamujÄ… tworzenie fagolizosomów, pozwalajÄ… prÄ…tkom na przeżycie w cytoplazmie
po wchłonięciu przez makrofagi
·ð Oporność na leki przeciwbakteryjne
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
Pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego (co najmniej dwa razy)
PREPARAT:
Bakterie o kształcie prostej lub lekko wygiętej pałeczki, nie barwią się metodą Grama, kwasooporne - mają
kolor czerwony w barwieniu Ziehla-Neelsena. O wymiarach 1-8 na 0,3-0,6 µm.
HODOWLA:
Trudne w hodowli (wysokie wymagania odżywcze), bardzo wolno rosnące (ok. 3-6, a nawet 10 tygodni),
możliwa hodowla w bulionie lub na podÅ‚ożach staÅ‚ych: zawierajÄ…cych jaja np. Löwensteina-Jensena lub na
podłożach agarowych np. Middelbrooka
IDENTYFIKACJA:
dokonuje siÄ™ na podstawie:
·ð barwienia na bakterie kwasooporne  czerwone zabarwienie wskazuje na prÄ…tki
·ð testów biochemicznych  możliwa identyfikacja gatunkowa drobnoustroju, wymaga znacznej
ilości prątków co wiąże się z długom czasem oczekiwania
·ð hybrydyzacji kwasów nukleinowych  szybsza od testów biochemicznych, wymaga wzrostu
prątków
·ð reakcji PCR  nie wymaga wzrostu prÄ…tków, najszybsza, maÅ‚o dostÄ™pna
5. Lekowrażliwość:
Ze względu na bardzo długo czas wzrostu prątków odbywa się przez dodawanie antybiotyków do pożywek
i obserwowanie wzrostu bakterii. Konieczne wykonanie celowanej lekowrażliwości ze względu na coraz
częstszą oporność M.tuberculosis na leki przeciwprątkowe pierwszego rzutu
Leki przeciwprÄ…tkowe:
I rzutu: etambutol, pirazynamid, izoniazyd, streptomycyna, rifampicyna
II rzutu: kapreomycyna, cykloseryna, etionamid, fluorochinolony, kanamycyna, kwas paraaminosalicylowy,
rywabutyna, wiomycyna
7. Pacjent, lat 47, ze sztuczną zastawką serca zgłasza się do lekarza z powodu pojawienia się
dreszczy i gorÄ…czki powyżej 38,5°C. W wywiadzie pacjent podaje przebycie ekstrakcji korzeni
trzech zębów dolnych, na dwa dni przed pogorszeniem stanu zdrowia.
1. Choroba: Infekcyjne podostre zapalenie wsierdzia
2. Czynnik etiologiczny: Najprawdopodobniej paciorkowce zieleniejÄ…ce (S.viridans) -
S.mitis/S.salivarius/S.sanguis/S.mutans (virelli s.124)
3. Czynniki zjadliwości:
translokacja z miejsca fizjologicznego bytowania
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
Trzy niezależne próbki krwi po 10 ml każda, pobrane z różnych żył obwodowych, z zachowaniem szczególnej
sterylności (inkubowane w warunkach tlenowych i beztlenowych)
PREPARAT :
Barwienie Grama - fioletowe (gram +) ziarenkowce tworzące łańcuchy
HODOWLA :
Agar z krwiÄ…- alfa- hemoliza, zielone zabarwienie
9
IDENTYFIKACJA:
Test wrażliwości na:
·ð Bacytracyne (-)
·ð Żółć (-) [roznicowanie z S.pneumonie ( jest wrazliwy)]
·ð Optochine (-) [roznicowanie z S.pneumonie ( jest wrazliwy)]
·ð Koagulazoujemne
5. Lekowrażliwość
Penicylina lub amoksycylina (wankomycyna u uczulonych) przez 6 tyg przy wrażliwości
oporne- gentamycyna
8. U młodej kobiety od 10 lat sezonowo w okresie jesienno-zimowym (zwłaszcza po
przechłodzeniu organizmu), na granicy błony śluzowej warg i skóry pojawia się bolesna, swędząca
zmiana, która następnie przekształca się w pęcherzyki wypełnione surowiczym płynem.
1. Choroba: Nawrotowe opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł
2. Czynnik etiologiczny: HSV typu 1 (młodzież i młodzi dorośli czasem typ 2):
-Herpesvirus,
-podwójna nic DNA,
-symetria ikozaedralna,
-osłonka z błony jądrowej komórki gospodarza
3. Czynniki zjadliwości:
-wirus aktywnie namnaża się w zmianach pęcherzykowych skóry/bł. Śluzowych, z których nie jest
eliminowany, przechodzi w zakażenie latentne- wirus lokalizuje sie w zwojach czuciowych (trójdzielnym)
-nawroty często lub wcale, przez bodz
ce wyzwalające np. gorączka/przeziębienie/światło
słoneczne/miesiączka/stres/niektóre pokarmy (teoria statyczna i dynamiczna)
4. Diagnostyka:
(rozpoznanie głównie na podstawie obrazu klinicznego)
MATERIAA
:
- Zeskrobiny z dna pęcherzyka- moga byc widoczne komórki Tzancka- olbrzymie komórki wielojądrzaste
z wewnątrzjądrowymi ciałkami wtrętowymi, które spychają chromatynę na obwód
HODOWLA
·ð Hodowla na liniach komórkowych "wirus namnaża sie szybko na różnych liniach komórkowych"
·ð W hodowlach komórkowych wirusy opryszczki doprowadzajÄ… do powstania olbrzymich komórek, przy
czym niektóre z nich są wielojądrowe. Te metody, podobnie jak próba odszukania komórek olbrzymich
w zeskrobinach z miejsca objętego chorobą, są obecnie bardzo rzadko stosowane." [<-- wiki]
INNE
Bezpośrednie testy wykrywające obecność antygenu (immunofluorescencja, ELISA, PCR)
·ð immunofluorescencja bezpoÅ›rednia z użyciem swoistych przeciwciaÅ‚ monoklonalnych 
w bioptacie w przypadku opryszczkowego zapalenia mózgu [virelli]
·ð odczyn wiÄ…zania dopeÅ‚niacza, stosuje siÄ™ także swoiste metody z użyciem przeciwciaÅ‚ monoklonalnych,
np. test ELISA i metody immunofluorescencyjne [wiki]
Serologia/identyfikacja
Oznaczanie miana przeciwciał w surowicy:
Testy serologiczne wykrywające przeciwciała IgM, osoby zarazone pozostaja dodatnie serologicznie do
końca życia
5. Leczenie:
acyklowir, tamcyklowir.
10
9. Po ekstrakcji próchniczego zęba u pacjenta z wrodzona wadą serca zaobserwowano
podwyższenie temperatury i złe samopoczucie. Co mogło być przyczyną zakażenia? Zaproponuj
postępowanie diagnostyczne.
1. Choroba: Bakteryjne podostre zapalenie wsierdzia w wyniku przejściowej bakteriemii
2. Czynnik etiologiczny: Streptococcus mutans/(Ew. mitis/sanguis/salivarius)
(najczęstsza przyczyna próchnicy, należy do grupy paciorkowców zieleniejących, alfa-hemolizujących, składnik
fizjologicznej flory jamy ustnej, podczas ekstrakcji może przedostać się przez błonę śluzową do krwi i
powodować przejściową bakteriemię oraz infekcyjne zapalenie wsierdzia, zwł. u pacjentów z chorobą serca lub
chorobÄ… reumatycznÄ…)
 z grupy zieleniejÄ…cych (Strept. viridans)
Ewentualnie mogłoby być dla bajeru z różnicowaniem:
Staphylococcus epidermidis (oportunista, koagulazo (-), ważny czynnik etiologiczny w przypadku
powstawania sepsy, infekcje u osób z osłabioną odpornością oraz z ciałami obcymi, np. sztucznymi
zastawkami  co jest możliwe u naszego pacjenta)  ale nasz pacjent nie ma obniżonej odporności i nie
wiemy czy poza samą wadą serca, ma jakieś sztuczne zastawki, więc paciorkowce zieleniejące pasują
bardziej.
- G(+) (ciemnofioletowa/niebieska w barwieniu = fiolet krystaliczny)
- Tworzy łańcuchy
- Katalazo(-)
- Mikroaerofilne
- ą-hemoliza (zielone halo wokół kolonii na agarze z krwią)
- wymagają podłoża wzbogaconego w białko
- brak polisacharydowej otoczki - różnicowanie z ą-hemolizującym S.pneumoniae  test na
pęcznienie otoczek Quellunga
- nie klasyfikowany wg. Lancefield (brak antygenów ściany kom. swoistych grupowo)
- nie rośnie w 6,5% NaCl (różnic. z Enteroccocus spp.),
- niewrażliwy na bacytracynę (różnic. z gr. A),
- niewrażliwy na optochinę (S.pneumoniae),
- niewrażliwy na żółć (S.pneumoniae)
3. Czynniki zjadliwości:
rozkłada sacharozę do glukozy i fruktozy (dzięki specjalnemu typowi glukozylotransferazy, która umożliwia
formowanie z glukozy zewnątrzkomórkowych połączeń potrzebnych do stworzenia biofilmu bakteryjnego na
zębie), przy okazji w procesie rozkładania cukru dochodzi do zakwaszenia środowiska jamy ustnej, co
prowadzi do rozpuszczenia minerałów szkliwa.
4. Diagnostyka:
MATERIAA

Krew
PREPARAT
Grama  G(+), ciemnoniebieskie, ziarenkowce formujące łańcuszki
HODOWLA:
agar z krwią, wzbogacony w białko, warunki mikroaerofilne; na podłożu, wokół kolonii będzie obecne
zielone halo będące wynikiem rozkładu Hb do metHb  wyznacznik niepełnej hemolizy (typ alfa); małe,
przezroczyste, błyszczące, wypukłe kolonie
IDENTYFIKACJA:
Test na pęcznienie otoczek  ujemny
Testy na wrażliwość na żółć, optochinę, bacytracynę  ujemne
Nie rośnie w 6,5% NaCl
Testy biochemiczne, API 20
11
5. Lekowrażliwość:
PENICYLINA, ponieważ mogą mieć zmniejszoną wrażliwość na ten antybiotyk, w zakażeniach uogólnionych
stosuje się je w połączeniach z AMINOGLIKOZYDAMI.
10. U pacjenta przyjętego na OIT stwierdzono na skórze wybroczyny o charakterze różowej
wysypki i nieregularne wybroczyny krwawe, prowadzące do powstawania martwicy skóry.
Następowało rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe (DIC). Pacjent zmarł w wyniku
obustronnego krwotocznego zniszczenia nadnerczy oraz narządów wewnętrznych.
1. Choroba: Posocznica  ostra posocznica meningokokowa (a konkretnie  piorunujÄ…ca o szybkim
rozwoju = Zespół Waterhouse-Friderichsena)
Dlaczego tak: ostra posocznica meningokowa  wstrząs septyczny, wybroczyny lub krwotoczne zmiany skóry
prowadzące do martwicy, DIC, uszkodzenie wielonarządowe, szybka śmierć (8-12h od pierwszych objawów)
PiorunujÄ…ca: charakterystyczne obustronne, krwotoczne zniszczenie nadnerczy oraz zap. m. sercowego.
2. Czynnik etiologiczny: Neisseria meningitidis
Ewentualnie mogłoby być dla bajeru z różnicowaniem:
Inne G(-), np. E.Coli czy Enterobacteriacae czy Pseudomonas, albo nawet jakieś G(+), przy czym oczywiście
najczęściej S.aureus, ale:
charakterystyczna wysypka i wybroczyny podlegające martwicy, a także charakterystyczne zmiany
narządowe, jednoznacznie pod względem objawowym wskazują na meningokoki.
- G(-) czerwoniutka
- Ziarenkowiec, dwoinka, nerkowaty kształt
- Otoczkowa
- urzęsiona
- tlenowa
- oksydazo(+)
- 9 serogrup (wielocukry otoczki bakteryjnej): A,B,C i Y są najczęstsze
- Serogrupy B i C, dzielą się też na serotypy (białka zew. błony cytoplazmatycznej)  najczęstszy
serotyp 2 (identyczny u gr. B i C)
- nie ma zwierzęcych rezerwuarów
3. Czynniki zjadliwości:
·ð Czynnik przylegania: fimbrie
·ð otoczka: polisacharydowa, wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci antyfagocytarne
·ð LPS (endotoksyna): 10x bardziej aktywna niż u innych bakterii
·ð Proteaza IgA
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
krew na posiew , przy uszkodzeniu skóry  posiew materiału z tego miejsca
- POST MORTEM POBIERA SI
KREW Z KOMÓR SERCA !!!!! + Ew. próbkę tkanki śledziony
(analiza porównawcza pomoże ustalić etiologiÄ™) Ä…ð PCR
PREPARAT:
Grama  G(-), czerwone, dwoinki o nerkowatym kształcie, otoczkowe, urzęsione
12
HODOWLA:
bardzo wymagajÄ…ca:
podłoża Peizzera-Stefena (bulion trypsynowany + agar + plazma końska)
agar czekoladowy (jeżeli podejrzewa się neisserię o bycie gatunkiem dominującym w próbce
pobranego materiału), wzbogacony skrobią, 37 st.C, zwiększone ciśnienie dwutlenku węgla;
podłoże Thayera-Martina klasyczne lub zmodyfikowane  jeżeli próbka może być zanieczyszona
florÄ… fizjologicznÄ…
KOLONIE: wypukłe, błyszczące, śluzowate, średnica 1-5mm
bardzo wrażliwa na wysychanie  trzeba ją niezwłocznie wysiać na świeże, wilgotne podłoże
IDENTYFIKACJA:
*test pęcznienia otoczek
*wytwarza kwas podczas rozkładu glukozy i maltozy (N.gonorrhoeae tylko glukozy), Oksydazo(+) 
TEST API 20
- ELISA  przeciwciała monoklonalne
- PCR  np. panel MENINGITIDIS, m.in. dla Neisseri oraz 11 innych patogenów,
5. Lekowrażliwość:
*Penicylina G (dożylnie, w dużych dawkach),
*Ceftriakson (dostaje siÄ™ do PMR
i eliminuje również wiele innych potencjalnych czynników etiologicznych ZOMR),
*Chloramfenikol (z wyboru u uczulonych na penicylinÄ™),
* Kortykosteroidy (zmniejsza odp. zapalnÄ… podczas ZOMR = zmniejsza skutki w postaci degeneracji
mózgu)
6. Immunoprofilaktyka:
SZCZEPIONKA z otoczek polisacharydowych serotypów A i C (dwuwalentna) lub A,C,Y,W-135
(czterowalentna). Jest też szczepionka SPRZ
ŻONA  polisacharydy A i C oraz anatoksyna błonicza.
7. Chemioprofilaktyka:
RYFAMPICYNA i CYPROFLOKSACYNA, u osób mających bezpośredni kontakt z zakażonymi.
11. Niemowlę 2-miesięczne, sztucznie karmione, ma następujące objawy: białawe naloty na błonie
śluzowej policzków i języka, bolesne, na zapalnie zmienionym podłożu. W obrazie
mikroskopowym barwionym metoda Grama, wykonanym z wymazu, widoczne sÄ… owalnego
kształtu Gram-dodatnie komórki z obecnością form pączkujących.
