2011-11-29
Ćwiczenie 2
Klasyfikacja
Projekt technologiczny
przewodów
sieci kanalizacji
kanalizacyjnych
bytowo-gospodarczej
dla jednostki
osadniczej
Założenia ogólne Asortyment materiałów
Przewody kanalizacyjne powinny spełniać wymagania
" Tworzywa sztuczne:
normy PN-EN 752-2
 PVC polichlorek winylu
 PE polietylen wysokiej gęstości (HDPE),
Zgodnie z normą występują następujące pojęcia:
 PP polipropylen,
Kanał
 żywica poliestrowa;
Przewód lub inna konstrukcja, zazwyczaj podziemna, zaprojektowana
w celu odprowadzania ścieków i/lub wód powierzchniowych z więcej
" Żeliwo, najczęściej stosowane do wykonania przewodów
niż jednego z
ródła
odpływowych i kanalizacji zewnętrznej (rury prowadzące od
Przewód odpływowy
instalacji domowej do szamba, studzienek, oczyszczalni
RurociÄ…g, zazwyczaj podziemny, przeznaczony do odprowadzania
przydomowej);
ścieków i/lub wód powierzchniowych z ich z
ródła do kanału
" Kamionka stosowana do wykonania przewodów odpływowych
Przewód tłoczny
oraz kanalizacji zewnętrznej;
Rurociąg, przez który są tłoczone ścieki
System kanalizacyjny " Beton stosowany do wykonania kanalizacji zewnętrznej;
Sieć rurociągów i urządzeń lub obiektów pomocniczych, które służą do
odprowadzania ścieków i/lub wód powierzchniowych od przykanalików
do oczyszczalni lub innego miejsca utylizacji
1
2011-11-29
Materiały Tworzywa sztuczne
ZALETY
" Kanalizacja sanitarna jest instalacjÄ… specyficznÄ…
" Dobre parametry hydrauliczne
Wewnętrzne ściany rur są gładkie, co znacznie zmniejsza opory przepływu.
" Tradycyjne materiały, jak żeliwo czy kamionka, są
Jest to bardzo ważne - pozwala, by ścieki płynęły z właściwą prędkością, a
rzadko używane jednocześnie średnice mogą być mniejsze w porównaniu z rurami
żeliwnymi;
" Zewnętrzne przewody systemów kanalizacyjnych
" Odporność na korozję
Ścieki sanitarne mogą mieć bardzo silne własności korozyjne (mają odczyn
wykonuje się praktycznie wyłącznie z tworzyw
kwaśny, a przy tym zawierają detergenty, środki czystości, chemikalia),
sztucznych
zwiększone przez stosunkowo wysoką temperaturę;
 polietylen LD-PE  1945 r.,
WADY
 HD-PE  1955 r.,
" wydłużalność temperaturowa - przez to rury wymagają kompensacji. Trzeba
je montować za pomocą specjalnych obejm i przewidywać luz przy
 PP polipropylen  1955 r.,
montowaniu; spora rozszerzalność cieplna;
 polietylen sieciowany  1968 r.
" niewielka na ogół wytrzymałość mechaniczna;
" ograniczona odporność na wysokie temperatury;
PVC  Poli(chlorek winylu) (PCW) PVC  Poli(chlorek winylu) (PCW)
" Charakteryzuje siÄ™ znacznÄ…
" Skrót PCV, powszechnie używany w Polsce, jest
 wytrzymałością,
niepoprawny logicznie i językowo. PCV nie jest
 udarnością (odpornością na uderzenia)
 odpornością na zgniecenia
poprawnym skrótem ani od nazwy
" Dobrze nadaje się do stosowania w instalacji kanalizacyjnej zewnętrznej
międzynarodowej, ani polskiej.
