Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Nr 13
Poezja Leśmiana, Tuwima i Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
Poezja Leśmiana, Tuwima i Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
Poezja Leśmiana, Tuwima i Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
Poezja Leśmiana, Tuwima i Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
Poezja Leśmiana, Tuwima i Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
oraz Mistrz i Małgorzata Bułhakowa
oraz Mistrz i Małgorzata Bułhakowa
oraz Mistrz i Małgorzata Bułhakowa
oraz Mistrz i Małgorzata Bułhakowa
oraz Mistrz i Małgorzata Bułhakowa
1. Które z poniższych tytułów to utwory Bolesła- c) Schopenhauera
wa Leśmiana?
d) buddyjskÄ…
Odpowiedz
: a)
a) Dziejba leśna, Klechdy polskie
b) Klechdy sezamowe
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
c) Zdziczenie obyczajów pośmiertnych
Filozofia życia, którą wyznawał Leśmian, opierała się
d) A
ąka, Przygody Sindbada Żeglarza
na założeniu, że życie jest dużo bogatsze od języka,
Odpowiedz
: a), b), c), d)
jakim się na co dzień posługujemy, dlatego nie spo-
sób nazwać wszystkiego za pomocą istniejących słów
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
i pojęć. Według Leśmiana rozum ludzki działa bar-
Jasne jest, że nie znacie wszystkich utworów wszyst-
dzo schematycznie, dlatego ważniejsza jest intuicja
kich pisarzy  to jest po prostu niemożliwe. Dla pocie-
niż intelekt. Teoria ta pochodzi od Bergsona. Leśmian
szenia dodam, że tak naprawdę nikt nie przeczytał
pisał za Bergsonem, że świat jest przedstawiany w spo-
wszystkiego. Należy jednak orientować się w tytułach
sób uproszczony i bardzo selektywnie, a przecież na-
dzieł ważnych pisarzy i wiedzieć  co w trawie piszczy ,
tura to nie atlas roślin czy zwierząt, krajobraz to nie
tzn. o czym jest dany utwór, jaki to gatunek, jednym
martwa fotografia, a ludzie to nie dane statystyczne.
słowem  umieć podać jakąś charakterystyczną ce-
Tak naprawdÄ™ wszystkie zjawiska stale siÄ™ przenikajÄ…
chę. Jest to bardzo ważne na przykład w przypadku
i tworzą jedną, dynamiczną całość. Życiem kieruje,
prezentacji maturalnej. Omawiając konkretny utwór,
a w zasadzie rzÄ…dzi, pÄ™d życiowy (élan vital), dziÄ™ki
nie zapomnijcie zajrzeć do jakiegoś słownika lub en-
temu człowiek może własną duchową cząstką prze-
cyklopedii albo chociażby odpowiedniego podręczni-
niknąć duchową cząstkę natury   uzgodnić się ze
ka i zapamiętać kilka innych utworów  takie pytanie
światem.
może paść ze strony komisji. Czy wiedzieliście, że
Bergson uważał, że każdy człowiek ma dwie jaz
-
Leśmian pisał oprócz poezji także piękne baśnie?
nie:  powierzchowną , którą kształtują codzienne
wydarzenia, i  głęboką , która istnieje w człowieku
od zawsze i ujawnia siÄ™ w momentach wyjÄ…tkowych 
2. Bolesław Leśmian był spokrewniony z innym
w przypadku poety w momencie tworzenia. Zgadzał
znanym poetą. Był to:
się z tym twierdzeniem Leśmian.
a) Leopold Staff
b) Jan Brzechwa
4. Dusiołek z wiersza Leśmiana to:
c) Julian Tuwim
a) chłop, któremu ukazała się mara
d) Juliusz Kossak
b) symbol i ludowe wyobrażenie zła
Odpowiedz
: b)
c) ludowy filozof
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
d) zmora, która usiadła na piersiach chłopa
To pytanie z gatunku plotkarskich. Warto wiedzieć
Odpowiedz
: b), d)
tyle, że Leśmian i Brzechwa to stryjeczni bracia.