1.Choroba: grzybica powierzchowna, kandydoza jamy ustnej tzw. pleśniawki
2.Czynnik etiologiczny: Candida albicans- drożdżak flory fizjologicznej przewodu pokarmowego,
cz. predysponujące to upośledzenie odporności, przedłużona antybiotykoterapia, zabiegi inwazyjne
3.Czynnik zjadliwości:
inwazja błony śluzowej przez grzyba
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
zeskrobina ze zmiany, wymaz z błony śluzowej jamy ustnej
PREPARAT:
z zeskrobiny: test z 10% KOH i lekko ogrzać- wodorotlenek rozpuszcza keratynę i materiał komórkowy, ale
nie narusza grzyba
Z wymazu: barwnie Grama-wynik jak dla G+(ciemnoniebieskie lub filo teowe zabarwienie) pÄ…czkujÄ…ce
owalnego kształtu( owalnego kształtu bo drożdżak, pączkuje więc grzyb, bo bakterie przez podział)
13
HODOWLA:
dwie hodowle na podłożach Sabourouda z glukozą ( pH 5,7, śr. Dezynfekujące, antybiotyki np.
streptomycyna) w temp. 25 i 37( by wykryć ew. dymorfizm grzyba)
W temp 25 wzrost 4-5 dni, w temp 37 po 1-2 dniach- tworzą kremowe, błyszczące kolonie o zapachu
drożdży o rozpoznaniu decyduje duża ilość wyhodowanych kolonii, bo Candida jest flora fizjologiczna jamy
ustnej
IDENTYFIKACJA:
- test filamentacji - małe inoculum z hodowli wysiewa się na surowicę ludzką i inkubuje przez 2  3 godz.
w 37ºC Wykonuje siÄ™ preparat i wilgotny oglÄ…da w mikroskopie - Candida tworzy formy plemnikopodobne,
inne gatunki tworzÄ… w tych warunkach tylko formy pÄ…czkujÄ…ce
- fermentacja cukrów - Api
- auksonografia  test ten polega na dodawaniu do stygnącej pożywki Sabourauda zawiesiny badanego
grzyba. Po zastygnięciu pożywki sypie się na powierzchnię podłoża różne węglowodany lub związki
azotowe. W miejscu asymilacji związku występuje szybszy rozrost grzyba, co powoduje mętnienie pożywki
dokoła związku
- badanie wytwarzania chlamydospor  robi się mikrohodowlę na pożywce agarowej z Tweenem 80,
proliną i biotyną, a następnie przykrywa szkiełkiem nakrywkowym - po 24-48 godzinach trzymania w
temp. pokojowej widać w mikroskopie chlamydospory wewnątrz strzępki, na szczycie lub z boku
-CHROMagar  kolonie zielone
6. Lekowrażliwość:
zakażenia grzybicze jamy ustnej leczy się maścią lub kremem zaw. antybiotyk nystatynę , gdy uogólniona
postać to amfoteryczna B.
12. U pacjentki przebywającej z powodu udaru mózgu na oddziale Intensywnej Opieki
Medycznej zaobserwowano dreszcze i podwyższenie temperatury do 39°C. Przed wystÄ…pieniem
wysokiej temperatury chora miała na stałe podłączony cewnik żylny.
1. Choroba: Bakteriemia
2. Czynnik etiologiczny: prawdopodobnie Staphylococcus epidermidis (dyslokacja ze skóry, gdzie
stanowi florÄ™ fizjologicznÄ…):
-ziarenkowiec, paciorkowiec G+,
-mannitolo-, koagulazo- ,
-powoduje Ź-hemolizę,
-wrażliwy na nowobiocynę.
Możliwe też zakażenie florą wewnątrzszpitalną.
3. Czynniki zjadliwości:
·ð przenika bÅ‚ony Å›luzowe bez udziaÅ‚u receptorów, dziÄ™ki Å›luzowi,
·ð nie wydziela enzymów charakterystycznych dla S. aureus,
·ð posiada glikoklaix- zespół skojarzony z polimerem, tworzenie biofilmu na polimerach.
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
pobranie materiału z cewnika,
Krew na posiew: z 3 różnych miejsc, 2 do 4 razy, najlepiej zaraz przed szczytem gorączki( na szczycie już się
rozpadają), 10-20 ml z każdego wkłucia, dzieci 1-5 ml, przy łóżku chorego na pożywki.
PREPARAT:
G+ ziarenkowce tworzÄ…ce grona
14
HODOWLA:
Po 100 źl się wysiewa:
·ð Na Chapmana(agar+7,5% NaCl+ mannitol+ czerwieÅ„ fenolowa)( S. aureus zmiana barwy z
czerwonej na żółtą, bo rozkłada mannitol, a S. epidermidis nie rozkłada, więc brak zmiany
barwy,ale tworzy białe kolonie)
·ð Na agar z krwiÄ…  S. epidermidis tworzy biaÅ‚e kolonie,nie powoduje hemolizy, S.aureus
tworzy kremowe kolonie i powoduje hemolizÄ™
Z cewnika i krwi powinno wyhodować te same bakterie.
IDENTYFIKACJA:
·ð Odróżnienie S. aureus i S. epidermidis- test na koagulazÄ™(S.aureus +aktywuje trombinÄ™ i
prowadzi do ścinania osocza, S. epidermidis -, S, saprophyticus -)
·ð Odróżnienie S.epidermidis i S. saprophyticus- test wrażliwoÅ›ci na nowobiocynÄ™( S.
epidermidis wrażliwy, S. saprophyticus nie)
·ð Test CF ujemny
5. Lekowrażliwość:
Penicylinazooporne penicyliny( oksacylina, flukloksacylina) lub cefalosporyny I generacji:
Wankomycyna(wobec metycylinazoopornych gronkowców)
Cefalosporyny, erytromycyna, klindamycyna
13. U 6-letniego chłopca w wyniku upadku doszło do przebicia podudzia przez zardzewiały
gwóz
dz
. Matka chłopca przemyła ranę wodą. Następnego dnia u chłopca nastąpiło podwyższenie
temperatury do 39°C, ból i obrzÄ™k uda. Pod wpÅ‚ywem nacisku na
obrzęknięte miejsce można było wyczuć podminowanie gazowe tkanki (trzeszczenie).
1. Choroba: objawy wskazujÄ… na zgorzel gazowÄ…
Zakażenie tkanek miękkich przez Clostridium perfringens:
·ð zgorzel częściej rozwija siÄ™ w mięśniach, rzadziej przewodzie pokarmowym
·ð czasami ropnie w różnych narzÄ…dach
·ð rozlegÅ‚a zgorzel posokowata wydzielina, martwica, stan ogólny ciężki, gorÄ…czka, wstrzÄ…s toksyczny,
·ð wydzielanie gazu (wodór) Ä…ð gnilny zapach i trzeszczenie tkanek
2. Czynnik etiologiczny: Laseczka zgorzeli gazowej Clostridium perfringens
3. Czynniki zjadliwości:
üð 12 egzotoksyn + enterotoksyna Ä…ð podziaÅ‚ na typy A-E
üð (egzo) toksyna Ä… = lecytynaza, produkowana przez wszystkie typy (ale najwiÄ™cej A), hydrolizuje
lecytynÄ™ i sfingomielinÄ™ Ä…ð uszkadza fosfolipidy bÅ‚onowe
üð enterotoksyna wytwarzana jest gdy bakteria sporuluje (skażenie pokarmu komórkami
wegetatywnymi), powoduje uszkodzenie nabłonka jelita - zatrucie pokarmowe
4. Diagnostyka :
MATERIAA
:
·ð wycinek tkanki
·ð ropa
·ð krew
PREPARAT:
·ð laseczka G+, nieruchliwa, beztlenowa
·ð posiada otoczkÄ™, tworzy zarodniki
·ð duża zmienność morfologiczna
15
HODOWLA:
materiaÅ‚ ogrzać Ä…ð do Å‚az
ni wodnej 80°, 20 min Ä…ð na pożywkÄ™ :
·ð Tarozziego-WrzoskaÄ…ðzaczernienie
(redukcja siarczynu sodowego do siarczku) orientacyjne
·ð Wilsona Blaira Ä…ð pojawia siÄ™ gaz
·ð na mleko Ä…ð Å›ciÄ™cie
·ð pożywka Zeisslera (agar+krew+glukoza) kolonie okrÄ…gÅ‚e, pÅ‚askie otoczone strefÄ… hemolizy ²
poziomkoweÄ…ðbrÄ…zoweÄ…ðszare Ä…ð zielone
·ð pożywka z żółtkiem jaja kurzego Ä…ð pierÅ›cieÅ„ strÄ…tu wokół koloni (ważna próba na obecność lecytynazy 
toksyny Ä…)
·ð nie przeprowadza siÄ™ badaÅ„ serologicznych
5. Leczenie:
chirurgiczne usunięcie tkanek martwiczych + penicyliny
14. U 5 dniowego noworodka wystąpiło zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. W preparacie z
płynu mózgowo-rdzeniowego barwionym met. Grama stwierdzono Gram dodatnie pałeczki.
1. Choroba: Listerioza noworodków - zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, może się rozwinąć
w pierwszych 3 tygodniach życia
2. Czynnik chorobotwórczy: Listeria monocytogenes
3. Czynniki zjadliwości:
üð wzglÄ™dnie wewnÄ…trzkomórkowa
üð Internalina  biaÅ‚ko bÅ‚onowe uÅ‚atwiajÄ…ce wnikanie do komórki np. makrofaga  po
wchłonięciu unika dostania się do pęcherzyka fagocytarnego i rozmnaża się bezczelnie
w cytoplazmie
üð Listeriolizyna O  biaÅ‚ko hemolityczne, odpowiada za przerwanie bÅ‚ony fagolizosomu
üð Fosfolipazy  rozprzestrzenianie na nowe komórki
üð frakcja wielocukrowa bakterii(odpowiednik LPS) ma dziaÅ‚anie toksyczne
üð frakcja lipidowa odpowiada za monocytozÄ™
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
·ð dezynfekcja skóry, nakÅ‚ucie lÄ™dz
wiowe - pobieramy płyn mózgowo-rdzeniowy
·ð 5-10 ml do jaÅ‚owej probówki, dzielimy na 2 części: do badania mikrobiologicznego i
analitycznego
·ð można od razu posiać na podÅ‚oże transportowe (meningomedium)
HODOWLA:
Postępowanie z płynem mózgowo-rdzeniowym
a)rozmaz z płynu
b)odwirować płyn:
·ð preparat z osadu barwienie Grama - maÅ‚a paÅ‚eczka G+, pleomorficzna, czÄ™sto formy
kokoidalne przypominajÄ… ziarniaki G+, ruchliwa, kat+, ruchliwa, w temp pokojowej wytwarza
4 rzęski wokół komórki
·ð wysiewamy osad na:
üð podÅ‚oża wzbogacone krwiÄ… (hemoliza ²) oraz z kwasem nalidyksynowym (hamuje G-)
i tellurynem potasu
üð Kolonie sÄ… czarne, Å‚atwo siÄ™ izolujÄ…. Hodowla na agarze pod lupÄ… w Å›wietle przechodzÄ…cym
pod kÄ…tem 45° wyglÄ…da na niebieskÄ…
Część badanego materiaÅ‚u pozostawiamy w temp 4°C, Listeria rozmnaża siÄ™ w temp. 4-40°C, wzrost
innych bakterii zahamowany
16
IDENTYFIKACJA:
·ð supernatant do poszukiwania antygenów: hemaglutynacja bierna, OWD, aglutynacja
z antygenami O i H. Jednak jedyna podstawa rozpoznania to badanie mikrobiologiczne
5. Lekowrażliwość: ² laktamy
6. Ciekawostki:
Czynniki etiologiczne zapalenia opon m-r:
·ð WczeÅ›niak: E. coli, Klebsiella spp., Enterobacter spp., S. agalactiae, Proteus spp.
·ð Noworodek: E. coli, S. agalactiae, Klebsiella spp., Enterobacter spp., Proteus spp.,
Salmonella spp., rzadziej Listeria monocytogenes i Enterococcus.
Czynniki sprzyjajÄ…ce:
·ð wczeÅ›niactwo
·ð przedÅ‚użony, ciężki poród, zakażenie u matki
·ð niedojrzaÅ‚ość ukÅ‚adu odpornoÅ›ciowego lub jego wrodzone niedobory
Drogi zakażenia:
·ð noworodki : przez kanaÅ‚ rodny (OUN), Å‚ożysko(zakażenie rozsiane)
·ð żywność : niepasteryzowane mleko, surowe jarzyny
Objawy:
·ð wahania temperatury
·ð drażliwość, brak apetytu, wymioty
·ð sztywność karku rzadko u noworodków
15. Mężczyzna lat 28 zgłasza się z objawami: ból i pieczenie cewki moczowej podczas oddawania
moczu, towarzyszy temu ropny obfity wyciek. W wywiadzie kontakt seksualny z prostytutkÄ… przed
3 dniami.
1. Choroba: rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej
2. Czynnik chorobotwórczy: Neisseria gonorrhoeae- dwoinka rzeżączki
·ð ziarenkowce G (-),
·ð nerkowaty ksztaÅ‚t,
·ð dwoinki w otoczce,
·ð urzÄ™sione,
·ð tlenowe,
·ð oksydaza (+).
3. Czynniki zjadliwości:
- fimbrie (przyleganie do komórek gospodarza)
- zewnętrzne białko błonowe I (odporność na surowicę, rozprzestrzenianie się zakażenia)
- zewnętrzne białko błonowe II = zestaw białek Opa (czynnik zjadliwości!, przyleganie do kom. błon
śluzowych, własności antyfagocytarne)
- otoczka (wewnątrzkomórkowe przeżycie)
- endotoksyna (rozprzestrzenianie się zakażenia)
- peptydoglikan (własności prozapalne)
- enzymy (proteaza IgA, ²-laktamaza)
4. Diagnostyka
Zapalenie gonokokowe Zapalenie niegonokokowe
Dwoinki G- w rozmazie Brak patogennych bakterii w rozmazie Grama
Objawy <4 dni Objawy pojawiajÄ… siÄ™ w ciÄ…gu 4 dni
Samoistne, ropne upławy Brak upławów, lub śluzowe upławy po prowokacji
17
MATERIAA
:
wyciek lub wymaz z cewki moczowej
U kobiet pobralibyśmy dodatkowo wymaz z szyjki macicy i odbytu
PREPARAT:
·ð Barwienie metodÄ… Grama: widoczne liczne dwoinki Gram- (czerwone) ksztaÅ‚tu nerkowatego
wewnątrz leukocytów wielojądrzastych
·ð U mężczyzn charakterystyczne objawy + dwoinki G- w rozmazie potwierdzajÄ… rozpoznanie (90%)
·ð U kobiet w wymazie mogÄ… być obecne inne dwoinki wchodzÄ…ce w skÅ‚ad flory fizjologicznej, konieczna
dalsza diagnostyka.
HODOWLA:
·ð PodÅ‚oże Peizzera-Steffena (bulion trypsynowany, agar, plazma koÅ„ska) lub
·ð Agar czekoladowy
·ð PodÅ‚oże selektywne (bulion trypsynowany, agar, plazma koÅ„ska, antybiotyki hamujÄ…ce bakterie G+,
pałeczki G- i grzyby)
·ð WyglÄ…d: na wszystkich podÅ‚ożach taki sam, sÄ… bardziej okrÄ…gÅ‚e, uÅ‚ożone pojedynczo lub po cztery, bez
otoczek, nieurzęsione
IDENTYFIKACJA:
·ð Próba na oksydazÄ™ +
·ð RozkÅ‚ad glukozy +
·ð RozkÅ‚ad maltozy -
Identyfikacja serologiczna:
·ð BezpoÅ›rednia immunofluorescencja (za pomocÄ… fluoryzujÄ…cych przeciwciaÅ‚ przeciwko N.gonorrhoeae)
·ð Techniki hybrydyzacji (z użyciem sond RNA i DNA)
5. Leczenie:
empiryczne, zestawem leków przeciw bakteriom szerzącym się drogą płciową
- ceftriakson
- cefiksym
- fluorochinolony
16. U 22 letniej kobiety w czasie miesiąca miodowego rozwijają się następujące objawy: gorączka
38,3°C, ból i pieczenie podczas oddawania moczu.
1. Choroba: Zapalenie pęcherza moczowego lub cewki moczowej
2. Czynnik chorobotwórczy: Eschericha coli lub Staphylococcus saphrophyticus
E. coli Staphylococcus saphrophyticus
·ð paÅ‚eczka G(-) ·ð ziarenkowiec G (+)
·ð otoczka ·ð katalaza (+)
·ð fermentuje laktozÄ™ ·ð koagulaza (-)
·ð rozkÅ‚ad glukozyÄ…ðgaz ·ð mannitol (+)
·ð rozkÅ‚ad TrpÄ…ðindol ·ð nowobiocyna  oporny
·ð hemoliza ·ð brak hemolizy
3. Czynniki zjadliwości:
-antygen O = czynnik adhezyjny (przyleganie do komórek dolnych dróg moczowych)
W tym przypadku tylko te
czynniki majÄ… znaczenie!
