1. Srebrzone komórki nerwowe zwoju międzykręgowego
ż� zwój międzykręgowy otoczony jest 2 torebkami  zewnętrzną (zbudowaną z włókien
kolagenowych) i wewnętrzną (utworzoną przez 2-3 warstwy płaskich fibroblastów)
ż� masę zwoju tworzy łącznotkankowy zrąb, utworzony z tkanki łącznej właściwej luz
nej oraz
skupiska komórek rzekomojednobiegunowych, poprzedzielanych pęczkami włókien
nerwowych
ż� każda komórka nerwowa pseudo jednobiegunowa oddaje jedną wypustkę, dzielącą się
następnie na akson i dendryt
ż� preparat specyficznie barwiony (metodą srebrzenia AgNO3), co pozwala na uwidocznienie
aparatu Golgiego (widocznego w postaci zygzaków, haczyków, wężyków), układającego się
tutaj obwodowo, w układzie wianuszkowym
ż� aparat Golgiego otacza duże, pęcherzykowate jądro komórki zwojowej, w której dodatkowo
można zidentyfikować drobnoziarnisty tigroid
ż� każda komórka zwojowa otoczona jest pojedynczą warstwą komórek satelitarnych
o gwiaz
dzistym kształcie, od których ograniczona jest przez szparę obkurczeniową
ż� komórki satelitarne mają zwarte jądra i na zewnątrz pokryte są wytworzoną przez siebie
blaszką podstawną
ż� obecne: włókna nerwowe, ciała komórek nerwowych; budowa regularna, uporządkowana;
aparat Golgiego zbudowany z diktiosomów i pęcherzyków
ż� od zwoju współczulnego różni się uporządkowaną budową, rozmieszczeniem komórek
satelitarnych
2. Mitoza w komórkach roślinnych
ż� widoczne są grupy komórek o wyraz
nie widocznych ścianach komórkowych, co
jednoznacznie wskazuje na to, iż są to komórki roślinne
ż� w komórkach tych widoczne są jądra komórkowe w różnych stadiach podziału  jest to
mitoza, stanowiąca kulminację cyklu komórkowego i składająca się z 2 etapów: podziału
jądra (kariokinezy, którą możemy obserwować pod mikroskopem) i podziału cytoplazmy
(cytokinezy, niewidocznej pod mikroskopem świetlnym)
ż� mitoza składa się z interfazy i 4 faz właściwych  w stadium interfazy widzimy komórki
z typowym interfazowym jądrem  widoczna otoczka jądrowa, jądro, jąderka, chromatyna
o strukturze cienkich, delikatnych nici
ż� wyróżniamy 4 fazy kariokinezy: profazę, metafazę, anafazę i telofazę
ż� w profazie następuje kondensacja chromosomów, zanika otoczka jądrowa i jąderko,
centriole rozsuwają się, wyznaczając przyszłe bieguny komórki; chromosomy nie są
skupione w jednym miejscu  rozmieszczone chaotycznie
ż� w metafazie chromosomy są najlepiej widoczne, układają się w płaszczyz
nie równikowej
(położenie ekwatorialne), tworząc płytkę metafazową; każdy chromosom składa się z 2
chromatyd
ż� w anafazie następuje ruch chromosomów w kierunku biegunów, wydłużenie wrzeciona
podziałowego (włókna wrzeciona kariokinetycznego przyczepiają się do centromerów)
i oddalenie się od siebie biegunów, siostrzane chromatydy się rozłączają
ż� w telofazie następuje odtwarzanie struktury jąder, jąderka i otoczki jądrowej; chromatyny
położone na biegunach komórki, zakończenie podziału
ż� silnie wybarwione jądro komórkowe, widoczna skondensowana chromatyna jądrowa
w postaci chromosomów/chromatyd; podziały asynchroniczne
3. Komórki tłuszczowe barwione Sudanem III
ż� rodzaj tkanki łącznej o szczególnie małej masie istoty międzykomórkowej
ż� główną masę tkanki stanowią komórki tłuszczowe (adipocyty), różnej wielkości i średnicy
ż� komórki posiadają własną błonę podstawną, układają się (gromadzą) wokół naczyń
ż� komórki wielokątne, występują w zgrupowaniach, które mają budowę płacikową, zrazikową
ż� grupy komórek oddzielone są od innych grup komórek pasmami tkanki łącznej właściwej,
w której znajdują się liczne naczynia krwionośne i nerwy
ż� komórka zawiera jedną dużą wakuolę tłuszczową, która wypełnia prawie całą objętość
komórki  kropla ta ujawniona jest dzięki specyficznemu barwieniu Sudanem III
(w barwieniu normalnym, podczas odwodnienia przy pomocy rozpuszczalników kropla
tłuszczowa zostałaby wypłukana)
ż� zewnętrzną granicę komórki tłuszczowej stanowi niezwykle wąski rąbek cytoplazmy,
ściśniętej przez centralnie położoną kroplę lipidową  w miejscach, gdzie sporadycznie
widoczne są płaskie jądra komórkowe, cytoplazma jest nieco grubsza, tam też znajdują się
pozostałe organelle
ż� wybarwione struktury  krople tłuszczu, po jednej w każdej komórce (tkanka tłuszczowa
żółta); pomiędzy komórkami widoczne łącznotkankowe struktury (włókna i komórki tkanki
łącznej)
ż� w żółtej tłuszcz występuje w postaci pojedynczej kropli i jądro zepchnięte jest na obwód,
w brunatnej występuje wiele małych kropli tłuszczu, jądro leży centralnie;
w żółtej tłuszcz ma charakter egzogenny, w brunatnej jest wytwarzany przez komórkę;
tkanka brunatna zanika przy braku ACTH lub hormonów nadnerczy, zanika we wczesnych
latach życia; żółta nie zanika;
tkanka brunatna występuje: między łopatkami, w okolicy tętnicy podobojczykowej, w okolicy
nadnerczy, nerek, grasicy i przytarczyc; żółta - w całej tkance podskórnej>
4. Kosmki łożyska
ż� makroskopowo widać płytę łożyskową z odchodzącymi od niej kosmkami
ż� kosmki są palczastymi wypustkami łożyska, na przekroju mają owalny kształt
ż� wyraz
nie widoczny dwuwarstwowy nabłonek
ż� wolna powierzchnia kosmka pokryta syncytiotrofoblastem, którego komórki pochodzą
z niżej leżących cytotrofoblastów
ż� zrąb kosmka nazywany płytą kosmówkową, w której występują liczne naczynia, niekiedy
wypełnione erytrocytami
ż� w tkance łącznej zrębu kosmka występują komórki mezenchymalne kształtu gwiaz
dzistego
i duże makrofagi, zwane komórkami Hofbauera; okrągłe lub owalne, kwasochłonne,
piankowate
ż� w przestrzeniach międzykosmkowych wyraz
ne złogi fibrynoidu  kwasochłonne, na
pograniczu tkanek matczynych i płodowych
ż� kosmki ostateczne
ż� wewnątrz widoczne liczne włosowate naczynia krwionośne z krwinkami
ż� zrąb tworzy mezenchyma pozazarodkowa z komórkami kształtu gwiaz
dzistego
ż� ściana kosmka jest silnie zredukowana, cytotrofoblast zanika, syncytiotrofoblast ma postać
węzłów trofoblastu
5. Pępowina
ż� narząd kształtu owalnego, makroskopowo widać 3 struktury  dwie tętnice i 1 żyłę
ż� powierzchnia pokryta jest nabłonkiem jednowarstwowym omoczni sześciennym
ż� wnętrze pępowiny stanowi nieunaczyniona tkanka galaretowata (galareta Whartona),
w której zatopione są jedna żyła pępkowa i dwie tętnice pępkowe (po porodzie silnie
obkurczone)  specyficzna konsystencja tej tkanki związana jest z wysoką zawartością
kwasu hialuronowego i bogactwem proteoglikanów siarczanowych
ż� galareta Whartona zawiera komórki mezenchymatyczne o różnym kształcie
ż� ściana naczyń tętniczych o charakterystycznej budowie  gruba błona wewnętrzna, błona
mięśniowa z metachromatyczną substancją podstawową, brak błony sprężystej (blaszek
sprężystych wewnętrznej i zewnętrznej), zamiast przydanki występuje tkanka łączna
śluzowa; na preparacie światło jest zapadnięte na skutek skurczu mięśniówki
ż� żyła zawiera dużo włókien mięśniowych o różnym układzie  podłużnym, okrężnym,
skośnym.
ż� na zewnątrz  tkanka łączna galaretowata, zrąb  mezenchyma pozazarodkowa
ż� na zewnątrz  nabłonek owodniowy jednowarstwowy sześcienny/wielowarstwowy płaski
ż� odróżniamy od pęczka naczyniowego: naczynia znajdują się w wyraz
nie odgraniczonej
strukturze, jaką jest sznur pępowinowy; odmienna budowa naczyń krwionośnych
6. Plemniki
ż� komórki rozrodcze męskie, zawierające haploidalny zestaw chromosomów; nie mają zdolności
dzielenia się.
ż� jasny preparat, na którym to  na największym powiększeniu  widoczne są plemniki
z zasadochłonnie zabarwioną główką (czerwoną) i kwasochłonnie zabarwioną witką
(niebieską)
ż� główka masz kształt owalny, zawiera jądro (skondensowane, w formie jednorodnej
chromatyny jądrowej) i akrosom, pokrywający przedni biegun jądra (2/3 powierzchni,
w formie czapeczki)
ż� witkę (zdecydowanie dłuższa od główki  45 mikrometrów, podczas gdy cały plemnik ma
ok. 60) można podzielić na 4 części: szyjkę (zawiera 2 centriole, jedna z nich stanowi ciałko
podstawne witki), wstawkę, odcinek główny (aksonemę otacza początkowo 9, póz
niej 7
włókien białkowych, osłonka włóknista) i odcinek końcowy(aksonema otoczona jedynie
błoną komórkową)
ż� obok plemników prawidłowo wykształconych wyróżnić można plemniki o budowie
nieprawidłowej (posiadające zbyt krótką witkę, witkę złamaną, mające wady w budowie
główki itp.)
