Nie-boska komedia


 
Nie-boska komedia






Dramat rodzinny w „Nie-boskiej komedii"
- „Nie-boska komedia" Zygmunta Krasiñskiego podzielona jest na 4 czêœci, z czego pierwsze dwie odnosz¹ siê do problemu poety i poezji oraz zwi¹zanym z tym problemem rodzinnym Mê¿a; nastêpne dwie odnosz¹ siê do walki miedzy obozami rewolucjonistów i arystokratów;
- M¹¿ jest zaprezentowany jako oderwany od rzeczywistoœci romantyczny poeta, który ¿yje we w³asnym, wewnêtrznym œwiecie marzeñ. Jego fascynacja poezj¹ i romantycznymi jej za³o¿eniami jest na tyle du¿e, ¿e trzy daje siê zwieœæ szatanowi, który poddaje go trzykrotnej próbie; mimo trzykrotnych porad i przestróg Anio³a Stró¿a, daje siê on zwieœæ romantycznej mi³oœci i dziewicy podstawionej przez szatana; to oczywiœcie powoduje odwrócenie siê i zobojêtnienie wobec ¿ony, co powoduje u niej chorobê psychiczn¹ ze œmiertelnym skutkiem; w miedzy czasie ¿ona wyprasza od Boga, aby syn Orcio zosta³ poet¹, bo wtedy pewnie m¹¿ siê od niego nie odwróci (M¹¿ znowu modli³ siê, aby Orcio nie zosta³ poet¹ i nie musia³ cierpieæ, tego co on wycierpia³); jednak ostatecznie syn staje siê z tego pewnie powodu niewidomy;
- ostatecznie jednak orientuje siê w sytuacji, ale jest ju¿ w tedy za póŸno i nie ma szans na naprawê szkód, które wyrz¹dzi³ (œmieræ ¿ony i œlepota syna);
- tak wiêc M¹¿ ponosi ca³kowit¹ klêskê we wszystkich aspektach ¿ycia: poezja oraz jego romantyczne wizje nie zrealizowa³y siê, by³y tylko niewyraŸnym szatañskim majakiem, a spowodowa³o to wielki dramat rodzinny Mê¿a; tak wiêc jest to krytyka poezji romantycznej, która jest (jak zarzuca jej Krasiñski) oderwana od ¿ycia i przynosi same nieszczêœcia, ale nie tylko dla poety, ale tak¿e dla jego najbli¿szych; wi¹¿e siê z egoizmem poety, co te¿ ma niebagatelny wp³yw;
 
Wizja rewolucji w „Nie-boskiej komedii"
- celem drugiej czêœci „Nie-boskiej komedii" by³o przedstawienie pewnych prawid³owoœci rz¹dz¹cych procesem rozwoju historii, a dok³adniej procesem rewolucyjnym, do którego (co wynika³o z pewnoœci¹ z arystokratycznego wychowania) mia³ wysoce sceptyczny stosunek; tak wiêc znajdziemy na pewno tego odbicie w utworze; aha - uniwersalizm podkreœlony jest przez brak okreœlenia czasu oraz miejsca wydarzeñ przedstawionych;
- dok³adny opis wrogiego Mê¿owi-Henrykowi obozu znajduje siê w scenie nocnej wêdrówki z Przechrzt¹ (nieco zakamuflowany, aby nikt go nie rozpozna³, jako dowódcê przeciwnego obozu); Przechrzta opowiada, ¿e rewolucja opieraj¹c siê na rzezi Panów d¹¿y do przejêcia w³adzy przez uciskanych (Marks?); pokazani s¹ przedstawiciele tego¿ uciskanego narodu: tañcz¹ca wokó³ szubienicy dziewczyna, która doœæ siê ju¿ namy³a talerzy, a teraz nadszed³ czas, aby tañczy³a; lokaje chwal¹ siê zbiciem swoich panów; rzeŸnicy mówi¹, ¿e im wszystko jedno kogo morduj¹ - zwierzêta, czy ludzi, oni morduj¹ nie dla idei, ale z zawodu; s¹ te¿ ch³opi ci¹gn¹cy swego pana na œmieræ, wynêdzniali, strudzeni, g³odni, których motorem dzia³ania jest zemsta; jest te¿ rewolucyjna msza na gruzach koœcio³a, która ma wszelkie znamiona orgii i wi¹¿e siê absolutnym odwróceniem zasad (IdŸcie bez trwogi i mordujcie bez wyrzutów);
- M¹¿ od razu orientuje siê, ¿e ludzie na poszczególnych szczeblach w³adzy chc¹ tylko j¹ poczuæ, zdobyæ i utrzymaæ; do tego wykorzystuj¹ oni niezadowolenie spo³eczne (ekonomiczne) i wszczynaj¹ rewolucjê; jednak Pankracy (przywódca), jak zauwa¿y³ Hrabia Henryk pogardza swoimi poddanymi;
- kolejnym problemem jest to, ¿e chocia¿ zburzyli oni stary œwiat, to na tym koñczy siê ich inwencja i potrafi¹ oni wykreowaæ czegoœ nowego, poza wiar¹ w nowego Boga, jakim jest Pankracy;
- natomiast tylko Pankracy, jako przywódca, zdaje sobie sprawê z tego, i¿ coœ trzeba bêdzie nowego stworzyæ, ale wie tylko, ¿e to coœ ma byæ lepsze, sprawiedliwsze, doskonalsze;
- jest to wiêc wszechstronna krytyka idei rewolucyjnej, któr¹ mo¿na kojarzyæ z powstaniem listopadowym;










Index