-ureazo+
Czynniki zjadliwości S. Saphrophyticus:
-fimbrie, pile (ruch pod prÄ…d)
-białka wiążące fibrynę (zakotwiczenie)
-ureazo+ (żywi siÄ™ mocznikiem, mocznikÄ…ðamoniak+co2, pH zasadowe)
18
4. Diagnostyka:
MATERIAA
: mocz
·ð IloÅ›ciowy posiew moczu: >105 w 1ml moczu to znamienna bakteriuria
PREPARAT:
·ð E. coli: paÅ‚eczki G- (czerwone), przeważnie urzÄ™sione
·ð S.Saphrophyticus: groniaste skupiska G+ (niebieskich) ziarenkowców
HODOWLA I IDENTYFIKACJA:
·ð PodÅ‚oże Mac Conkeya dla E.coli
- wybiórczo-róznicujące
- fiolet krystaliczny, sole żółci, czerwień obojętna, laktoza
- E. coli fermentuje laktozęąðkolor różowy
·ð PodÅ‚oże Chapmana dla S.Saphrophyticus
- wybiórczo-różnicujące
- agar, NaCl 7-10%/sole żółci 40%, mannitol, czerwień fenolowa
- S.Saphrophyticus fermentuje mannitolÄ…ðkolor żółty
·ð Próba na koagulazÄ™ S. Saphrophyticus -
E. coli i S.Saphrophyticus:
·ð Pasek API do oznaczenia gatunku
5.Lekowrażliwość :
celowany antybiotykogram do określenia lekowrażliwości
17. U młodego mężczyzny prowadzącego intensywne życie seksualne (częsta zmiana partnerek),
pojawiły się niepokojące objawy: na żołędzi powstało niebolesne stwardnienie, które szybko
uległo owrzodzeniu, jednocześnie doszło do powiększenia pachwinowych węzłów chłonnych.
1. Choroba: kiła (pierwszorzędowa)
2. Czynnik etiologiczny: Treponema pallidum, krętek blady
·ð DÅ‚ugie, cienkie, przypominajÄ…ce korkociÄ…g bakterie,
·ð 6-13 regularnych skrÄ™tów,
·ð Barwi siÄ™ srebrem i sÅ‚abo barwnikami anilinowymi, G-,
·ð BezwzglÄ™dny beztlenowiec
3. Czynniki zjadliwości:
- słabo poznane;
-zdolność do przylegania do komórek, zwiększana przez przyłączanie do fibronektyny
-pobudzanie wytwarzania cząsteczek związanych z przyleganiem- ułatwione wiązanie do leukocytów
4. Diagnostyka: zależna od okresu choroby
MATERIAA
:
płyn surowiczy ze zmiany pierwotnej
PREPARAT:
-niebarwiony, w ciemnym polu widzenia;
-barwiony immunofluorescencyjnie;
-barwiony metodą negatywną (tusz chiński), oglądany w mikroskopie pod immersją
Ä…ðspiralne nitki o charakterystycznych ruchu
HODOWLA:
brak możliwości hodowli na pożywkach, zarodku kurzym, ani w hodowlach komórkowych, hodowla
tkankowa w jądrach króliczych
Serologia/identyfikacja:
Testy nieswoiste (reaginowe, przeciwko kardiolipinie):
·ð OWD  test Wassermana  wykrywa przeciwciaÅ‚a IgG
·ð VDRL  mikroskopowy test kÅ‚aczkowania , może być iloÅ›ciowy i jakoÅ›ciowy
19
·ð RPR- szybki test na reaginy w osoczu (Rapid Plasma Reagin), test przesiewowy
·ð USR  makroskopowy test kÅ‚aczkowania z nieogrzewanÄ… surowicÄ… (Unheated Serum Reagin).
Testy swoiste z antygenami krętków:
·ð FTA-ABS  test immunofluoroscencji krÄ™tków w modyfikacji absorpcyjnej, jakoÅ›ciowy
·ð TPHA  test hemaglutynacji, iloÅ›ciowy
·ð MHA-TP- test mikrohemaglutynacji T. pallidum
·ð TPI- test unieruchomienia krÄ™tków, odczyn Nelsona-Mayera
5. Lekowrażliwość:
przede wszystkim stosowana jest penicylina, także tetracykliny, chloramfenikol, erytromycyna, rowamycyna
18. W trakcie wizyty u stomatologa stwierdzono u pacjenta zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej
w postaci charakterystycznej osutki plamisto-grudkowej, zmiany o podobnym charakterze
pojawiły się także na skórze i narządach płciowych. W wywiadzie pacjent podaje iż przed 2
miesiącami pojawiła się u niego niebolesna wrzodziejąca zmiana na skórze prącia, która następnie
samoistnie zanikła.
1. Choroba: kiła (drugorzędowa)
2. Czynnik etiologiczny: Treponema pallidum, krętek blady
·ð DÅ‚ugie, cienkie, przypominajÄ…ce korkociÄ…g bakterie,
·ð 6-13 regularnych skrÄ™tów,
·ð Barwi siÄ™ srebrem i sÅ‚abo barwnikami anilinowymi, G-,
·ð BezwzglÄ™dny beztlenowiec
3. Czynniki zjadliwości:
- słabo poznane;
-zdolność do przylegania do komórek, zwiększana przez przyłączanie do fibronektyny
-pobudzanie wytwarzania cząsteczek związanych z przyleganiem- ułatwione wiązanie do leukocytów
4. Diagnostyka: zależna od okresu choroby
MATERIAA
:
zeskrobiny z osutki
PREPARAT:
-niebarwiony, w ciemnym polu widzenia;
-barwiony immunofluoroscencyjnie;
-barwiony metodą negatywną (tusz chiński), oglądany w mikroskopie pod immersją
Ä…ðspiralne nitki o charakterystycznych ruchu
HODOWLA:
brak możliwości hodowli na pożywkach, zarodku kurzym, ani w hodowlach komórkowych, hodowla
tkankowa w jądrach króliczych
Serologia/identyfikacja:
Testy nieswoiste (reaginowe, przeciwko kardiolipinie):
·ð OWD  test Wassermana  wykrywa przeciwciaÅ‚a IgG
·ð VDRL  mikroskopowy test kÅ‚aczkowania , może być iloÅ›ciowy i jakoÅ›ciowy
·ð RPR- szybki test na reaginy w osoczu (Rapid Plasma Reagin), test przesiewowy
·ð USR  makroskopowy test kÅ‚aczkowania z nieogrzewanÄ… surowicÄ… (Unheated Serum Reagin).
Testy swoiste z antygenami krętków:
·ð FTA-ABS  test immunofluoroscencji krÄ™tków w modyfikacji absorpcyjnej, jakoÅ›ciowy
·ð TPHA  test hemaglutynacji, iloÅ›ciowy
·ð MHA-TP- test mikrohemaglutynacji T. pallidum
·ð TPI- test unieruchomienia krÄ™tków, odczyn Nelsona-Mayera
20
5. Lekowrażliwość:
przede wszystkim stosowana jest penicylina, także tetracykliny, chloramfenikol, erytromycyna, rowamycyna
19. W trakcie pobytu na oddziale noworodkowym dwa dni po porodzie u zdrowo
urodzonego noworodka pojawiÅ‚y siÄ™ nastÄ™pujÄ…ce objawy: gorÄ…czka powyżej 39°C,
pęcherze na skórze wypełnione surowiczym płynem (objaw  oparzonej skóry ), stan
dziecka uległ gwałtownemu pogorszeniu.
1. Choroba: pęcherzyca noworodków  choroba Rittera-Leyela,
różnicujemy z liszajcem, zakażenie okołoporodowe Herpes simplex również mało prawdopodobne  zmiany
pojawiły się zbyt wcześnie ( pojawiają się 5-10 dni po porodzie)
Występuje u noworodków w pierwszych dniach życia
2. Czynnik etiologiczny: Staphylococcus aureus  toksyna eksfoliatywna:
·ð ziarenkowiec Gram dodatni
·ð katalazo i koagulazo dodatnim
·ð preferuje warunki tlenowe, ale może żyć jako wzglÄ™dny beztlenowiec
·ð roÅ›nie w obecnoÅ›ci 7,5 % NaCl  podÅ‚oże Chapmana
3. Czynniki zjadliwości S. aureus:
1. egzotoksyny:
A) egzotoksyny pirogenne  superantygeny ( reagujÄ… z czÄ…steczkami MHC II na makrofagach jak i swoistymi
typami regionów zmiennych łańcucha b receptorów limfocytów T  nie są antygenowo swoiste):
- enterotoksyny A-F
- TSST-1 toksyna 1 zespołu wstrząsu toksycznego 
B) leukocydyna
C) toksyna epidermolityczna ( eksfoliatywna)  rozszczepia warstwę ziarnistą skóry, powodując odłączenie i
utratę powierzchniowych warstw naskórka
2. hemolizyny  Ä…, ², Å‚ oraz ´. Hemolizyna Ä… prawdopodobnie uÅ‚atwia niszczenie tkanek podczas inwazji
gronkowcowej
3. białko A  wiąże region Fc p-ciał IgG uniemożliwiając ich wiązanie do komórek gronkowców i blokując
opsonizacjÄ™
4. enzymy  penicylinaza, stafylokinaza, DNA-za, fosfolipaza, hialuronidaza, koagulaza.
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
płyn pobrany przez nakłucie pęcherzy
PREPARAT
gram dodatnie ziarniniaki ułożone często w postaci gron
HODOWLA
na agarze z krwią  ponieważ izolujemy gronkowca z materiału nie skażonego inną florą, możemy
również posiać na podłoże Chapmana  rośnie w postaci żółtych kolonii, ze zmianą zabarwienia
podłoża z różowego na żółtawy
IDENTYFIKACJA
-test na koagulazę  po zmieszaniu zawiesiny S. aureus z kroplą osocza  pojawia się skrzep włóknika,
- paski API,
- test Drigalskiego  podskórne wstrzyknięcie zawiesiny bakteryjnej noworodkom mysim  jeśli szczep
produkuje toksynę eksfoliatywną, z myszki złuszczy się skóra
+ antybiogram!
5. Lekowrażliwość
często oporności na antybiotyki:
żð zawsze produkuje penicylinazÄ™,
żð opornoÅ›ci typu MRSA, MLSB, VISA, VRSA, efflux,
leczenie empiryczne  podawanie penizylizazoopornych penicylin, lub I generacji cefalosporyn. U pacjentów
uczulonych na penicyliny można stosować erytromycynę lub klindamycynę. Wankomycyna  lekiem z wyboru
wobec gronkowców MRSA.
21
20. Pacjent z nawracającymi zakażeniami dróg moczowych i kamicą nerkową w wywiadzie zgłasza
się z objawami odmiedniczkowego zapalenia nerek. Analiza moczu wykazała pH - alkaliczne,
obecność białka i leukocytów.
1. Choroba: bakteryjne odmiedniczkowe zapalenie nerek
2. Czynnik etiologiczny  pałeczki odmieńca  Proteus mirabilis czy vulgaris, bo przecież pacjent miał
wielokrotnie zakażenie dróg moczowych, więc możemy założyć, ze był leczony antybiotykami (a P.vulgaris jest
izolowany od takich właśnie pacjentów)
- pałeczka Gram ujemna
- szczególnie ruchliwa  obecność licznych i długich witek umożliwia jej wzrost mgławicowy  rosnąc
w hodowli rozpełzają się na płytce
- wydziela ureazÄ™
- wydziela siarkowodór z tiosiarczanu sodu
- P. vulgaris fermentuje indol
- wydziela deaminazÄ™ fenyloalaninowÄ…
3. Czynniki zjadliwości:
·ð rzÄ™ski,
·ð ureaza,
·ð antygen rzÄ™skowy H i antygen somatyczny O, oraz antygen otoczkowy K
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
mocz  pobrany ze środkowego strumienia, po uprzednim dokładnym umyciu okolicy cewki moczowej wodą z
mydłem. Mocz pobieramy do jałowego pojemnika i musi on zostać szybko dostarczony do laboratorium. Można
pobrać mocz u chorego ze stale założonym cewnikiem przez cewnik, albo metoda nakłucia nadłonowego,
HODOWLA:
Wykonujemy posiew ilościowy, więc przed posianiem na płytkę wykonuje się albo seryjne rozcieńczenia
moczu, albo do posiewu używa siÄ™ kalibrowanej ezy, w oczku której mieÅ›ci siÄ™ 1 µl. Póz
niej liczymy liczbÄ™
kolonii powstałych na podłożu i w ten sposób określamy liczbę bakterii w 1 ml moczu.
Posiew:
1. na podłożach zwykłych, w odpowiedniej temperaturze, przy pH 7,5 wzrostowi bakterii towarzyszy
alkalizacja podłoża
2. wzrost bezmgławicowy na podłożu z 4% agarem
3. na podłożach selektywnych, jak SS lub McConkey rośnie w postaci ograniczonej , bezbarwnej lub lekko
żółtej, z czarnym punktem w środku
4. dobrze rosną na podłożu KCN, nie wykorzystują kwasu malonowego do swojego wzrostu, powodują
dezaminacjÄ™ fenyloalaniny
5. na podłożu z krwią mogą powodować hemolizę
IDENTYFIKACJA:
różnicowanie w szeregu biochemicznym.
5. Lekowrażliwość
Pałeczki te należą do drobnoustrojów najczęściej opornych na działanie podstawowych antybiotyków.
Oporność pojawia się b bardzo szybko, czasami nawet w czasie leczenia. Pod wpływem penicyliny
przekształcają się do formy L bakterii. Zakażenia wywołanie przez te bakterie SA trudne do opanowania.
Najczęściej stosowanymi antybiotykami są: gentamycyna, kanamycyna, neomycyna, ampicylina. Przed
rozpoczęciem leczenia należy ZAWSZE określić wrażliwość wyhodowanego szczepu na antybiotyki.
6. Ciekawostka:
odczyny serologiczne nie mają zastosowania w rozpoznawaniu zakażeń wywołanych pałeczkami z rodzaju
Proteus! ALE Proteus vulgaris ma heterogenny antygen natury wielocukrowej wspólny z Rickettsia
prowazekii! Znalazło to zastosowanie w teście Weila  Felixa, który stosuje się do wykrywania przeciwciał
przeciw pewnym riketsjom w surowicy. Swoiste szczepy Proteus, dzięki reakcji krzyżowej są aglutynowane
przez przeciwciała skierowane przeciwko antygenom riketsji.
22
21. U 5 dniowego noworodka wystąpiły objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
W preparacie bezpośrednim z płynu m.-r widoczne są Gram-dodatnie ziarenkowce układające się
w łańcuszki.
1. Choroba: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
2. Czynnik chorobotwórczy: paciorkowce grupy B  Streptococcus agalactiae:
Cechy charakterystyczne dla paciorkowców:
żð ziarenkowce Gram dodatnie tworzÄ…ce Å‚aÅ„cuchy
żð katalazoujemne
żð w wiÄ™kszoÅ›ci wzglÄ™dne tlenowce, niektóre Å›ciÅ›le beztlenowe ( grupa D  Enterococcus)
żð rosnÄ… najlepiej na agarze z krwiÄ…, który dostarcza katalazy i pozwala na wzrost tlenowy
3. Czynniki zjadliwości:
- hialuronowa otoczka,
- powierzchniowe białko M
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
płyn mózgowo-rdzeniowy pobrany z nakłucia lędz
wiowego w aseptycznych warunkach:
- 5-10 ml do jałowej probówki  rozdzielić na 2 części ( pierwsza porcja na badanie
mikrobiologiczne, druga na badanie analityczne),
- jeśli pobrany materiał wymaga transportu, wysiewamy przy łóżku chorego na podłoże
transportowe  Meningomedium. Transportujemy do laboratorium w ogrzanym termosie (
temp>30)
Infekcje OUN mogą przebiegać z bakteriemią, stąd do badania mikrobiologicznego równolegle
z płynem mózgowo-rdzeniowym należy pobrać krew.
PREPARAT:
płyn mózgowo-rdzeniowy odwirowujemy.
W supernatancie możemy badać antygeny. Z osadu wykonujemy preparat bezpośredni barwiony
metodÄ… Grama (przy podejrzeniu gruz
licy barwienie metodÄ… Ziehl-Neelsena, a przy podejrzeniu
Cryptococcus  preparat z tuszem). W tym przypadku w preparacie bezpośrednim z płynu m-r
widoczne są Gram+ ziarenkowce układające się w łańcuszki.
HODOWLA:
na agarze z krwiÄ…  rosnÄ… w postaci ²-hemolizujÄ…cych kolonii, tworzÄ…cych przezroczystÄ… strefÄ™ na
agarze. Kolonie o Å›rednicy 1mm, pÅ‚askie o rownych brzegach, barwy kremowej otoczone strefÄ… ²-
hemolizy.
IDENTYFIKACJA:
- testy lateksowe
- pasek API
- bacytracyna (-)
- optochina (-)
- żołć (-)
- Test CAMP (test synergicznej hemolizy)  czyli mechanizmu zdolności wzmacniania hemolizy
szczepu gronkowca złocistego Staphylococcus aureus przez rosnący w sąsiedztwie Streptococcus
agalactiae wykorzystano w teście różnicującym.