ż� wstawka zawiera mitochondria (od środka: aksonema, 9 włókien keratynowych, mankiet
mitochondriów)
ż� witka zbudowana z aksonemy, mikrotubuli, osłonki włóknistej
ż� niebieski preparat z rozmazem; trudno znalez
ć plemniki  należy szukać na obrzeżach
7. Nabłonek jednowarstwowy płaski z krezki jelita
ż� preparat wysrebrzony, oglądany od góry
ż� rząd płaskich, zwartych komórek, leżących na błonie podstawnej
ż� składa się z komórek, których granice są pozazębiane  czarno-brązowa sieć odpowiada
granicom międzykomórkowym
ż� komórki duże, jasne, brak przestrzeni międzykomórkowych lub bardzo niewielka jej ilość
ż� jądra komórkowe owalne, leżące równolegle do błony podstawnej, w centralnym punkcie
komórki
ż� komórki nie wykazują biegunowości ułożenia składników komórkowych
8. Tkanka łączna siateczkowata
ż� utworzona przez delikatną sieć włókien srebrochłonnych (argentofilnych, retikulinowych;
kolagen typu III), na której rozpięte są komórki gwiaz
dziste (otaczające całkowicie włókna,
na kształt mankietu)  komórki te, o kwasochłonnej cytoplazmie zaopatrzone są w liczne
wypustki, tworzące sieć (Wojtek mówi: głównie fibroblasty  kom siateczkowe, odnowa
innych rodzajów kom tkanki łącznej)
ż� w oczkach tkanki okrągłe jądra limfocytów
ż� dodatkowo występują komórki niezróżnicowane, fibrocyty, komórki dendrytyczne, komórki
splatające się, makrofagi
ż� makrofagi, komórki dendrytyczne i splatające się uczestniczą w indukcji odpowiedzi
immunologicznej
ż� komórki posiadają duże, okrągłe jądro, kwasochłonną cytoplazmę; łączą się ze sobą
wypustkami cytoplazmatycznymi, tworząc sieć
ż� od innych tkanek łącznych różni się przewagą włókien retikulinowych
ż� fibrocyty  forma spoczynkowa fibroblastów, odpowiedzialne za syntezę kolagenu
i macierzy
9. Tkanka łączna włóknista z krezki
ż� substancja podstawowa ułożona warstwowo pod postacią blaszek, w których spoczywają
komórki, włókna i naczynia
ż� cecha charakterystyczna: pomiędzy blaszkami widoczny płyn tkankowy, którego nadmiar
powoduje obrzęk
ż� zawiera wszystkie rodzaje włókien łącznotkankowych: kolagenowe, sprężyste, retikulinowe
ż� zawiera również wszystkie typy komórek: fibroblasty, fibrocyty, komórki plazmatyczne,
komórki tuczne, tłuszczowe, napływowe, histiocyty  są one trudne do odróżnienia,
widoczne jądra tych komórek
ż� istota międzykomórkowa zbudowana z obfitej, silnie uwodnionej macierzy o niskim stopniu
agregacji makrocząsteczek, w której to właśnie luz
no są rozrzucone pęczki włókien
kolagenowych i sieć włókien sprężystych
ż� - błoniasta  tworzy błony surowicze otaczające jamę brzuszną, opłucnową, osierdziową;
od strony światła jamy błonę pokrywa nabłonek jednowarstwowy płaski
- pólkowa  w sieci większej i mniejszej, występują w niej pólka niewypełnione tkanką łączną
lub z jej skąpą ilością
- beleczkowata  beleczki z włókien kolagenowych tworzące sieć o dużych oczkach;
w warstwie siateczkowatej skóry właściwej oraz w oponie pajęczej>
10. Tkanka łączna zwarta o układzie regularnym włókien kolagenowych
ż� występująca np. w ścięgnie
ż� zbudowana z równolegle ułożonych pęczków włókien kolagenowych (kolagen typu I),
zatopionych w skąpej istocie podstawowej
ż� układ pęczków włókien nadaje tkance charakter uporządkowany
ż� między pęczkami włókien leżą nieliczne fibrocyty układające się w szeregi, nazywane
szeregami Ranviera
ż� fibrocyty posiadają skrzydełkowate wypustki, którymi wypełniają wolne przestrzenie
pomiędzy włóknami klejodajnymi  wyglądają one jak ciemniejsze linie na powierzchni
fibrocytów, rozmieszczone wzdłuż całego szeregu Ranviera w postaci grzebieni
ż� poszczególne pęczki włókien kolagenowych otoczone są luz
niejszą tkanką łączną, całe
ścięgno otaczają pęczki włókien kolagenowych o przebiegu okrężnym
ż� dominują włókna kolagenowe o regularnym układzie; nieliczne komórki
ż� różni się od włókien nerwowych brakiem przewężeń Ranviera, jednolitą budową włókien,
obecnością nielicznych jąder komórkowych.
11. Chrząstka szklista z wyrostka mieczykowatego mostka
ż� pokryta ochrzęstną z tkanki łącznej zbitej o układzie regularnym, w której znajdują się
fibroblasty, a na granicy komórki niezróżnicowane; ponadto w ochrzęstnej występują też
naczynia odżywiające chondrocyty i komórki mezenchymalne różnicujące się
w chondroblasty
ż� ochrzęstna kwasochłonna, istota podstawowa pod ochrzęstną zasadochłonna  im głębiej,
tym bardziej zasadochłonna (spłaszczone komórki)
ż� istota międzykomórkowa zbudowana z istoty podstawowej chrząstki barwiącej się
zasadochłonnie oraz z włókien kolagenowych typu II ułożonych nieregularnie, biegnących
w różnych kierunkach (niewidoczne na preparacie ze względu na inny współczynnik
załamania światła); istota międzykomórkowa skupia się wokół komórek, tworząc
zasadochłonnie wybarwione obszary  kule chondrytowe
ż� komórki  chondrocyty i zewnętrzne chondroblasty  występują pojedynczo lub po kilka
jako grupa izogeniczna (powstała z podziału jednej komórki)  leżą w jamkach ochrzęstnych
(istoty między komórkowej)
ż� chondrocyty o kształcie owalnym lub kulistym, z 1 lub 2 pęcherzykowatymi jądrami,
mniejsze na obwodzie (chrząstka młoda) i większe w środku (chrząstka stara)
ż� obecne także chondroklasty oraz bezpostaciowa istota podstawowa składająca się
z glikozaminoglikanów (siarczan chondroityny �� siarczan keratanu) i kwasu hialuronowego
12. Chrząstka włóknista z tarczki międzykręgowej
ż� charakterystyczne  jodełkowate uporządkowanie włókien kolagenowych (typ I)  włókna
zawsze są dobrze widoczne ( nie zamaskowane ), ułożone w regularne pęczki
ż� ubogokomórkowa  typowa jest dla tej tkanki niewielka liczba małych komórek 
pojedynczych chondrocytów, które umieszczone są w jamkach, biegnących zgodnie
z przebiegiem włókien
ż� chondrocyty rozproszone w różowo zabarwionej macierzy; komórki o kształcie kulistym lub
owalnym, z 1 lub 2 pęcherzykowatymi jądrami
ż� praktycznie brak grup izogenicznych
ż� liczne włókna kolagenowe typu I ułożone w równoległe pęczki; chondrocyty w jamkach
chrzęstnych, ograniczone pęczkami włókien
ż� istota podstawowa bezpostaciowa: proteoglikany i kwas hialuronowy; nieliczne
chondrocyty i chondroblasty
13. Chrząstka sprężysta z nagłośni
ż� widoczna gęsta sieć zbudowana z licznych włókien elastycznych i sprężystych , otaczająca
bardzo liczne jamki chrzęstne, w których znajdują się grupy izogeniczne chondrocytów
ż� chondrocyty w jamkach ochrzęstnych i istota międzykomórkowa słabiej rozwinięte
ż� słabo widoczne chondrocyty, wyraz
ne jamki
ż� chondrony najczęściej dwukomórkowe
ż� sieć włókien sprężystych wybarwionych na niebiesko rezorcyno-fuksyną i na wiśniowo
orceiną
ż� więcej chondrocytów w jamkach chrzęstnych niż w chrząstce włóknistej; dominują włókna
sprężyste, dość regularnie ułożone
14. Tkanka łączna zwarta blaszkowata
ż� obecne są blaszki kostne, ułożone koncentrycznie wokół kanałów naczyniowych  osteony 
blaszki te, zbudowane z kolagenu typu I wypełniają objętość tkanki, zapewniając jej dużą
wytrzymałość
ż� w środku osteonu tzw. kanał osteonu (dawniej kanał Haversa), zawierające przyżyciowo
włosowate naczynia krwionośne i nerw
ż� naczynia krwionośne poszczególnych osteonów łączą się dzięki bocznym odgałęzieniom,
które biegną w poprzek kości w kanałach Volkmanna
ż� na granicach przylegających do siebie blaszek kostnych znajdują się jamki kostne,
zawierające osteocyty (wypustki)
ż� od strony zewnętrznej pokryta blaszkami podstawowymi zewnętrznymi, a od strony jamy
szpikowej blaszkami podstawowymi wewnętrznymi
ż� kość pokryta jest okostną, zbudowaną z 2 warstw  zewnętrznej (tkanki łącznej zbitej, od
której odchodzą włókna zakotwiczające Sharpeya; wiele włókien kolagenowych, niewiele
komórek) i wewnętrznej (luz
niejszej, z naczyniami i komórkami osteogennymi, mogącymi
różnicować się w osteoblasty)
ż� istota międzykomórkowa zbudowana głównie z soli mineralnych (hydroksyapatyt). Osteoid
 kolagen typu I + macierz  organiczna substancja bezpostaciowa, białka niekolagenowe
(osteonektyna i osteokalcyna)
ż� najbardziej peryferyjna warstwa osteonu nie zawiera kanalików kostnych i jest uboga
we włókna kolagenowe (linia cementowa)
ż� poza blaszkami systemowymi (tworzącymi osteony) wyróżnia się blaszki:
międzysystemowe (wypełniają przestrzeń między osteonami), podstawowe zewnętrzne
(leżą w kilku warstwach pod okostną), podstawowe wewnętrzne (otaczają kość od strony
szpikowej)
ż� osteoblasty (kom. kościotwórcze)  okrągłe, pęcherzykowate jądro z wyraz
nym jąderkiem,
cytoplazma zasadowa, silnie rozwinięta RER i aparat Golgiego, wypustki; na powierzchni
zewnętrznej tworzących się blaszek kostnych
ż� osteocyty  w jamkach kostnych; spłaszczone; jądra o zbitej chromatynie; słabo rozwinięta
RER i aparat Golgiego, mało pęcherzyków wydzielniczych
ż� osteoklasty  duże i owalne; kilka/kilkanaście jąder; kwasochłonna cytoplazma; liczne
pęcherzyki hydrolazowe i lizosomy, mitochondria i polirybosomy; w zatokach erozyjnych
15. Krew - rozmaz
ż� komórki morfotyczne zanurzone w bezpostaciowym płynie  osoczu (wodny roztwór białek
 albuminy, globuliny, fibrynogenu; soli nieorganicznych, aminokwasów, cukrów, lipidów)
ż� rozróżnić możemy:
�� erytrocyty  okrągłe lub owalne komórki z centralnym przejaśnieniem, brak jądra, na
rozmazie wybarwione na czerwono, najliczniejsze; czasem mogą wykazywać odchylenia
w zakresie wielkości (anizocytoza) lub kształtu (poikilocytoza)
�� leukocyty, w skład których wchodzą granulocyty obojętno-, kwaso- i zasadochłonne oraz
limfocyty i monocyty
�� granulocyty obojętnochłonne  młode o jądrze pałeczkowatym, starsze o jądrze
segmentowanym; najliczniej występują 3 lub 4-segmentowe; charakteryzują się
obecnością wielu zasadochłonnych ziarnistości w kwasochłonnej cytoplazmie (ziarenka
swoiste oraz nieswoiste  azurofilne), są najliczniejsze z leukocytów
(50-75%)
�� granulocyty kwasochłonne  inaczej eozynofile, posiadają jedno, dwupłatowe,
 okularowate jądro, kwasochłonne ziarnistości (lizosomy); rzadkie (2-4%)
�� granulocyty zasadochłonne  inaczej bazofile, z jądrem 2- lub 3-płatowym; obecność
licznych zasadochłonnych ziarnistości obejmujących całą komórkę; najrzadsze (0,5-1%)
�� limfocyty  T i B posiadają 1 jądro, obejmujące całą komórkę i cytoplazmę w postaci
zasadochłonnego rąbka w pobliżu jądra
�� monocyty  największy element morfotyczny (2x większy od granulocytów),
z 1 fasolowatego lub nerkowatego kształtu jądrem, zasadochłonną cytoplazmą z licznymi
azurofilnymi lub kwasochłonnymi ziarenkami
�� między erytrocytami znalez
ć można fragmenty cytoplazmy megakariocytów 
trombocyty, których zadaniem jest zaczopowanie uszkodzonej ściany naczynia
i zahamowanie krwawienia w przypadku krwotoku
16. Szpik kostny - skrawek
ż� dzielimy szpik na przedział naczyniowy i hemopoetyczny  szpik naczyniowy tworzą
nieliczne tętnice i liczniejsze żyły, główne szerokie naczynia zatokowe szpiku; szpik
hemopoetyczny tworzy zaś tkanka łączna z różnymi formami rozwojowymi elementów
morfotycznych krwi
ż� pasma komórek tkanki łącznej siateczkowatej, zawierające gęsto upakowane, różnorodne
formy rozwojowe erytrocytów i granulocytów, pomiędzy którymi spotyka się liczne komórki
tłuszczowe
ż� licznie występujące, możliwe do jednoznacznego zróżnicowania megakariocyty  duże
komórki, wielojądrzaste, których kuliste jądra ułożone są w kształcie obręczy lub wieńca 
są to komórki macierzyste trombocytów powstających poprzez oderwanie się fragmentów
cytoplazmy
ż� również możliwe do zróżnicowania wśród różnych form erytro- i granulopoetycznych,
dzięki okrągłym, ciemno zabarwionym jądrom  normoblasty
ż� liczne naczynia włosowate szpiku są bardzo szerokie, mają postać zatok, ich śródbłonek
zbudowany jest z komórek płaskich, wytwarzających pory; brak błony podstawnej
ż� erytrocyty wytwarzane są w pobliżu naczyń zatokowych, bardziej dojrzałe formy położone
są bliżej śródbłonka
ż� od tarczycy szpik różni się tym, że w pęcherzykopodobnych strukturach, którymi w tym
przypadku są naczynia zatokowe, brak koloidalnej wydzieliny
ż� od ślinianek różni się brakiem komórek pęcherzykowych
17. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa w przekroju
podłużnym
ż� zbudowana z długich, cylindrycznych, nierozgałęzionych i wielojądrowych komórek 
włókien mięśniowych o zróżnicowanej średnicy, barwiących się silnie kwasochłonnie
ż� jądra leżą w obwodowej części sarkoplazmy, pod sarkolemą, otoczoną błoną podstawną 
towarzyszy im tkanka łączna z licznymi naczyniami włosowatymi
ż� barwienie hematoksyliną żelazistą uwidacznia prążkowanie, które jest wynikiem tego, że
miofibryla zbudowana jest z równoległe ułożonych miofilamentów cienkich i grubych
układających się w naprzemiennie powtarzające się prążki jasne I (izotropowe) i ciemne A
(anizotropowe)
ż� na sarkolemie, pod błoną podstawną znajdują się komórki satelitowe, dzięki którym włókna
mają zdolność do regeneracji
ż� każda miofibryla otoczona śródmięsną (tk. łączna właściwa luz
na, wł. kolagenowe,
siateczkowe, fibroblasty; naczynia włosowate, nerwy i naczynia krwionośne); pęczek 
omięsną (tk. łączna właściwa o zbitym utkaniu, wł. kolagenowe i siateczkowe; nieliczne
fibroblasty); a cały mięsień  namięsną (torebka z tk. łącznej właściwej zbitej, wł.
