www.sgk.gofin.pl Strona 1
Różnice kursowe w księgach rachunkowych
Dodatek do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości
nr z dnia 2010-08-01
10
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., www.sgk.gofin.pl
Bonus pieniężny otrzymany od kontrahenta zagranicznego
6.1. Różnice kursowe na rozrachunkach z kontrahentem zagranicznym
Za zrealizowany zakup surowca otrzymaliśmy bonus pieniężny od firmy z Węgier. Firma ta wystawiła nam notę
zmniejszającą z tytułu bonusu w euro. Czy powyższą notę przeliczyć jak fakturę zakupu w euro, tzn. według
kursu z dnia poprzedzającego wystawienie noty? Czy w związku z powyższym powstaną różnice kursowe?
W omawianej sytuacji należy uwzględnić charakter przyznanego bonusu. Jeśli przyznany jednostce bonus:
1) dotyczy konkretnej dostawy - przeliczenia kwoty wynikającej z noty należy dokonać według kursu euro, po jakim
nastąpiła wycena faktury pierwotnej, tj. faktury, dokumentującej dostawę, której dotyczy bonus,
2) nie jest związany z konkretną dostawą - przeliczenia noty należy dokonać według średniego kursu euro
ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego dzień wystawienia noty.
W związku z tym, iż z tytułu otrzymanego bonusu wystąpi zapłata w walutach obcych, na koncie rozrachunków
z kontrahentem węgierskim mogą wystąpić różnice kursowe. Różnice te powstaną niezależnie od sposobu rozliczenia
tego bonusu. Może być on bowiem rozliczony poprzez:
potrącenie przy następnej zapłacie na rzecz kontrahenta zagranicznego lub
przekazanie kwoty przyznanego bonusu przez kontrahenta na konto jednostki.
6.2. Ewidencja bonusu otrzymanego od kontrahenta zagranicznego
Czy księgując uzyskany bonus pieniężny od kontrahenta zagranicznego należy zmniejszyć koszty zakupu
surowca, odniesione w ciężar konta zespołu 4, czy zaksięgować to jako pozostały przychód operacyjny?
Ewidencja bonusu w księgach rachunkowych jednostki, będącej nabywcą, jest uzależniona od tego za co faktycznie
został przyznany, tzn.:
czy dotyczy konkretnych dostaw,
czy nie jest związany z żadną konkretną dostawą; wypłacany jest z tytułu dokonywania przez nabywcę np. nabyć
określonej wartości czy ilości towarów w określonym czasie lub też dokonywania terminowych płatności za
zrealizowane dostawy.
Bonus zwiÄ…zany z konkretnÄ… dostawÄ…
W przypadku gdy otrzymany bonus jest związany z konkretną dostawą, nawet jeżeli jest on wypłacony po dokonaniu
zapłaty, powinien być traktowany w księgach rachunkowych analogicznie jak rabat. Ma on bowiem bezpośredni wpływ
na wartość dostawy i w efekcie prowadzi do obniżenia wartości (ceny) dostawy.
Rzeczowe składniki aktywów obrotowych - do których zalicza się m.in. materiały (surowce) - wycenia się według ceny
nabycia, którą - zgodnie z art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości - stanowi cena zakupu składnika aktywów, obejmująca
http://www.sgk.gofin.pl/11,2320,124221,bonus-pieniezny-otrzymany-od-kontrahenta-za... 2010-12-08 08:58:53
www.sgk.gofin.pl Strona 2
kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego,
powiększona m.in. o koszty bezpośrednio związane z zakupem, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne
zmniejszenia i odzyski.
Udzielony bonus zmniejsza tym samym cenę zakupu (nabycia) u nabywcy. Oznacza to, iż wartość uzyskanego bonusu
pieniężnego pomniejszy wartość zakupionego przez pytającą jednostkę surowca (materiału).
Jak wynika z pytania wartość zakupionego przez jednostkę surowca została odniesiona w ciężar kosztów zużycia
materiałów (w ramach kosztów rodzajowych). Przy czym zarachowanie wartości tych składników w ciężar kosztów
zużycia materiałów mogło zostać dokonane w momencie wydania ich do zużycia z własnego magazynu lub
bezpośrednio w momencie zakupu - w zależności od przyjętej metody ewidencji zapasów (spośród określonych w art. 17
ust. 2 ustawy o rachunkowości).
Niezależnie jednak od tego, w którym momencie wartość zakupionego surowca odniesiono w ciężar kosztów rodzajowych,
zarachowanie obniżenia jego ceny na skutek otrzymanego bonusu odbędzie się zapisem:
- Wn konto 30  Rozliczenie zakupu ,
- Ma konto 40  Koszty według rodzajów
(w analityce: Zużycie materiałów).
Dodatkowo wskazane jest dokonanie zapisu technicznego dla zachowania czystości obrotów na koncie kosztów
rodzajowych. Zapis ten dokonywany jest po obu stronach tego samego konta, tymi samymi kwotami i z tym samym
znakiem (plus lub minus). W opisanej sytuacji zapisu tego dokonać należy ze znakiem ujemnym (minus): Wn/Ma konto
40.
