Profilaktyka przeciw
pasożytnicza
Diagnostyka weterynaryjna
Lek. wet. Beata Boczarska-Sewiło
Preparaty przeciwpasożytrnice
ØðFormy preparatów:
" Tabletki, np. Drontal, milbemax
" Pasty, np. Antiverm
" iniekcje., np. anipracit, cevomec
" Premiksy
" Tabletki do żucia
" Preparaty typu Spon-on ( krople do stosowania
zewnętrznego- na powłoki ciała- wchłaniają się
przez skórę), np. advocate
" Najczęściej gotowe preparaty weterynaryjne
cechują się łączonym składem substancji
działających zarówno na robaki płaskie(
tasiemce i przywry) jak na robaki obłe
(nicienie żołądkowo-jelitowe)
" Np. Cestal cat: pyrantelu embonian,
prazikwantel
Leki niecieniobójcze
1. Benzimidazole
" Dobrze tolerowane przez organizm zwierzęcy.
Szeroki zakres działania.
ØðDo grupy tej należą:
" tiabendazol
" kambendazol
" albendazol
" fenbendazol
" flubendazol
" mebendazol
" Oksybendazol
" parabendazol
ØðDziaÅ‚ania toksyczne:
" Są dobrze tolerowane przez zwierzęta. Nawet
przedawkowania rzędu 10- krotnej dawki może nie
powodować działań toksycznych. Rzadko mogą
powodować: otępienie, utratę łaknienia, wymioty
lub biegunkÄ™.
ØðPrzeciwwskazania:
" U samic w ciąży zabrania się stosowania z powodu
działania teratogennego i embriotoksycznego. Taki
efekt może już wystąpić już przy dawkach
terapeutycznych.
2. Tetrahydropirymidyny
" Pyrantel
" Morantel
Substancję te po wchłonięciu prowadzą do
porażenia układu mięśniowego pasożyta
Øð Pyrantel
" Jest dobrze wchłaniany u zwierząt z żołądkiem
jednokomorowym, u przeżuwaczy wchłanianie
jest słabsze. Lek jest szybko metabolizowany.
" Stosowany przeciwko dojrzałym nicieniom
jelitowym u przeżuwaczy, świń, koni, psów i
kotów. Działanie na nicienie w stadium
larwalnym jest słabsze, nie działa na jaja
pasozytów.
ØðDziaÅ‚ania niepożądane:
" Odznacza się dużym marginesem
bezpieczeństwa.
ØðPrzedawkowanie:
" Objawy w postaci drżenia mięśni, ślinotoku,
zwiększenia liczby oddechów, defekacji lub
biegunki. Dla zniesienia tych objawów należy
podawać atropinę.
3. Imidazotiazole
" tetramizol
" lewamizol
ØðLewamizol
" Dobrze i szybko wchłaniany z przewodu
pokarmowego i nieuszkodzoną skórę.
Efektywne, odpowiednio duże stężenia dla
zwalczania inwazji nicieni płucnych można
jednak osiągnąc tylko po domięśniowych
iniekcjach.
" Wykazuje dużą aktywność w stosunku do larw
oraz postaci dojrzałych nicieni żołądkowo-
jelitowych i płucnych. Nie działa na przywry i
tasiemce!
" Lewamizol ma właściwości
immunomodulujÄ…ce. Stosowany w dawkach
mniejszych niż przeciwrobacze (o ź-1/3)
wpływa modulująco na układ odpornościowy,
korygujÄ…c zaburzenia immunologiczne.
ØðDziaÅ‚ania niepożądane:
" Do wrażliwych gatunków na działanie należą w
kolejności: psy, konie, ptaki ozdobne i owce. Dobrą
tolerancją odznaczają się drób, świnie oraz bydło.
Podawanie i.m. powoduje odczyny miejscowe (nie
wolno przekraczać objętości 10 ml w jednym
miejscu). Wymioty i kaszel towarzyszÄ… podawaniu
lewamizolu u świń dotkniętych inwazją dojrzałych
form nicieni płucnych.
ØðPrzeciwwskazania:
" Psy rasy bokser oraz psy ras małych są szczególnie
wrażliwe na działanie lewamizolu i nie powinny być
leczone tym lekiem.
4. Makrocykliczne laktony
" Odznaczają się szerokim zakresem działania,
obejmującym dojrzałe i larwalne postacie nicieni
żołądkowo-jelitowych i płucnych oraz niektóre
ektopasożyty- w tym kleszcze, wszy, roztocza i
larwy gza. Nie działają na przywry i tasiemce.
ØðWyróżniamy trzy grupy:
1.awermektyny (iwermektyna, abamektyna,
doramektyna)
2.milbemicyny (milbemicyny oksym,
milbemicyna D)
3.nemadetyny (nemadektyna, moksydektyna)
ØðIwermektyna
" Do stosowania podskórnego lub doustnego u
bydła, koni i świń oraz naskórnego u bydła.
" Odznacz się szerokim zakresem działania,
obejmującym postacie dojrzałe, larwy
wędrujące i zatrzymane w rozwoju, wszystkich
ważniejszych gatunków nicieni. Działają
również na niektóre pasożytnicze stawonogi:
roztocza, wszy, kleszcze i larwy gza.
" Nie działa na jaja pazożytów, oraz na przywry i
tasiemce.