kolagenowe)
ż� pomiędzy włóknami - komórki tkanki łącznej
ż� włókna nie są rozgałęzione, ani spłaszczone, brak wstawek
ż� budowa sarkomeru: prążek graniczny Z, � prążka I (izotropowego, jasny), prążek A
(anizotropowy, ciemny; w jego połowie  prążek H, w części środkowej H  prążek M),
� prążka I. Prążki Z zawierają ą-aktyninę i desminę, miejsce zakotwiczenia miofilamentów
cienkich (końce + filamentów aktynowych)
ż� rozbudowana RER tworzy triady, kanaliki T na pograniczu prążka A i I;
sarkolema  liczne wgłobienia w postaci kanalików
18. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa w przekroju
poprzecznym
ż� włókna mięśnia (komórki mięśniowe) widoczne są jako nierówne, wieloboczne pole ze
spłaszczonymi bokami, którymi łączą się sąsiadujące ze sobą włókna
ż� jądra zgrupowane pod powierzchnią sarkolemy
ż� brak wstawek
ż� we włóknach widoczne są wyraz
ne miofibryle  składnik cytoplazmatyczny
ż� między włóknami znajdują się przegrody łącznotkankowe, które zawierają naczynia
krwionośne:
�� namięsna  otacza cały mięsień
�� omięsna  otacza pęczki mięśniowe
�� śródmięsna  otacza włókna mięśniowe
ż� poprzeczne prążkowanie nie jest widoczne  świadczy to o przekroju poprzecznym
19. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca
ż� istota międzykomórkowa, w skład której wchodzi tkanka łączna właściwa i blaszki
podstawne, otaczające miokardiocyty
ż� duża ilość naczyń krwionośnych w przestrzeni międzykomórkowej
ż� miokardiocyty ułożone zdecydowanie bardziej chaotycznie, mniej regularnie niż w mięśniu
szkieletowym
ż� komórki mięśnia sercowego są widlasto rozgałęzione, łączą się z sąsiednimi komórkami za
pośrednictwem bocznych anastomoz  wstawek, specyficznych dla serca (na preparacie
w przekroju podłużnym są to elementy ciemniejsze)
ż� linia połączenia wstawkowego na przekroju jest zygzakowata, gdyż w tym rejonie błony
komórkowe tworzą palczaste, zazębiające się wypustki
ż� obecną są 1-2 jądra, położone centralnie
ż� widoczne prążkowanie, które jest wynikiem tego, że miofibryla zbudowana jest z równoległe
ułożonych miofilamentów cienkich i grubych układających się w naprzemiennie
powtarzające się prążki jasne I (izotropowe) i ciemne A (anizotropowe); wewnątrz prążka I
wyraz
ne linie Z; mimo wszystko prążkowanie zdecydowanie mniej widoczne niż w mięśniu
szkieletowym
20. Włókna nerwowe izolowane
ż� preparat niebarwiony, utrwalony i wyczerniony osmem
ż� wybarwione na czarno nawinięte błony komórkowe lemocytów  osłonki mielinowe
ż� wyraz
ne przewężenia Ranviera (przerwy w osłonce mielinowej neurytów)
ż� możliwe do zauważenia, delikatne wcięcia Schmidta-Lantermanna, biegnące skośnie do osi
długiej neurytu  nacięcia te odpowiadają rozluz
nieniom w systemie koncentrycznie
ułożonych blaszek białkowo-lipidowych, które nie przerywają ciągłości komórek Schwanna
ż� włókno nerwowe funkcjonuje jako wypustka neuronu (aksony)
ż� w cytoplazmie: liczne mikrotubule i filamenty pośrednie (zgodnie z osią długą aksonu),
mitochondria, kanały SER, brak tigroidu
ż� od ścięgna różni się wyraz
nymi, jasnymi przerwami między osłonkami mielinowymi
(przewężenia Ranviera), brak włókien kolagenowych
21. Izolowane komórki nerwowe wielobiegunowe
ż� komórki o charakterystycznym nieregularnym gwiazdkowatym kształcie z bardzo licznymi
długimi wypustkami  cecha wskazująca na to, iż jest to komórka nerwowa
wielobiegunowa
ż� w obrębie komórki nerwowej wyróżniamy ciało komórkowe zawierające jądro (którego
w tym barwieniu nie widać) i znaczną część cytoplazmy, bardzo długie wypustki
cytoplazmatyczne (dendryty i akson)
ż� miejsce odejścia aksonu od ciała komórkowego to podstawa aksonu.
22. Zwój nerwowy rdzeniowy
ż� zwojem nerwowym nazywamy skupisko neuronów poza centralnym układem nerwowym
ż� otoczony łącznotkankową torebką (odpowiednik onerwia i nanerwia nerwów rdzeniowych;
tk. łączna właściwa)
ż� zrąb zwoju stanowi tkanka łączna wiotka (odpowiednik śródnerwia nerwów rdzeniowych),
otaczająca zwojowe komórki nerwowe, będące neuronami rzekomojednobiegunowymi
poprzedzielanymi pęczkami włókien nerwowych
ż� ciała komórkowe neuronów leżą głównie w części obwodowej, pod torebką
łącznotkankową; każde z nich oddaje jedną wypustkę ku środkowi zwoju, która następnie
rozdziela się na kształt litery T (na akson  włókno dośrodkowe i dendryt  włókno
odśrodkowe)
ż� ciało komórki zwojowej ma wyraz
ne, pęcherzykowate jądro, w cytoplazmie widoczne są zaś
liczne zasadochłonne ziarnistości
ż� ciało komórki zwojowej otoczone pojedynczą warstwą spłaszczonych komórek
satelitarnych (amficytów) o gwiaz
dzistym kształcie i przeplatających się wypustkach 
komórki te mają zwarte jądra, od zewnątrz otoczone są wytworzoną przez siebie blaszką
podstawną
ż� komórki satelitarne oddzielone są od komórek zwojowych szparą obkurczeniową
ż� w zwoju spotyka się też naczynia włosowate i fibrocyty
23. Zwój współczulny (anatomiczny)
ż� otoczone torebką łącznotkankową
ż� zrąb zwoju stanowi tkanka łączna wiotka, podtrzymująca komórki zwojowe
ż� komórki zwojowe mają wyraz
ne pęcherzykowe jądra i w znacznej ilości ciałka Nissla  są
komórkami gwiaz
dzistymi, wielobiegunowymi, mają liczne dendryty i jeden akson;
otoczone są komórkami glejowymi, zwane satelitarnymi
ż� komórki zwojowe w odróżnieniu od komórek w zwoju rdzeniowym nie leżą obwodowo
ż� oprócz komórek zwojowych w zwoju współczulnym znajdują się też komórki nerwowe
pająkowate  mniejsze od zwojowych, niecałkowicie pokryte komórkami satelitarnymi,
oddają liczne wypustki, tworzące synapsy z innymi komórkami pająkowatymi i z komórkami
zwojowymi
24. Pień nerwowy
ż� pień nerwowy  inaczej nerw obwodowy
ż� otoczony włóknistym nanerwiem (wł. kolagenowe i sprężyste, fibroblasty, naczynia
krwionośne)
ż� składa się z równolegle ułożonych pęczków włókien nerwowych  przestrzeń pomiędzy
nimi wypełnia onerwie, utworzone również przez tkankę łączną, zawierającą również liczne
naczynia krwionośne
ż� osłonki mielinowe wybarwione są czterotlenkiem osmu na czarno
ż� wewnątrz pęczka, poszczególne włókna poprzedzielane są siecią włókien kratkowych, która
nosi nazwę śródnerwia
ż� jądra fibrocytów, tworzących śródnerwie są ciemniejszego koloru
25. Kora móżdżku
ż� wyraz
nie, charakterystycznie pofałdowana struktura; składa się z 3 warstw: drobinowej,
zwojowej i ziarnistej
ż� warstwa drobinowa składa się z komórek gwiaz
dzistych małych (leżą na powierzchownej
części kory móżdżku, komórki wielowypustkowe, o charakterystycznych ciemnych jądrach
i wyraz
nych ciałkach Nissla) i komórek gwiaz
dzistych dużych (koszyczkowych  komórki
duże, dające wiele wypustek i leżące w wewnętrznej części warstwy drobinowej)
ż� warstwa zwojowa składa się z dużych komórek nerwowych (komórek zwojowych,
Purkinjego, gruszkowatych), pomiędzy którymi leżą liczne astrocyty, oddające wypustki
biegnące przez warstwę drobinową ku powierzchni kory móżdżku, gdzie tworzą graniczną
błonę glejową
ż� warstwa ziarnista obecna jest bardzo charakterystyczna na preparatach HE ze względu na
duże nagromadzenie się okrągłych, leżących blisko siebie komórek nerwowych 
w warstwie tej wyróżniamy komórki ziarniste małe, komórki ziarniste duże (Golgiego)
i komórki poziome
ż� zewnętrznie do kory móżdżku znajduje się opona miękka, wewnątrz zaś istota biała
móżdżku
26. Naczynia włosowate, tętniczki i żyły
ż� widoczne naczynia przed- i pozawłosowate łączą system tętniczo-żylny i naczynia
włosowate
ż� naczynia włosowate mają ścianę złożoną z komórek śródbłonka położonych na blaszce
podstawnej i perycytów  komórek przydanki o gwiaz
dzistym kształcie (macierzyste;
zawierają włókna kurczliwe i komórki żerne)
ż� tętniczka (arteriola) ma trójwarstwową budowę ściany  błonę środkową stanowi
pojedyncza warstwa mięśniówki gładkiej
ż� naczynia przedwłosowate (prekapilary) mają cienką ścianę zbudowaną z komórek
śródbłonka, położonych na błonie podstawnej  charakterystyczną cechą tych naczyń są
leżące na zewnątrz od błony podstawnej komórki mięśniowe gładkie o okrężnym przebiegu,
co daje efekt  krzyżowania się jąder miocytów gładkich z jądrami komórek śródbłonka
leżącymi wzdłuż długiej osi naczynia
ż� naczynia pozawłosowate (postkapilary) posiadają ciągłą warstwę perycytów i delikatny,
grubiejący łącznotkankowy mankiet
ż� w momencie, gdy łącznotkankowy mankiet staje się już wyraz
ny i pojawiają się w nim
miocyty gładkie, postkapilara przechodzi w żyłkę
ż� śródbłonek żyłek jest porowaty, blaszka podstawna nieciągła
27. Tętnica i żyła typu mięśniowego (pęczek naczyniowy)
ż� tętnica typu mięśniowego (średniego kalibru) ma średnicę 0,3-1 mm
ż� ściana tętnicy ma 3 warstwy: błonę zewnętrzną, środkową i wewnętrzną
�� błona wewnętrzna  składa się z śródbłonka położonego na błonie podstawnej
(komórki śródbłonka oddają tutaj wypustki dochodzące do miocytów gładkich błony
środkowej  połączenie neksus), warstwy pośredniej (złożonej z włókien
kolagenowych i miocytów gładkich) i blaszki sprężystej wewnętrznej (najgrubsza
warstwa błony wewnętrznej, złożona z włókien sprężystych o przebiegu okrężnym
i podłużnym; niewiele włókien kolagenowych. Włókna sprężyste po utrwaleniu dają
obraz pofałdowania powierzchni tętnicy  brak tego w żyle)
�� błona środkowa złożona jest z kilkudziesięciu warstw komórek mięśniowych gładkich,
ułożonych okrężnie; jest to najgrubsza warstwa ściany tętnicy. Między miocytami
znajduje się kolagen i elastyna. Na styku błony środkowej z błoną zewnętrzną występuje
blaszka sprężysta zewnętrzna (ostro odgraniczona od błony środkowej natomiast
rozpraszająca się w obrębie przydanki, zbudowana z dużej ilości włókien sprężystych)
�� błona zewnętrzna, utworzona z tkanki łącznej właściwej luz
nej z włóknami
kolagenowymi, nielicznymi sprężystymi oraz komórkami tkanki łącznej; zawiera
naczynia naczyń, zmielinizowane i niezmielinizowane włókna nerwowe współczulne
(w niektórych tętnicach także przywspółczulne)
ż� żyła (o szerszym świetle niż tętnica) ma cienką ścianę, składają się również z 3 warstw:
�� błona wewnętrzna  słabo wykształcona, blaszka sprężysta wewnętrzna nie powoduje
pofałdowania lub jest ono zdecydowanie słabsze
�� błona środkowa zdecydowanie cieńsza niż w tętnicach, o luz
niejszym utkaniu,
zbudowana z kilku pokładów włókien mięśniowych ułożonych w pęczki, przeplatane
włóknami kolagenowymi i sprężystymi; jej utkanie jest znacznie luz
niejsze niż w tętnicy
i zawiera więcej elementów łącznotkankowych
�� błona zewnętrzna jest najlepiej wykształconą warstwą, złożoną z tkanki łącznej
właściwej
ż� kryterium diagnostycznym jest budowa błony środkowej  w tętnicy występują gęste
pokłady mięśniówki gładkiej, podczas gdy w żyle pokłady te są luz
niejsze, występuje więcej
elementów łącznotkankowych takich jak włókna kolagenowe czy sprężyste
ż� dodatkowym kryterium diagnostycznym jest wyraz
ność błony sprężystej wewnętrznej  jej
pofałdowanie po utrwaleniu jest zdecydowanie wyraz
niejsze w tętnicy
ż� w żyłach występują zdwojenia blaszki sprężystej wewnętrznej tworzące parzyste zastawki
żylne, w tętnicach typowych błona ta jest natomiast bardziej wyraz
na i tworzy pofałdowanie
ż� Żyły mają znacznie bardziej rozbudowaną przydankę.