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Oprócz tego trzeba pamiętać, że Brzechwa nie był
Podmiot liryczny ballady wykreowany na ludowego
poetą tworzącym wyłącznie dla dzieci.
gawędziarza opowiada słuchaczom historię Bajdały.
Za pomocą języka stylizowanego na gwarę opisuje, jak
3. W twórczości Leśmiana widać inspirację filo-
we śnie Bajdały pojawił się Dusiołek. Mara senna usia-
zofiÄ…:
dła mu na piersiach i dusiła go. Dusiołek to symbol i lu-
a) Bergsona
dowe wyobrażenie zła, które chciało na dłużej zago-
b) Nietzschego
ścić w świecie Bajdały. Każdy człowiek podczas swoje-
1
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
go życia spotyka na swojej drodze zło i musi się z nim Należy pamiętać, że Skamander to nazwa zarówno gru-
zmagać. Chłop z ballady Leśmiana jest prosty, nie umie py poetyckiej, jak i założonego przez poetów czasopi-
mówić jak filozofowie, dlatego po prostu ma pretensje sma literackiego. Samo słowo Skamander (gr. Skaman-
do Boga, że na świecie przez Niego stworzonym istnie- dros) oznacza antyczną nazwę rzeki Menderes, płyną-
je nie tylko dobro, ale i zło, na które człowiek jest nie- cej dziś na terenie Turcji.
ustannie narażony i z którym musi samotnie walczyć.
W balladzie Dusiołek Bajdała w ostatnich wersach
7. Podaj przynajmniej trzy tytuły wierszy Tuwi-
zwraca siÄ™ z wyrzutem do Boga:
ma dla dzieci.
Nie dość ci, żeś potworzył mnie, szkapę i wołka,
Odpowiedz
:
Jeszcześ musiał takiego zmajstrować Dusiołka?!.
Słoń Trąbalski, Lokomotywa, Zosia Samosia
5. Najbardziej charakterystycznym i rozpozna- Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
walnym elementem poezji Leśmiana są:
Z pewnością znacie je ze swojego dzieciństwa. Te
a) neologizmy
wiersze są ponadczasowe i stanowią świadectwo mi-
b) synestezje strzostwa warsztatu poetyckiego Tuwima. Wbrew po-
zorom nie jest łatwo napisać dobry wiersz dla dzieci.
c) przerzutnie
A te bronią się same. Na pewno potrafisz podać wię-
d) anafory
cej tytułów wierszy dla dzieci tego poety, może nawet
Odpowiedz
: a)
znasz jeszcze jakieś na pamięć&
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Aby pokazać specyficzną i wyjątkową naturę, używa
8. Jaki gatunek reprezentujÄ… Kwiaty polskie Ju-
Leśmian wielu neologizmów, a także stosuje specy-
liana Tuwima?
ficzną składnię i frazeologię. Mieczysław Jastrun te
a) poemat dygresyjny
neologizmy Leśmiana (zwane leśmianizmami) na-
b) poemat heroikomiczny
zwał cudotworami słowotwórczymi. Leśmianizmy
c) balladÄ™
mają bardzo różny charakter, zwykle opisują to, cze-
d) dramat niesceniczny
go opisać się nie da albo opisać jest bardzo trudno. Są
Odpowiedz
: a)
to na przykład wyrazy z przedrostkiem bez  jak choć-
by bezcel, bezgwar, bezbożyna, czasowniki z przecze-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
niem między przedrostkiem a tematem  zaniedyszeć,
Dygresja to po prostu odstąpienie od głównego tema-
zanieistnieć, rzeczowniki odprzymiotnikowe z przy-
tu narracji i wprowadzenie w obręb wypowiedzi luz
-
rostkiem -ość, np.: bezpolność, najdalszość, niewy-
no związanych wątków. Kwiaty polskie powstały
śpiewność. W sferze semantyki wyróżniają się takie
w Ameryce w czasie wojny, którą Tuwim tam spędził.
tropy stylistyczne jak oksymorony: bywalec niebytu,
Najbardziej znany jest fragment poematu, któremu
nieistniejÄ…ce istnienie.