Przykład
I. Założenia:
1. Jednostka nabyła jednorazowo od kontrahenta węgierskiego surowiec o wartości: 25.000 EUR. W związku
z dużym zamówieniem jednostka otrzymała od tego kontrahenta bonus pieniężny w wysokości 2% wartości
powyższej dostawy.
2. Kontrahent węgierski wystawił notę potwierdzającą przyznanie bonusu na kwotę: 500 EUR. Kurs
zastosowany do przeliczenia faktury pierwotnej wynosił: 4,45 zł/EUR. O wartość bonusu pomniejszona
zostanie kolejna płatność na rzecz tego kontrahenta.
3. Wartość surowca, którego bonus dotyczy, została odniesiona w ciężar kosztów zużycia materiałów w
momencie jego zakupu. Jednostka grupuje koszty tylko na kontach zespołu 4.
II. Dekretacja:
Konto
Opis operacji Kwota
Wn Ma
1. Zmniejszenie zobowiÄ…zania wobec kontrahenta na podstawie noty
dokumentujÄ…cej przyznanie jednostce bonusu: (500 EUR × 4,45 zÅ‚/EUR) 2.225 zÅ‚ 21 30
=
2. PK - obniżenie ceny zakupu surowca w związku z przyznaniem
2.225 zł 30 40
bonusu
-
3. PK - zapis techniczny 40 40
2.225 zł
III. Księgowania:
http://www.sgk.gofin.pl/11,2320,124221,bonus-pieniezny-otrzymany-od-kontrahenta-za... 2010-12-08 08:58:53
www.sgk.gofin.pl Strona 3
W sytuacji gdy wypłacony bonus (premia pieniężna) związany jest z konkretną dostawą i w związku z tym traktowany
jest jak rabat, otrzymując taki bonus od kontrahenta zagranicznego w związku z dokonanym wewnątrzwspólnotowym
nabyciem towarów, jednostka jest zobowiązana do wystawienia wewnętrznych faktur korygujących do każdego z nabyć,
w związku z którym został on udzielony. Możliwe jest również wystawienie jednej faktury korygującej, jednak musi z niej
wynikać jaka kwota bonusu odnosi się do poszczególnych nabyć udokumentowanych uprzednio fakturami
wewnętrznymi.
Kwoty bonusów udzielonych do poszczególnych dostaw należy - dla potrzeb wystawienia ww. faktur - przeliczyć według
kursu, który był stosowany przy wystawieniu pierwotnych faktur wewnętrznych.
Bonus niezwiÄ…zany z konkretnÄ… dostawÄ…
Bonus niezwiązany z konkretną dostawą, uzyskiwany przez nabywcę w przypadku osiągnięcia określonego poziomu obrotów lub
za terminowe regulowanie płatności, traktowany jest jako przychód pośrednio związany z działalnością operacyjną i w związku z
tym zalicza się go do pozostałych przychodów operacyjnych.
Przykład
I. Założenia:
1. Jednostka dokonała w I kwartale 2010 r. zakupów surowca od kontrahenta węgierskiego na łączną wartość:
80.000 EUR. Za zrealizowanie pewnego poziomu obrotów (zakupów) i dokonywanie terminowych płatności
jednostka otrzymała od tego kontrahenta bonus w wysokości 2% obrotu (nie dotyczył konkretnej dostawy, lecz
wszystkich dostaw w tym kwartale).
2. Kontrahent węgierski wystawił notę potwierdzającą przyznanie bonusu na kwotę: 1.600 EUR. Średni kurs
NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia powyższej noty wynosił: 4,45 zł/EUR (kurs przykładowy).
Wartość bonusu została wpłacona przez kontrahenta zagranicznego na rachunek bankowy jednostki. Kurs
zastosowany przez jednostkę do wyceny wpływu waluty na rachunek bankowy wynosił: 4,48 zł/EUR (kurs
przykładowy).
II. Dekretacja:
Konto
Opis operacji Kwota
Wn Ma
1. Zmniejszenie zobowiÄ…zania wobec kontrahenta na podstawie noty
7.120 zł 21 30
dokumentujÄ…cej przyznanie bonusu: (1.600 EUR × 4,45 zÅ‚/EUR) =
2. PK - zarachowanie otrzymanego bonusu na dobro pozostałych
7.120 zł 30 76-0
przychodów operacyjnych
3. WB - wpływ bonusu na konto bankowe jednostki:
7.168 zł 13-1 21
(1.600 EUR × 4,48 zÅ‚/EUR) =
4. PK - różnice kursowe powstałe na rozrachunkach:
48 zł 21 75-0
[1.600 EUR × (4,48 zÅ‚/EUR - 4,45 zÅ‚/EUR)] =
III. Księgowania:
http://www.sgk.gofin.pl/11,2320,124221,bonus-pieniezny-otrzymany-od-kontrahenta-za... 2010-12-08 08:58:53
www.sgk.gofin.pl Strona 4
http://www.sgk.gofin.pl/11,2320,124221,bonus-pieniezny-otrzymany-od-kontrahenta-za... 2010-12-08 08:58:53