cecha tętnica żyła
Grubość ściany Większa Mniejsza
Podział na warstwy Wyraz
ny Zatarty
Najgrubsza warstwa Media Przydanka
Włókna i blaszki sprężyste Liczne Nieliczne
Błona mięśniowa lub
Komórki mięśniowe i włókna
Budowa medii blaszki sprężyste i komórki
kolagenowe
mięśniowe
Komórki mięśniowe w intimie i
Rzadko Często
przydance
Naczynioruchowe włókna w
Liczne Nieliczne
przydance
Zastawki Brak Niekiedy obecne
Różnorodność budowy Mniejsza Większa
28. Aorta
ż� aorta zaliczana jest do tętnic typu sprężystego, czyli o dużym kalibrze (powyżej 1 mm)
ż� makroskopowo widać preparat o kształcie koła, koloru czerwonego, z bardzo wyraz
nym
światłem
ż� mikroskopowo możemy rozpoznać 3 ściany, od strony zewnętrznej:
�� łącznotkankowa przydanka (znajdować się mogą w niej naczynia naczyń; dużo włókien
kolagenowych, niewiele sprężystych)
�� najgrubsza błona środkowa, w której skład wchodzą błony sprężyste zbudowane
z elastyny i w której widoczne są otworki  błony okienkowate, pomiędzy którymi
znajdują się miofibroblasty
�� błona wewnętrzna, składająca się z wyściełającego śródbłonka, położonego na błonie
podstawnej
ż� charakterystyczny dla aorty, jak i ogólnie wszystkich tętnic typu sprężystego jest zasadniczo
brak mięśniówki
ż� specyficzne barwienie fuksyną ma na celu uwidocznić szczególnie włókna sprężyste
29. Węzeł chłonny
ż� makroskopowo preparat o kształcie fasolowatym, koloru fioletowego, o pełnej, pozbawionej
światła strukturze
ż� węzeł otoczony jest łącznotkankową torebką, w której znalez
ć można miejsca, gdzie
znajdowały się naczynia limfatyczne doprowadzające; torebka wnika w miąższ w postaci
beleczek, dzieląc węzeł na nisze
ż� zrąb narządu zbudowany z tkanki łącznej siateczkowatej, w dużej części gęsto zasiedlonej
przez limfocyty  obszary nie zasiedlone przez limfocyty tworzą zatoki limfatyczne, czyli
drogi przepływu chłonki (na preparacie widoczne jako różowe pola, otoczone przez
fioletowo zabarwione limfocyty)
ż� możliwe do rozróżnienia są 3 warstwy węzła chłonnego  kora, część przykorowa i rdzeń
ż� w warstwie korowej charakterystyczne są grudki limfatyczne pierwotne i wtórne
z środkiem namnażania (jaśniejsza część grudki) i środkiem zagęszczenia (ciemniejsza,
obwodowa część grudki)
ż� pomiędzy warstwą korową i przykorową nie ma wyraz
nej granicy  wyznaczają ją właśnie
grudki chłonne
ż� pas przykorowy tworzy utkanie limfatyczne rozproszone (brak grudek chłonnych!)
ż� środkową część zrębu stanowi rdzeń, do którego we wnęce powinny dochodzić naczynia 
odprowadzające, tętnica oraz żyła
ż� w części rdzennej znajdują się charakterystyczne plazmocyty; zatoki rdzenne
z charakterystycznym wysokim śródbłonkiem, liczne pasma gęsto ułożonych komórek
immunologicznie kompetentnych
30. Migdałek podniebienny
ż� pokryty nabłonkiem wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym, który zagłębia się,
wytwarzając charakterystyczne, rozgałęzione krypty z licznymi grudkami chłonnymi
wtórnymi
ż� nabłonek migdałka w następstwie przenikania limfocytów zredukowany do 2 lub 3 warstw
 w wyniku tego podstawne warstwy nabłonka są rozluz
nione i zmieniają się
w siateczkowate pasmo (siateczkę nabłonkową)
ż� krypty migdałka i utkanie limfatyczne w postaci pojedynczej warstwy grudek chłonnych
tworzy mieszek  migdałek podniebienny zbudowany jest właśnie z 10-20 mieszków
oddzielonych odchodzącymi od torebki łącznotkankowej przegrodami łącznotkankowymi
(migdałek ten jako jedyny zawiera torebkę łącznotkankową)
ż� zrąb migdałka tworzy tkanka łączna siateczkowata  brak w niej naczyń krwionośnych,
występują jednak naczynia limfatyczne, otaczające grudki chłonne
ż� poniżej utkania limfatycznego migdałka znajdować się może pasmo mięśniówki
szkieletowej, otaczającej zagłębienie migdałka
ż� w odróżnieniu od pozostałych migdałków występuje tutaj torebka łącznotkankowa,
w odróżnieniu zaś od pozostałych narządów limfatycznych występują tutaj struktura
nabłonkowa i krypty
31. Śledziona
ż� pokryta torebką łącznotkankową, która wnika do narządu w postaci beleczek, które tworzą
rusztowanie narządu
ż� pod torebką grudki chłonne  ciałka Malphiniego  z wyraz
nym centrum namnażania,
w którym zlokalizowane są limfocyty B
ż� wnętrze narządu zajmuje tkanka łączna siateczkowata
ż� 2 typy utkania w obrębie zrębu  miazga czerwona i biała
ż� miazgę czerwoną tworzy sieć komórek o typie fibrocytów, rozpiętych na licznych włóknach
oraz osiadłe makrofagi; w oczkach tkanki siateczkowatej występują wszystkie elementy
morfotyczne krwi; podstawowym składnikiem miazgi czerwonej są zatoki śledzionowe,
których anastomozy nadają miazdze czerwonej strukturę gąbczastą (stąd na przekroju
miazga czerwona widoczna jest w formie pasm zwanych sznurami śledzionowymi)
ż� zatoki śledzionowe zbudowane są z komórek pręcikowych, których jądra wpuklają się do
ściany zatoki
ż� miazga biała skupiona jest wokół tętnic centralnych, które na całej długości otoczone są
pochewką limfoidalną typu rozproszonego (okołonaczyniowa pochewka limfatyczna PALS);
z pochewkami limfoidalnymi związane są grudki chłonne uwypuklające się bocznie
w stosunku do tętnicy centralnej
ż� najistotniejsze diagnostyczne są: brak podziału na część korową i rdzenną, brak zatok
brzeżnych oraz występowanie miazgi białej i czerwonej.