(przewody, studzienki kontrolne, pokrywy, włazy, zbiorniki na złoża biologiczne)
" Zaletą PVC jest ponad czterdziestoletnia kariera w branży instalacyjnej
" Asortyment wyrobów z PVC przeznaczonych do kanalizacji jest bardzo szeroki
" W nazewnictwie międzynarodowym używa się
Kanalizacyjne rury PVC Å‚Ä…czy siÄ™ na
wyłącznie skrótu PVC - od Poly(Vinyl Chloride).
uszczelniane kielichy, większe średnice można
łączyć złączkami kołnierzowymi.
PVC ma najmniejszy współczynnik
" W języku polskim poprawny jest skrót PCW - od
rozszerzalności cieplnej: 0,08mm/mK.
polskiego Poli(Chlorek Winylu).
Przykładowo, metrowy odcinek, który był
monotowany w temp. 10°C, rozszerzy si Ä™ o 4
mm, jeÅ›li bÄ™dÄ… nim pÅ‚ynęły Å›cieki o temp. 60°C.
2
2011-11-29
Żywica poliestrowa PP - Polipropylen
" Wzmacniana włóknem szklanym (GRP) " Duża odpornością na temperatury - zarówno wysokie,
 ciężki
jak i niskie.
 wytrzymały
" Rury polipropylenowe są niewrażliwe zarówno na
" Najczęściej stosowany jest do budowy sieci kanalizacyjnych w terenach
wysokie temperatury, jak i na ich wahania.
trudnych (np. silnie podmokłych).
" Charakteryzuje się też wysoką odpornością na temperaturę
" Polipropylen wykazuje stosunkowo mały współczynnik
" Rzadko stosowana w instalacjach domowych, może pojawić się w
rozszerzalności cieplnej.
instalacjach szczególnie obciążonych (np. tam, gdzie są wysokie piony albo
" Cechuje się elastycznością i zdolnością tłumienia drgań,
"skoki" ciśnienia powodowane przez nierównomierne przepływy)
dzięki czemu instalacja z niego wykonana pracuje cicho
Można ją też spotkać jako tworzywo na
" Nadaje się głównie do instalacji wewnętrznych
zbiorniki (osadniki gnilne).
Rury występują w szerokim asortymencie
GRP jest materiałem drogim i trudno
średnic.
dostępnym, ale można polegać na jego
własnościach mechanicznych i
Rury PP Å‚Ä…czy siÄ™ na uszczelniane kielichy.
antykorozyjnych.
HDPE - Polietylen wysokiej gęstości
Żeliwo
" jest bardzo elastyczny - dzięki temu wytłumia drgania
" było powszechnie stosowanym materiałem kanalizacyjnym, ze
" Dzięki specjalnym dodatkom i procedurom technologicznym jest względu na znaczną wytrzymałość, odporność na ścieranie i
odporny na wahania temperatury oraz na tzw. ruchy termiczne niewielką rozszerzalność liniową.
(praca rur pod wpływem wahań temperatur)
" Wykazuje jednak podatność na korozję i zarastanie biologiczne,
" Ze względu na wysoki współczynnik rozszerzalności cieplnej rury poza tym jest ciężkie.
powinna być zapewniona kompensacja - rury powinny być
" Wady te zostały wyeliminowane w nowoczesnych systemach ka-
montowane ze znacznym luzem
nalizacyjnych. Żeliwo, pozbawione wad powraca, ze względu na
swoje zalety, jak i nietoksyczność, dz
więkochłonność i estetyczne
Rury HDPE stosowane sÄ… jako baza do wykonywania
wykonanie (co osiąga się m. in. dzięki zastosowaniu nowoczesnych
systemów tzw. kanalizacji cichej - natężenie dz
więku przy
powłok tworzywowych)
pracy takiej kanalizacji nie przekracza 20 dB.
" Aktualnie żeliwo najczęściej jest stosowane jako materiał na
Oznacza to, że poziom dz
więku porównywalny do poziomu,
przykanaliki, rury kanalizacji zewnętrznej, wpusty oraz włazy do
który powstaje przy pracy lodówki
studzienek rewizyjnych.