W celu wykonania CAMP -testu posiewa się w postaci 1 pionowej linii wzdłuż średnicy płytki czystą
hodowlÄ™ z ²-hemolitycznym szczepem S. aureus na podÅ‚oże Columbia Agar z 5% dodatkiem krwi
baraniej.
23
Następnie poprzecznie do tej linii posiewa się badane szczepy, zachowując odległość ok. 2-3
mm między szczepem badanym, a gronkowcem.
Po 18-24 h inkubacji w temp. 37 0C obserwujemy czy na płytce w miejscu styku szczepów występuje
powiększona strefa hemolizy, charakterystyczna w postaci strzałki.
S. agalactiae
S. aureus
5. Lekowrażliwość:
ampicylina i inne penetrujące barierę krew-mozg. Lekowrażliwość wykonuje się metodą dyfuzyjno-krążkową.
Przy nadwrażliwości podajemy makrolidy.
22.Pacjent lat 23 zgłasza się do lekarza z następującymi objawami: śluzowa wydzielina z cewki
moczowej, niewielka bolesność przy oddawaniu moczu. W preparacie bezpośrednim z wydzieliny
barwionym metodą Grama widoczne są leukocyty, ale nie stwierdza się obecności bakterii.
1. Choroba: niegonokokowe zapalenie cewki moczowej
2. Czynnik chorobotwórczy: Chlamydia trachomatis, Mycoplasma hominis, Ureaplasma ureoliticum
a) Cechy i czynniki zjadliwości Mycoplasma i Ureaplasma:
- pleomorficzne,
- z powodu braku ściany komórkowej nie barwią się konwencjonalnymi metodami,
- do wzrostu w hodowli wymagajÄ… steroli; bogate w lipopolisacharydy czÄ…steczki
przyczepiają się do bogatej w cholesterol błony komórkowej,
- wymagające, rosną wolno, na złożonych, wzbogaconych podłożach, kolonie mają wygląd
sadzonego jajka
b) Cechy i czynniki zjadliwości Chlamydia trachomatis:
- bezwzględne pasożyty wewnątrzkomórkowe,
- ze względu na brak zdolności syntezy własnego ATP ich rozwój jest możliwy tylko
wewnątrz komórki gospodarza,
- nie rosną na sztucznych podłożach, mają rybosomy i syntetyzują swoje własne białka,
- ściana komórkowa ma LPS, ale nie zawiera warstwy peptydoglikanu,
- nie są wrażliwe na antybiotyki B- laktamowe,
- ma unikalny dwutetpowy cykl rozwojowy: komórki bakterii występują w dwóch formach
- ciałka podstawowego EB ( elementary body)
- ciałka siateczkowego RB (reticulate body)
- EB spełnia funkcję formy przetrwałej i czynnika inicjującego zakażenie jego zbita zwarta
struktura zapewnia komórce oporność na czynniki środowiska, umożliwia przetrwanie po
lizie komórki gospodarza; forma ta jest zdolna do wnikania i zakażania kolejnych komórek
24
- RB jest forma aktywną metabolicznie, ma zdolność syntezy DNA, RNA i białek; posiada
strukturę mniej zwartą niż EB, charakteryzuje się wzmożoną przepuszczalnością osłon
komórkowych i zwiększonym transportem składników odżywczych do wnętrza komórki,
- ze względu na występujące w zewnętrznej warstwie ściany komórkowej białko
wyodrębniono 18 serotypów Chlamydia trachomatis:
- serotypy od A- C wywołują jaglicę prowadzącą do ślepoty,
- serotypy od D- K  wywołują zakażenia narządów płciowych oraz wtrętowe zapalenia
spojówek u noworodków i dorosłych,
- serotypy od L1-L3  wywołują ziarniniaka wenerycznego.
3. Diagnostyka:
a) Diagnostyka dla Chlamydia trachomatis:
MATERIAA
:
z cewki moczowej należy pobierać z głębokości 1,5 do 2 cm w sposób umożliwiający zebranie
komórek nabłonka
PREPARAT:
można poszukiwać obecności zarazka w bezpośrednim materiale chorobowym poprzez
barwienie na szkiełku (barwienie fuksyną i błękitem metylenowym  metoda Macchiavellego i
metodą Giemsy ) i poszukiwanie ciał elementarnych i ciał wtrętowych (ciałka Stargardta i
Schmeichlera)
HODOWLA:
Chlamydie nie rosną na sztucznych podłożach.
IDENTYFIKACJA :
- metoda immunofluorescencji bezpośrednia,
- wykrywanie specyficznych antygenów metodą EIA,
-hybrydyzacja DNA,
- PCR
- testy serologiczne  odczyn wiązania dopełniacza lub metoda pośredniej
immunofluorescencji  oznaczenie poziomu przeciwciał klasy IgG i IgA w surowicy metodą
ELISA z użyciem jako antygenu oczyszczonego LPS z błony zewnętrznej Chlamydia
trachomatis
b) Diagnostyka dla Mycoplasma i Ureaplasma:
MATERIAA
:
wymaz z cewki moczowej
HODOWLA:
metody diagnostyczne są kłopotliwe i długotrwałe (U. ureoliticum rosną 2-5 dni),
bakterie nie rosną na podłożach stałych stosowanych rutynowo, stosowane są podłoża
specjalne, np. PPLO (z 20% sacharozą, penicyliną), agar SP z glukozą, które umożliwiają wzrost
U. ureoliticum,
IDENTYFIKACJA:
są dostępne gotowe zestawy do badań ilościowych i identyfikacji U. ureoliticum w próbkach
materiałów z dróg moczowo  płciowych, oparte są one na barwnych reakcjach
biochemicznych,
w diagnostyce zakażeń wywołanych przez Mycoplasmy maja też znaczenie metody
niehodowlane: ELISA, immunoblotting, metody genetyczne.
4. Leczenie:
tetracykliny, makrolidy, ewentualnie fluorochinolony.
25
23. Młoda kobieta po 2 tygodniowej antybiotykoterapii zgłasza się do ginekologa z następującymi
objawami: obfite serowate upławy, świąd i przekrwienie pochwy
1. Choroba: Grzybica, kandydoza powierzchowna
2. Czynnik etiologiczny: Candida albicans
·ð główny skÅ‚adnik Å›ciany  mannan! (Aspergillus ma galaktomannan)
·ð jest pospolitym drobnoustrojem komensalnym i należy do fizjologicznej flory przewodu pokarmowego
3. Czynniki zjadliwości:
Infekcji sprzyja przewlekła antybiotykoterapia, upośledzona odporność komórkowa, neutropenia, sztuczne
zastawki, cewniki, zabiegi inwazyjne
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
Wymazy z pochwy, zeskrobiny ze zmian
PREPARAT:
Należy wykonać 2 preparaty z każdego materiału. Jeden barwi się metodą Grama: workowaty, duży, kulisty
kształt, pączkuje; a drugi ogląda się nie barwiony pod szkiełkiem nakrywkowym. Jeśli materiał stanowią
skrawki tkanek, umieszcza się je w kropli 10% KOH i lekko ogrzewa, by usunąć keratynę. Dodatkowe
barwienia: Grocott-Gomori : na czarno (barwienie hist-pat), immunofluorescencja bezpośrednia.
HODOWLA:
Materiał należy wysiać na dwie pożywki Sabourauda [Składniki: agar, woda destylowana, czynniki
wzrostowe (glukoza, pepton, antybiotyki ( penicylina, streptomycyna lub chloramfenikol)]. Dwie hodowle -
w 25°C (wzrost po 4-5dniach) i 37°C (wzrost po 48 h). WyglÄ…d kolonii: biaÅ‚e do kremowych , o masÅ‚owatej
konsystencji, brzeg gładki, czasami frędzlowaty ze względu na wytwarzaną grzybnię, zapach drożdży.
IDENTYFIKACJA:
- test filamentacji - małe inoculum z hodowli wysiewa się na surowicę ludzką i inkubuje przez 2  3 godz.
w 37ºC Wykonuje siÄ™ preparat i wilgotny oglÄ…da w mikroskopie - Candida tworzy formy plemnikopodobne,
inne gatunki tworzÄ… w tych warunkach tylko formy pÄ…czkujÄ…ce
- fermentacja cukrów - Api
- auksonografia  test ten polega na dodawaniu do stygnącej pożywki Sabourauda zawiesiny badanego
grzyba. Po zastygnięciu pożywki sypie się na powierzchnię podłoża różne węglowodany lub związki
azotowe. W miejscu asymilacji związku występuje szybszy rozrost grzyba, co powoduje mętnienie pożywki
dokoła związku
- badanie wytwarzania chlamydospor  robi się mikrohodowlę na pożywce agarowej z Tweenem 80,
proliną i biotyną, a następnie przykrywa szkiełkiem nakrywkowym - po 24-48 godzinach trzymania w
temp. pokojowej widać w mikroskopie chlamydospory wewnątrz strzępki, na szczycie lub z boku
-CHROMagar  kolonie zielone
5. Leczenie:
- roztwór boraksu z gliceryną
- nystatyna, ketokonazol, flukonazol, imidazole, triazole
(przy infekcji uogólnionej amfoterycyna B), bo ten przypadek to powierzchowna
24. U noworodka w pierwszym tygodniu życia zaobserwowano objawy wskazujące na zapalenie
opon mózgowo-rdzeniowych. U matki stwierdzono w posiewie wymazu z pochwy obecność
licznych Gram dodatnich ziarenkowców. Co może być czynnikiem etiologicznym zakażenia u
noworodka?
1. Choroba: Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
2. Czynniki etiologiczny: Streptococcus agalactiae (gr. B wg Lancefield, hemoliza ²)
·ð Ziarenkowiec G+, tworzy Å‚aÅ„cuchy,
·ð Katalazo-
·ð Mikroaerofilny
3. Czynniki zjadliwości:
·ð Otoczka zbudowana z kwasu hialuronowego i i powierzchniowego biaÅ‚ka, zwanego biaÅ‚kiem M
26
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
płyn mózgowo-rdzeniowy;
zasady pobierania (punkcja lędz
wiowa): dokładne odkażenie miejsca nakłucia, upewnić się czy
ciśnienie śródczaszkowe nie jest zbyt wysokie, pobrać płyn w ścieśle aseptycznych warunkach, 5-10 ml
do 2-3 naczyń. 1 próbka do badania mikrobiologicznego, a 2 do analitycznego. NIE WOLNO robić gdy
zbyt wysokie ciśnienie śródczaszkowe, są widoczne zmiany na dnie oka, zaburzenia reakcji z
renic,
nadciÅ›nienie z narzÄ…doskurczem. NIE dopuÅ›cić do ochÅ‚odzenia próbki poniżej 30°C.
PREPARAT:
metodą Grama: Gram + ziarenkowce układające się w łańcuszki
HODOWLA:
o Posiewu można dokonać przy łóżku pacjenta na podłoże Meningomedium.
o Na agarze z krwiÄ… ²-hemoliza (czyli peÅ‚na  przezroczysta strefa)
o Kolonie o średnicy 1mm, płaskie o równych brzegach, barwy kremowej otoczone strefą B-
hemolizy
IDENTYFIKACJA:
o Szeregi biochemiczne: bacytracyna (-), optochina (-), żółć (-)
o Test CAMP (test synergicznej hemolizy)  wzrost aktywności hemolitycznej 
Staphylococcus aureus pod wpływem zewnątrzkomórkowego białka wytwarzanego przez
paciorkowce z grupy B
o Test aglutynacji lateksowej
5. Lekowarażliwość:
amoksycylina, ampicylina (penetrujące przez barierę krew-mózg)
Lekowrażliwość ocenia się metodą dyfuzyjno-krążkową
25. U starszej kobiety hospitalizowanej z powodu nawracających zakażeń dróg moczowych (chora
miaÅ‚a zaÅ‚ożony cewnik moczowy), nastÄ…piÅ‚o podwyższenie temperatury ciaÅ‚a do 39,9°C, dreszcze,
spadek ciśnienia tętniczego, senność.
1. Choroba: Urosepsa w wyniku odcewnikowego zakażenia
2. Czynnik etiologiczny: najczęstszym czynnikiem jest Escherichia coli:
·ð paÅ‚eczki Gram  - 
·ð wzglÄ™dnie beztlenowe
·ð urzÄ™sione
·ð fermentujÄ… glukozÄ™ i wytwarzajÄ… kwas
jednak należy również zwrócić uwagę na zakażenia szpitalne (pałeczki G-) Klebsiella, Enterobacter,
Serratia, Pseudomonas oraz (ziarniaki G+) Staphylococcus epidermidis i Enterococcus faecalis
3. Czynniki zjadliwości:
·ð fimbrie typ 1  dajÄ…cy bardzo silny odczyn zapalny w nerkach oraz powodujÄ…ce uszkodzenie nabÅ‚onka
·ð fimbrie typ P  pozwalajÄ… na przyleganie do nabÅ‚onka kielichów i kanalików zbiorczych
·ð antygen O  umożliwia przyleganie do komórek nabÅ‚onka pÄ™cherza moczowego
·ð hemolizyna - jest silnÄ… toksynÄ… dla wielu komórek m. in. komórek nabÅ‚onkowych kanalików
nerkowych, gdzie zaburza metabolizm tlenowy i aktywność ATP-azy
·ð zdolność do tworzenia biofilmu
·ð otoczka antyfagocytarna
·ð enterotoksyny: enterotoksykogenne szczepy (toksyny ciepÅ‚ochwiejne i ciepÅ‚ostaÅ‚e)
enterokrwotoczne szczepy ( werotoksyna)
27
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
·ð krew  posiew
·ð mocz  posiew iloÅ›ciowy i jakoÅ›ciowy. Pobranie za pomocÄ…:
o Metody ,, środkowego strumienia
o Nakłucie nadłonowe
o U chorych z założonym na stałe cewnikiem  założyć nowy i pobierać strzykawką poprzez
wkłucie igły do górnej części cewnika
HODOWLA:
kolonie 3-6mm, okrągłe, wypukłe, o gładkiej powierzchni, równych brzegach,
szczepy izolowane z moczu często tworzą hemolizę, mleczny kolor
IDENTYFIKACJA:
·ð PodÅ‚ożem różnicujÄ…cym jest podÅ‚oże MaConkeya ( z laktozÄ…, solami żółci i fioletem
krystalicznym). Kolonie stają się różowe, ponieważ E. coli fermentuje laktozę  wydziela kwas
·ð PodÅ‚oże SS (laktoza i czerwieÅ„ obojÄ™tna) E. coli powoduje powstanie czerwonych plam
·ð Identyfikacja na szeregu biochemicznym:
o bulion peptonowy + czerwony pierścienień na dnie probówki;
o Christiansen  żółty;
o Kliger +;
o laktoza+ żółty;
o glukoza+ żółty z pomarańczowym osadem;
o fenyloalanina  żółty;
o tryptofan rozkłada do indolu
·ð Serotypowanie z użyciem przeciwciaÅ‚
5. Lekowrażliwość
·ð wykonuje siÄ™ metodÄ… dyfuzyjno  krążkowÄ….
·ð E. coli jest odporne na antybiotyki ²  laktamowe, niektóre szczepy na karbapenemy
·ð w leczeniu stosuje siÄ™ tymetoprym  sulfametoksazol
26. U młodego mężczyzny w 3 godziny po spożyciu gotowego dania tzw.  gorący kubek poddanego
obróbce termicznej ok.100°C, wystÄ…piÅ‚y nastÄ™pujÄ…ce objawy: nudnoÅ›ci, ból gÅ‚owy, wymioty.
1.Choroba: Zatrucie pokarmowe - intoksykacja toksynÄ… gronkowcowÄ…
2. Czynnik etiologiczny: Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty):
·ð ziarenkowiec G(+), tworzy grona
·ð katalazo (+)
·ð preferujÄ… warunki tlenowe, może żyć wzglÄ™dnie beztlenowo
·ð roÅ›nie w obecnoÅ›ci 7,5% NaCl
3. Czynniki zjadliwości:
·ð Egzotoksyny:
o Egzotoksyny pirogenne (nawet kilka typów)-> aktywacja makrofagów i komórek T (bezpośrednia
lub pośrednia poprzez limfokiny komórek T) -> uwolnienie dużej ilości IL-1, TNFalfa oraz IL-6 ->
gorączka, zwiększona przepuszczalność naczyniowa, zapaść naczyniowa, wstrząs. Typy:
·ð Enterotoksyny- ciepÅ‚otrwaÅ‚e biaÅ‚ka odporne na enzymy trawienne. A-F.
