1'1'-1'/.,:6 "Szemy, slugi
!l'"II1W" (tak brzmi na-
I /lIl1ll;ziona w Meggi-
iI'l Okolo 775 r.
111 niach), by wiescic tam zaglad~ Samarii i smierc jego pot~z-
1
, . K.rolestwo Salomon a rozpadlo si~ wprawdzie zaraz po j 'pll
I'll krola. Przynoszqc takie poslanie nie mogl spodziewac si~
smlerCl (933 r.) na dwa odr~bne krolestwa, polnocne, zwane kr' II
I V-hylnego przyj~cia. Nie byl wi~c zapewne zaskoczony, kiedy
stwe~ Iz~aela, i poludniowe, mniejsze, Judy, ale oba mialy jeszcl
11,lln Amazjasz wyrzucil go ze swiqtyni krzyczqc: "Idl:, uciekaj
przezywac w VIII w. okres swietnosci i dobrobytu. W krolestwi
,hit' clo ziemi Judy! I tam jedz chleb, i tam prorokuj. A w Betel
polnocnym byly to przede wszystkim czasy panowania Jerob II
I l' -j nie prorokuj, bo jest ono krolewskq, swiq,tyniq, i krolewskq,
ma I! \787-7~7). Wladca ten wykorzystal umiej~tnie sytuacj\'
1iiilowlq".
w ktoreJ Asyna pochloni~ta walkq, z wyrastajq,cym wlasnie ol!
Amos odpowiedzial wowczas Amazjaszowi: "Nie jestem ja
polnocy krolestwem Urartu, zwracala mniejszq, uwag~ na to ('II
1IIIIokiem ani nie jestem uczniem prorokow, gdyz jestem pa-
dzialo. si~ blizej Morza Srodziemnego. Zdolal nawet przywr6 'j
"gramce Izraela od Wejscia do Chamat az do Morza Araby"
(2 Krl 14,25), a znaczy to, ze odzyskal praktycznie calq, Zajordanl
po, Morze .Ma~twe. B,yl Jeroboam II takze wielkim budowniczylll,
a sl~dy teJ d~~al~lnosci odnajdujemy dzis jeszcze w ruinach je'll
stohcy S~m~ru. Zyla ona pod jego rZq,dami bogata i szcz~sliwi',
? czym sWladczq, wymownie nie tylko pozostalosci fortyfika 'il
1 p~lacu krolewskiego, wzniesionego na wzgorzu, lecz takze licznil'
znaJdowane fragmenty roznych przedmiotow Z hebanu ozd' h
z kosci .sloniowej, nieraz bardzo misternie rzeibionej, wr~c~ inkrus
towaneJ lazurytem lub lq,czonej ze zlotem.
. W. tym to dostatnie i spokojnie zyjq,cym swiatku pojawil
Sl~ zmenacka gdzies ok. 760 r. gosc nieproszony, Amos, najstar
szy z prorokow, ktorych ksi~gi zachowaly si~ w Biblii. Pochodzil
I'l I'lylka z kosci sloniowej
z krolestwa Judy, z Tekoa, miejscowosci lezq,cej na wyzynil'
IIillo.iona w Samarii (wraz z
(850 m n.p.m.), 8 km na poludnie od Betlejem. Przyszedl do Betel
1I1111libmiwielu innych) przed-
wielce czcigodnego sanktuarium krolestwa Izraela (w tym czasit:
IlIwi:lj'lca zapewne sfinksa
III Illoie cherubina?). IX w. 113
kult Jahwe byl sprawowany jeszcze w wielu miejscach i w wieltl
sterzem i tym, ktory nacina sykomory. Od stada bowiem \ II
IVI od ni, z normalnego trybu iycia, poiniej najpraw~opo-
mnie Jahwe i rzekl do mnie Jahwe: <,1111 powrocil znowu do swoich owiec i sykomor. W. kaz?y~
(Ij
izraelskiego!" (Am 7,12-15).
