Anna Przecławska
"Bóg, honor i ojczyzna w recepcji współczesnej młodzieży
refleksje
pedagoga".

W SKRÓCIE: AUTORKA PRZEPROWADZIŁA BADANIA WŚRÓD MŁODZIEŻY W LTACH 1993 ORAZ
2003 I OPISUJE WE WNIOSKACH, CO ZMIENIŁO SIĘ PRZEZ TE 10 LAT. :] K. Czeterbok,
P. Barańska

Bóg, honor i ojczyzna
słowa-skróty dla wartości, które przez lata kształtował
polski system wychowawczy
Nauczanie musi mieć na względzie postawy, sposób myślenia i wartości
współczesnej młodzieży
Pedagog najpierw powinien spojrzeć na rzeczywistość oczami młodzieży
co wcale
nie oznacza rezygnacji ze swoich poglądów ale próbę zrozumienia motywów drugiej
strony - a potem konfrontować to z własnymi poglądami żeby móc przekazywać
wartości tak, aby zostały one zrozumiane i zaakceptowane wewnętrznie
Na podstawie badań przeprowadzonych przez autorkę(lata 1993 i 2003) wyciągnięto
wnioski:
Młodzież w mniejszym stopniu odczuła zmiany społeczne na przestrzeni ostatnich
lat niż można by się spodziewać;
Młodzi ludzie to zwolennicy państwa opiekuńczego
ogromna większość z nich
jest zdania, że państwo powinno zapewnić obywatelom bezpłatną opiekę zdrowotną
i szkolnictwo, mieszkanie dla każdej rodziny oraz pracę zgodną z ich
kwalifikacjami;
Ponad połowa badanych (15% więcej niż w 1993) uważa, że wszystkie szkoły
powinny być publiczne a ich programy ujednolicone;
Młodzież nadal w niewielkim stopniu interesuje się polityką
ok. 10% uważnie
śledzi to, co się w niej dzieje a 20% stwierdziła, że jest w Polsce partia,
która podoba jej się bardziej niż inne;
Młodzież ma bardzo zbliżone cele życiowe;
Przeważająca większość badanych to osoby deklarujące się jako wierząca, chociaż
wiara zajmuje niską pozycję w ich hierarchii wartości, mniej niż 10 lat
wcześniej jest osób głęboko wierzących i coraz mniej praktykujących
na wsiach
i w małych miastach poziom religijności oczywiście wyższy :]
Przynależność do religii katolickiej młodzież niekoniecznie utożsamia z pełnym
respektowaniem zasad etyki katolickiej
często podchodzą oni do tych norm
wybiórczo i w postępowaniu kierują się swoim zdaniem;
Nie zmieniła się liczba osób dopuszczająca rozwód
60%, nieco więcej osób
popiera eutanazję i współżycie przedmałżeńskie(jak mogą!:D), mniej osób w
porównaniu do 1993r. popiera aborcję
ok. 60%(a w 1993
80%!!) - autorka
sugeruje wpływ kościoła na ten spadek a sztuczne zapłodnienie popiera ponad
80%.
Prawie 2/3 badanych przekonana jest o konieczności rozdziału kościoła od
państwa (I love them!);
Obecnie nadal aktualne jest pojęcie "patriotyzmu", ale mniej osób uważa, że
należy narażać życie w obronie ojczyzny(najwyższy wskaźnik wśród osób młodszych
i kobiet);
Młodzież jest teraz nieco bardzie konformistyczna
rzadziej skłonni są narazić
się w obronie innych lub własnego zdania;
Dla młodzieży patriotyzm to głównie pielęgnowanie tradycji i obyczajów,
znajomość historii, obrona kraju w razie zagrożenia wojennego. Niewielki
procent z nich do obowiązków patriotycznych zalicza płacenie podatków, udział w
wyborach i przestrzeganie prawa oraz przynależność do organizacji społecznych;
Hierarchia wartości współczesnej młodzieży: 1. rodzina, 2. zdrowie, 3.
wykształcenie. 3 ostatnie miejsca to kolejno: wiara, pomyślność ojczyzny oraz
sukces i sławę (AKURAT!);
Młodzież częściej deklaruje teraz swoją chęć bycia "pełnoprawnym obywatelem
całego świata"
autorka jako powód wskazuje upowszechnienie się Internetu oraz
działania związane z przystąpieniem Polski do UE;
Nadal bardziej nacjonalistyczne ("tylko Polska tradycja) są osoby zamieszkujące
wieś i małe miasta, gorzej wykształcone, rzadziej uczestniczące w kulturze
wyższej, wierzące i praktykujące, pochodzące z rodzin gorzej wykształconych.
