WOJNY O PANOWANIE NAD BAŁTYKIEM .SPRAWA INFLANT W POLITYCE BAŁTYCKIEJ - XVI -
XVII W.
W czasach panowania Zygmunta Augusta (1548 - 1572)- syna Zygmunta Starego na
plan 1 w pols. polit. zagr. wysunęła się sprawa Inflant (terytoria nadbałtyckie
- obecna Łotwa i Estonia), gdzie od XIII w. miał swoje państwo Zakon Kawalerów
Mieczowych - podobny zakon do Krzyżaków.
Po upadku władztwa krzyżackiego w Prusach Zakon nie mógł już prowadzić
samodzielnej polityki, ponadto rozrywany był konfliktami między władzami
zakonnymi a arcybiskupem Rygi oraz miastami inflanckim łącznie z Rygą.
Osłabienie Zakonu a także procesy sekularyzacyjne usiłowały wykorzystać państwa
trzecie : Rosja, Szwecja, Dania, Polska. Z tym, że ostatni mistrz Zakonu
postanowił poddać się Polsce co doprowadziło do wojny o Inflanty :
- najpierw Polska wspólnie z Danią walczyły przeciwko Szwecji, - później ze
Szwecją przeciwko Danii.
Zawsze jednak przeciw Rosji, bo Rosja usiłowała wywalczyć sobie dostęp do
Bałtyku, co było zagrożeniem dla polskich interesów gosp., bo Rosja była
eksporterem płodów rolnych jak i surowców na rynek ang.
Same zaś Inflanty uległy podziałowi : - Kurlandię otrzymał w dziedziczne
władanie ostatni z wielkich mistrzów Gotard Kettler ( było to lenno polskie do
upadku RP ),
- pozostała część Inflant miała być pod wspólnym zarządem polsko-litewskim.
Polit. bałtycka Zygmunta Augusta była nie na rękę władzom miasta Gdańsk, tym
bardziej, że Zygmunt, aby zwalczyć żeglugę narewską powołał flotę kaperską.
Gdańszczanie buntowali się przeciw temu. Doszło do aktów nieposłuszeństwa, ale
bunt został stłumiony, zaś Gdańskowi zostały narzucone nowe warunki
przynależności do RP tzw. statuty karnkowskiego ( 1568 - Komisja Morska ).Nie
weszły one jednak w życie , a Duńczykom udało się zniszczyć znaczną część floty
kaperskiej.Śmierć króla w 1572 położyła kres rozbudowie polskiej marynarki
wojennej. Zygmunt August mimo trzykrotnych związków małżeńskich nie pozostawił
po sobie następcy.