Enterotoksyna A -> biegunki i wymioty
·ð Toksyna-1 zespoÅ‚u wstrzÄ…su toksycznego (TSST-1)-> gorÄ…czka,
niewydolność wielonarządowa, wstrząs.
o Leukocydyna- niszczy wielojÄ…drzaste leukocyty i makrofagi
o Toksyny eksfoliatywne (epidermolityczne)-> utrata powierzchownych wartw naskórka; są
immunogenne, obecne u ozdrowieńców.
·ð Hemolizyny  alfa, beta, delta-> liza erytrocytów, niszczenie tkanek podczas inwazji
·ð BiaÅ‚ko A- biaÅ‚ko powierzchowne, blokuje opsonizacjÄ™ przez Fc, silna reakcja zapalna, silna aktywacja
dopełniacza
·ð Enzymy  ²-laktamaza (penicylinaza), fibrynolizyna (stafylokinaza), DNAza, fosfolipaza, hialuronidaz
28
4. Diagnostyka:
W tym przypadku nie ma hodowli, zatrucie i objawy mijają po około 24-48h.
Natomiast w innych warunkach do wykrycia S. aureus pobieramy:
MATERIAA
:
Krew, płyn mózgowo  rdzeniowy, płyny wysiękowe, kał, mocz, żółć, produkty spożywcze.
HODOWLA:
- agar  kolonie okrągłe, wypukłe, błyszczące, wilgotne, złociste, pomarańczowe lub żółte
- agar z krwiÄ…
Podłoża wybiórczo  różnicujące:
- podłoże Chapmana (z 7,5% NaCl, mannitolem)  zabarwia podłoże na żółto, żółte kolonie
- podłoże Bairda-Parkera
- podłoże Zebovitza
IDENTYFIKACJA:
Test na koagulazÄ™
5. Lekowrażliwość:
Należy wykonać antybiogram, gdyż istnieją szczepy o opornościach:
o MRSA  oporność na metycylinę
o VISA  ze zmniejszoną wrażliwością na wankomycynę
o VRSA  oporny na wankomycynÄ™
o MLS  oporność krzyżowa na makrolity, linkozamidy i streptograniny B
B
27. U kobiety lat 40 w dobę po spożyciu konserwy mięsnej pojawiły się niepokojące symptomy
takie jak: chrypka, zaburzenia ostrości widzenia, trudności w połykaniu oraz zaburzenia
oddychania.
1.Choroba: Zatrucie jadem kiełbasianym ( intoksykacja)
2. Czynnik etiologiczny: Clostridium botulinum - laseczka jadu kiełbasianego:
-Gram + laseczka,
-bezwzględnie beztlenowa,
-bezotoczkowa,
-urzęsiona,
-wytwarza przetrwalniki o średnicy większej od szerokości komórki, układają się centralnie lub
podbiegunowo- kształt rakiety tenisowej
3. Czynniki zjadliwości:
Toksyny A-G (G niechorobotwórcze)botulinowe:
- A-F  neurotoksyny  zaburzajÄ… neuroprzekaz
nictwo w obwodowych synapsach cholinergicznych poprzez
zahamowanie uwalniania acetylocholiny, powodując porażenie wiotkie
- A, B i D  właściwości hemaglutynacyjne
- A, B i E  najczęściej wywołują zatrucia
- są to egzotoksyny ciepłochwiejne  inaktywacja po 20 min. gotowania
- uwalniane gdy bakteria ulegnie autolizie ->egzotoksyny
4. Diagnostyka:
Rodzaj spożytego pokarmu, objawy kliniczne oraz czas po jakim wystąpiły (inkubacja bakterii 12-36h)
wskazują na zatrucie C. botulinum. Na cito podać pacjentce surowicę przeciwbotulinową poliwalentną oraz
wykonać płukanie żołądka.
MATERIAA
:
resztki pokarmowe, wymiociny lub treść żołądkowa
PREPARAT:
- barwienie metodÄ… Grama Ä…ð Gram + laseczki w preparacie
- barwienie metodÄ… Ziehla-Neelsena Ä…ð czerwone przetrwalniki poÅ‚ożone subterminalnie, pozostaÅ‚e skÅ‚adniki
preparatu zabarwione na niebiesko
29
HODOWLA:
(warunki beztlenowe, pH lekko zasadowe, temp. 24-33°C)
- pożywka beztlenowa np. Tarozziego-Wrzoska lub agar z krwią i usuniętym tlenem
- C.botulinum tworzy kolonie:
- typu  TOX mają powierzchnię mozaikową a komórki wydzielają silne toksyny
- typu  TP są nieprzejrzyste, a komórki nie wydzielają toksyn, mają właściwości proteolityczne i wytwarzają
zarodniki
IDENTYFIKACJA:
- biochemiczna:
·ð fermentujÄ… glukozÄ™, maltozÄ™, glicerol;
·ð wytwarzajÄ… H2S; nie wytwarzajÄ… indolu
- metoda podwójnej dyfuzji w żelu agarowym: surowica chorego (antygen) tworzy linię precypitacyjną w
zetknięciu z antytoksyną (przeciwciałem) zawartą w surowicy wzorcowej
- metoda seroneutralizacji  dzięki zastosowaniu surowic monowalentnych można ustalić antygenowy typ
toksyny
Do próby wykorzystuje się 6 myszek, podajemy: 1-nic, 2-surowicę poliwalentną, 3-surowicę A, 4-surowicę B, 5-
surowicę C, 6-surowicę D. Przeżyją dwie myszki. Ta która otrzymała surowicę poliwalentną oraz ta która
dostała właściwy typ surowicy.
5. Lekowrażliwość:
- leczenie podtrzymujące  odpowiednia wentylacja płuc
- surowica trójważna z przeciwciałami przeciwko serotypom A, B i E podana w dużej dawce
- penicylina (lek z wyboru), metronidazol
28. U kilkunastu osób uczestniczących w przyjęciu weselnym w czasie od 18 do 72 godzin wystąpiły
objawy: gorÄ…czka do 38°C, nudnoÅ›ci, bóle brzucha, wymioty i obfita biegunka.
1. Choroba: Salmonelloza  zatrucie pokarmowe ( najczęściej skażone jaja i drób)
Choroba ustępuje zwykle samoistnie po 2-5 dniach.
2. Czynnik etiologiczny: Salmonella enteritidis:
·ð -Gram  paÅ‚eczka,
·ð bezotoczkowa,
·ð -urzÄ™siona,
·ð -wzglÄ™dnie wewnÄ…trzkomórkowa,
3. Czynniki zjadliwości:
- endotoksyna  antygen O
- inwazyny  białka warunkujące przyleganie i penetrację do kom. nabłonkowych jelita
- katalaza, dysmutaza nadtlenkowa  neutralizacja rodników tlenowych; neutralizacja defenzyn
- czynniki, od których zależy odporność na kwaśne pH
- enzymy syntetyzujÄ…ce aromatyczne aminokwasy (serie Aro-D)
4. Diagnostyka:
MATERIAA

kał, wymiociny, badanie na nosicielstwo: wymaz z odbytu a w przypadku ujemnego wyniku mocz/żółć;
posiew krwi zwykle ujemny, jedynie w toksoinfekcjach u dzieci może wystąpić bakteriemia
HODOWLA:
- podłoże zwykłe, stałe: kolonie okrągłe, średnicy 2-3mm, gładkie, lśniące, przejrzyste (forma S) lub kolonie
nieregularne, matowe, płaskie, suche (forma R)
- podłoża wybiórczo-różnicujące
·ð Agar SS (laktoza, zieleÅ„ brylantowa, czerwieÅ„ obojÄ™tna, cytrynian sodu, cytrynian żelazowy,
dezoksycholan sodu, tiosiarczan sodowy):Lac-, wytwarza H2S, czarny strÄ…t na bezbarwnym tle
30
·ð PodÅ‚oże MacConkeya (fiolet krystaliczny, sole żółci, laktoza, czerwieÅ„ obojÄ™tna):Lac-, zużywajÄ…
peptony wytwarzajÄ…c amoniak, Ä™! pH, powstajÄ… bezbarwne kolonie
·ð PodÅ‚oże Wilsona-Blaira (sole bizmutu): czarne, metaliczne kolonie
IDENTYFIKACJA:
- badanie biochemiczne, paski API (identyfikacja do rodzaju): nie fermentujÄ… laktozy, fermentujÄ…c glukozÄ™
wydzielajÄ… gaz, produkujÄ… H2S z tiosiarczanu
- rozpoznanie serologiczne na podstawie struktury antygenu somatycznego  schemat Kauffmana-White a
(identyfikacja do rodzaju i gatunku) Ä…ð aglutynacja szkieÅ‚kowa z poliwalentnÄ… surowicÄ… odpornoÅ›ciowÄ…,
swoistÄ… dla rodzaju Salmonella. Dodatnia reakcja Ä…ð aglutynacja z wzorcowymi surowicami odpornoÅ›ciowymi
swoistymi dla poszczególnych gatunków pałeczek rodzaju Salmonella
Test Widala na nosicielstwo (surowicę chorego bada się na obecność aglutynin dla pałeczki Salmonelli)
5. Lekowrażliwość:
- leczenie wspomagajÄ…ce
- nosicielstwo  chinolony
29. U kilkuletniego dziecka wystÄ…piÅ‚y nagle nastÄ™pujÄ…ce objawy; gorÄ…czka 38,3°C, nudnoÅ›ci,
wymioty, bolesne kurcze brzucha, wolny stolec. Trzeciego dnia dołączyło się złe samopoczucie i
gorączka, skąpomocz, podwyższone ciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca i objawy
neurologiczne. W wywiadzie dziecko spożyło niedosmażone kotlety wołowe.
1. Choroba: Zespół hemolityczno-mocznicowy (HUS)
2. Czynnik etiologiczny: Escherichia coli szczep enterokrwotoczny EHEC (najczęściej serotyp
O157:H7):
·ð PaÅ‚eczka G-,
·ð UrzÄ™siona, ruchoma,
·ð Posiada 3 antygeny: somatyczny O, powierzchniowy K, rzÄ™skowy H, a niektóre szczepy Å›luzowy
M,
·ð WzglÄ™dnie beztlenowa,
·ð Niektóre szczepy wytwarzajÄ… otoczkÄ™
3. Czynniki zjadliwości:
·ð werotoksyna ( egzotoksyna podobna do toksyny Shiga): inaktywuje podjednostkÄ™ 60 S rybosomy,
hamuje syntezę białka
·ð mogÄ… wytwarzać też enterohemolizynÄ™ o cechach cytotoksyny
·ð czynniki adhezyjne:
antygeny O, umożliwiające przyleganie do komórek nabłonka pęcherza moczowego
antygeny fimbrialne P, które pozwalają na przyleganie do nabłonka kielichów i kanalików zbiorczych
·ð główne antygeny:
antygen K  w polisacharydzie otoczki
antygen rzęskowy H
antygen somatyczny O
·ð LPS
4. Diagnostyka:
MATERIAA
: próbka kału
PREPARAT: czerwone Gram ujemne pałeczki, nie ma znaczenia diagnostycznego
HODOWLA:
·ð Agar z krwiÄ…  kolonie o Å›rednicy 2-3mm, okrÄ…gÅ‚e, wypukÅ‚e, lÅ›niÄ…ce, szare
31
·ð PodÅ‚oże Mac Conkeya  podÅ‚oże wybiórczo- różnicujÄ…ce, zawiera laktozÄ™ i wskaz
nik pH  czerwień
obojętna ( fermentacja lub brak fermentacji laktozy różnicuje bakterie na Lac+ tj. E.coli, Klebsilella-
różowe kolonie lub Lac- tj.Salmonella, Shigella), sole żółci, fiolet krystaliczny (hamuje rozwój
bakterii Gram+)
·ð Na podÅ‚ożu SS ( laktoza i dezoksycholan sodu, skÅ‚adniki różnicujÄ…ce - chlorek sodowy, tiosiarczan
i cytrynian sodowy, barwniki- czerwień obojętna, zieleń brylantowa) wzrost E. coli jest najczęściej
zahamowany
IDENTYFIKACJA:
Analiza biochemiczna (szereg biochemiczny):
- fermentacja glukozy z wytworzeniem kwasu i gazu
- fermentacja laktozy
- brak fermentacja sorbitolu
- rozkład tryptofanu do indolu
- brak rozkładu mocznika (brak ureazy)
- nie wytwarzajÄ… siarkowodoru
Serotypowanie z użyciem surowicy wzorcowej, określanie antygenu H i O, znaczenie epidemiologiczne
Badania serologiczne nie maja większego znaczenia w diagnostyce zakażeń wywoływanych pałeczką
okrężnicy. Wytworzone w niewysokich mianach przeciwciała można wykryć w surowicy za pomocą odczynu
aglutynacji ze swoistym antygenem. Bardziej czułą metodą dla wykrywania przeciwciał jest odczyn
hemaglutynacji biernej.
5. Lekowrażliwość
Leczenie obejmuje nawadnianie płynami o duże zawartości elektrolitów. U dzieci i pacjentów osłabionych
wskazane jest dożylne podawanie płynów i elektrolitów.
Antybiotyk: trymetoprym  sulfametaksazol (Biseptol)
30. Wśród turystów podróżujących po Indiach, którzy odbyli szczepienie przeciwko cholerze,
w kilkadziesiąt godzin po spożyciu niebutelkowanej wody doszło do częstego oddawania
wodnistego stolca (biegunka sekrecyjna).
1. Choroba: Biegunka podróżnych
2. Czynnik etiologiczny: Escherichia coli szczep enterotoksynogenny (ETEC):
·ð PaÅ‚eczka G-,
·ð UrzÄ™siona, ruchoma,
·ð Posiada 3 antygeny: somatyczny O, powierzchniowy K, rzÄ™skowy H, a niektóre szczepy Å›luzowy
M,
·ð WzglÄ™dnie beztlenowa,
·ð Niektóre szczepy wytwarzajÄ… otoczkÄ™
3. Czynniki zjadliwości:
·ð toksyny ciepÅ‚ochwiejne (LT-1, LT-2)  aktywacja cyklazy adenylowej Ä…ð Ä™! cAMP Ä…ð
nadmierne wydzielanie z komórki wody i Cl, zahamowanie wchÅ‚aniania zwrotnego Na i wody Ä…ð
biegunka sekrecyjna
·ð toksyna ciepÅ‚ostaÅ‚a (ST)  aktywacja cyklazy guanylanowej, efekt j.w.
·ð czynniki kolonizacji  CFA-I, CFA-II
·ð główne antygeny:
·ð antygen K  w polisacharydzie otoczki
·ð antygen rzÄ™skowy K
·ð antygen somatyczny O
·ð LPS
32
4. Diagnostyka
MATERIAA
: próbka kału
PREPARAT: czerwone Gram ujemne pałeczki, nie ma znaczenia
HODOWLA:
·ð Agar z krwiÄ…  kolonie o Å›rednicy 2-3mm, okrÄ…gÅ‚e, wypukÅ‚e, lÅ›niÄ…ce, szare
·ð PodÅ‚oże Mac Conkeya  podÅ‚oże wybiórczo- różnicujÄ…ce, zawiera laktozÄ™ i wskaz
nik pH  czewień
obojętna ( fermentacja lub brak fermentacji laktozy różnicuje bakterie na Lac+ tj. E.coli, Klebsilella- różowe
kolonie lub Lac- tj.Salmonella, Shigella  białe/bezbarwne kolonie), sole żółci, fiolet krystaliczny (hamuje
rozwój bakterii Gram+)
·ð Na podÅ‚ożu SS ( laktoza i dezoksycholan sodu, skÅ‚adniki różnicujÄ…ce - chlorek sodowy, tiosiarczan i
cytrynian sodowy, barwniki- czerwień obojętna, zieleń brylantowa) wzrost E. coli jest najczęściej
zahamowany
IDENTYFIKACJA
Analiza biochemiczna (szereg biochemiczny):
- fermentacja glukozy z wytworzeniem kwasu i gazu
- fermentacja laktozy
- brak fermentacja sorbitolu
- rozkład tryptofanu do indolu
- brak rozkładu mocznika (brak ureazy)
- nie wytwarzajÄ… siarkowodoru
Serotypowanie z użyciem surowicy wzorcowej
Badania serologiczne nie maja większego znaczenia w diagnostyce zakażeń wywoływanych pałeczką
okrężnicy. Wytworzone w niewysokich mianach przeciwciała można wykryć w surowicy za pomocą
odczynu aglutynacji ze swoistym antygenem. Bardziej czułą metodą dla wykrywania przeciwciał jest
odczyn hemaglutynacji biernej.