32. Grasica
ż� otoczona torebką łącznotkankową, która wnika w głąb miąższu, oddając przegrody
łącznotkankowe
ż� przegrody łącznotkankowe dzielą narząd, jednak dzieje się to tylko w części zewnętrznej 
stąd budowa grasicy jest pseudozrazikowa; wspólna dla całego narządu część centralna
nosi nazwę pnia grasicy
ż� w każdym zraziku występuje część korowa (silnie się barwiąca, ze względu na bogactwo
limfocytów, a konkretniej tymocytów  im głębiej w korę, tym limfocyty mniejsze),
otaczająca centralnie położoną część rdzenną (zawiera ona znacznie mniej limfocytów,
zdecydowanie więcej zaś słabo barwliwych komórek nabłonkowych)
ż� brak grudek chłonnych
ż� zrąb grasicy zbudowany jest z komórek nabłonkowych rozciągniętych na kształt sieci
(stąd grasica nazywana jest narządem limfatyczno-nabłonkowym)
ż� wyróżniamy następujące komórki nabłonkowe:
�� gwiaz
dziste (nabłonkowo-siateczkowe)  najliczniejsze, tworzące sieć desmosomalną
�� barierowe  spłaszczone, oddzielające tkankę łączną i naczynia krwionośne od utkania
nabłonkowo-limfatycznego
�� ciałka Hassala  struktury charakterystyczne, występujące tylko w części rdzennej,
zbudowane z koncentrycznie ułożonych, spłaszczonych komórek nabłonkowych
ż� w okresie adolescencji u człowieka grasica ulega inwolucji czyli zastąpieniu części komórek
przez tkankę tłuszczową
33. Migdałek gardłowy
ż� pokryty nabłonkiem wielorzędowym walcowatym urzęsionym z widocznymi
komórkami kubkowymi (jaśniejsze pola)
ż� w nabłonku znajdują się ponadto komórki M (pofałdowane na powierzchni), które są
miejscem przenikania wirusów
ż� zrąb migdałka stanowi tkanka łączna siateczkowata
ż� miąższ zbudowany z grudek limfatycznych i limfocytów, leżących między nimi
ż� nie posiada torebki, ani krypt  wpuklenia nabłonka tworzą jedynie rowki
ż� brak naczyń chłonnych doprowadzających
ż� diagnostyka różnicująca narządów limfatycznych
węzły
cecha migdałki grasica śledziona
chłonne
nabłonek + - - -
torebka łącznotkankowa - * + + +
podział na korę i rdzeń - + + -
zatoka brzeżna - + - -
ciałko Hassala - - + -
grudki chłonne + + - -
* migdałek podniebienny posiada torebkę (wykształconą z występującej pod nabłonkiem
błony śluzowej, tk. łączna wiotka)
34. Przysadka mózgowa
ż� pokryta łącznotkankową torebką z tkanki łącznej luz
nej
ż� składa się z części gruczołowej i nerwowej
ż� część gruczołową (płat przedni) różnicujemy na część przednią, pośrednią i guzową
�� część przednia  jej zrąb zbudowany jest z tkanki łącznej właściwej wiotkiej,
zawierającej liczne włókna srebrnochłonne oraz naczynia włosowate typu okienkowego;
składa się z kilku rodzajów komórek: chromofobnych (drobne komórki
o niewybarwionej i pozbawionej ziarnistości cytoplazmie, z okrągłymi jądrami),
chromofilnych (mają okrągłe jądro, położone ekscentrycznie  wyróżniamy w zależności
od ziarnistości komórki kwasochłonne barwiące się na czerwono, takie jak somatotropy
czy mammotropy oraz komórki zasadochłonne barwiące się na niebiesko, jak
gonadotropy, kortykotropy i tyreotropy)
�� część pośrednia  o zwartej strukturze, brak naczyń krwionośnych, zbudowana
w pewnej części z cyst wypełnionych koloidem (cysty Rathkiego); ponadto występują
w niej komórki zrębowe i nieliczne komórki mukoidalne zawierające peptydy
�� część guzowa  otacza na kształt kołnierza trzon lejka, dobrze ukrwiona, tu również
występują grupy komórek chromofilnych i -fobnych
ż� część nerwowa  stanowi część podwzgórza mózgowego; zbudowana z bezmielinowych
aksonów komórek nerwowych i komórek glejowych  pituicytów (odmiana astrocytów);
można w niej wyróżnić:
�� wyrostek lejkowaty  zawiera zakończenia aksonów komórek nerwowych (komórki
neurosekretoryczne) z jądra nadwzrokowego i przykomorowego podwzgórza,
z ziarnami wydzielniczymi  zakończenia te mają na preparatach wygląd
zasadochłonnych wysp, nazywanych ciałkami Herringa
�� szypuła  podobnie jak wyrostek lejkowaty, zbudowana z aksonów, zawiera ciałka
Herringa
�� wyniosłość pośrodkowa
35. Nadnercze
ż� charakterystyczny kształt wydłużonego trójkąta (czapki napoleońskiej, trójlistnej
koniczyny)
ż� narząd pokryty torebką łącznotkankową
ż� 2 główne części narządu: żółto zabarwiona kora i czerwono-brunatny rdzeń
ż� w korze występują 3 warstwy:
�� kłębkowata  wstępują w niej komórki, zgrupowane w gniazda, arkady; komórki
położone bliżej torebki słabo zróżnicowane
�� pasmowata  komórki układają się w równoległe pasma
�� siatkowata  warstwa najsilniej wybarwiona, komórki tworzą krzyżujące się pasma
między nimi (przeplatająca się sieć), występują tutaj też szerokie naczynia krwionośne
ż� w rdzeniu znajdują się komórki chromochłonne i zwojowe, widoczne są też przekroje żył
z grubymi ścianami
36.Tarczyca
ż� gruczoł o budowie pęcherzykowej, objęty torebką łącznotkankową
ż� zrąb narządu stanowi tkanka łączna luz
na
ż� miąższ składa się z pęcherzyków i leżących obwodowo komórek C
ż� pęcherzyki utworzone przez nabłonek jednowarstwowy sześcienny zbudowany
z tyreocytów (pęcherzyki aktywne)i nabłonek jednowarstwowy płaski (tkanka
spoczynkowa)  w szczytowej części nabłonka znajdują się kwasochłonne pęcherzyki
wydzielnicze
ż� w pęcherzykach znajduje się żel koloidowy, w którego skład wchodzi tyreoglobulina
ż� w zrębie liczne naczynia włosowate typu zatokowego
ż� brak dróg wyprowadzających
37.Skóra nieowłosiona
ż� składa się z naskórka i skóry właściwej leżącej na tkance podskórnej
ż� naskórek zbudowany z nabłonka wielowarstwowego rogowaciejącego utworzonego
przez keratynocyty układające się w 5 warstw: podstawną (1 warstwa komórek, barwi się
zasadochłonnie ze względu na rybosomy; kom dzielące się na błonie podstawnej), kolczystą
(kilka warstw komórek wielobocznych, również barwi się zasadochłonnie), ziarnistą (3-5
pokładów spłaszczonych komórek; zawierają ziarna z cytokeratynami), jasną (niestała,
tylko w grubych naskórkach i w czerwieni wargi) i zrogowaciałą (łuseczki rogowe;
keratynocyty wypełnione masą rogową)
ż� między keratynocytami warstwy podstawnej występują melanocyty (o kształcie
gwiaz
dzistym) i komórki dendrytyczne (Langerhansa)
ż� zrogowaciała część nabłonka silnie kwasochłonna
ż� na wolnej powierzchni naskórka odrywające się łuseczki rogowe
ż� skóra właściwa zbudowana z tkanki łącznej właściwej, składa się z dwóch warstw:
brodawkowej (tworzącej wpuklenia do naskórka; zawiera kom immunologicznie
kompetentne) i siateczkowatej (tk. łączna właściwa zbita o nieregularnym utkaniu)
ż� zawiera liczne naczynia krwionośne, gruczoły oraz receptory czuciowe
ż� brak gruczołów łojowych, występują za to gruczoły potowe
ż� tkanka podskórna  tkanka tłuszczowa żółta, podzielona przez tk. łączną na zraziki  romby
Langera. Ciałka Vatera-Paciniego
38. Skóra owłosiona
ż� składa się z cienkiej warstwy zrogowaciałego naskórka (nabłonek wielowarstwowy płaski
rogowaciejący), skóry właściwej i tkanki podskórnej
ż� naskórek tworzy wpuklenia do skóry właściwej i tkanki podskórnej tworząc mieszki
włosowe
ż� obecne są mniej lub bardziej widoczne włosy, składające się z łodygi wystającej ponad
naskórek i korzenia umieszczonego w nabłonkowym mieszku włosowym
ż� w skórze właściwej przebiegają włókna miocytów gładkich tworzące mięsień przywłośny
ż� gruczoł łojowy znajdujący się kącie mięśnia przywłośnego (skurcz tego mięśnia powoduje
wyciśnięcie wydzieliny)
ż� liczne gruczoły potowe oraz naczynia krwionośne
ż� brodawka włosa  wpuklenie tkanki łącznej do mieszka włosowego
39. Język - budowa ogólna
ż� narząd o budowie mięśniowo-łącznotkankowej
ż� pokryty na górnej powierzchni błoną śluzową, tworzącą liczne uwypuklenia  tzw. brodawki
ż� widoczne brodawki nitkowate, charakterystycznie spiczasto zakończone i wygięte w stronę
gardłową
ż� pod warstwą błony śluzowej przeciska się warstwa łącznotkankowa (rozcięgno języka)
ż� pod warstwą łącznotkankową znajduje się charakterystyczna mięśniówka szkieletowa
języka, na którą składają się 4 mięśnie - mięsień podłużny górny; mięsień poprzeczny,
mięsień pionowy i mięsień podłużny dolny  pomiędzy mięśniami również przeciska się
tkanka łączna luz
na śródmięsnej i omięsnej
ż� na dolnej powierzchni błona śluzowa gładka, mająca wielowarstwowy nabłonek
nierogowaciejący
ż� w tkance łącznej znalez
ć można naczynia krwionośne
40. Język - brodawki liściaste
ż� uwypuklenia błony śluzowej pokryte nabłonkiem wielowarstwowym płaskim
nierogowaciejącym (z cienką warstwą rogową)
ż� boczne powierzchnie brodawek obfitują w wypustki, będące kubkami smakowymi
ż� charakterystyczny kształt brodawek w przekroju poprzecznym  w każdej brodawce
pierwotnej znajdują się 3 brodawki wtórne, przybierające kształt trójpłatkowego liścia
(stąd nazwa)
ż� poszczególnie brodawki oddzielają rowki
ż� mogą im towarzyszyć leżące pod nimi gruczoły produkujące wydzielinę surowiczą
41. Ślinianka podżuchwowa
ż� gruczoł o budowie pęcherzykowo-cewkowej
ż� torebka i zrąb utworzony z tkanki łącznej
ż� w zrębie liczne limfocyty i naczynia krwionośne
ż� miąższ składa się z komórek surowiczych (80% masy narządu) i komórek śluzowych (5%
masy narządu) oraz przewodów wyprowadzających
ż� komórki surowicze tworzą pęcherzyki, zaś komórki śluzowe cewki
ż� pojedyncze komórki surowicze lub ich grupy tworzące półksiężyce surowicze
(Gianuzziego)
ż� ściana pęcherzyków surowiczych zbudowana jest z 1 warstwy piramidalnych komórek
surowiczych z kulistym jądrem położonym centralnie i zasadochłonną cytoplazmą,
w wierzchołkowych częściach komórek znajdują się kwasochłonne ziarna zymogenu 
pęcherzyki mają nieregularne, szczelinowate światło
ż� ściana cewek zbudowana jest z 1 warstwy komórek sześciennych, o szerokim świetle 