II IIit: jui 0 nim wi~cej nie slyszymy. Ksi~ga .no~z~ca jego. l~l~
Slowa te mogq nas dziwic: prorok, ktory oswiadcza, ie nil' II
I I Z niewielka, liczy sobie wszystkiego dZlewl~c rozdzlalow
prorokiem! Sq one jednak bardzo waine dla zrozumienia iN11I1
III IdlNl.erniejsza jest Ksi~ga Izajasza, 66 rozdzialow) i zajmuj~
powolania nie tylko samego Amosa, ale wszystkich autentyczlI, I
III Iwie par~ kart w Biblii. Przyjrzyjmy si~ jej troch~, by poznac
prorokow biblijnych. Amos stwierdza, ie nie jest "zawodow\1
Ii 1 1(ll'e z form literackich, jakimi poslugiwali si~ wszyscy proro-
~rorokiem". Nie na1eiy tei do iadnej grupy prorockiej, nil,; III
II hlijni. . ., .
za?nego mistrza, nie jest zwiqzany z iadnq swiqtyniq . .zyje z hodl
I si~gi prorockie pisane Sq w znacznej CZ~SCI WlqZanq.
mOWq
wh, zapewne hodowli owiec, zajmuje si~ takZe uprawq sykomOn'1
Ksi~dze Amosa jedyne wstawki prozaiczne to sam. tytul
ktorych owoce nacinano, by lepiej dojrzewaly. To ostatnie ku
III I, I) oraz opowiadanie biograficzne 0 sporze z Amazjas~~m
przypuszczac, ie nie byl on, jak to sobie czasem wyobrazillIlI
Il'lel (Am 7,10-15). Tytul, pochodzqcy z zasady ?d uczmow
zupelnym biedakiem i ie nie wlasne ubostwo uwrailiwilo go III
" 1"lIjqcych wypowiedzi swego mistrza, prezentuje prorok~
bar.dz~ na niesprawied1iwosc spolecznq. Sykomory nie rOSl1<1
II
II II szczajqc jego dzialalnosc w czasie za pom~c~ c~ro~olog.Il
wyzyme Tekoa, totei plant~cje Amosa musialy si~ znajdowac 1111
Itll'wskiej, a takZe, jesli taka moiliwosc zachodzl, jakIegos waz-
Morzem Martwym a1bo Srodziemnym. W~drowal zatem wi('1
II 10 wydarzenia. Tak wyglqda tei zdanie otwierajqce Ksi~g~ Amo-
zarowno wtedy, gdy chcqc sprzedac swoje owce lub ich weIll
II ,.Slowa Amosa, ktory byl jednym sposrod pasterzy z T~koa: c~
odwiedzal targi w pob1iskich miastach i oazach, jak i w ty( II
Idzial w sprawie Izraela za dni Ozjasza, kro1a Judy, I za ~m
okresac~, ~dy trzeba bylo zajqc si~ sykomorami. Jego Ksi~ II
Iiloboama, syna Joasza, krola Izraela, na dwa I~ta prze~ ~r~~sle-
dowodzl tez zdecydowanie, ie byl czlowiekiem obytym w swi ("
1111111 Warto tu dodac, ie archeologowle znalezh slady
ziemi".
i obeznanym z tradycjami swojego ludu.
I'lkiego trz~sienia ziemi, ktore nawiedzilo Galile~ ok. 76? ~.,
I nagle w to iycie zwykle, wypelnione codziennym trudelll
\ Iisnie ten fakt pozwala nam datowac dokladniej wystqpleme
wtargnql Bog. "Od stada wziql mnie Jahwe", mowi Amos. Jest III
\1I1osa.
?la. niego ~edyne uzasadnienie wystqpienia w Betel, jedyny argumeill.
