3. Przeżycia i refleksje poety - wędrowca wyrażone w "Sonetach krymskich" A. Mickiewicza.

"Sonety krymskie" są owocem podróży poety na Krym, którą odbył w 1825 r. w towarzystwie kilku osób. Kompozycja cyklu jest przemyślana, składa się on z 18 sonetów, podzielonych na tryptyki. Pod względem tematyki dzielą się na opisy gór, morza, stepów i zabytków architektonicznych. Mickiewicz dokonuje w nich mistrzowskiego opisu krajobrazu krymskiego, przyrody orientalnej i kultury Wschodu. Jednak prawdziwym celem poety było ukazanie stanów duszy podmiotu lirycznego, który jest samotny, opuszczony i rozdarty wewnętrznie. Tęskni za Litwą, swa ojczyzną, wie, że nie może do niej wrócić, że został skazany na wieczna tułaczkę. Akcja "Stepów Akermańskich" toczy się w stepie o zachodzie słońca, przy zapadającym zmroku. Spokojny tok wiersza oddaje monotonne kołysanie się wozu w stepie. W momencie zapadania zmroku daje się wyczuć niepokój. Następuje gradacja niemożliwości słuchowych. Cisza jest tak bezmierna, że podmiot liryczny spodziewa się usłyszeć głos z Litwy. Doznaje rozczarowania, gdyż nikt go nie woła. Utwór wyraża poczucie smutku i rozgoryczenia podmiotu lirycznego. Sonet "Burza" to relacja z autentycznego przeżycia Mickiewicza wywołanego podróżą po Morzu Czarnym. Pierwsza część przedstawia realistyczny obraz burzy. Druga zwrotka to wprowadzenie odrealnionego obrazu upersonifikowanej śmierci, kroczącej po falach podobnych do gór. Następnie zostały przedstawione reakcje podróżnych na grożące im niebezpieczeństwo. Występujący w sonecie samotny podróżny wyraża "ja" liryczne, świadczy o samotności poety, o jego wyobcowaniu i zobojętnieniu wobec świata. Słowa sonetu "Czatyrdah" wypowiadane są przez Mirzę. Utwór utrzymany jest w formie inwokacyjnej, jest zwrócony do góry uosabiającej wieczność i trwałość. Sonet wyraża refleksję, że wszystko przemija, jedynie przyroda jest nieśmiertelna. Góra posiada cechy boskie, stosunek do niej jest panegiryczny. Jest niezniszczalna, nieprzenikniona, obojętna na ludzkie cierpienia. "Bakczysaraj" opisuje ulegający rozpadowi zespół pałacowo - ogrodowy, dawną własność i siedzibę chanów krymskich. Obraz ten jest tragiczny. Zniszczenia dokonuje czas i przyroda. Żywa i niezniszczona pozostała jedynie fontanna haremu zasilana wodą z naturalnego źródła. Budzi to refleksje na temat przemijania wielkości potęg. Sława, potęga, chwała, miłość mijają bezpowrotnie i nic po nich nie pozostaje. Wieczna jest jedynie przyroda, uosobiona w fontannie. To właśnie ona wypowiada refleksję na temat przemijania. W sonecie "Pielgrzym" przywołany zostaje wizerunek człowieka, który został skazany na wieczną tułaczkę. Mimo otaczającej go wspaniałej przyrody, krainy pełnej piękna i dostatku, Pielgrzym na zawsze pozostaje sercem na Litwie, wraz z kochaną kiedyś dziewczyną - symbolem utraconego raju. Przeżycia poety podsumowuje sonet "Ajudah". Zawiera on przemyślenia poety dotyczące jego własnej osoby. Część opisowa zawiera autentyczne obserwacje Mickiewicza - przypływy i odpływy wzburzonego morza, fale roztrzaskujące się o skały i brzeg. Cześć refleksyjna wyraża uczucia związane z zaobserwowanymi zjawiskami. Na romantyczną modłę zostały tu wyrażone refleksje dotyczące procesu twórczego. Poeta, aby tworzyć, musi przeżywać namiętności i niepogody. Obraz morza podczas przypływu i odpływu jest zestawiony z wnętrzem podmiotu lirycznego.
"Sonety krymskie" były próbą oddania piękna krajobrazu i przyrody Wschodu, ale także i szeregiem przemyśleń, rozterek i tęsknot wygnańca, któremu nie jest i nie będzie dane przebywać wśród najbliższych, we własnym kraju.