Rury HDPE można łączyć je przez zgrzewanie doczołowe, a
także złączki kołnierzowe i zaciskowe
3
2011-11-29
Żeliwo Kamionka
" stosowana jest najczęściej w sieciach kanalizacyjnych, do budowy
" Żeliwo dzieli się na następujące kategorie:
przykanalików lub instalacji zewnętrznej
" żeliwo szare:
" Kamionka jako tworzywo ceramiczne jest odporna na działanie
substancji chemicznych (zarówno pochodzących ze ścieków, jak
 szare zwykłe (zawiera grafit płatkowy różnej
i z gruntu, w którym jest położona), rury są więc trwałe i szczel-
wielkości)
ne po wielu latach eksploatacji
 żeliwo sferoidalne (zawiera grafit sferoidalny)
" Nowoczesna kamionka wykazuje także wykazuje także odporność
na ścieranie
 żeliwo modyfikowane (zawiera drobny grafit płatkowy)
" Charakteryzuje się znaczną gładkością, z czego wynikają małe
 żeliwo wermikularne
opory przepływu
" żeliwo białe
" Często stosowane do kanalizacji przemysłowej
" żeliwo połowiczne
" żeliwo ciągliwe (zawiera grafit postrzepiony (kłaczkowy))
" żeliwo stopowe
Beton Zakresy średnic
" Elementy z betonu używane są do budowy przewodów
Zakresy stosowanych średnic w zależności od materiału przewodu
odpływowych wewnętrznych i zewnętrznych, pod
Żywica
PP
warunkiem jednak, że grunt i woda gruntowa nie mają
PVC PEHD poliestrowa Żeliwo
Kamionka Beton
Plastmetix
POLKOMPLEX
KWH Pipe KWH Pipe HOBAS
właściwości korozyjnych KWH Pipe
Amianti
" Rury betonowe charakteryzujÄ… siÄ™ znacznymi oporami 110 110 110 150 100 80 200
przepływu 125 160 160 200 150 100 300
160 200 200 250 200 125 400
" Są mało wytrzymałe na ścieranie i na zgniatanie, ale
200 250 250 300 250 150 500
odporne na zmiany temperatury i środki chemiczne
250 315 315 350 300 200 600
" Są ciężkie i krótkie (1 m)
315 400 400 400 400 250 800
" Z betonu na ogół nie produkuje się kształtek, poza
400 500 500 300 (350) 1000
elementami do studzienek kanalizacyjnych
500 600 600 400
4
2011-11-29
Minimalne spadki przewodów Maksymalne spadki przewodów
Spadek
Średnica kanału " Według normy PN-B-12042:1998
minimalny Uwagi
[mm]
[0 ]
 dla średnicy d" 150 mm 15%
200 5,0 Tylko za miastem
 dla średnicy 200 mm 10%
250 4,0 wszędzie
 dla średnicy e" 250 mm 8%
300 3,3 wszędzie
" Według rozporządzenia Dz.U.nr 43/99 poz.43
350 3,0 wszędzie
 dla średnicy 300 mm 3%
400 2,5 wszędzie
 dla średnicy e" 1000 mm 1%
450 2,2 wszędzie
 dla średnicy pośrendich - spadek wynika z
interpolacji średnic powyższych
Prędkości Materiały stosowane w Polsce
" Minimalna prędkość 0,6  0,7 m/s
0,8 m/s
" Maksymalna prędkość 3 - 5 m/s
7m/s kanalizacja deszczowa i
ogólnospławna
5
2011-11-29
Materiały stosowane w jednej z
Wytyczne montażu przyłącza
miejscowości w Polsce
" Najważniejsze parametry przyłącza kanalizacyjnego do przeciętnej posesji:
minimalna średnica nie może być mniejsza niż 150 (160) mm;
