4. Cechy dramatu Szekspirowskiego i romantycznego.

Cechy dramatu Szekspirowskiego (na podstawie "Makbeta"):

1. swobodna kompozycja, zerwanie ze starożytną zasadą trzech jedności (czasu, miejsca i akcji),
2. budowa, opierająca się na podziale utworu na akty i sceny,
3. wprowadzanie na scenę dowolnej liczby osób, a nawet tłumu, tzw. sceny zbiorowe,
4. wprowadzenie postaci dynamicznych, zmieniających się w trakcie trwania akcji,
5. analiza przeżyć wewnętrznych bohaterów, zróżnicowanie psychologiczne postaci, ukazanie ich przeżyć wewnętrznych, myśli, stanów emocjonalnych i motywacji czynów,
6. wprowadzenie elementów fantastycznych, irracjonalnych (w "Makbecie" są to czarownice, duch Banka),
7. przeplatanie wątków poważnych z elementami humorystycznymi i groteskowymi (np. czynności, które wykonują czarownice w "Makbecie"),
8. wprowadzenie epizodów,
9. rola przyrody,
10. brak punktu kulminacyjnego i klasycznego rozwiązania,
11. tragizm wynikający z wyboru, a nie z przeznaczenia.

Cechy dramatu romantycznego (na podstawie "Dziadów" A. Mickiewicza):

1. brak jedności czasu, miejsca i akcji, akcja niejednolita, wielowątkowa, w dowolnym czasie, w wielu miejscach,
2. luźna kompozycja, odrębne sceny, z których każda ukazuje jakiś nowy aspekt rzeczywistości,
3. występowanie samodzielnych epizodów luźno powiązanych z akcją,
4. występowanie zbiorowości na scenie,
5. łączenie świata realnego ze światem pozaziemskim, mieszanie scen realistycznych i fantastycznych, wizyjnych, pojawianie się widm, dobrych i złych duchów,
6. bohater romantyczny - samotny, tajemniczy, wrażliwy, wybitny indywidualista, skłócony ze światem, nie zrozumiany przez otoczenie, zapatrzony w siebie, nieszczęśliwie kochający, bojownik o dobro ojczyzny
7. synkretyzm rodzajowy (wymieszanie w obrębie jednego utworu elementów lirycznych, epickich i dramatycznych),
8. dominowanie pierwiastka lirycznego w utworze,
9. zmienność nastroju,
10. elementy ludowości.