nadano tytuł Modlitwa. Poemat Tuwima łączy w so-
bie sceny rodzajowe i wspomnieniowe, liryczne wy-
6. Do jakiej grupy poetyckiej należał Julian Tu-
znania i patriotyczne inwokacje, polemiki polityczne
wim?
i opisy przyrody. Utwór składa się ze swobodnych dy-
a) Pikadora
gresji tematycznych i cięć charakterystycznych dla
b) Awangardy montażu filmowego. Jest to dzieło niezwykłe, łączy
w sobie inwokacje do polszczyzny i motyw religijny,
c) Skamandra
spojrzenie na PolskÄ™ socjologa i poety patrioty, wÄ…tki
d) Drugiej Awangardy
patriotyczne i pochwałę wielości w wielonarodowości
Odpowiedz
: c)
ojczystego kraju, a także smutne rozważania o klęsce
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
wrześniowej i jej przyczynach. W poemacie odnajdzie-
my także trudny optymizm, co do przyszłości Polski.
Grupy poetyckie trzeba kojarzyć. Skamander jest z pew-
Kwiaty polskie należy skojarzyć z utworem Juliusza
nością jedną z najbardziej rozpoznawalnych grup dwu-
Słowackiego  Beniowskim, również poematem dy-
dziestolecia. Tuwim był współtwórcą (1919) i czołowym
gresyjnym.
przedstawicielem tej grupy poetyckiej.  Chcemy być
poetami dnia dzisiejszego i to cała nasza wiara i cały
nasz program  pisali w pierwszym numerze Skaman-
9. Odmiana dowcipu, w której efekt komiczny
dra skupieni wokół niego poeci. Programowo bezpro-
rodzi się z jawnej niedorzeczności, to:
gramowi wyżej cenili talent indywidualny niż realizo-
a) satyra
wanie programów poetyckich. Do najwybitniejszych
b) surrealizm
skamandrytów należeli Julian Tuwim, Antoni Słonim-
c) ironia
ski, Kazimierz Wierzyński, Jan Lechoń, Jarosław Iwasz-
d) pure nonsense
kiewicz. Nie chcieli poezji zaangażowanej politycznie,
pisali współczesnym językiem o codziennych sprawach. Odpowiedz
: d)
2
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Komentarz: wać, że pierwsze z nazwisk poetki powinno być pa-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
nieńskie. Otóż nie, obydwa nazwiska pochodzą od
Pure nonsense to odmiana dowcipu, w której efekt
nazwisk mężów poetki. Stefan Jasnorzewski był lotni-
komiczny rodzi się z jawnej niedorzeczności, np. ze
kiem, a Jan Gwalbert Pawlikowski prozaikiem
skojarzenia pojęć lub obrazów zaskakująco nielogicz-
i znawcą folkloru podhalańskiego. Ale to nie wszyscy
nego, pozbawionego motywacji, uderzajÄ…cego w po-
mężowie poetki. Po pierwszym  Władysławie Jano-
czucie zdrowego rozsÄ…dku, bezinteresownie absurdal-
cie Bzowskim, poruczniku armii austriackiej, nie po-
nego. W literaturze polskiej ten rodzaj dowcipu upra-
zostawiła sobie pamiątki w postaci nazwiska.
wiał głównie Julian Tuwim i Antoni Słonimski, a tak-
że Sławomir Mrożek. Specjalistami w pure nonsensie
13. W wierszu Zdobycz polowanie na gronostaja
byli także humoryści angielscy: Gilbert Keith Che-
oznacza w rzeczywistości polowanie na:
sterton i Edward Lear.
a) pończochy
10. Autorem wiersza Rzecz czarnoleska jest:
b) męża
a) Jan Kochanowski
c) niedz
wiedzia
b) Leopold Staff
d) futro
c) Julian Tuwim
Odpowiedz
: a)
d) Bolesław Leśmian
Odpowiedz
: c)
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Tematem tego wiersza jest tak banalna czynność jak
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
kupno eleganckich, jedwabnych pończoch. Błahy po-
Wiersz Rzecz czarnoleska jest odwołaniem się do po-
zornie utwór, świadczy jednak o awansie społecznym
ezji klasycznej, w tradycyjnej formie i środkach wyra-
kobiety, która sama wydaje swoje pieniądze na co
zu, Tuwim dostrzega geniusz twórczości Kochanow-
zechce, nawet gdy jest to rzecz tak przyziemna jak
skiego.