Formq literackq najcz~sciej spotykanq w ksi~gach prorockich
jakI przecI,:stawia autorytetowi kro1a Izrae1a i krolewskiego kaplll
II I "wyrocznia". Prorok wYPowiad~ jq w imi~niu .Boga. Sq ~o
na. Bogu me moina powiedziec "nie". A wlasne doswiadczenie z CI.II
III'jako slowa Boga, Jego poslanie, ktore prorok jedyme przekazu~e
sow sp~dzonych na pustynnych pastwiskach podsuwa mu por6w
Ild;·esatom. Wyrocznia zaczyna si~ przewainie tzw. formul~ ~osla~-
nanie najmocniejsze: "Gdy lew zaryczy, ktoi si~ nie u1~knie? Gdv
1'1: "Tak mowi Jahwe" albo "Tak mowi Pan". Pochodzeme.l wla~-
Jahwe Pan przemowi, ktoi nie b~dzie prorokowac?" (Am 7,15; 3,8)
Ilwy sens owej formuly ilustruje moie najlepiej pewne opowladame
Powolanie proroka biblijnego nie wyrasta z jego wlasnYt:l!
I Ksi~gi Izajasza. Dotyczy ono wydarzenia, jakie nastqpilo w 7~1 r.,
~r~emys1e~, plan6w i postanowien, nawet nie z jego wiedzy i do
w czasie obl~ienia Jerozolimy przez Asyryjczykow. Krol Ezec~Iasz,
sWladczema, lecz rodzi si~ z najgl~bszego wewn~trznego przeiycill,
I.IIniepokojony groibami nieprzyjaciol, posyla do proroka Izaja~z~
z druzgoczqcego wszelkie opory spotkania z Jahwe. Slowo Panll
Iwoich dworzan, ktorzy przekazujq mu slowa krola: "Tak mOWI
spada na czlowieka nieodparcie i zmusza go do dzialania. "Powo
El.echiasz: Ten dzien jest dniem utrapienia i kary, i han?y". P~
lany" staje si~ rowniei "wolajqcym" (takie bylo zapewne podwojl1('
·I.ym nast~puje prosba 0 wstawiennictwo proro~a .. Izajasz z~s
znaczenie hebrajskiego slowa nabi - prorok, por. s. 107).
odpowiada: "To powiecie waszemu panu: Tak mOWI J.ahwe: Nl.e
Dzialalnosc prorocka Amosa byla, jak si~ zdaje, bardzo kr6t.
1>6jsi~ slow, ktore uslyszales, a ktorymi pacholc.y krol~ asyryt
ka. Wyrwany na kilka miesi~cy, a moie nawet tylko na kilka dni
skiego rzucali Mi bluinierstwa. Oto ja spowoduj~ w mm takIe
usposobienie, ze na wiadomose, jakq, uslyszy, wr6ci do' sw \ II
Nast~pne rozdzialy Ksi~gi zawierajq, wyrocznie adresowane
kraju, i sprawi~, ze w swoim kraju padnie od miecza" (Iz 37,] II
III Iylko wprost do Izraela. Powracajq, podobne oskarienia: ucisk
Wyrocz~la wygloszona przez Izajasza zaczyna si~ tymi samyllli
I 'Y/, sk ubogich, naduzycia, oszustwa i korupcja, lekcewazenie
slowaml, co przekazane mu przeslanie kr61ewskie: "Tak m6 I
I Ikich praw i przyj~tych obyczaj6w, budowanie wlasnego boga-
Jahwe.", "Tak m6wi Ezechiasz". W jednym i w drugim przypadkll
I II na krzywdzie innych. Atakowani Sq, po kolei nieuczciwi
chodzl 0 podkreslenie, ze m6wiq,CY powtarza jedynie to, co 11111
lip' , niesprawiedliwi s~dziowie, wojskowi i urz~dnicy, a na ich
kazano powt6rzye - slowa kr61a albo slowa Jahwe.
I 1(' sam kr61. Szczeg6lnie ostro zostajq, oSq,dzone zamozne panie
Innq, formulkq, wprowadzajq,cq" a jeszcze cz~sciej kOnCZ,!l'l
III1I Irii, kt6re Amos nazywa "krowami Baszanu" (bydlo z tej
wyroczni~, jest stwierdzenie: "Wyrocznia Jahwe [Pana)". Jest 10
1IIIIIybylo szczeg6lnie dorodne i tluste): "Sluchajcie .~low~ teg~,
podkreSlenie i zarazem zamkni~cie sl6w Bozych.