5. Lekowrażliwość
Leczenie obejmuje nawadnianie płynami o duże zawartości elektrolitów. U dzieci i pacjentów osłabionych
wskazane jest dożylne podawanie płynów i elektrolitów.
Antybiotyk : trymetoprym  sulfametaksazol (Biseptol)
31. Wśród kilkunastu osób żywiących się w stołówce przyzakładowej w okresie letnim
(niezabezpieczone okna-muchy) w 24-72 godzin po spożyciu posiłku doszło do zachorowań.
Objawy kliniczne to: zwyżka temperatury, silne kurczowe bóle brzucha z częstym i bolesnym
oddawaniem małej ilości stolca, zawierającego krew i śluz.
1. Choroba: Czerwonka bakteryjna- Shigelloza
2. Czynnik etiologiczny: Shigella
Podgrupy (na podstawie budowy antygenu somatycznego O):
A- S. dysenteriae
B- S. flexneri
C- S. boydii
D- S. sonnei
·ð PaÅ‚eczki, G- bez otoczek i rzÄ™sek, nieruchome, niezarodnikujÄ…ce; nie fermentujÄ… laktozy na podÅ‚ożu
McConkeya, nie wydzielają gazu podczas fermentacji węglowodorów, nie wytwarzają H S z
2
tiosiarczanu.
·ð Przenoszenie mechaniczne  mucha
·ð Nie wywoÅ‚uje zakażeÅ„ uogólnionych, zakażenie ograniczone do bÅ‚ony Å›luzowej i podÅ›luzowej okrężnicy
·ð Patogen inwazyjny
33
3. Czynniki zjadliwości:
a) Toksyna czerwonkowa (Shiga), egzotoksyna, tylko S. dysenteriae typu I- wydzielana w chwili śmierci,
inaktywuje podjednostkÄ™ 60S rybosomuÄ…ð hamuje syntezÄ™ biaÅ‚ek; zespół hemolityczno-mocznicowy,
uszkodzenie naczyń
b) Inwazyjne antygeny kodowane przez plazmidy- przyleganie i penetracja do komórki, ucieczka z
pęcherzyków fagocytarnych
c) Białka związane z szerzeniem się wewnątrzkomórkowym- przyleganie do białek cytoszkieletu,
przechodzenie bakterii do sąsiednich komórek przez wypustki błon
d) Endotoksyna termostabilna- działanie enterotropowe, inwazja + martwica
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
kał, wymazy odbytnicze z owrzodzeń śluzówki, popłuczyny z odbytnicy
HODOWLA:
·ð podÅ‚oże namnażajÄ…co-wybiórcze Leifsona,
·ð podÅ‚oże SS - bezbarwne kolonie
·ð McConkeya - kolonie bezbarwne, przejrzyste
IDENTYFIKACJA:
·ð barwienie bÅ‚Ä™kitem metylenowym leukocytów w kale (nie jest swoiste),
·ð test Sereny ego( kropla zawiesiny inwazyjnego szczepu na rogówkÄ™ Å›winki
morskiejÄ…ðciężkie zapalenie rogówki i spojówki prowadzÄ…ce do owrzodzenia)
·ð paski API,
·ð testy immunofluorescencji,
·ð testy serologiczne (swoiste przeciwciaÅ‚a w krwi chorego po kilku dniach),
·ð koproaglutynacja (szukanie przeciwciaÅ‚ w kale),
·ð odczyn hemaglutynacji biernej z surowicÄ… chorych.
5. Lekowrażliwość:
leki z wyboru : ampicylina i amoksycylina, a szczepy oporne trimetoprim-sulfametoksazol
Istnieją poliwalentne szczepionki z zabitych bakterii; mogą być dodawane do szczepionek przeciwdurowych;
zakażenie drogą feralno-oralną, brak rezerwuarów zwierzęcych.
32. U mężczyzny w wieku 54 lat wystąpiły objawy o charakterze dyspeptycznym: zgaga po posiłku,
bóle brzucha, wzdęcia, nudności; nasilające się w okresie jesienno-wiosennym. Wykonano
gastroskopię i pobrano próbkę tkanki na test CLO (bezpośredni test urazowy), który dał wynik
dodatni.
1. Choroba: infekcja Helicobacter
2. Czynnik etiologiczny: Helicobacter pylori
·ð PaÅ‚eczka G-, spiralna
·ð do wzrostu wymaga dwutlenku wÄ™gla,
·ð wzglÄ™dnie beztlenowa,
·ð wytwarza ureazÄ™,
·ð 4-6 rzÄ™sek na jednym z biegunów komórki,
·ð ruchliwa
·ð Przenosi siÄ™ z czÅ‚owieka na czÅ‚owieka (może wystÄ™pować rodzinnie)
·ð Zakażenie zwiÄ…zane z chorobÄ… wrzodowÄ…, rakiem żoÅ‚Ä…dka i zapaleniem żoÅ‚Ä…dka (przeważa
H. pylorii typ I)
3. Czynniki zjadliwości:
·ð RzÄ™ski
Wykrywane w
·ð Ureaza- uÅ‚atwia przetrwanie w kwaÅ›nej treÅ›ci żoÅ‚Ä…dkowej
elektroforezie
·ð Cytotoksyna wakualizujÄ…cÄ… VacA- tworzenie siÄ™ wodniczek
w hodowli komórek żołądka, pobudza odpowiedz
zapalnÄ…
34
·ð Adhezyny
·ð Wytwarzanie form kokoidalnych- fakultatywne przeżywanie wewnÄ…trz leukocytów
·ð Unikanie fagocytozy
·ð Mimikra antygenowa
·ð Enzymy rozszerzajÄ…ce: katalaza- rozkÅ‚ada H O , lipazy, fosfolipazy i proteazy
2 2
·ð BiaÅ‚ko CagA  aktywuje cytotoksynÄ™
·ð LPS
·ð BiaÅ‚ka szoku termicznego
·ð BiaÅ‚ka aktywujÄ…ce neutrofile NapA
·ð BiaÅ‚ka aparatu sekrecyjnego IV
4. Diagnostyka:
1. metoda nieinwazyjna: test ureazowy: zakażony pacjent wypija r-r znakowanego mocznika, w żołądku
powstaje amoniak- wydalany z moczem i dwutlenek węgla- wyd. przez płuca
·ð test oddechowy po ok. 20 min
·ð badanie moczu ok. 2h
wykrywanie antygenów w próbkach kału, PCR-ślina, kał, badania serologiczne
2. metody inwazyjne: sonda żołądkowa, endoskopia, biopsja
MATERIAA
:
wycinek z żołądka, mocz, kał
PREPARAT:
histologiczny H+E, preparat bakteriologiczny barwiony met. Gramma albo Giemsa, ruch w ciemnym
polu widzenia
szybki test urazowy w wycinku- wycinek wrzuca siÄ™ do bulionu zawierajÄ…cego mocznik
i wskaz
nikÄ…ðwzrost pHÄ…ð różowy bulion
HODOWLA:
podłoże: Columbia agar + 7% krwi końskiej + (wankomycyna, trimetoprim, cefsulodyna,
amfoteryczna B)
warunki hodowli: temp. 37°C, war. mikroaerofilne  5% O , 85% N , 10% CO
2 2 2
Czas: 4-7 dni
IDENTYFIKACJA:
·ð test na obecność enzymów: ureaza, katalaza, oksydaza;
·ð testy biochemiczne: Api Camp;
·ð PCR;
·ð Sondy genetyczne
5. Lekowrażliwość:
klarytromycyna, tetracykliny, amoksycylina, metronidazol, siarczan bizmutu; leki zobojętniające kwas
33. U mężczyzny na drugi dzień po powrocie z Tajlandii wystąpiły nudności, wymioty, bóle
kurczliwe brzucha, biegunka z częstymi wypróżnieniami, co doprowadziło do ciężkiego
odwodnienia, ubytku elektrolitów i kwasicy metabolicznej. Stolce początkowo miały zabarwienie
żółtawe, a następnie przybrały wygląd  wody po gotowaniu ryżu . Nie zawierały krwi.
1. Chroba: cholera (biegunka ryżowa)
·ð trwa 2-5 dni
·ð przenosi siÄ™ na drodze feralno-oralnej
2. Czynnik etiologiczny: Vibrio cholerae
·ð przecinkowce Gram -
·ð oksydazo dodatnie
·ð pojedyncza biegunowa rzÄ™ska
·ð wytwarza indol z tryptofanu
·ð wytwarza siarkÄ™ z tiosiarczanu
35
3. Czynniki zjadliwości:
·ð antygeny rzÄ™skowe H
·ð antygeny somatyczne O
·ð choleragen  enterotoksyna
żð region A (aktywny)  powoduje Ä™! cAMP  Ä™! sekrecja wody i elektrolitów
żð region B (wiążący)
·ð czynniki adhezyjne
·ð mucynaza  zÅ‚uszcza nabÅ‚onek jelita cienkego
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
- próbki kału (2 pierwsze dni choroby)
PREPARAT :
- przecinkowce Gram  - , ruchliwe
HODOWLA:
·ð agar z 5% krwiÄ… baraniÄ… i 1% NaCl  wypukÅ‚e, okrÄ…gÅ‚e, gÅ‚adkie kolonie, nieprzezroczyste i
ziarniste, z Ä…-hemolizÄ… lub ²-hemolizÄ…
·ð bulion peptonowy, zasadowy (pH=8,4-8,6) z NaCl (podstawa  czerwonego testu na cholerÄ™ -
tryptofan jest rozkładany do indolu, a azotany redukowane; dodanie kwasu siarkowego daje
czerwone zabarwienie (ale nie w obecności glukozy)
IDENTYFIKACJA
- agar TCBS: tiosiarczan, cytrynian, żółć, sacharoza
- aglutynacja z surowicÄ… anty-O1
- paski API
5. Lekowrażliwość
- zazwyczaj leczenie polega na uzupełnianiu utraconych płynów
- w ciężkich przypadkach stosuje się terapię antybiotykową:
tetracyklina
chloramfenikol
cefalosporyny
6. Ciekawostki:
szczepionka z zabitych ogrzewaniem przecinkowców  uodparnia na okres kilku miesięcy, skuteczność
ok. 60%
34. Rodzina 4 osobowa w czasie podróży na wakacje do Turcji ze względu na panujący upał, piła
różne napoje nie zwracając uwagi na ich pochodzenie, oraz jadła nie myte owoce i spożywała
surowe jarzyny. Po 24 h wystąpiły u nich bóle brzucha, wymioty i biegunka.
1. Choroba: biegunka podróżnych
przenosi siÄ™ na drodze feralno-oralnej
2. Czynnik etiologiczny: ETEC  enterotoksykogenna Escherichia coli
- pałeczki Gram  - 
- względnie beztlenowe
- urzęsione
- fermentujÄ… glukozÄ™ i wytwarzajÄ… kwas
3.Czynniki zjadliwości:
- antygeny rzęskowe H
- antygeny somatyczne O  adhezja do pęcherza
- antygeny śluzowe M
36
- antygen otoczkowy K
1
- czynniki kolonizacji  CFA-I, CFA-II
- LPS  endotoksyna
- enterotoksyna ST i/lub LT
żð LT - powoduje Ä™! cAMP  Ä™! sekrecja wody i elektrolitów
żð ST  powoduje Ä™! cGMP
4. Diagnostyka:
MATERIAA
: - próbki kału
PREPARAT: - pałeczki Gram  -
HODOWLA:
- agar z krwią  kolonie 3-6mm, okrągłe, wypukłe, o gładkiej powierzchni, równych brzegach
IDENTYFIKACJA:
- podłoże MacConkeya: laktoza, sole żółci, fiolet krystaliczny
żð /kolonie stajÄ… siÄ™ różowe  E. coli fermentuje laktozÄ™ i wydziela kwas/
- podłoże SS: laktoza, czerwień obojętna
żð /E. coli powoduje powstawanie czerwonych plam/
- podłoże Kligera
żð skos /laktoza/ + (żoÅ‚ty, rozkÅ‚ad do gazu)
żð sÅ‚upek /glukoza/ + (żoÅ‚ty z pomaraÅ„czowym osadem)
żð H2S  (brak zaczernienia podÅ‚oża)
żð rozerwanie podÅ‚oża + (wytwarzanie gazu)
- określenie miana przeciwciał
- aglutynacja surowicy krwi ze swoistym antygenem (poszukiwanie antygenów CFA)
- serotypowanie i określenie antygenu O, H, K
- paski API
- -metody immunoenzymatyczne  wytwarzanie toksyny
- -test Sereny ego  określanie inwazyjność
5. Lekowrażliwość:
- zazwyczaj leczenie polega na uzupełnianiu utraconych płynów
- w ciężkich przypadkach stosuje się terapię antybiotykową: trymetoprim-sulfametoksazol
6. Ciekawostki:
profilaktyka trymetoprim-sulfametoksazol przed podróżą
35. U kilkorga dzieci 3 tygodnie po powrocie z kolonii wystąpiły objawy niestrawności, następnie
żółtaczka z powiększeniem wątroby. W surowicy krwi stwierdzono podwyższenie enzymów
wątrobowych. W ciągu 6 miesięcy przed wystąpieniem objawów dzieci nie miały żadnych iniekcji
oraz zabiegów chirurgicznych i stomatologicznych.
1. Choroba: Zakaz
ne zapalenie wÄ…troby typu A
(wskazuje: żółtaczka, podwyższenie enzymów wątrobowych, brak iniekcji)
2. Czynnik etiologiczny: Hepatitis A Virus (HAV)
·ð pikornawirus,
·ð pojedyÅ„cza nić RNA+,
·ð brak osÅ‚onki,
·ð symetria kubiczna
37
3. Czynniki zjadliwości:
a. Kapsyd o znacznym stopniu oporności na inaktywację
b. Replikacja w hepatocytach i komórkach Kupffera
4. Diagnostyka: (bierzemy pod uwagÄ™ obraz kliniczny i wywiad)
MATERIAA
:
krew, brak hodowli
Identyfikacja:
żð BezpoÅ›rednie testy wykrywajÄ…ce obecność antygenu
·ð ELISA: swoiste przeciwciaÅ‚a anty-HAV
·ð Badanie radioimmunologiczne: swoiste przeciwciaÅ‚a anty-HAV
żð Oznaczanie miana przeciwciaÅ‚a w surowicy:
·ð Swoiste IgM anty HAV  ok. 4  10 tyg.
·ð Swoiste IgG anty HAV  wzrost od ok. 5 tyg. (Å›wiadczÄ… o odpornoÅ›ci  po
przebytym zakażeniu lub szczepionce)
5. Leczenie:
·ð Objawowe
·ð Preparaty ludzkiej gamma globuliny zawierajÄ…cej przeciwciaÅ‚a anty-HAV, podane zaraz po
kontakcie z wirusem mogą zapobiec chorobie lub złagodzić objawy
6. Ciekawostki:
·ð zakażenie przenoszone drogÄ… feralno-oralnÄ…
·ð szczepionka: zabite szczepionki zawierajÄ…ce HAV (polecane szczególnie dla osób podróżujÄ…cych do krajów
endemicznych)
·ð poczÄ…tek choroby jest nagÅ‚y po ok. 15-50 dni od momentu infekcji
36. 7-letnie dziecko z wysokÄ… gorÄ…czkÄ… 39°C z bólem gardÅ‚a od 2 dni. W badaniach: zaczerwienienie
gardła, obrzęknięte migdałki pokryte gęstą ropną wydzieliną, powiększone węzły chłonne
podżuchwowe.