" Awermektyny- iwermektyna i doramektyna
wykazują działanie przeciw nicieniem płucnym
zarówno postaciom larwalnym jak i dojrzałym
PRZECIWWSKAZANIA
" Nie stosować u innych gatunków zwierząt,
szczególnie u psów, u których może
spowodować śmierć.
" Nie podawać dożylnie lub domięśniowo.
" Nie stosować u krów i owiec produkujących
mleko przeznaczone do spożycia przez ludzi.
" Nie stosować u krów mlecznych poza okresem
laktacji, w tym u ciężarnych jałówek, co
najmniej 60 dni przed wycieleniem
LEKI DZIAA
AJ
CE NA TASIEMCE
ØðWspółczesne leki pochodzenia syntetycznego
powodują zabicie pasożyta.
ØðSyntetyczne zwiÄ…zki organiczne
" bunamidyna
" prazykwantel
" Niklozamid- hamuje przetwarzanie energii i
pobieranie tlenu i glukozy u pasożytów. Wysoko
skuteczny przeciwko tasiemcom Taenia sp.,
wobec Dipylidium i Echinococcus mało skuteczny.
" epsyprantel
ØðPrazikwantel
" stosowana doustnie lub parenteralnie u psów i
kotów. Działa skutecznie na tasiemce, w tym
również na Echinococcus sp. oraz na ich
postacie larwalne oraz Dipylydium latum.
" Skuteczny przy inwazjach tasiemców u owiec
(Monezia sp.), u bydła (Cysticercus bovis) oraz
w tasiemczycach i fascjolozie u ludzi.
" Wykazuje działanie na przywry
LEKI DZIAA
AJ
CE NA PRZYWRY
" Najbardziej groz
nÄ… choroba inwazyjnÄ…,
wywołaną przez przywry u zwierząt
domowych, jest fascjoloza spowodowana
przez motylice wÄ…trobowÄ….
ØðSALICYLANILIDY
" oksyklozanid
" brotianid
" rafoksanid
" klozantel
ØðNITROFENOLE
" nitroksynil
" niklofolan
LEKI DO ZWALCZANIA KOKCYDIOZY
" Mogą również działać kokcydiostatycznie (
hamować namnażanie się kokcydiów) lub
kokcydiobójczo
ØðSulfonamidy
" sulfadiazyna
" sulfadimetoksyna
" sulfametoksazol
" Sulfadimidyna
ØðAmprolium
ØðMetronidazol w wysokiej dawce
ØðZwiÄ…zki benzenoacetonitrylowe
" diklazuryl
" klazuryl
" Toltrazuryl- wpływa na enzymy potrzebne
kokcydiom do wytwarzania energii. W wyniku
tego lek jest w stanie zabić pasożyty w każdym
stadium rozwojowym
ØðNitrobenzamidy
" aklomid
" dinitolamid
Zwierzęta towarzyszące
Preparaty stosowane w leczeniu
inwazji tasiemców:
" Alebdazol- tasiemce i przywry
" Prazikwantel
" Niklozamid
" Epsiprantel
" Nitroskanat - szerokie spektrum działania na
tasiemce i nicienie za wyjątkiem słabszego
działania naTrichuris vulpis i Echinococcus
granulosus. Może być stosowany u ciężarnych
suk.
Robaki obłe, w tym owsiki
" Emodepsyd- powoduje porażenie i śmierć
pasożytów
" Pyrantel- skuteczny przy leczeniu zarażenia
glistami i tęgoryjcami, mało skuteczny przeciw
włosogłówkom
" Albendazol- glisty, tęgoryjce włosogłówki,
owsiki
" Oksym milbemycyny
" Febantel- Działa na nicienie i ich larwy,
tasiemce i pierwotniaki u psów.
" Oksantel- embonian oksantelu - wysoko
skuteczny w zwalczaniu włosogłówek T. vulpis.
" Selamektyna ( postać spot on)
Nicienie płucne i sercowe
" Imidakloprid+ moksydektyna
" Oksym milbemycyny
Pierwotniaki- Kokcydia
" Toltrazuryl (iniekcja)
" Sulfadizayna ( iniekcja)
Konie
" Fenbendazol- dojrzałe postacie słupkowców,
glist, owsików
" Mebendazol- słupkowce małe i duże, glista
końska, owsiki
" mebendazol + -metrifonat- glista końska, owsiki
słupkowce małe i duże, węgorek koński (nie
powinny być stosowane u z
rebnych kalczy i
z
rebaków!)
Odrobaczanie koni
Znając cykl rozwojowy pasożytów i czas
działania środków przeciw pasożytniczych
ustalono 4x odrobaczanie koni w czasie roku
jako wystarczajÄ…cÄ… profilaktykÄ™.
Większość środków opartych na iwermektynie
działa tylko przez okres 13 tygodni, skoro w
roku mamy 52 tyg skuteczna profilaktyka to 4x
odrobaczanie w czasie roku!
" Środki przeciw tasiemcom działają przez okres
26 tyg, stąd wystarcza ich dwukrotne użycie w
czasie roku.
Ponadto trzeba pamiętać, iż większość
dostępnych past jest skuteczna tylko dla
postaci dojrzałych pasożytów, nie obejmuje
swym działaniem postaci larwalnych, stąd
konieczność powtórzenia zabiegu.
Iwermektyna 1 % pasta
" dojrzałe i niedojrzałe stadia rozwojowe nicieni
żołądkowo-jelitowych, nicieni płucnych,
mikrofilarii i gzów
Dziękuję za uwagę!