IllWy Baszanu, kt6re mieszkacie na g6rach Sam~rII: uClsk~cl.e
. . Wi~lokrotnie w tej wlasnie formie zwiastowali prorocy zbh
hitdnych, gn~bicie ubogich, m6wicie do m~z6w sWOlch: Przymes~
zajq,cy Sl~ sq,d Bozy i kar~, kt6ra spotka zatwardzialych, przed
I h\'l!ziemy pili! Poprzysiq,gl Jahwe Pan na swi~tose swojq,: Oto dm
wszystkim narody poganskie, to znaczy nieprzyjaci61 ludu w
1111 was nadchodzq" ze pochwyq was hakami, reszt~ was - rybac-
branego, a tym samym nieprzyjaci61 Jahwe. Cale lancuchy takieh
I IIli w~dkami, i przez wylomy w murach wyjdzie kazda przed
"wyroczni przeciwko narodom" spotykamy u wielu prorok6w,
I hie i powlokq, was do Hermonu - wyrocznia Pana" (Am 4,1-3).
a znajdujemy je r6wniez na poczq,tku Ksi~gi Amosa (Am I. \
Bogaci nie mogq, si~ ludzi6, ze krzywdzq,c swoich slabszych
-2,16). Tu jednak wyst~puje cos niezwyklego. Na samym kOn'1I
IIII 'i zdolajq, uk rye si~ bezpiecznie za zaslonq, wlasnej "pobozno-
owego lancucha oskarzen, wymierzonych przeciw narodOIll
I ". za setkami skladanych ofiar i wspanialosciq, obchodzonych
poganskim, najszerzej rozbudowana ze wszystkich, pojawia si
Willl."Nienawidz~, brzydz~ si~ waszymi swi~tami", m6wi Jahwe
"wyroc~ni.a przeciwko Izraelowi" (Am 2,6-16). Przybrana jesl
II Illmi swojego proroka. "Nie b~d~ mial upodobania w waszych
podobl1le Jak poprzednie w obq naszym odczuciom szat~ litera'
III ( 'zystych zebraniach, bo kiedy skladacie Mi calopalenia i wasze
kq, "wyliczanki", kt6rq, prorok przejq,l z tradycji mq,drosciowcj
III!Iry, nie znosz~ tego, ana ofiary biesiadne z tucznych wol6w nie
(por. np. Prz 30,18: "Trzech rzeczy pojq,e nie mog~, a czterech ni
I Ii'';:patrzee. Idi precz ode mnie ze zgielkiem piesni twoich i diwi~-
znam: drogi orla po niebie, drogi w~za po skale, drogi okr~tu po
III lwoich harf nie chc~ slyszee. Niech sprawiedliwose wystq,pi jak
morzu, drogi m~zczyzny u mlodej kobiety"). A to, co Jahw'
oda z brzeg6w i prawose jak potok nie wysychajq,cy wyleje!"
usta.mi swego proroka zarzuca Izraelowi, to przede wszystkil1l
( In 5,21-24).
bezlitosne traktowanie slabszych syn6w samego narodu wybranc
o
Nie darmo nazwano Amosa prorokiem Bozej sprawiedliwosci.