cytoplazma komórek jest bardzo jasna, ziarna wydzielnicze mucynogenu są bardzo liczne
w części przyszczytowej, spychają jądro ku podstawie, które z tego powodu jest owalne
ż� przewody wyprowadzające składają się z wstawki (nabłonek sześcienny) i przewodów
prążkowanych (nabłonek sześcienny bądz
częściej walcowaty)
ż� dookoła części wydzielniczych komórki mioepitelialne
42. Ślinianka przyuszna
ż� gruczoł surowiczy o budowie pęcherzykowej
ż� torebka i zrąb utworzony z tkanki łącznej
ż� w zrębie dużo limfocytów i komórek plazmatycznych, naczynia krwionośne
ż� bardzo charakterystyczne, liczne komórki tłuszczowe
ż� miąższ utworzony z części wydzielniczych gruczołów (pęcherzyków surowiczych)
i przewodów wyprowadzających
ż� ściana pęcherzyków surowiczych zbudowana jest z 1 warstwy piramidalnych komórek
surowiczych z kulistym jądrem położonym centralnie i zasadochłonną cytoplazmą, obfita
w RER, w wierzchołkowych częściach komórek znajdują się kwasochłonne ziarna zymogenu
 pęcherzyki mają nieregularne, szczelinowate światło
ż� pęcherzyki otoczone są komórkami mioepitelialnymi
ż� przewody wyprowadzające składają się z wstawki (nabłonek sześcienny) i przewodów
prążkowanych (nabłonek sześcienny bądz
częściej walcowaty)  przeważają przewody
prążkowane
43. Ślinianka podjęzykowa
ż� gruczoł o budowie cewkowo-pęcherzykowej
ż� w preparacie widoczne nagromadzenia komórek śluzowych (60%, cewki) oraz
surowiczych (30%, pęcherzyki) oraz przekroje przewodów wyprowadzających
ż� ściana cewek zbudowana jest z 1 warstwy komórek sześciennych, o szerokim świetle 
cytoplazma komórek jest bardzo jasna, ziarna wydzielnicze mucynogenu są bardzo liczne
w części przyszczytowej, spychają jądro ku podstawie, które z tego powodu jest owalne
ż� ściana pęcherzyków surowiczych zbudowana jest z 1 warstwy piramidalnych komórek
surowiczych z kulistym jądrem położonym centralnie i zasadochłonną cytoplazmą,
w wierzchołkowych częściach komórek znajdują się kwasochłonne ziarna zymogenu 
pęcherzyki mają nieregularne, szczelinowate światło
ż� przewody wyprowadzające zbudowane z komórek nabłonka jednowarstwowego
sześciennego, typowe komórki pompujące jony - kwasochłonna cytoplazma
ż� w preparacie widoczne także pierścienie (półksiężyce surowicze )Gianuzziego - komórki
surowicze nakładające się na cewki
ż� widoczna, zdecydowana przewaga cewek nad pęcherzykami w całym preparacie pozwala
wnioskować, iż jest to gruczoł o charakterze mieszanym śluzowo- surowiczym, co wskazuje
jednoznacznie na śliniankę podjęzykową
44. Przełyk
ż� widoczny przekrój przez narząd rurowy
ż� łatwo dostrzegalna czterowarstwowość ściany, którą budują  błona śluzowa, podśluzowa,
mięśniowa oraz przydanka  budowa taka charakterystyczna jest dla przewodu
pokarmowego
ż� błona śluzowa zbudowana jest z nabłonka wielowarstwowego płaskiego
nierogowaciejącego oraz łącznotkankowej błony śluzowej  nabłonek ten w przewodzie
pokarmowym występuje jedynie w przełyku i dalszej części odbytnicy
ż� błona śluzowa wyraz
nie pofałdowana, światło tego narządu rurowego jest dość
szczelinowate, charakterystycznie gwiazdkowate
ż� na granicy błony śluzowej i podśluzowej znajduje się cienkiej grubości pokład komórek
mięśniowych gładkich  blaszka mięśniowa śluzówki
ż� w błonie podśluzowej widoczne są gruczoły śluzowe (surowiczo-śluzowe, cewkowo-
pęcherzykowe), z komórkami o spłaszczonych jądrach położonych w podstawnych częściach
komórki
ż� błona mięśniowa gruba, dostrzegalne 2 warstwy mięśni- wewnętrznie warstwa jest
najczęściej ułożona okrężnie, zewnętrzna warstwa zaś  podłużnie
ż� w górnej części przełyku mięśniówka mięśni poprzecznie prążkowanych  cecha
charakterystyczna dla przełyku
ż� najbardziej zewnętrznie dostrzegalna jest warstwa tkanki łącznej właściwej, budująca
przydankę
ż� cieńsza warstwa mięśniowa niż w nasieniowodzie, brak wypustek błony śluzowej jak
w jajowodzie
ż� obecne gruczoły przełykowe
45. Gruczoły dna żołądka
ż� łatwo dostrzegalna czterowarstwowość ściany, którą budują  błona śluzowa, podśluzowa,
mięśniowa oraz błona surowicza  budowa taka charakterystyczna jest dla przewodu
pokarmowego
ż� w błonie śluzowej widoczne są bardzo liczne cewkowe gruczoły (składające się z dna, szyjki
i ujścia) - widoczne są także dołki na szczytowej powierzchni błony śluzowej
(charakterystyczna cecha pofałdowania żołądka)
ż� bardzo liczne (zwłaszcza w szyjce i dnie gruczołów) komórki o zasadochłonnej cytoplazmie,
owalnych jądrach i licznych pęcherzykach wydzielniczych  komórki główne gruczołów
żołądka (zajmują szczególnie dolną 1  1/3 gruczołu)
ż� występujące w szyjce gruczołów komórki o kwasochłonnej cytoplazmie (typowe komórki
pompujące jony)  komórki okładzinowe
ż� obecne są także komórki śluzowe
ż� charakterystyczny skład komórkowych gruczołów pozwala stwierdzić, iż są to gruczoły dnia
żołądka
ż� widoczne przy gruczołach dołki, zajmujące od 1/5 do 1/4 błony śluzowej są dołkami
żołądkowymi, na których ujście mają właśnie te przewody  nabłonek pokrywający dołki
żołądkowe jest nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym śluzowo zmienionym
46. Dwunastnica
ż� łatwo dostrzegalna czterowarstwowość ściany, którą budują  błona śluzowa, podśluzowa,
mięśniowa oraz przydanka  budowa taka charakterystyczna jest dla przewodu
pokarmowego
ż� w błonie śluzowej widoczne, wyraz
nie wykształcone uwypuklenia  kosmki, oraz wgłobienia
nabłonka do błony śluzowej właściwej  krypty
ż� kosmki są charakterystycznym elementem części przewodu pokarmowego, jakim jest jelito
cienkie
ż� komórki Panetha na dnie krypt  kontrolują one florę bakteryjną
ż� nabłonek charakterystyczny dla przewodu pokarmowego  jednowarstwowy walcowaty
(enterocyty + rąbek szczoteczkowy, kom. kubkowe i mukocyty, kom. endokrynowe)
ż� w błonie podśluzowej liczne gruczoły (gruczoły Brunnera) składające się z komórek
śluzowych (jasna cytoplazma, spłaszczone jądro w podstawnej części komórki) i pewnej
liczby komórek surowiczych (zasadochłonna cytoplazma, okrągłe jądro w środkowej części
komórki), rozrzucone w tkance łącznej właściwej  (obecność gruczołów w błonie
podśluzowej jest charakterystyczna dla dwunastnicy)
ż� błona mięśniowa układająca się charakterystycznie dla układu pokarmowego  wewnętrzna
warstwa okrężnie, zewnętrzna podłużnie
ż� najbardziej zewnętrzną częścią warstwą ściany jest przydanka, zbudowana z tkanki łącznej
właściwej
47. Jelito czcze
ż� łatwo dostrzegalna czterowarstwowość ściany, którą budują  błona śluzowa, podśluzowa,
mięśniowa oraz przydanka  budowa taka charakterystyczna jest dla przewodu
pokarmowego
ż� w błonie śluzowej widoczne, wyraz
nie wykształcone uwypuklenia  kosmki, oraz
wgłobienia nabłonka do błony śluzowej właściwej  krypty; kosmki są jednak tutaj wyższe,
bardziej smukłe
ż� kosmki są charakterystycznym elementem części przewodu pokarmowego, jakim jest jelito
cienkie
ż� nabłonek charakterystyczny dla przewodu pokarmowego  jednowarstwowy walcowaty
ż� błona podśluzowa  zbudowana z tkanki łącznej właściwej, brak w niej gruczołów typowych
dla dwunastnicy
ż� błona śluzowa i podśluzowa tworzą okrężne uwypuklenia, zwane fałdami Kertringa
ż� błona mięśniowa układająca się charakterystycznie dla układu pokarmowego  wewnętrzna
warstwa okrężnie, zewnętrzna podłużnie
ż� najbardziej zewnętrzną część ściany stanowi błona surowicza zbudowana z tkanki łącznej
właściwej, pokrytej nabłonkiem surowiczym  mesothelium
ż� brak obfitego utkania limfoidalnego GALT (brak licznych limfocytów naciekających błonę
śluzową i podśluzową), charakteryzującego jelito kręte
ż� jedynym fragmentem jelita, który charakteryzuje się tymi czynnikami jest jelito czcze
ż� w porównaniu do dwunastnicy ma wyższe i smukłe kosmki z większą liczbą komórek
kubkowych, brak gruczołów Brunnera, szczególnie liczne i wysokie fałdy błony śluzowej
i podśluzowej, pokryte otrzewną
48. Jelito kręte
ż� łatwo dostrzegalna czterowarstwowość ściany, którą budują  błona śluzowa, podśluzowa,
mięśniowa oraz przydanka  budowa taka charakterystyczna jest dla przewodu
pokarmowego
ż� w błonie śluzowej widoczne, wyraz
nie wykształcone uwypuklenia  kosmki, oraz
wgłobienia nabłonka do błony śluzowej właściwej  krypty; kosmki są tutaj rzadkie, niskie,
szerokie
ż� kosmki są charakterystycznym elementem części przewodu pokarmowego, jakim jest jelito
cienkie
ż� nabłonek charakterystyczny dla przewodu pokarmowego  jednowarstwowy walcowaty
ż� w błonie śluzowej widoczne liczne limfocyty rozproszone w nabłonku i tkance łącznej
właściwej
ż� w błonie podśluzowej tkanka łączna właściwa luz
na
ż� wyraz
nie widoczne grudki limfatyczne tworzące kępki Peyera
ż� nacieczenie limfoidalne błony śluzowej i podśluzowej  utkanie limfoidalne jelita GALT 
jednoznacznie wskazuje na jelito kręte
ż� błona mięśniowa układająca się charakterystycznie dla układu pokarmowego  wewnętrzna
warstwa okrężnie, zewnętrzna podłużnie
ż� najbardziej zewnętrzną część ściany stanowi błona surowicza zbudowana z tkanki łącznej
właściwej, pokrytej nabłonkiem surowiczym  mesothelium
49. Listewka zębowa
ż� widoczne zgrubienie ektodermy powstałe z rozplenienia nabłonka ektodermalnego
(pod względem morfologicznym jest to nabłonek wielowarstwowy płaski) - zgrubienie to
wpukla się w podścielisko mezenchymatyczne
ż� widoczny fałd zwany pierwotną listewką zębową - preparat przedstawia zatem listewkę
zębową
ż� w bezpośrednim sąsiedztwie komórek ektodermalnych widoczne zagęszczenie
mezenchymy, z którego powstanie brodawka zębowa
ż� listewki zębowe wykształcają narząd szkliwotwórczy (ameloblasty, kom. sześcienne, kom.