1. Choroba: Zapalenie gardła, angina ropna
2. Czynnik etiologiczny: Streptococcus pyogenes (grupa A wg Lancefield, hemoliza ²)
3. Czynniki zjadliwości:
- niektóre szczepy wytwarzają zewnętrzną otoczkę hialuronową - ochrona przed opsonizacją
- -białko M - odpowiedzialne za zmienność antygenową i unikanie fagocytozy, silnie immunogenne
- białko F - tworzenie kompleksu z fibronektyną na powierzchni komórki gospodarza - adhezja
- białko G  przeciwdziała fagocytozie
- kwas lipotejchojowy - tworzenie kompleksu z fibronektyną na powierzchni komórki gospodarza
- -wielocukier C - autoagresja
- TOKSYNY:
- -toksyny erytrogenne  wysypka płonicza
- -egzotoksyna A - superantygen
- -egzotoksyna B  martwicze zapalenie powięzi
- -toksyna sercowo-wÄ…trobowa
- HEMOLIZYNY:
- streptolizyna O  silnie immunogenna, wrażliwa na tlen
- streptolizyna S - odpowiedzialna za strefÄ™ ²-hemolizy na agarze, niewrażliwa na tlen, brak
właściwości immunogennych
38
- ENZYMY ROZSZERZAJ
CE:
- streptokinazy A i B - rozpuszczanie skrzepów krwi poprzez zmianÄ™ plazminogenu w plazminÄ™ Ä…ð
ułatwia szybkie rozpowszechnianie się
o -hialuronidaza
o -proteinazy
o -peptydaza C5a - inaktywacja składowej C5a dopełniacza
- DNAzy A-D -depolimeryzują DNA w ropnej wydzielinie, co zmniejsza lepkość i ułatwia
rozprzestrzenianie siÄ™
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
wymaz z gardła - do pobrania materiału służy wymazówka zawierająca algininian wapnia; izolowanemu
pobraniu podlegać powinna ropna wydzielina; należy unikać kontaminacji ze śliną i miejscami
niezmienionymi
PREPARAT:
nie ma znaczenia diagnostycznego, ponieważ paciorkowce mogą by częścią naturalnej flory fizjologicznej;
niebieskie G+ okrągłe bakterie układające się w łańcuchy
HODOWLA:
materiał wysiewa się na agar z krwią i podłoża namnażające (bulion Todda  Hewitta lub cukrowy).
Materiały zawierające oprócz paciorkowców różnorodną florę bakteryjną, należy wysiewać na agar z krwią
i podłoża selektywne (podłoże Pike'a, podłoże Holmesa i Termita i inne). Również dodatek
antybiotyków, np. kotrimoksazolu hamuje rozwój flory fizjologicznej. Kolonie średnicy 1-2mm, gładkie,
okrągłe dookoła przez
roczysta strefa (²-hemoliza).
IDENTYFIKACJA :
biochemicznie:
·ð pasek API;
·ð dodatni test PYR (obecność enzymu aryloamidazy L-pyrolidonylu);
·ð wrażliwość na bacytracynÄ™;
·ð nie wrażliwe na 6,5% NaCl, żółć i optochinÄ™
wykrywanie przeciwciał:
·ð test ASO  wykrywanie antystreptolizyny O (szczególnie przydatne w przypadku powikÅ‚aÅ„ po
zapaleniu gardła);
·ð przeciwciaÅ‚a skierowane przeciwko biaÅ‚ku M;
·ð przeciw DNazieB;
·ð przeciwciaÅ‚a antystreptokinazowe
badania genetyczne: sondy molekularne, PCR
immunologiczne: ELISA
5. Lekowrażliwość:
penicylina; w przypadku uczulenia doustne cefalosporyny; w przypadku koinfekcji z S. aureus oksacylina
lub wankomycyna
39
37. 55 letni mężczyzna choruje od ok.9 miesięcy. Objawy: stany podgorączkowe, nocne poty, kaszel
z odkrztuszaniem ropnej wydzieliny, od niedawna podbarwionej krwią. Od rozpoczęcia choroby
pacjent schudł 7 kg. Próba tuberkulinowa dała wynik dodatni.
1.Choroba: Objawy kliniczne sugerują zapalenie płuc, a także ogólnoustrojową infekcję (zwłaszcza utrata masy
ciała). Próba tuberkulinowa może dawać wynik dodatni w wyniku: 1)szczepienia BCG, 2)nabytej odporności
komórkowej w przypadku przebytej lub obecnie trwającej gruz
licy, przy jednoczesnym 1) i 2), w wyniku
fałszywie dodatniego krzyżowego reagowania z innymi prątkami.
Prawdopodobna choroba: Czynna postać gruz
licy (rozwój zakażenia pierwotnego, reaktywacja zakażenia
utajonego)
2.Czynnik etiologiczny: Mycobacterium tuberculosis
- wydłużone kwasooporne pałeczki
- wolno rosnące, duże wymaganie wzrostowe
- tlenowe lub mikroaerofilne
- rosnÄ… w temp. 37 C
3. Czynniki zjadliwości:
- czynnik wiÄ…zkowy (glikolipidowa pochodna kwasu mikolowego) na powierzchni bakterii: hamuje
migrację wielojądrzastych leukocytów i wywołuje tworzenie ziarniniaków, gdy bakteria jest
sfagocytowana uszkadza komórkowe błony mitochondrialne, jest silnie immunogenny
- Sulfatydy: umożliwiają przetrwanie w cytoplazmie komórki  hamują tworzenie fagolizosomów,
buforujÄ… pH
- Odporność na leki przeciwbakteryjne (Izoniazyd, Rifampicyna)
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
plwocina, biopsja  materiał z ziarniniaków
PREPARAT:
Barwienie metodą Ziehl-Nielsen  czerwone pałeczki na niebieskim tle
HODOWLA:
- Pożywka specjalna: Lowenstein-Jensen (mąka ziemniaczana, masa jajowa, zieleń malachitowa
itd.)
- agar Middlebrooka.
- Do wykrycia kolonii i identyfikacji prątkow potrzebny czas 3-6 tygodni! (na bulionie płynnym
szybciej  4-25 dni)
- Pożywki płynne: Youmansa (z osoczem lub surowica ludzką), Sautona
IDENTYFIKACJA i serologia:
- hodowla na pożywce Lowensteina-Jensena  informacja 1-bitowa (rośnie albo nie rośnie=jest
albo go nie ma)
- czynnik wiązkowy powoduje układanie się równolegle form pałeczkowatych  powstają na
pożywce  wężowate sznury (wskaz
nik chorobotwórczości!)
- próba tuberkulinowa (omówiona wyżej)  tuberkulina jest  jadem wtórnym (?):
zaczerwienienie nie jest skutkiem jej bezpośredniego działania, ale reakcji nadwrażliwości typu
komórkowego
5. Lekowrażliwość:
Podaje się kombinacje leków aby uniknąć powstawania szczepów opornych (patrz wyżej). Prątki ze względu na
specyficzną budowę i grubość ściany są odporne na większość antybiotyków. Oznaczać lekowrażliwość można
dodając lek do pożywki (rośnie albo nie rośnie) mając także próbę kontrolną
Leki pierwszego rzutu: Ryfampicyna, Etambutol, Pirazynamid, Steptomycyna(w injekcji)
Leki drugiego rzutu: Cykloseryna, Fluorochinolony, Kanamycyna, Etinoamid
Oporności: MDR, XDR
40
6. Ciekawostki:
 Bakteria podwójnych nazwisk Jð - barwienie Ziehl-Nielsen, pożywka Lewenstein-Jensen, szczepionka
Calmette-Guérin
38. Dziecko 5-letnie od 2 godzin skarży się na bardzo silny ból gardła, uniemożliwiający
przeÅ‚ykanie. Åšlina wypÅ‚ywa z ust. NarastajÄ…ca duszność, gorÄ…czka 39,5°C. Objawy wskazujÄ… na ostre
zapalenie nagłośni. Podaj najbardziej prawdopodobne rozpoznanie i jakie postępowanie powinno
być wdrożone.
1.Choroba: Ostre zapalenie nagłośni  ślina nie może przejść przez obrzęknięty język więc wypływa na
zewnątrz. Inne objawy: stridor (świst krtaniowy), wielka czerwona nagłosnia   czerwona wiśnia
2.Czynnik etiologiczny: Haemophilus influenzae typu b (istniejÄ… inne serotypy od a-f)
-Gram ujemne krótkie pałeczki
-Nie tworzÄ… spor, nieruchome
-Względnie beztlenowe
-Znaczne wymagania odżywcze  Agar czekoladowy(świeżo przygotowany!)  czynnik V (NAD) i X
(hematyna)
3.Czynniki zjadliwości:
- otoczka polisacharydowa z fosforybozylorybitolu (PRP) (główny czynnik zjadliwości typu b!)
- LPS (bierz udział w przyleganiu, inwazyjności i uszkadzaniu nabłonka oddechowego
- Proteaza IgA
4.Diagnostyka:
MATERIAA
:
Uwaga! Nie pobieramy wymazu gdyż może to spowodować skurcz krtani i uduszenie dziecka! krew (gorączka
sugeruje bakteriemiÄ™), ewentualnie CSF
PREPARAT:
GRAM -> czerwone krótkie pałeczki
HODOWLA:
podłoża zawierające czynniki V i X, kolonie gładkie lub szorstkie
- Agar czekoladowy(dodanie erytrocytów do pÅ‚ynnego agaru w temp 80 °C i utrzymywanie w temp
50° C przez 15 min) -> czynniki zostajÄ… uwolnione z erytrocytów
- Wzrost satelitarny! Agar z krwią  H. Influenzae rośnie jednocześnie z S. Aureus, który dostarcza
czynnika V (NAD) bezpośrednio go wydzielając i uwalniając z komórek przez lizę (Czynnik X jest
już w agarze)
- Pożywka Lewinthala
IDENTYFIKACJA i serologia:
wykrywanie otoczki:
- test aglutynacji lateksu
- test pęcznienia otoczki  Dodajemy specyficznej surowicy. Kompleks antygen-przeciwciało na
powierzchni bakterii powoduje zmiany jej otoczki, co widać pod mikroskopem. Otoczka staje się
przezroczysta i spęczniała
5.Lekowrażliwość:
Wstępne leczenie  cefalosporyny IIIg, amoksycylina + kwas klawulanowy, chloramfenikol
Leki z wybory  ampicylina/amoksycylina
6. Ciekawostki:
- z PRP wykonuje siÄ™ szczepionkÄ™ przeciwko H. Influenzae typu b,
- bakterie H. Influenzae mogą zaostrzać przebieg POChP
- atakują dzieci w  dołku immunologicznym (6 mż  3 rok)  patrz: ten właśnie przypadek
41
39. W miesiÄ…c po przebytej anginie ropnej (Streptococcus pyogenes) , u dziecka lat 9
zaobserwowano następujące symptomy: bóle wielostawowe (duże stawy), gorączka i
osłuchowo nad sercem szmery zastawkowe.
1. Choroba: gorÄ…czka reumatyczna.
2. Czynnik etiologiczny: Streptococcus pyogenes.
·ð ziarenkowiec GRAM (+)
·ð katalaza (-)
I dlatego- AGAR Z KRWI
!
·ð tlenowiec
·ð grupa A wg Lancfield
·ð ²- hemoliza
3. Czynniki zjadliwości:
- białka
·ð biaÅ‚ko M  antyfagocytarne, antykomplementarne, silnie immunogenne,
·ð biaÅ‚ko F  adhezyjna,
·ð biaÅ‚ko G  przeciwdziaÅ‚a fagocytozie.
- otoczka hialuronowa
- wielocukier C  reakcja krzyżowa z antygenami tkankowymi (powikłania!)
- egzotoksyny
·ð toksyny erytrogenne (wysypka pÅ‚onicza),
·ð egzotoksyna A  superantygen,
·ð egzotoksyna B (martwicze zapalenie powiÄ™zi),
·ð toksyna sercowo  wÄ…trobowa
- hemolizyny
·ð streptolizyna O  wrażliwa na tlen, silnie immunogenna,
·ð streptolizyna S  niewrażliwa na tlen, nieimmunogenna.
- enzymy rozszerzajÄ…ce
·ð hialuronidaza, proteinazy, streptokinaza, nukleazy.
4. Diagnostyka:
W tym przypadku nie wykonujemy diagnostyki innej niż serologiczna (bo to tylko powikłania!)
- serologia: odczyn ASO (streptolizyna O + surowica pacjenta  jeżeli były przeciwciała w surowicy 
utrata własności hemolitycznych, brak hemolizy)
- kliniczne: stwierdzenie spełnienia dwóch dużych lub jednego dużego i dwóch małych kryteriów
Jonesa.
42
5. Leczenie:
·ð NLPZ,
·ð supresja penicylinowa (przeciwdziaÅ‚anie nawrotom).
40. U dziecka w wieku szkolnym wystÄ…piÅ‚y nastÄ™pujÄ…ce objawy: gorÄ…czka powyżej 39°C,
drobno-grudkowa wysypka rozsiana na całym ciele ( papier ścierny ), blednąca pod
wpływem ucisku,  malinowy język , po ustąpieniu gorączki doszło do złuszczenia się
skóry na dłoniach i stopach.
1. Choroba: płonica (szkarlatyna).
2. Czynnik etiologiczny: Streptococcus pyogenes.
·ð ziarenkowiec GRAM (+)
·ð katalaza (-)
I dlatego- AGAR Z KRWI
!
·ð tlenowiec
·ð grupa A wg Lancfield
·ð ²- hemoliza
3. Czynniki zjadliwości:
- białka
·ð biaÅ‚ko M  antyfagocytarne, antykomplementarne, silnie immunogenne,
·ð biaÅ‚ko F  adhezyjna,
·ð biaÅ‚ko G  przeciwdziaÅ‚a fagocytozie.
- otoczka hialuronowa
- wielocukier C  reakcja krzyżowa z antygenami tkankowymi (powikłania!)
- egzotoksyny
·ð toksyny erytrogenne (wysypka pÅ‚onicza),
·ð egzotoksyna A  superantygen,
·ð egzotoksyna B (martwicze zapalenie powiÄ™zi),
·ð toksyna sercowo  wÄ…trobowa
- hemolizyny
·ð streptolizyna O  wrażliwa na tlen, silnie immunogenna,
·ð streptolizyna S  niewrażliwa na tlen, nieimmunogenna.
- enzymy rozszerzajÄ…ce
·ð hialuronidaza, proteinazy, streptokinaza, nukleazy.
4. Diagnostyka:
MATERIAA
: wymaz z tylnej ściany gardła i migdałków
PREPARAT:
barwienie GRAM  niebieskie paciorki
HODOWLA:
agar z krwią  pełna hemoliza
podłoże Pike a
podłoże Holmesa
selektywne
podłoże Lermita
IDENTYFIKACJA:
API
test z bacytracyną  wrażliwy! (reszta Streptococcusów oporna)
serologiczne: immunofluorescencja, precypitacja.
5. Lekowrażliwość: PENICYLINA!
43
6. Ciekawostki:
·ð odczyn Dicków  podskórne wstrzykniÄ™cie toksyny erytrogennej, odporność  brak
zaczerwienienia, odczyn ujemny,
·ð odczyn Schultza  Chartlona  doskórne wstrzykniÄ™cie surowicy z antytoksynÄ… w miejsce
wysypki  zblednięcie wysypki= o! to płonica!
41. U siedmioletniego dziecka imigrantów stwierdzono w gardle obecność obfitych szaro-zielonych
nalotów na migdałkach, języczku podniebiennym i tylnej ścianie gardła utrudniających
oddychanie. Przy próbie ich usunięcia dochodziło do krwawienia.
1.Choroba: błonica
2. Czynnik etiologiczny: Corynebacterium diphtheriae = maczugowiec błonicy:
·ð pleomorficzna laseczka
·ð G (+)
·ð poÅ‚Ä…czona w pary lub trójki
·ð może zawierać wewnÄ…trzkomórkowe ziarnistoÅ›ci metachromatyczne
·ð katalazo (+), oksydazo (+)
·ð wzglÄ™dnie tlenowa
3. Czynniki zjadliwości:
·ð Egzotoksyna = toksyna bÅ‚onicza (tylko szczepy posiadajÄ…ce gen tox)
4. Diagnostyka:
Istotne są objawy kliniczne. W diagnostyce różnicowej trzeba brać pod uwagę: mononukleozę,
paciorkowcowe zapalenie gardła oraz białaczkę z agranulocytozą
MARERIAA
: wymaz z gardła
PREPARAT:
·ð Barwienie Grama: laseczki G+ (niebieskie), ksztaÅ‚t maczugi, ukÅ‚adajÄ… siÄ™ w litery V, L, Y lub chiÅ„skie
znaki
·ð Barwienie Neissera na obecność materiaÅ‚u zapasowego - wolutyny: ciaÅ‚ka Ernsta-Babesa granatowe,
bakteria żółta
-Barwnik I(błękit metylenowy, woda destylowana, etanol, kwas octowy)
-Barwnik I(fiolet krystaliczny, woda destylowana, etanol)
-Barwinik III(chryzoidyna)
HODOWLA:
·ð Pożywka Löfflera, dwufazowa, skÅ‚ada siÄ™ z części pÅ‚ynnej i staÅ‚ej:
- C.diphtheriae rośnie zarówno na skosie jak i w płynie, ma kolor żółty.