?o: "Tak m6wi Jahwe: z powodu trzech wyst~pk6w Izraela
1)1" niego (podobnie zresztq, jak i dla innych prorok6w) kult nie
I z powodu czterech, nie odwr6c~ tego wyroku, gdyz sprzedaj.,
It'st jedynym i wystarczajq,cym miejscem spotkania ~ Bogiem, .tak
za srebro sprawiedliwego, a ubogiego za par~ sandal6w, w pro-
Ilik bywalo to na og6l w religiach poganskich. A. Delssler, Wyb.lt~~
chu depczq, glowy biednych, a ubogich kierujq, na bezdroza",
IlIhlista niemiecki, m6wi w komentarzu do cytowanego wczesmeJ
Jahwe otoczyl szczeg61nq, opiekq, sw6j Iud wlasnie wtedy, gdy
I 'kstu, iz religi~ Jahwe nalezaloby por6wnae nie do kola, kt6rego
w Egipcie i p6iniej na pustyni byl biedny i bezbronny wobe'
I 'Illrum zajmuje kult, ale do elipsy 0 dw6ch jednakowo waznych
nieprzyjaci61. Z prostej logiki powinno wynikae, ze teraz synowi .
Ilgniskach: kult jest tylko jednym z nich, drugim zas "Prawo
tegoz ludu b~dq, nasladowae we wzajemnych stosunkach ow;,
I Sprawiedliwose".
dobroe, kt6rq, Pan im kiedys okazal. Skoro tego nie chcq, zro-
Juz w wyroczniach przeciwko poganskim narodom prorok
zumiee, .B6g b~dzie odtq,d post~powal z nimi tak sarno, jak oni
11'I,ilsadnianadchodzq,ce.kl~ski nie ich nieprzyjainiq, wobec Izraela,
post~pujq, ze swoimi braemi.
Ill: bezIitosnym post~powaniem wobec drugiego czlowieka, choeby
l'IItWOi Sprawiedliwosc, gdyz, jak to powie po osmiu stule-
ten. pokrzywdzony byl rowniez poganinem. Jahwe w Ksi~dze AII\II
II 1I'I.lIsz Nazaretu, "komu wiele dano, od tego wiele wymagac
sa !est absolutnym Panem wszystkich ludow i od wszystkich <:'1
II 1111"" (Lk 12,48).
kUJe poszanowania tej gran icy , ktora przebiega przez serce drupl
IlI11S widzi jednak, ze Izrael nie rozumie sensu swego powola-
go, bez wzgl~du na to, czy jest nim brat, czy obcy.
I k rz,ywdz~c bezwzgl~dnie slabych sci~ga na swoj~ glow~
~o, co jest j~dnak najbardziej nieoczekiwane i zaskakuj~ce, II
III III onny gniew Pana. Skutki tego gniewu ukazuje prorok
f~kt, ze pod kom~c owa rozp~tana burza gniewu Jahwe spada .ill
II \ III wizjach (Am 7,1-9; 8,1-3; 9,1-4, jeszcze jedna forma
me na pogan, me na obcych, ale na Izraela. I wlasnie Izrll I
I II I 1\ cz~sto spotykana w ksi~gach prorockich). Wizje Amosa,
os~dzony jest najsurowiej.
II/wyczaj u starszych prorokow, s~ nader proste. Tylko ostat-
I II z rozdzialu 9, ma charakter nieco odmienny, pozostale
Sluchajcie tego slowa, ktore mowi Jahwe do was, synowie Izraela, do call' II
pokolenia, ktore j~ wyprowadzilem z ziemi egipskiej. Jedynie was poznalem posll',,1 0111111 si~ obrazami z codziennego zycia i wlasciwie nie wiadomo,
wSZystklch narodow na Zleml, dlatego was nawiedzre kar,! za wszystkie wasze will~
1'1 orok ogl~da je oczyma ducha, czy ciala. Moze po prostu
[Am 3,1-2].