gwiaz
dziste, jednowarstwowy nabłonek na błonie podstawnej); mezenchyma przylegająca
do listewek przekształca się w brodawki zębowe (powstaje z nich zębina, cement i miazga)
ż� pod nabłonkiem leży mezenchyma z komórkami neuromezenchymalnymi (grzebienie
nerwowe); kom neuromezenchymalne tworzą 10 skupisk w łuku żuchwy i 10 w linii kości
szczękowych (indukują proliferację nabłonka, który wrasta w mezenchymę)
ż� 3 stadia rozwoju zawiązka zęba (listewki zębowej): stadium pączka, czapeczki, dzwonu
50. Dziąsło
ż� jest to część błony śluzowej jamy ustnej pokrywającej wyrostki zębodołowe i otaczającej
szyjkę zęba
ż� błona śluzowa pokryta nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym
(na wysokości szyjki zęba styka się on ze szkliwem tworząc szczelne połączenia  komórki
nabłonka mają liczne hemidesmosomy)
ż� w warstwie właściwej błony śluzowej utkanie limfatyczne MALT, liczne włókna kolagenowe
pochodzące od ozębnej (zakończenia więzadeł: cementowo-dziąsłowego i szczękowo-
dziąsłowego)
ż� charakterystyczna bladość dziąsła spowodowana brakiem błony podśluzowej i słabym
unaczynieniem blaszki właściwej błony śluzowej
ż� blaszka właściwa: tk. łączna zbita o regularnym układzie wł. kolagenowych (zakończenia
więzadeł); między pęczkami kolagenu  tkanka łączna mniej zbita + mastocyty
51. Ząb  przekrój podłużny
ż� zbudowany z korony oraz korzenia zęba, granicą jest szyjka zęba; wewnątrz korony znajduje
się komora zęba, przechodząca w obrębie korzenia w kanał zęba  całość to jama zębowa
ż� większość korony oraz korzenia zbudowana jest z zębiny, wybarwionej hematoksyliną
ż� część koronowa zębiny pokryta szkliwem, którego brak na preparacie, ze względu na jego
wypłukanie i odwapnienie
ż� część korzeniowa pokrywa cementem bezkomórkowym, w dolnej części komórkowym
(cementocyty z dużą ilością wypustek, włókna Sharpeya  kolagen)
ż� główną masę zęba stanowi zębina (twardy, zmineralizowany składnik zęba z licznymi
włóknami kolagenowymi ułożonymi równolegle do powierzchni zębiny)
ż� miazgę stanowi tkanka łączna galaretowata, której na preparacie również brak
ż� zębina z kanalikami zębiny i wypustkami zębinowymi odontoblastów (leżą na pograniczu
zębiny i miazgi), widoczne przestrzenie międzykuliste w zębinie (rejony
niezmineralizowanej istoty organicznej)
52. Jelito grube
ż� łatwo dostrzegalna czterowarstwowość ściany, którą budują  błona śluzowa, podśluzowa,
mięśniowa oraz błona surowicza  budowa taka charakterystyczna jest dla cewy
pokarmowej
ż� cechą charakterystyczną dla tego preparatu jest zanik kosmków i fałdów okrężnych, co
jednoznacznie wskazuje na jelito grube
ż� obecne długie krypty jelitowe
ż� nabłonek charakterystyczny dla przewodu pokarmowego  jednowarstwowy walcowaty
(za wyjątkiem części odbytniczej z nabłonkiem wielowarstwowym płaskim)
ż� bardzo liczne komórki kubkowe i dokrewne
ż� zewnętrzna warstwa błony śluzowej (podłużna) traci ciągłość  tworzy ona 3 taśmy jelita
grubego
ż� występują pojedyncze grudki chłonne, pojedyncze limfocyty śródnabłonkowe i limfocyty
tkanki łącznej w błonie śluzowej i podśluzowej  utkanie limfoidalne GALT
ż� w błonie surowiczej występują wysepki tłuszczowe  przyczepki sieciowe
53. Wyrostek robaczkowy
ż� makroskopowo widzimy preparat o kształcie rurowatym, z delikatnie widocznym,
szczelinowatym światłem
ż� łatwo dostrzegalna czterowarstwowość ściany, którą budują  błona śluzowa, podśluzowa,
mięśniowa (zbudowana z warstwy okrężnej i podłużnej) oraz błona zewnętrzna  budowa
taka charakterystyczna jest dla cewy pokarmowej
ż� błonę śluzową i podśluzową wypełnia utkanie limfatyczne GALT
ż� granica pomiędzy błoną śluzową i podśluzową zatarta ze względu na nacieki chłonne
ż� bardzo liczne limfocyty naciekające nabłonek wyściełający jelito oraz nabłonek krypt,
tkankę łączną błony śluzowej właściwej i błonę podśluzową
ż� w skład nabłonka wchodzą komórki absorpcyjne i komórki kubkowe
ż� brak kosmków
ż� obecność krypt (mniej regularnie ułożonych niż w jelicie grubym)
ż� obecność komórek tłuszczowych w błonie podśluzowej
ż� nieliczne gruczoły śluzowe
54. Wątroba
ż� otoczona torebką łącznotkankową, zawierającą liczne komórki tuczne
ż� zrośnięta z błoną surowicza pokrytą nabłonkiem surowiczym
ż� tkanka łączna wnika w głąb narządu, rozgałęziając się na wiele odnóg i dzieląc narząd na
zraziki
ż� w odnogach tkanki łącznej występują naczynia krwionośne i limfatyczne, przewody
żółciowe i nerwy, a także liczne włókna kolagenowe
ż� zraziki zbudowane z hepatocytów układających się w beleczki wątrobowe promieniście
ułożone w kierunku żyły centralnej
ż� żyła centralna ułożona centralnie w hepatocycie
ż� w narożach zrazików anatomicznych przestrzenie bramno-żółciowe (tetrady wątrobowe),
w skład których wchodzi tętnica międzyzrazikowa, żyła międzyzrazikowa, przewód
żółciowy międzyzrazikowy i przewód limfatyczny
ż� oprócz zrazika anatomicznego wyróżnić możemy gronko wątrobowe (zespół 2 hepatocytów,
kształtu romboidalnego, w którym wierzchołki stanowią 2 przestrzenie bramnożółciowe i 2
żyły centralne) oraz zrazik portalny (składa się z 3 sąsiadujących zrazików klasycznych,
środek zrazika portalnego stanowi przestrzeń bramnożółciowa, granicę zaś 3 żyły
centralne)
ż� po obu stronach beleczek znajdują się naczynia włosowate typu zatokowego (sinusoidy),
których śródbłonek nie ma blaszki podstawnej, a jego komórki wspierają się jedynie na
mikrokosmkach hepatocytów i delikatnej sieci włókien siateczkowych  w ich świetle
znajdują się duże komórki Browicza-Kupffera (makrofagi)
ż� hepatocyty są wielokątnymi komórkami z dobrze rozwiniętymi organellami komórkowymi
i jednym lub dwoma kulistymi jądrami (biegun naczyniowy i żółciowy)
ż� między hepatocytami a komórkami śródbłonka znajdują się przestrzenie Dissego, w których
znajdują się komórki tłuszczowe okołozatokowe (lipocyty) , zawierające krople tłuszczu
z witaminą A
55. Trzustka
ż� gruczoł zewnętrz- i wewnętrzwydzielniczy otoczony tk. łączną właściwą, która nie tworzy
wyraz
nej torebki
ż� miąższ trzustki podzielony na płaciki (zraziki) pomiędzy którymi znajduje się tkanka łączna
właściwa  daje to charakterystyczny wygląd trzustki (jak potrzaskane szkło)
ż� tkanka łączna właściwa tworzy zrąb podtrzymujący liczne naczynia krwionośne oraz miąższ
składający się z pęcherzyków wydzielniczych (wykazujących dwubarwliwość) oraz
przewodów wyprowadzających, wstawek, a także rozproszonych grup komórek
endokrynowych (tworzących wyspy trzustkowe)
ż� w pęcherzykach wydzielniczych bazofilna cytoplazma, duże jądro i przyszczytowo liczne
ziarna wydzielnicze zabarwione na czerwono  w świetle niektórych pęcherzyków komórki
śródpęcherzykowe (spłaszczone)
ż� przewody wyprowadzające wysłane są jednowarstwowym nabłonkiem walcowatym,
w skład którego wchodzą komórki kubkowe i endokrynowe (wstawka  przewód
wyprowadzający na terenie płacika, nabłonek jednowarstwowy sześcienny)
ż� brak komórek mioepitelialnych
ż� wśród ciemnych struktur zewnątrzwydzielniczych znajdują się jasne, okrągłe struktury 
wyspy trzustkowe, w których znalez
ć można i rozróżnić naczynia włosowate
56. Tchawica
ż� narząd rurowaty, charakterystycznego kształtu podkowy, z trójwarstwową ścianą, na którą
składa się błona śluzowa, podśluzowa i przydanka
ż� w błonie śluzowej nabłonek wielorzędowy walcowaty urzęsiony (nabłonek dróg
oddechowych), blaszka właściwa (występuje w niej dużo włókien sprężystych, które
w dolnej części blaszki tworzą rodzaj błony sprężystej; ponadto występuje utkanie
limfatyczne błony śluzowej MALT)
ż� w błonie podśluzowej obecne są śluzowe gruczoły tchawicze z nielicznymi komórkami
surowiczymi
ż� podkowiaste chrząstki szkliste
ż� pomiędzy wolnymi końcami chrząstek występuje tkanka łączna właściwa oraz podłużne
i poprzeczne mięśnie gładkie  jest to tzw. część błoniasta tchawicy z mięśniem tchawiczym
ż� najbardziej zewnętrzną warstwę stanowi przydanka łącznotkankowa
ż� nabłonek wielorzędowy walcowaty urzęsiony: kom. urzęsione, kom. szczoteczkowate
(odbierają bodz
ce czuciowe), kom. ziarniste (endokrynowe, układ APUD), kom. kubkowe,
limfocyty
57. Płuco
ż� narząd miąższowy o wyglądzie siateczki
ż� miąższ stanowią pęcherzyki płucne i przegrody międzypęcherzykowe
ż� ściany pęcherzyków zbudowane z nabłonka oddechowego (jednowarstwowy płaski), na
który składają się pneumocyty typu I (komórki bardzo płaskie), pneumocyty typu II i III
(o kształcie sześciennym; typ III  nieliczne, prawdopodobnie chemoreceptory)
ż� zrąb pęcherzyków zbudowany z tkanki łącznej właściwej, podtrzymuje włosowate naczynia
krwionośne -w zrębie dużo włókien sprężystych
ż� na preparacie widoczne są poszczególne odcinki dróg oddechowych - oskrzela (wysłane
błoną śluzową, pokrytą nabłonkiem wielorzędowym walcowatym, pod nabłonkiem
blaszka właściwa błony śluzowej, zawierająca tkankę limfatyczną oskrzeli, włókna
sprężyste, pod nią występuje błona Reisessena, czyli warstwa miocytów gładkich
o spiralnym przebiegu), oskrzeliki (o mniejszej średnicy, z dobrze rozwiniętą warstwą
miocytów gładkich - nabłonek stopniowo przechodzi w jednowarstwowy walcowaty,
a następnie sześcienny urzęsiony; nie mają chrząstki i gruczołów; w nabłonku widoczne
swoiste komórki oskrzelikowe Clary) i przewody oddechowe (wysłane nabłonkiem
oddechowym, pod nim nieliczne pęczki miocytów gładkich)
58. Nerka
ż� narząd miąższowy , składający się z nefronów, otoczony torebką łącznotkankową
ż� na przekroju wyróżniamy korę (barwy różowej, struktura ziarnista) i rdzeń nerki (barwy
żółtawej, struktura pasmowata)
ż� w korze wyróżnia się leżącą obwodowo korę kory oraz leżącą przyśrodkowo korę właściwą
ż� w korze kory brak ciałek nerkowych
ż� w korze właściwej widoczne są ciałka nerkowe, czyli kłębuszki naczyniowe zawieszone
w mezangium, otoczone dwulistkową torebką Bowmana (listek trzewny  pokrywa naczynia
włosowate, podocyty z wypustkami I i II rzędowymi; listek ścienny  wyściela otoczenie
torebki)
ż� w ciałku nerkowym wyróżnia się biegun naczyniowy, w którym znajdują się tętniczka
doprowadzająca i odprowadzająca (+ kom. mezangium zewnętrznego) oraz biegun
kanalikowy, w którym rozpoczyna się kanalik I rzędu, część kręta.
ż� w pobliżu ciałka nerkowego widoczny kanalik I rzędu, kanalik II rzędu i plamka gęsta (w jej
obrębie nabłonek sześcienny zamienia się w walcowaty)( kanalik I rzędu  rąbek
szczoteczkowy, przejście komórek w światło niewyraz
ne).
ż� kora nerki wnika do rdzenia w postaci słupów nerkowych
ż� rdzeń nerki w postaci piramid, których boczne i zewnętrzne powierzchnie stykają się z korą
 stożki piramid to brodawki nerkowe, zaś od podstawy piramid biegną promienie rdzenne,
wnikające do kory; każdy promień rdzenny jest kanalikiem zbiorczym
ż� zrąb nerki zbudowany jest z tkanki łącznej właściwej luz
nej, która podtrzymuje naczynia
krwionośne, limfatyczne, miąższ nerki oraz komórki śródmiąższowe.
ż� komórki śródmiąższowe obecne w korze i rdzeniu  w korze są to komórki podobne do
fibroblastów oraz limfocytów, w rdzeniu występują jako komórki śródmiąższowe typu I, II,
III
59. Moczowód
ż� narząd o przekroju rurowatym, z charakterystycznym gwiaz
dzisto-wężowym światłem
(spowodowanym skurczem mięśniówki)
ż� ściana zbudowana z błony śluzowej, mięśniowej i przydanki
ż� błona śluzowa pokryta nabłonkiem przejściowym, którego charakterystycznym
elementem jest obecność komórek baldaszkowatych, z których niektóre mają po 2 jądra  na
ich wolnej powierzchni znajdują się białkowe plamki, liczne fałdy i wgłobienia
ż� błona śluzowa właściwa pokryta tkanką łączną właściwą luz
ną, zawierającą dużo włókien
kolagenowych i nieliczne włókna sprężyste
ż� błona śluzowa ułożona w podłużne fałdy
ż� błona mięśniowa składa się z 3 warstw miocytów gładkich  wewnętrzna podłużna,
środkowa okrężna, zewnętrzna podłużna  granice pomiędzy poszczególnymi granicami
zatarte ze względu na spiralny przebieg mięśniówki
ż� przydanka złożona z tkanki łącznej właściwej luz
nej, zawierającej liczne włókna sprężyste
60. Pęcherz moczowy
ż� ściana zbudowana z błony śluzowej, mięśniowej i błony surowiczej
ż� błona śluzowa wykazuje liczne fałdy, pokryta jest nabłonkiem przejściowym, którego
charakterystycznym elementem jest obecność komórek baldaszkowatych, z których
niektóre mają po 2 jądra  na ich wolnej powierzchni znajdują się białkowe plamki, liczne
fałdy i wgłobienia (rezerwa błony komórkowej dla wypełniającego się pęcherza)
ż� błona mięśniowa składa się z 3 nieciągłych warstw miocytów gładkich, które się wzajemnie
przenikają - warstwa zewnętrzna i wewnętrzna o podłużnym przebiegu oraz środkowa
o przebiegu okrężnym
ż� przydanka czyli tkanka łączna właściwa pokrywa większość powierzchni zewnętrznej
pęcherza - górna powierzchnia jest pokryta błoną surowiczą z nabłonkiem surowiczym na
powierzchni.