Zwiększyła się wrażliwość młodzieży na symbole: 1. krzyż, 2. flaga
biało-czerwona, 3. orzeł, 4. dzień 3. maja, 5. Solidarność. Dla połowy badanych
ważne są też symbole literackie, ale dużej części nic nie mówią takie
sformułowania jak: szlane domy, postawa judymowska, Antygona, kamienie na
szaniec, znak Polski Walczącej (kotwica). 1/3 uznaje też za obojętny symbol
UE;
W obu rocznikach młodzież twierdziła, że bardzo ważna jest znajomość historii,
przy czym ci z 2003r. wydawali się bardziej optymistycznie tę historię
postrzegać
więcej osób uważa, że ma powody do dumy a nie do wstydu. Dumni są
głównie z historii starszej, wydarzenia z historii najnowszej sprawiają więcej
wstydu. Największe powody do dumy: zwycięskie walki Polaków (głównie Grunwald),
powstania narodowe, walki i postawa w okresie II wojny światowej, odzyskanie
niepodległości, chrzest Polski, uchwalenie konstytucji 3 Maja, porozumienie
okrągłego stołu, obalenie komunizmu, przystąpienie do NATO, powstanie
solidarności, zgłoszenie akcesu do UE, odkrycia naukowe
Kopernik,
Curie-Skłodowska, nobel Wałęsy, wybór Wojtyły na papieża.
Powody do wstydu: stan wojenny, komunizm, brak tolerancji, prześladowania
Żydów, rok 1968, Jedwabne (heh), niektórzy wskazywali także porażkę Polaków na
mistrzostwach świata w piłce nożnej(ojojoj) i współczesną politykę.
Sprawą sporną jest Nobel dla Wałęsy
dla jednych powód do dumy, dla innych do
wstydu.
Więcej powodów do wstydu dostrzegają mieszkańcy dużych miast(wcześnie wsie i
małe miasta);
Wiedza historyczna młodzieży nadal jest powierzchowna i ogranicza się do
potocznie znanych faktów;
Ogromna większość młodzieży(z 2003r.) popierała wstąpienie Pl do UE; głównie
"na tak" byli mieszkańcy dużych miast, im wyższy poziom wykształcenia tym
większe poparcie dla UE;
Coraz mniej osób chce angażować się w aktywność społeczną;
Wzrósł poziom zadowolenia z warunków mieszkaniowych i posiadania dóbr
materialnych, poziomu wykształcenia oraz stosunków koleżeńskich w szkole i w
pracy, chociaż nadal 1/3 twierdzi, że gdyby mogła wyjechałaby z Polski(ok. 15%
więcej niż w 1993r.) a im młodsi respondenci tym taka deklaracja częstsza.
Autorka wskazuje tu na kryzys poczucia tożsamości narodowej;
Czynniki decydujące o bogaceniu się ludzi w Polsce:
1. Zajmowanie wysokich stanowisk państwowych
2.Układy i znajomości
3. Uczciwa praca, wyższe wykształcenie, wysokie kwalifikacje, pracowitość
Rodzice kształtują pogląd na świat w świadomości młodzieży; udział szkoły i
księży jest niższy
W środowiskach wiejskich i małych miejscowościach częściej podkreślano
znaczenie zasad religijnych, rolę księży i nauczycieli, dziadków- model rodziny
trzypokoleniowej funkcjonuje jeszcze w mniejszych miejscowościach
80% badanych stwierdziło, że na ich światopogląd decydujący wpływ ma ją ich
własne przemyślenia
Podstawową grupa z którą młodzież się identyfikuje jest rodzina, tylko 1/5
czuje się związana z narodem polskim
Osłabiły się więzi sąsiedzkie i poczucie wspólnoty zawodowej,
Więzi społeczne łączące młodzież z innymi różnicowane są przede wszystkim przez
stopień zurbanizowania środowiska i stosunek do wiary
Nastąpił dramatyczny proces rozpadu więzi
Starsi prezentują chłodniejszą postawę w relacjach międzyludzkich
Młodzież nie jest podatna na oddziaływania instytucjonalnych autorytetów, nie
uznaje autorytetów formalnych, nie ulega hasłom, jest spragniona kontaktów
międzyludzkich, wyczulona na autentyczność, neguje pozór i fałsz