II y na spadaj~c~ na pola szarancz~ (Am 7,1-3) albo na kosz
I Ijwtlych, gnij,!cych juz owocow (Am 8,1-3) i dostrzega w tym,
Nowa ~yrocznia ~est w takim stopniu doniosla, ze prom
Idz.i,zapowiedZ zasluzonej zaglady Izraela?
w?rowadza H wezwamem "sluchajcie!", maj~cym zwrocic szcz
Ii 'wny swego wybrania Iud Przymierza, choc sam niewierny,
goln~ uwag~ sluchaczy, a p6Zniej czytelnikow. Jest to wezwani
II Ylla wiernosc Jahwe. Oczekuje, ze i tym razem Bog wybawi go
skierowane do tych wszystkich, ktorzy pami~taj~ wielkie dziel,
1111 h 'zpieczenstwa, ocali od przemocy asyryjskiej. Wygl~da zatem
Jahw~ 5 swiadomi s~ Jego wyboru. Czasownik tlumaczony n,
III·sknieniem Dnia Jahwe, kiedy to Pan wkroczy zwyci~sko
~Ol~~l J~zyk ~rz~z "znac" lub "poznac" (hebr. jada') wyraza ni
III '1 historii, rozgromi wszystkich wrogow i zapewni tryumf
Ja~les ?ozname mtelektualne, ale najgl~bsz~, najbardziej intymn I
1111111 narodu wybranego. Tymczasem Amos kaze im wolac "Bia-
zazyl~sc, tak~ na przyklad, jaka l~czy m~zczyzn~ i kobiet~ w zwi~z
II II Ostrzega, ze nadchodz~cy Dzien Jahwe nie przyniesie zwyci~-
ku mllosnym .. Tak wi~c na pocz~tku 4 rozdzialu Ksi~gi Rodzaju
I I,lecz kl~sk~ i zalob~. Daremnie si~ ludz,!, ze Pan rozprawi si~
cz~~amy: :,~~zczyzna poznal [w polskim przekladzie: "zblizyl si
I,ll wrogami tylko dlatego, ze s~ ich wrogami. Zapomnieli, co
do ] sWOH zon~ Ew~" (Rdz 4,1), nieco dalej zas Jahwe mow!
I 1\ I 'za wybranie i do czego zobowi~zuje ich Przymierze. Totez
o ~b:ahamie: "bo poznalem go [w pol skim tekscie: "upatrzylem
III Ii/,ic z nimi tak, jak z czlowiekiem, ktory uciekal przed lwem,
go ] Jako tego, ktory b~dzie nakazywal potomkom swym [...], aby
I IIllpotkal niedZwiedzia, a gdy zdyszany wpadl wreszcie do bez-
przestrzegaj~c przykazan Jahwe post~powali sprawiedliwie"
p I o.nego, jak s~dzil, domu, zostal tam znienacka uk~szony przez
(Rdz 18,19). Wiele wiekow pozniej Jeremiasz uslyszy w godzini'
Iillillwitego w~za. "Dzien Jahwe jest ciemnosci~, a nie swiatlem!"
swego powolania: "Zanim uksztaltowalem ci~ w lonie matki po-
I III 5,16-20). Amos nie ma w~tpliwosci, ze Bog zaprowadzi
znalem ci~" (ler 1,5). '
I 'chwladnie swoj,! sprawiedliwosc, lecz b~dzie to sprawiedliwosc
Poznanie takie jest zarazem wyborem, powolaniem do szcze·
1111:1 niz jej w swoim zadufaniu oczekuje narod wybrany, sprawie-
g~lnej milosn~j z,az~losci. Wbrew temu, co sobie wyobrazali syno-
oIliwosc dla wszystkich pokrzywdzonych i dla wszystkich krzyw-
Wle Iz~ael~, me sWladczy one jednak 0 ich wyzszosci nad innymi
"'I 'ieli, w pierwszym rz~dzie wsrod synow samego Izraela.
IUdaI~ll, ~le sta~owi tez zadnej gwarancji bezpieczenstwa. Wr~cz
Prorocy zawsze nawoluj,! do nawrocenia i groz,! gniewem
pr~~clwme, wybor .naklada na wybranych strasz1iw~ odpowiedzial-
lI11i,ym.Ale Amos wydaje si~ wsrod nich moze najbardziej pos~p-
nosc. Jahw~ bowlem oczekuje, ze Iud Przymierza b~dzie jeg
IIY. Ma po temu swoje racje, takZe i calkiem ziemskie. Widzi
zasa?y r~ahzowal ta~ze, a nawet przede wszystkim, we wlasnej
I,rastaj,!c,! pot~g~ Asyrii i kruchosc obu krolestw, tak Judy, jak
wspolnocle, zachowuJ~c w wewn~trznych stosunkach wzajemnych
1 Ill/icwa je po powierzehni ziemi -
Izraela. W jego Ksiydze przewaiaj~ tei "wyrocznie s~du", a 111i11,
Ildlwc jest imi~ Jego [...]. . .