61. Jądro ludzkie
ż� narząd podzielony na płaciki przez pasma tkanki łącznej właściwej
ż� w płacikach znajduje się łącznotkankowy zrąb podtrzymujący składniki miąższu jądra, czyli
kanaliki plemnikotwórcze i komórki gruczołów śródmiąższowych
ż� na przekroju widoczne ściany kanalików plemnikotwórczych zbudowane z nabłonka
plemnikotwórczego (błona podstawna, 3-5 warstw komórek mioidalnych podobnych do
miocytów gładkich) i tkanki łącznej właściwej luz
nej
ż� nabłonek plemnikotwórczy to rodzaj nabłonka wielowarstwowego, składającego się
z komórek podporowych Sertoliego (duże, wysokie komórki, rozciągające się od błony
podstawnej do światła kanalika, posiadające owalne lub trójkątne jądra i jasną cytoplazmę)
i komórek szeregu spermatogenezy (spermatogonie Ad z ciemnymi jądrami, spermatogonie
Ap z jasnymi jądrami, spermatogonie B z jądrami okrągłymi i grudkowatą chromatyną,
spermatocyty I rzędu, spermatocyty II rzędu, spermatydy i plemniki)  mniej zróżnicowane
komórki szeregu spermatogenezy znajdują się bliżej warstwy podstawnej, w miarę
różnicowania się przesuwają się ku światłu kanalika
ż� pomiędzy kanalikami komórki śródmiąższowe jądra (komórki Leydiga), występujące
w grupach w tkance łącznej międzykanalikowej  są to dużej komórki o pęcherzykowatych
jądrach i kwasochłonnej cytoplazmie, tworzące gruczoł śródmiąższowy jądra
ż� obwodowo błona biaława  zbita, włóknista torebka pokrywająca jądra z naczyniami
krwionośnymi i limfatycznymi
62. Najądrze
ż� zbudowane z głowy, trzonu i ogona
ż� głowa składa się z pozwijanych przewodzików odprowadzających, wysłanych
jednowarstwowym nabłonkiem sześciennym  komórki tego nabłonka mają różną
wysokość, naprzemiennie są wysokie i niskie stwarzając pofałdowania (charakterystyczne
światło przypominające zęby piły); ponadto obecna jest ściana łącznotkankowa, zawierająca
liczne komórki mięśniowe gładkie
ż� głównymi składniki trzonu i ogona jest przewód najądrza  na przekroju widoczne są
wielokrotne przekroje tego przewodu, wysłanego nabłonkiem dwurzędowym
walcowatym, na którego powierzchni znajdują się stereocilia  nabłonek leży na błonie
podstawnej, pod nią tkanka właściwa luz
na i liczne miocyty gładkie
ż� przewód najądrza, w odróżnieniu od przewodzików odprowadzających ma wszędzie gładkie
światło
ż� zrąb najądrza zbudowany z tkanki łącznej
63. Nasieniowód
ż� narząd rurowaty, o nieregularnym świetle
ż� ściana nasieniowodu zbudowana jest z błony śluzowej, mięśniowej i przydanki
ż� błona śluzowa wytwarza 4-5 fałdów podłużnych, wysłana jest nabłonkiem
wielorzędowym walcowatym, część komórek posiada stereocilia
ż� pomiędzy komórkami nabłonka znajdują się limfocyty.
ż� pod nabłonkiem znajduje się właściwa błona śluzowa zawierająca liczne włókna sprężyste.
ż� błona mięśniowa z 3 warstwami miocytów gładkich: wewnętrzna i zewnętrzna podłużna,
środkowa  okrężna
ż� przydanka składa się z tkanki łącznej właściwej włóknistej
ż� w bańce nasieniowodu wyższe fałdy oraz cieńsza błona mięśniowa
ż� bardzo gruba warstwa mięśniowa pozwala odróżnić nasieniowód od pozostałych narządów
rurowych
64. Gruczoł krokowy
ż� gruczoł cewkowo-pęcherzykowy otoczony torebką włóknistą
ż� słabo zaznaczony podział na płaciki
ż� obecne są duże, nieregularnie uformowane, często wielokrotnie wpuklające się odcinki
wydzielnicze  odcinki wydzielnicze charakteryzuje duże światło i nierówny zarys
wewnętrzny nabłonka
ż� brak dróg wyprowadzających
ż� nabłonek walcowaty o zmiennej wysokości, wyściełający fałdy odcinków końcowych;
cytoplazma kwasochłonna, mikrokosmki na powierzchni
ż� szczególnie charakterystyczna jest obecność miocytów gładkich w przegrodach
łącznotkankowych prostaty, tworzących zrąb
ż� niekiedy w świetle widoczne kamyki sterczowe
ż� duże gruczoły główne, mniejsze gruczoły błony podśluzowej i śluzowej
ż� (część cewkowatą  przewody odprowadzające wyściela nabłonek jednowarstwowy
walcowaty, a pęcherzyki  dwuwarstwowy walcowaty/sześcienny + limfocyty
śródnabłonkowe)
65. Jajnik
ż� narząd pokryty torebką łącznotkankową (błona biaława), pod którą znajduje się nabłonek
jednowarstwowy sześcienny
ż� korę jajnika stanowią pęcherzyki jajnikowe w różnych stadiach rozwojowych oraz miocyty
gładkie
ż� w okolicach pęcherzyków widać tkankę łączną bogatą w komórki wrzecionowate
ż� pęcherzyki jajnikowe pierwotne znajdują się na obwodzie kory jajnika, w pobliżu błony
białawej, składają się z pierwotnych oocytów i otaczającego komórkę rozrodzą
jednowarstwowego płaskiego nabłonka; są najliczniejsze, jądro położone ekscentrycznie
ż� pęcherzyk jajnikowy wzrastający z wysokim, sześciennym a póz
niej walcowatym
nabłonkiem oraz mukopolisacharydową osłonką przejrzystą pomiędzy nabłonkiem
a komórką rozrodczą  w zewnętrznej części cytoplazmy widoczne ziarna korowe
ż� pęcherzyk dojrzały Graffa z sierpowatą jamą pęcherzykową w przypadku młodego
pęcherzyka i z tworzącym się wzgórkiem jajonośnym  wielowarstwowy nabłonek
pęcherzykowy tworzy ścianę jamy pęcherzyka, zwaną warstwą ziarnistą
ż� rdzeń jajnika (część naczyniowa) stanowią liczną liczne, pozwijane naczynia krwionośne,
limfatyczne i nerwy
ż� zrębem jajnika jest tkanka łączna właściwa luz
na
66. Jajowód
ż� narząd rurowy z 3warstwową ścianą  błona śluzowa, mięśniowa i surowicza
ż� błona śluzowa pofałdowana (charakterystyczne, delikatnie, rozgałęzione fałdy - labirynt),
z nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym pokrytym migawkami i komórkami
urzęsionymi, wydzielniczymi, klinowatymi i śródnabłonkowymi limfocytami
ż� w błonie śluzowej znajdują się charakterystyczne tętnice spiralne
ż� nabłonek spoczywa na blaszce właściwej zbudowanej z tkanki łącznej luz
nej z włóknami
retikulinowymi
ż� błona mięśniowa jest najgrubszą warstwą ściany jajowodu, składa się z 2 warstw 
wewnętrznej, w której miocyty układają się okrężnie i zewnętrznej, w której miocyty
układają się podłużnie; charakterystyczne w tej warstwie jest to, iż jest luz
no utkana, granice
pomiędzy warstwami są dość zatarte
ż� błona surowicza pokryta jest nabłonkiem surowiczym (mesothelium)
ż� występuje krezka jajowodu, w pobliżu której znajdują się liczne naczynia tętnicze
67. Błona śluzowa macicy
ż� jednowarstwowy nabłonek walcowaty z pojedynczymi komórkami urzęsionymi
ż� pod nabłonkiem występuje blaszka właściwa błony śluzowej, w której występują 2 warstwy
 czynnościowa i podstawowa
ż� warstwa czynnościowa jest warstwą o zmiennej budowie w zależności od fazy cyklu
menstruacyjnego  w fazie złuszczająco-regeneracyjnej następuje oderwanie części
czynnościowej i regeneracji nabłonka; w fazie proliferacyjnej część czynnościowa wzrasta;
w fazie sekrecyjnej gruczoły cewkowe błony śluzowej zaczynają się silnie skręcać, dając
charakterystyczny obraz  zębów piły
ż� warstwa podstawowa składa się z tkanki łącznej właściwej (z komórkami macierzystymi,
poprzebijana gruczołami cewkowymi), zakończeń gruczołów macicznych i licznych naczyń
krwionośnych
ż� zrąb stanowią gwiaz
dziste fibroblasty i fibrocyty, makrofagi, granulocyty i inne kom. tk.
łącznej i immunokompetentnej
68. Rogówka oka
ż� na przekroju widoczne jest 5 warstw rogówki: nabłonek przedni, blaszka graniczna
przednia, istota właściwa, blaszka graniczna tylna i śródbłonek rogówkowy
ż� nabłonek przedni rogówki jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim
nierogowaciejącym  komórki tej warstwy mają na powierzchni drobne fałdy, między
którymi gromadzą się łzy, co utrudnia ich odparowanie
ż� blaszka graniczna przednia (Bowmana) zbudowana jest z włókien kolagenowych tkanki
łącznej, nie ma w niej w żadnym wypadku komórek  w barwieniu HE ma kolor jasnoróżowy
ż� istota właściwa rogówki  najgrubsza warstwa (ok. 90%), złożona z pęczków włókien
kolagenowych (ułożonych równolegle) i (nielicznych) fibroblastów; pomiędzy wiązkami
włókien kolagenowych widoczne są jedynie jądra silnie rozgałęzionych komórek tkanki
łącznej (ciałek rogówki)
ż� blaszka graniczna tylna (Descemeta)  budowa analogiczna do blaszki granicznej
przedniej
ż� śródbłonek zbudowany z nabłonka jednowarstwowego płaskiego
ż� rogówkę charakteryzuje całkowity brak naczyń krwionośnych
69. Siatkówka
ż� na przekroju widoczne jest 10 warstw siatkówki: warstwa barwnikowa, pręcików
i czopków, graniczna zewnętrzna, ziarnista zewnętrzna, splotowata zewnętrzna, ziarnista
wewnętrzna, splotowata wewnętrzna, komórek zwojowych, włókien nerwowych i graniczna
wewnętrzna
ż� warstwa barwnikowa  nabłonek barwnikowy, jednowarstwowy sześcienny
ż� warstwa pręcików i czopków  warstwa pierwszych neuronów wzrokowych
ż� błona graniczna zewnętrzna  znajdują się tutaj zewnętrzne zakończenia komórek
glejowych podporowych
ż� warstwa ziarnista zewnętrzna  znajdują się tutaj jądra komórek pręciko- i czopkonośnych
ż� warstwa splotowata zewnętrzna  aksony komórek pręciko- i czopkonośnych
ż� warstwa ziarnista wewnętrzna  jądra komórek dwubiegunowych, amakrynowych
i poziomych
ż� warstwa splotowata wewnętrzna  aksony komórek dwubiegunowych i poziomych
ż� warstwa komórek zwojowych  szereg komórek zwojowych o dużych jądrach,
z widocznymi jąderkami
ż� warstwa włókien nerwowych  aksony komórek zwojowych
ż� warstwa graniczna wewnętrzna  wewnętrzne zakończenia komórek glejowych