para ładnych pończoch. Można mniemać, że jest to
wiersz choć w pewnym stopniu osobisty. Autorka wier-
11. Ulubione formy poetyckie Marii Pawlikow- sza miała zgrabne nogi, nic więc dziwnego, że chciała
skiej-Jasnorzewskiej to: podkreślać ten atut. Mimo banalnego tematu kon-
strukcja wiersza jest kunsztowna, oparta na iście ba-
a) miniatury poetyckie
rokowym koncepcie, przewrotnie wytłumaczonym już
b) fraszki
w drugiej strofie. Polowanie na eleganckie pończo-
c) limeryki
chy zostaje przyrównane do polowania gronostaja.
d) oktostychy
Odpowiedz
: a)
14. Czy Maria Pawlikowska-Jasnorzewska na-
leżała do którejś grupy poetyckiej?
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
a) tak, do Skamandra
Miniatury poetyckie to krótkie formy zakończone za-
b) formalnie nie, ale była związana z Awangardą
skakujÄ…cÄ… puentÄ…. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska
była ich mistrzynią. Zwróć uwagę na inne gatunki c) tak, do Awangardy
poetyckie podane w pytaniu: czy potrafisz rozpoznać
d) formalnie nie, ale była związana ze skamandryta-
limeryk? Z fraszką nie powinieneś mieć kłopotu, wiele
mi
się o nich mówi w szkole przy okazji omawiania twór-
dpowiedz
: d)
czości Kochanowskiego  to w końcu jeden z ulubio-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
nych gatunków tego poety. A czy wiesz, co to takiego
oktostych? Takich wiadomości należy szukać, oczy- Skamandryci byli jej najbliżsi w sensie grupy towa-
wiście, w Słowniku terminów literackich.
rzysko-literackiej. Ich przyjacielskie stosunki znala-
zły odbicie w literaturze i krytyce literackiej (np. ar-
tykuł Lechonia, w którym broni jej przed atakami kry-
12. Czyją córką jest Maria Pawlikowska-Jasno-
tyki i wymiana wierszy: Tuwim jest autorem wiersza
rzewska?
o Pawlikowskiej, a Pawlikowska wiersza o Tuwimie).
Odpowiedz
:
Ponadto poetka żywo współpracowała ze Skamandrem
Wojciecha Kossaka i Wiadomościami Literackimi.
komentarz:
komentarz:
komentarz:
komentarz:
komentarz:
15. Który utwór poetki nawiązuje do motywu tań-
Dzisiejszy test jest wyjÄ…tkowo plotkarski. Ale trafili
ca?
siÄ™ po prostu ciekawi autorzy. Maria Pawlikowska-
a) Fokstrot
Jasnorzewska pochodzi ze znanej rodziny Kossaków.
b) Zaklinacze węży
Jej ojcem był malarz  Wojciech Kossak, a dziadkiem
c) Dansing
Juliusz Kossak, to nazwisko z pewnością nie jest Wam
d) żaden z powyższych
obce. Z kolei jej rodzona siostra to Magdalena Sa-
mozwaniec, również pisarka. Można by się spodzie- Odpowiedz
: a), b), c)
3
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Ucz siÄ™ z
Komentarz: powodu w trakcie kuglarskiego spektaklu Wolanda
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
w teatrze Variétés moskwianki tracÄ… gÅ‚owÄ™ dla wycza-
To nie było łatwe pytanie i nie martw się, jeśli nie
rowanych przez diabła przepięknych toalet.
udało Ci się na nie odpowiedzieć. Powinieneś znać
utwór Fokstrot, bo była o nim mowa w Kursie do No-
18. W jakim planie czasowym rozgrywa siÄ™ po-
wej Matury, ale reszta może być Ci nieznana. Ale te-
wieść?
raz, po rozwiązaniu testu, znasz już trzy utwory poetki,
w których wystąpił ten motyw. Warto wiedzieć, że po-
a) w czasie teraz
niejszym
etka wyjątkowo go lubiła  powstał cały tomik wierszy
b) w czasie przeszłym
pod tytułem Dansing, w którym taniec stanowi cen-
c) w czasie przyszłym
tralny motyw.
d) w tzw. bezczasie
Odpowiedz
: a), b), c), d)
16. Wymień trzy przestrzenie, z jakimi mamy
Komentarz:
do czynienia w Mistrzu i Małgorzacie Bułha- Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
kowa.