jest rownie charakterystycznych dla pism prorockich "wyro '~1I1 1'1111. Jahwe Zast~pow, dotyka ziemi, ~ ona topmeJe,
Illk i,c lamentuj,! wszysey jej mieszkancy,
zbawienia". Te, ktore s~, zostaly sformulowane warunkowo, II
I'mlnosi si{(wsz{(dzie jak Nil
przyklad: "Tak mowi Jahwe do domu Izraela: Szukajcie mill
I ppada jak Nil egipski. .
a zyc bydziecie". Co zas znaczy naprawdy "szukac Jahwe" wyjll
1'1111 I.budowa! na niebiosaeb pa!ae wysokl,
niaj~ kolejne wersety: "Szukajcie dobra, a nie zla, abyscie :i. It
II ,k Icpienie jego opar! na ziemi. .., .
\)" wzywa wody morskie i rozlewa je po powlerzebl1l Zleml -
Wtedy Jahwe, Bog Zastypow, bydzie z wami tak, jak to mowit I
Illhwe jest imi~ Jego [Am 4,13; 5,8; 9,5-6].
Miejcie w nienawisci zlo, a milujcie dobro! Wymierzajcie w brallll
sprawiedliwosc! Moze ulituje siy Jahwe, Bog Zastypow, nad res~ll
pokolenia Jozefa" (Am 5,4; 5,14-15).
Dopiero na samym koncll Ksiygi ogolny nastroj ulega za nd
niczej zmianie. Tutaj Bog zdaje siy nie stawiac juz zadny\ Ii
warunkow, a zapowiada podniesienie upadaj~cego "szalasu 1 I
widowego", powszechny pokoj i dobrobyt. "Oto nadejd~ dill
- wyrocznia Jahwe - gdy bydzie postypowal iniwiarz za oraCZC1I1
a depcz~cy winogrona za siej~cym ziarno, z gar moszcz byd~1
splywal kroplami, a wszystkie pagorki byd~ nim oplywac. Uwol
niy z niewoli Iud moj izraelski, odbuduj~ miasta zburzone i bgd I
w nich mieszkac [...]. Zasadzy ich na 'ich ziemi, a nigdy nie bgd I
wyrwani z ziemi, ktor~ im dalem - mowi Jahwe, twoj B' P
(Am 9,11-15), Wyroczniy ty napisano zapewne na wygnanill
a moze i po powrocie z niego, w VI lub V W., wiele lat po smien I
Amosa, ale nadzieja, jaka w niej rozblyska, kryje siy jui ~I
wlasnych slowach proroka.
Rowniez nie Amos jest autorem hymnu, ktorego trzy fragmell
ty zostaly wplecione w trzy rozne miejsca jego Ksiygi. Pisl1l1l
prorockie maj~ w znacznej cZysci charakter poetycki i nieml
pojawiaj~ siy w nich hymny. Tutaj zwraca jednak uwagy zarownll
sarno rozczlonkowanie tekstu, jak tez uderzaj~ca moc tego swoi~
tego komentarza do nauk starego "pasterza z Tekoa":
On to jest, ktory ksztaltuje gory i stwarza wichry,
objawia czlowiekowi swoje zamysly,
wywoluje jutrzenk~ i ciemnosc,
st,!pa po wyzynach ziemi,
Jahwe, Bog Zast~pow, jest Jego imi~ [...].
To On uczynil Plejady i Oriona,
On przemienia ciemnosci w poranek,
a dzien w noc zaciemnia.
120 On wzywa wody morskie