Tu komisja naklei kod
Tu wpiszesz kod
(Wpisuje zdający przed
rozpoczęciem pracy)
Miejsce
ĆWICZCIE Z NAMI!
na naklejkę
W maju, na egzaminie maturalnym,
z kodem
KOD ZDAJ
CEGO
otrzymacie analogiczny arkusz. Dokład-
nie przeczytajcie 1. stronę.
Arkusz I obowiązuje wszystkich matu-
rzystów. Spróbujcie zmierzyć się z za-
daniami, które proponujemy. Tematy
maturalne owiane są tajemnicą, ale to
ćwiczenie czyni mistrza.
Komentarz do zadań i przykładowe
wypracowania realizujące zamieszczo-
EGZAMIN MATURALNY
ne tu tematy znajdziecie w Cogito (str.
100  108) i na www.cogito.com.pl.
Z J
ZYKA POLSKIEGO
Redakcja opiera się na informacjach
i wzorze formularza ze strony
www.cke.edu.pl, podanych do wiado-
mości publicznej.
Arkusz I
ARKUSZ I
Czas pracy 170 minut
MAJ
Instrukcja dla zdającego
ROK 2005
1. Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 8 stron.
Ewentualny brak należy zgłosić przewodniczącemu zespołu
nadzorującego egzamin.
2. Część 2 arkusza zawiera dwa tematy wypracowania.
Do opracowania trzeba wybrać jeden z nich i podkreślić.
3. Proszę zaplanować czynności tak, by było możliwe
rozwiązanie zadań z obu części arkusza w ciągu 170 minut.
4. Pracę proszę napisać czytelnie.
5. Proszę pisać tylko w kolorze niebieskim lub czarnym;
nie pisać ołówkiem.
6. Nie wolno używać korektora.
7. Błędne zapisy trzeba wyraz
nie przekreślić.
8. Wszelkie notatki należy sporządzać tylko w brudnopisie,
który nie będzie oceniany.
Za opracowanie tematu
9. Podczas egzaminu można korzystać ze słownika poprawnej
można otrzymać
polszczyzny i słownika ortograficznego.
70 punktów
10. Do ostatniej kartki arkusza dołączona jest karta odpowiedzi,
którą wypełnia egzaminator.
20 za część 1
50 za część 2
Życzymy powodzenia!
(Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy)
Tu wpiszesz swój
PESEL ZDAJ
CEGO
Autor zadań w arkuszu I: PESEL
Izabela Zasłona
Copyright by AGA-PRESS sp.j.
2 Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
Część I  rozumienie czytanego tekstu
Przeczytaj uważnie tekst, a następnie odpowiedz na pytania. Odpowiadaj własnymi sło-
wami, udzielaj tyle odpowiedzi, o ile jesteś proszony.
POCHWAA
A MAKIJAŻU
1. Znam pewną piosenkę, tak bardzo trywialną i niedorzeczną, że niepodobna jej na-
wet przytaczać w pracy mającej niejakie pretensje do powagi, oddaje jednak dobrze, w wo-
dewilowym stylu, estetykę bezmyślnych ludzi. Natura upiększa piękno! Można przypusz-
czać, że gdyby ów poeta umiał mówić po francusku, powiedziałby: Prostota upiększa pięk-
no!  co równa się prawdzie zgoła nieoczekiwanej  Nic upiększa to, co jest.
2. Większość błędów dotyczących piękna wywodzi się z fałszywej koncepcji moralnej
XVIII wieku. Naturę uważano wówczas za podstawę, z
ródło i wzór wszelkiego piękna
(& ). Jeśli jednak zechcemy odwołać się po prostu do oczywistości, płynącej z doświadcze-
nia wieków, (& ) zobaczymy, że natura nie uczy niczego lub niemal niczego, to znaczy
zmusza człowieka do snu, do jedzenia, do picia i do zabezpieczania się jako tako przed
przeciwnościami klimatu. Ona też popycha człowieka, by zabijał swego bliz
niego, pożerał
go, więził i torturował, (& ) widzimy, że natura może doradzić tylko zbrodnię. Nieomylna
natura wymyśliła ojcobójstwo, ludożerstwo i tysiąc innych okropności (& ).
3. Filozofia (mówię o dobrej) i religia każą nam żywić biednych i słabych rodziców.
Natura (która nie jest niczym innym jak głosem naszego interesu) każe ich zabijać. Przyj-
rzyjcie się, zanalizujcie wszystko, co naturalne, wszystkie czyny i pragnienia nieskażonego
człowieka natury, a odkryjecie same potworności.