" minimalny spadek nie powinien być mniejszy niż 1,5% (wtedy prędkość
samooczyszczania wynosi 0,8 m/s), dla kanalizacji deszczowej 0,8%  minimalna
prędkość 0,6 m/s;
" maksymalny spadek dla rur o średnicy 150 mm (dla prędkości przepływu 3-5 m/s)
nie powinien przekraczać: dla rur kamionkowych, betonowych i z tworzyw
sztucznych  15%, dla rur żeliwnych  40% (zgodnie z PN niektórzy producenci
dopuszczają większe spadki);
" przeciętne zagłębienie przyłącza kanalizacyjnego ze względu na istniejące i
przewidywane uzbrojenie oraz ruch pojazdów drogowych wynosi od 1,4 do 2,0 m;
" Minimalne przykrycie przewodów odpływowych (zależne od strefy przemarzania
gruntu) wynosi 1,0 1,4 m licząc od powierzchni terenu do wierzchu rury. Jeśli nie
można uzyskać minimalnej głębokości 1,4 m, przewody należy zabezpieczyć przed
uszkodzeniem, stosując np. rury osłonowe lub konstrukcje odciążające;
Wytyczne montażu przyłącza
" kanały grawitacyjne i związane z nimi studzienki włazowe (>DN 800) lub
niewłazowe (DN 300, 425 lub 600 mm) mogą być lokalizowane w ciągach
pieszo-jezdnych, pieszych lub zielonych;
" prowadzenie przykanalików powinno umożliwiać łatwy dostęp podczas
eksploatacji i konserwacji, jak również uwzględniać ewentualny kłopot związany
z nieprzyjemnymi zapachami i toksycznością;
" Przewody kanalizacyjne nie mogą stwarzać zagrożenia dla innych obiektów i
infrastruktury technicznej oraz muszą spełniać wymagania ochrony środowiska
przed zanieczyszczeniem;
" W miejscach skrzyżowań odległość w pionie powinna wynosić minimum 0,3 m
(bez stosowania rur ochronnych na przewodzie kanalizacyjnym lub
chronionym). Szczegółowo relacje te regulują przepisy branżowe oraz
indywidualne uzgodnienia z właścicielami istniejącego uzbrojenia;
" Należy zamontować odcięcie zabezpieczające przed cofaniem się ścieków
w przypadku podtopienia kanalizacji (gdy przybory sanitarne zainstalowane sÄ…
poniżej rzędnej terenu).
" www.polskiinstalator.com.pl
6
2011-11-29
Wykaz producentów i firm Ciekawostka
HAWLE OMNIGENA
Firma recyclingowa Delleve Plastics Ltd (W.Brytania)
FUSION
zainwestowała ponad 0,5 mln $ w linię produkcyjną,
SAINT GOBAIN GRUNDFOS
MAXPOL
która będzie wytłaczała rury wykorzystując do tego
PLASTIMEX BELSYSTEM
SA
OMCZEWSKA
materiał pochodzący wyłącznie z recyclingu.
ARMAKAN WIMEST
NICZUK
ACO HYDRO-
RAWIPLAST
Elementy lini i jej oprzyrządowanie zostało wyposażone
PROFIL VACCUM
ANWOD przez kanadyjskÄ… firmÄ™ Corma, technologia procesu
VALSIR WAVIN
wykorzystującego materiał z odzysku została przygotowana
GEBO
przez uniwersytet w Aston. Firma Delleve ma zamiar
WODROL EWE
JIMTEN
wytwarzać rocznie ok 10 000 ton rur licząc na to, iż
DIAMOND AVK
TASTA
wyjątkowo niska cena produktu pozwoli jej zdobyć rynek.
SIZER REHAU
TAWOL
WOBET HYDRET KWH
PERFEXIM
Więcej info: www.delleve.co.uk.
SIMONA
KARMAT
VALVEX oraz wiele
innych
7