- Dyfteroidy (Corynebacterium wchodzące w skład flory fizjologicznej, niechorobotwórcze) rosną tylko
na skosie, maja kolor biały.
·ð Pożywka Clauberga/Agar Tindale a
- kolonie szare lub szaro-czarne (wytrÄ…canie tellurynu potasu)
·ð Agar z krwiÄ…
- C.Diphtheriae hemolizuje
- Dyfteroidy nie hemolizujÄ…
44
IDENTYFIKACJA:
·ð Próba biologiczna:
üð I próba Å›ródskórna:
1 świnka: wstrzykujemy 0,1 ml hodowli, po 4h podajemy 50 J.A. antytoksyny dootrzewnowo, jeśli szczep
był toksyczny to po 48-72h zaczerwienienie, naciek i nekroza w miejscu wstrzyknięcia
2 świnka: wstrzykujemy 0,1 ml hodowli, po 4h podajemy 500 J.A. antytoksyny dootrzewnowo, próba
zawsze ujemna
üð I próba podskórna:
1 świnka: wstrzykujemy 0,3 ml hodowli, jeśli szczep był toksyczny to śmierć świnki po 2-3 dniach
·ð Wykrycie toksyny:
Test Elecka-test podwójnej dyfuzji na powierzchni płytki agarowej. Pasek bibuły nasyca się
przeciwciałami przeciwko toksynie. Jeśli szczep produkuje toksynę to powstaje linia precypitacyjna w
miejscu zetknięcia.
5.Leczenie:
- Penicylina
- Antytoksyna błonicza
- W razie konieczności leczenie podtrzymujące
Choroba podlega obowiÄ…zkowej rejestracji
42. Na przełomie grudnia i stycznia stwierdzono liczne przypadki infekcji górnych dróg
oddechowych, przybierające postać epidemii. U pacjentów występowały
charakterystyczne objawy: wysoka gorączka, dreszcze, bóle stawowo-mięśniowe.
1. Choroba: grypa.
2. Czynnik etiologiczny: wirus grypy
·ð ortomixowirus
·ð 100-200nm
·ð symetria kubiczna
·ð RNA  8 segmentów
·ð osÅ‚onka (antygeny H i N)
·ð typy: A, B, C
3. Czynniki chorobotwórcze (raczej w przypadku wirusa-czynniki epidemiczne):
·ð przesuniÄ™cie antygenowe  epidemia sezonowa
·ð skok antygenowy  pandemia
4. Diagnostyka:
MATERIAA
: wymaz z gardła
HODOWLA:
na liniach komórkowych, na zarodkach kurzych ( 3 pasaże)
IDENTYFIKACJA:
izolacja: immunofluorescencja
RT  PCR
hybrydyzacja RNA
serologia: 4-krotny wzrost miana przeciwciał przeciw hemaglutyninie
45
5. Leczenie:
amantydyna, rymantydyna, zanamiwir, oseltamiwir
6. Ciekawostki:
·ð Hiszpanka = lawendowa Å›mierć  chorujÄ… mÅ‚odzi! (zabija ich wÅ‚asny nadwrażliwy ukÅ‚ad
immunologiczny)
·ð Szczepionki: split  biaÅ‚ka bez RNA
subunit  podjednostkowe  hemaglutynina + neuraminidaza
ZABITY WIRUS  najczęściej  dwa typy A i jeden B
·ð Åšwinia  mikser antygenowy (dwa rodzaje wirusa w jednej komórce  skok antygenowy -
i pandemia jak ta lala)
43. Mężczyzna 35-letni zgłasza się do lekarza z następującymi objawami: suchy męczący kaszel
i ból ucha. W wywiadzie pacjent podaje zÅ‚e samopoczucie, ból gÅ‚owy i gorÄ…czkÄ™ ok.38,4°C,
utrzymujące się przez ok.3 tygodnie; objawy te ustąpiły po pojawieniu się kaszlu. Badanie RTG
klatki piersiowej wykazuje jednostronne, plamiste zacienienia w prawym płacie.
1. Choroba: Atypowe zapalenie płuc - na RTG śródmiąższowe zapalenie płuc kontrastujące ze stosunkowo
Å‚agodnym przebiegiem klinicznym
2. Czynnik etiologiczny: Mycoplasma pneumoniae
3. Czynniki zjadliwości:
- Brak ściany komórkowej - naturalna oporność na penicyliny, cefalosporyny, wankomycynę i inne
antybiotyki zaburzające syntezę ściany komórkowej;
- czynniki adhezyjne  najważniejsza adhezyjna P1 (wiązana przez swoiste receptory sjalowe obecne na
powierzchni komórek nabłonka oddechowego)
- jest superantygenem  stymuluje migracjÄ™ cytokin prozapalnych: TNFÄ…, IL-1, IL-6 (odpowiadajÄ… za
objawy kliniczne)
- zatrzymuje ruch rzęsek oddechowych
- martwica komórek błony śluzowej
4. Diagnostyka:
MATERIAA
: plwocina, popłuczyny, wymazy z gardła/nosogardzieli
PREPARAT:
bezpośredni nie ma znaczenia  brak ściany komórkowej, jedyne barwienie to metoda Giemsy.
HODOWLA:
¨ð Å›cisÅ‚y tlenowiec;
¨ð podÅ‚oże: wzbogacone surowicÄ… (z
ródło steroli), wyciągiem drożdżowym (z
ródło
prekursorów kwasów nukleinowych), glukozą, wskaz
nikiem pH oraz penicylinÄ… (hamuje
wzrost innych bakterii);
¨ð bardzo powolny wzrost nawet do 6 tygodni;
¨ð wyglÄ…d kolonii: ksztaÅ‚tu morwy co odróżnia je od innych Mycoplasm, które wyglÄ…dem
przypominajÄ… jajecznicÄ™ ;
¨ð wystÄ™puje też zmiana zabarwienia podÅ‚oża na czerwone ze wzglÄ™du na rozkÅ‚ad glukozy
Identyfikazja:
Pasek API (rozkład glukozy+, hydroliza argininy-, hydroliza mocznika-, biosynteza
karotenoidów-)
techniki molekularne: PCR o wysokiej czułości i słabej określonej swoistości (reakcje krzyżowe
z niepatogennymi)
46
badania serologiczne:
¨ð OWD (odczyn wiÄ…zania dopeÅ‚niacza)  oznaczane przeciwciaÅ‚a dla antygenu
glikolipidowego;
¨ð testy immunoenzymatyczne wykrywajÄ…ce przeciwciaÅ‚a klasy IgG i IgM (wymagana
konieczność wykazania wzrostu miana przeciwciał, co wymaga uzyskania dwóch próbek na
początku i po 2-3 tyg. Trwania zakażenia);
¨ð wykrywanie zimnych aglutynin (nieswoista reakcja z glikolipidami bÅ‚ony cytoplazmatycznej
 zimne aglutyniny to przeciwciała klasy IgM, które w temp. 4 st.C wiązą antygen I na
powierzchni ludzkich erytrocytów)
5. Lekowrażliwość:
erytromycyna, tetracykliny, fluorochinolony
44. Dziecko przedszkolne lat 4,5 z nawracającym zespołem zatokowo-oskrzelowym, zgłasza się z
nastÄ™pujÄ…cymi objawami: zÅ‚e samopoczucie, gorÄ…czka 38,2°C, katar z ropnÄ…, zielonkawo
podbarwionÄ… wydzielinÄ…, kaszel wilgotny z odkrztuszaniem ropnej wydzieliny o tej samej barwie.
1. Choroba: zespół zatokowo  oskrzelowy
2. Czynnik etiologiczny: Moraxella catarrhalis:
·ð dwoinka G (-)
·ð oksydazo (+), katalazo (+)
·ð tlenowa
·ð wytwarza otoczkÄ™
3. Czynniki zjadliwości:
·ð otoczka
·ð zewnÄ™trzna biaÅ‚ka bÅ‚onowe (immunogenne)
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
·ð wydzielina kataralna
·ð odkrztuszona wydzielina
PREPARAT:
·ð nerkowata G (-) dwoinka
HODOWLA:
·ð podÅ‚oża: agar zwykÅ‚y, agar czekoladowy
·ð warunki i czas hodowli:
o tlenowe
o 37°C (roÅ›nie nawet w temperaturze 22°C)
o wzrost po 24 godzinach inkubacji
·ð wyglÄ…d kolonii:
o szaro-białe półkule
o 1 mm średnicy
o kruche i Å‚atwo siÄ™ rozpadajÄ…
o wydają się mieć woskowatą powierzchnię
IDENTYFIKACJA :
·ð biochemiczna:
o nie fermentujÄ… glukozy, sacharozy, maltozy i laktozy.
o produkujÄ… DNazy
o redukujÄ… azotany
o produkujÄ… i ²-laktamazy
·ð serologiczna:
o przeciwciała monoklonalne
47
5. Lekowrażliwość:
·ð penicyliny z inhibitorami
·ð cefalosporyny II, III i IV generacji
·ð makrolidy
·ð tetracykliny
·ð fluorochinolony
·ð karbapenemy: imipenem, meropenem
·ð kotrimoksazol
45. U kobiety sprzątającej pokoje hotelowe z klimatyzacją, wystąpiły bóle głowy, mięśni, dreszcze,
kaszel bez odkrztuszania. Pojawiła się biegunka i wymioty.
1. Choroba legionistów=> zapalenie płuc
2. Czynnik etiologiczny: Legionella pneumophila
o cienka pleomorficzna pałeczka
o trudna do zabarwienia
o urzęsiona, ruchliwa
o duże wymagania wzrostowe
3. Czynniki zjadliwości:
-zdolność do adhezji dzięki białkom błony zewnętrznej
-zdolność do przeżycia w/komórkowego:
·ð toksyna biaÅ‚kowa (hamuje wybuch tlenowy makrofagów),
·ð katalaza (rozkÅ‚ada nadtlenek wodoru),
·ð ochrona przed tworzeniem fagolizosomów (tu bliżej nieokreÅ›lony czynnik)
-beta-laktamaza,
-hamowanie odpowiedzi komórkowej=> zahamowanie ekspresji układu zgodności tkankowej MHC-I i MHC-II w
fagosomach
-wytwarzanie toksyn: hemolizyny, cytotoksyny
4. Diagnostyka:
MATERIAA
: bioptat z tkanki lub plwocina
PREPARAT:
·ð Wysrebrzanie
·ð Immunofluorescencja bezpoÅ›rednia( p/ ciaÅ‚a przeciwko Legionella znakowane fluoresceinÄ…)
HODOWLA:
·ð Bardzo trudna, wyhodowanie z plwociny wÅ‚aÅ›ciwie niemożliwe. Stosuje siÄ™ bioptaty z tkanek.
·ð PodÅ‚oże: agar z wyciÄ…giem z drożdży, z wÄ™glem aktywowanym zbuforowanym do pH6 i
uzupełniony cysteiną. Do wzrostu potrzebna zwiększona ilość CO i większa wilgotność.
2
·ð Kolonie pojawiajÄ… siÄ™ po 4-10 dniach inkubacji. WyglÄ…d: maÅ‚e, jasnoniebieskie, okrÄ…gÅ‚e,
wypukłe, błyszczące.
·ð W Å›wietle UV wykazujÄ… char. biaÅ‚o-niebieskÄ… fluorescencjÄ™ (tylko niektóre gatunki)
·ð Na pożywkach zawierajÄ…cych tyrozynÄ™ wiÄ™kszość gatunków wytwarza brÄ…zowy barwnik
dyfundujący do podłoża
IDENTYFIKACJA:
·ð immunofluorescencja,
·ð PCR, hybrydyzacja,
·ð Odczyn IF z surowicami poliwalentnymi,
·ð W moczu: ELISA i radioimmunologicznie
48
5. Leczenie:
makrolidy, szczególnie erytromycyna, a także klarytromycyna i azytomycyna. Jeżeli pacjent nie toleruje
erytromycyny można podać doksycyklinę.
46. U kobiety w ciąży pracującej w przedszkolu pojawiły się stany podgorączkowe z nieżytem
spojówek i gardła, po 2 dniach nastąpiło bolesne powiększenie węzłów chłonnych szyjnych. Na
skórze wystąpiła wysypka średnioplamista, jasnoróżowa.
1.Choroba: różyczka
2.Czynnik etiologiczny: wirus różyczki
·ð Rubiviridae
·ð 60-70nm
·ð RNA (+)
·ð symetria ikozaedralna
·ð osÅ‚onka
3.Diagnostyka:
MATERIAA
: krew
HODOWLA:
na linii komórkowej (wywołanie efektu cytopatycznego  interferencja z efektem cytopatycznym).
IDENTYFIKACJA:
wykorzystuje siÄ™ odczyny zahamowania hemaglutynacji, ELISA lub techniki radioimmunologiczne.
Oznaczanie miana przeciwciał:
o u niemowląt: w zestawie TORCH ujemny wynik nie oznacza braku zakażenia
o u kobiet ciężarnych:
- obecność przeciwciał przeciw wirusowi różyczki w surowicy pacjentki oznacza uprzednio przebyte zakażenie.
Oznaczenie miana przeciwciał IgM pozwoli na ustalenie czasu zakażenia
-ujemny wynik badania- brak przeciwciał- kobieta powinna być zbadana ponownie po 28 dniach (18 dni
okresu wylęgania plus 10 dni na wytworzenie przeciwciał). Dodatni wynik badania powtórnego wskazuje na
niedawno przebyte zakażenie.
4.Leczenie: jest podtrzymujące. Ciężarnej kobiecie można podać gamma-globulinę, aby zapobiec zakażeniu,
lecz po wystąpieniu zakażenia takie leczenie jest bezskuteczne.
5.Szczepionka:
·ð żywa, atentowana
·ð nie w ciąży!
·ð pierwsza dawka po 13mż
47. W ciężkim stanie przewieziono na IzbÄ™ przyjęć kobietÄ™ z kaszlem i wysokÄ… gorÄ…czkÄ… 39°C.
W badaniu radiologicznym stwierdzono płatowe zapalenie płuc.
1. Choroba: płatowe (bakteryjne) zapalenie płuc
2. Czynnik etiologiczny: Streptococcus pneumoniae - Dwoinka zapalenia płuc
·ð ksztaÅ‚t podobny do pÅ‚omyków Å›wiec zwróconych do siebie podstawami,
·ð pary lub krótkie Å‚aÅ„cuszki,
·ð Ä… - hemoliza
3. Czynniki zjadliwości:
·ð otoczka polisacharydowa,
·ð proteaza IgA.
49
4. Diagnostyka:
MATERIAA
:
o Plwocina
o Próbki krwi żylnej pobrane z nakłuć w różnych miejscach
o Płyn opłucnowy- jeśli obecny
PREPARAT:
o barwienie metodÄ… Grama- gram dodatnie.
o barwienie metodÄ… Fleminga.
HODOWLA:
o Agar z krwiÄ…
o Bulion pneumokokowy (bulion cukrowy+ 5% surowicy końskiej)
o Hemoliza alfa- niecałkowita, zielone zabarwienie.
Identyfikacja:
o Test wrażliwości na optochinę
o Badany szczep wysiewa siÄ™ na agar z krwiÄ… zawierajÄ…cy optochinÄ™ lub
o Na szczep wysiany nakłada się prążek nasycony optochiną
o WZROST BAKTERII W PRZECIWIEC
STWIE DO INNYCH JEST HAMOWANY PRZEZ OPTOCHIN
.
o Test rozpuszczalności w żółci:
o Próba badana: do 1ml młodej hodowli dodatek 10-20% żółci
o Próba kontrolna
PNEUMOKOKI ROZPUSZCZAJ
SI
W ŻÓA
CI (PRZEJAÅšNIENIE PA
YNU) W PRZECIWIEC
STWIE DO
INNYCH ALFA HEMOLIZUJ
CYYCH PACIORKOWCÓW.
o Testy serologiczne: Odczyn pęcznienia otoczek wg Neufelda.
o Interakcja polisacharydów otoczki z odpowiednimi przeciwciałami zmienia optyczne własności
otoczki, które w badaniu mikroskopowym wyglądają na spęczniałe.
o Próba biologiczna: na myszce białej (umiera po 24-48h)
5. Leczenie:
Lek z wyboru: penicylina
Cefalosporyny III generacji
Wankomycyna
Zaleca siÄ™ wykonanie antybiogramu.
6. Szczepienie:
szczepionka z antygenów otoczki, poliwalentna, 23 typy serologiczne.
50