Rozróżnienie między sickness i illness oraz curing i healing .
W jakikolwiek sposób próbowalibyśmy wyjaśniać [...] rytuały uzdrawiające, to one
uzdrawiają. Podobnie jak medycyna zachodnia, działają one przez jakiś czas, ale nie przez
cały czas. W niektórych sytuacjach działają skuteczniej niż w innych. Nasze empiryczne
metody mogą dawać lepsze rezultaty niż ich w przypadku gruzlicy, ale ich rytualne metody są
skuteczniejsze od naszych w leczeniu depresji.
Socjolodzy medycyny odróżniają illness od sickness. Sickness jest rzeczywistością
biologiczną; illness to rzeczywistość społeczna. Sickness zdarza się, natomiast illness jest
społecznie wyobrażana i tworzona. Illness jest tym, co pacjent, rodzina i lekarze myślą/
rozumieją o sickness; illness jest tym, w jaki sposób kształtujemy i wyobrażamy sobie sickness.
Nowotwór jest sicknes, lecz na tyle, na ile jest on wyobrażany jako wróg , z
którym walczymy , jest także illness. Rytuały uzdrawiające (healing rites) postępują/radzą
sobie znacznie skuteczniej z illness niż z sickness.
Literatura odróżnia również curing od healing. Cured, twoja illness odchodzi. Healed,
twoja illness może, lub nie, zniknąć, lecz masz w stosunku do niej inne nastawienie. Cured,
jesteś ustalony/niezmienny/stały, healed, jesteś na nowo połączony. Rytuały uleczają (heal)
znacznie skuteczniej, niż cure. Podobnie Ju!hoansi, buddyści tybetańscy, nawahowie i
praktykujący wodoo wykonują rytuały nawet gdy nikt nie jest szczególnie chory (ill). Rzeczy
wypadają z harmonii i potrzebują ponownej harmonizacji, zrównoważenia. Nie tylko mogą być
rytuały bez pacjenta, ale również mogą być rytuały bez konkretnego wydarzenia, [jakim jest]
illness. Ktoś może myśleć o takich działaniach, jako o ekwiwalencie medycyny prewencyjnej.
Metafory i etykietki, szczególnie gdy odegrane/postanowione, mogą uczynić nas
chorymi (sick) lub spowodować, że będziemy czuli się dobrze (make us well). Somatyzujemy
je, transformując słowa i wyobrażenia w mięso i kości, serce i wnętrzności/jelita. Metafory nie
tylko sicken, mają także efekt uzdrawiający (healing effect). Jeden kierunek definiowania
rytuału to odegranie metafory. Mimo że ta definicja jest zbyt szeroka, pokazuje to wspólną
charakterystykę aktywności rytualnych: poważne zastosowanie metafory.
Ju hoansi gotowanie energii prowadzi do wyzdrowienia (it takes to cure).
Ze względu na jej wielką zależność od metafory, illness rozumiana jako atak na
przykład atak serca jest pokrewna rytualizacji. Na Zachodzie dwie z najbardziej
powszechnych metafor na illness są przemysłowe i militarne. Pewne rzeczy w ciele lub
umyśle są złamane lub uszkodzone , toteż personel medyczny naprawia je. Ciało
jest maszyną/mechanizmem ; lekarze i psychiatrzy są zdolnymi technikami lub wysoko
płatnymi mechanikami . Chore (sick) osoby są zaatakowane (under attack); lekarstwa i
procedury medyczne są broniami pomagającymi im bronić się (fight back). Są tu wojny
z rakiem i używkami (drugs) podobnie jak występują wojny z innymi krajami. Idea, że chora
(sick) osoba potrzebuje bronić się lub walczyć o coś jest tak zakorzenione, że z trudem
zauważamy metaforyczny status tego.
Wiele podobnych obserwacji poczynił w szpitalu położniczym antropolog Robbie
Davis-Floyd podczas przyjmowania do szpitala i w czasie wizyt w gabinetach lekarskich.
Interakcje są zdecydowanie symboliczne. Lekarz nosi uniform lub inny symbol autorytetu jak
np. stetoskop. Doktor zwraca się do ciebie familiarnie po imieniu, lecz ty wyrażasz się
odmiennie zwracając się Doktorze taki-a-taki . Lekarz wypisuje tajemnicze (misterious)
dokumenty, do których ty, zwykły pacjent, nie masz dostępu. Pacjenci podporządkowują się
lekarskiemu autorytetowi i dominującej wiedzy, z nielicznymi lub żadnymi pytaniami tak, jak
czyniliby w obecności kapłana w świątyni. Pomimo, ze nie jest to rytuał, jaki tubylczy
uzdrawiacz (healer) mógłby odprawić, interakcja między pacjentem a doktorem jest mocno
zrytualizowana. 1
1
Ronald L. Grimes, Deeply into the bone. Re-inventing rites of passage, University of California Press, Berkeley
2002, s. 342-343.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
ustawa o umowach miedzynarodowych 14 00Międzynarodowy Program Badań nad Zachowaniami SamobójczymiCoś między nami03 PEiM Met opisu ukł elektr doc (2)Od Pskowa do Parkan 2 02 docwypadniecie tarczy miedzykregowej w odcinku szyjnym kregosluMiędzy rodzeństwemprotokół różyca docCW5 docWybrane terminy łacińskie pojawiające się w Problematyce Prawa MiędzynarodowegoNawiązywanie kontaktów międzyludzkichwięcej podobnych podstron