W powieści funkcjonują na równych prawach aż czte-
ry plany czasowe. Czas teraz
niejszy to lata 30. XX
Odpowiedz
:
wieku w Moskwie, kiedy to odwiedził miasto szatan
Przestrzeń realistyczna, przestrzeń historyczna, prze-
Woland. Akcja rozgrywa siÄ™ w ciÄ…gu czterech dni: od
strzeń fantastyczna
środy do soboty. Czas przeszły obejmuje retrospekcję
do czasów Chrystusa i Poncjusza Piłata. Czas przyszły
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
wiąże się z proroctwami i przepowiedniami ukazują-
Na świat przedstawiony powieści składają się wszyst-
cymi przyszłość, która się sprawdza  przykład to przy-
kie te trzy przestrzenie. Przestrzeń realistyczna to
padek Fokicza chorego na raka. Bezczas z kolei to
Moskwa lat 30., przestrzeń historyczna wiąże się z wąt-
trwanie, którego potrafi dokonać szatan. Z taką mocą
kiem o Chrystusie i Piłacie, natomiast przestrzeń fan-
mamy do czynienia na jego balu, podczas którego
tastyczna pojawia siÄ™ w zwiÄ…zku z postaciami fanta-
godzina dwunasta trwa bez końca.
stycznymi, mamy z niÄ… do czynienia np. podczas balu
u szatana czy lotu Małgorzaty na miotle.
19. Wymień co najmniej trzy utwory podejmu-
jÄ…ce motyw szatana.
17. Jakie miasto portretuje Bułhakow w powie-
ści? Odpowiedz
:
Mistrz i Małgorzata Bułhakowa, Faust Goethego, Raj
a) MoskwÄ™
utracony Miltona
b) Petersburg
c) fikcyjne miasto na Wschodzie
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
d) żadne z powyższych
To pytanie na skojarzenia. Zresztą w tekście o Mi-
Odpowiedz
: a)
strzu i Małgorzacie w Kursie& padają przykłady tych
utworów. Z pewnością potrafisz wymienić ich więcej&
komentarz:
komentarz:
komentarz:
komentarz:
komentarz:
Bułhakow sportretował Moskwę lat 30. Postacie poru-
20. Diabeł prześmiewca, figlarz, spryciarz, żar-
szajÄ… siÄ™ po terenie realnym  Patriarsze Prudy, Arbat,
towniÅ›, synonim tego, co tandetne i niewy-
mieszkania, teatr itp. Piekielna rzeczywistość komuni-
szukane, to w powieści Bułhakowa:
stycznej Moskwy jawi siÄ™ poprzez szereg wymownych
a) Woland
znaków. To między innymi sklep, który nie jest skle-
pem, bo służy tylko uprzywilejowanym, mieszkanie, b) Korowiow
które nie jest mieszkaniem, bo zostało skrupulatnie
c) Hella
zapieczętowane, stowarzyszenie literatów, które nie jest
d) Behemot
stowarzyszeniem, bo zajmuje siÄ™ generalnie wszystkim,
Odpowiedz
: b)
najmniej czasu poświęcając literaturze. To skrupulat-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
nie obmyślany system arbitralnej władzy opartej na
denuncjacjach, aresztowaniach, odosobnianiu niewy-
Wszystkie diabelskie postacie z Mistrza i Małgorzaty
godnych twórców w szpitalach psychiatrycznych i zmu-
są niezwykle barwne i ciekawe, ale jest ich całkiem
szaniu ich do uległości. To świat łapówkarzy i donosi-
sporo i mogą się pomylić. Przypomnijcie sobie ko-
cieli w rzeczywistości szarej, smutnej i biednej. Nie bez
niecznie jeszcze raz, kto jest kim.
4