Wszystko, co piękne i szlachetne, płynie z rozumu i kalkulacji. Zbrodnia, której smak
zwierzę ludzkie poznało w łonie matki, jest naturalna od początku. Cnota natomiast jest
sztuczna, nadnaturalna, skoro wszystkim narodom we wszystkich czasach trzeba było bo-
gów i proroków, by jej nauczali zezwierzęconą ludzkość. (& ) Zło czyni się bez wysiłku,
naturalnie, z przeznaczenia, dobro zawsze jest owocem jakiegoś kunsztu (& ).
4. Tak więc doszedłem do wniosku, że ozdoby są jedną z oznak pierwotnej szlachet-
ności duszy ludzkiej. Rasy, które nasza pogmatwana i przewrotna cywilizacja ze śmieszną
pychą i próżnością uważa za dzikie, rozumieją równie dobrze jak dziecko  wysokie udu-
chowienie przybrania. Człowiek dziki i dziecko, pragnąc naiwnie błyszczących przedmio-
tów, pstrokatych piór, mieniących się tkanin, wspaniałości sztucznych form, dają świado-
mość niechęci do tego, co rzeczywiste, i nieświadomie dowodzą w ten sposób niematerial-
ności swojej duszy (& ).
5. Modę należy więc uważać za objaw upodobania do ideału, który w umyśle ludzkim
góruje nad wszystkim, co życie naturalne gromadzi w nim grubego, przyziemnego, pluga-
wego. (& ) Słusznie też zauważono (nie znajdując jednak uzasadnienia), że wszystkie mody
są czarujące, (& ) ponieważ każda jest nowym, mniej lub bardziej szczęśliwym wysiłkiem
zmierzającym ku pięknu, zbliżeniem do ideału, którego pragnienie wciąż podnieca nieza-
spokojony umysł ludzki (& ).
6. Kobieta ma prawo wydawać się czarodziejska i nadnaturalna, a nawet chcąc tego,
spełnia pewien obowiązek; powinna zadziwiać i urzekać; jest bóstwem, musi być pozłaca-
na, jeśli chce być uwielbiana. Musi więc zapożyczać od wszystkich sztuk środki, które po-
zwolą jej wznieść się ponad naturę (& ). To nic, że o podstępie i sztuczności wiedzą wszys-
cy, jeśli sukces jest pewny i efekt nieodparty (& ).
2
3
Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
7. Róż i czerń uosabiają życie, życie nadnaturalne i nadmierne; czarna oprawa przy-
daje głębi i niezwykłości spojrzeniu, bardziej jeszcze upodabnia oko do okna otwartego
na nieskończoność; róż, rozpalając policzek, rozjaśnia z
renicę i piękna twarz kobieca na-
biera tajemniczej namiętności kapłanki.
8. Jeśli więc dobrze zostałem zrozumiany, nie po to należy malować twarz, by ordy-
narnie i bezwstydnie naśladować naturę czy rywalizować z młodością. Zauważono zresztą,
że sztuczność nie upiększa brzydoty i może służyć tylko pięknu. Któż odważyłby się przypi-
sać sztuce bezpłodną funkcję naśladowania natury? Nie ma powodu ukrywać makijażu,
udawać, że go nie ma; przeciwnie, niechaj będzie widoczny, jeśli nie w sposób widoczny, to
przynajmniej szczery.
(Tekst opracowano na podstawie: Charles Baudelaire, Pochwała makijażu,
w tegoż: Rozmaitości estetyczne, Gdańsk 2000)
Zadanie 1.
Jakim celom służy wzmianka o zasłyszanej gdzieś przez autora głupiutkiej piosence? (akapit 1.)
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 1.: Przytoczenie anegdotki czy wyjście od słów wiersza, piosenki itd.  to znacznie lepszy sposób na
rozpoczęcie tekstu niż zdania typu: Chciałbym skupić się na problemie& , Pragnę poruszyć tak ważne zagadnienie, jakim na
pewno jest&
Pamiętaj, że żadna anegdota, żart czy wspomnienie nie pojawiają się w tekstach ot tak, bez powodu. W ten sposób
zjednujemy sobie odbiorców. To jeden ze starych, bardzo skutecznych chwytów wykorzystywanych przez pisarzy, mówców,
polityków i kaznodziejów.
Uwaga! W pytaniu została użyta liczba mnoga  wskazanie tylko jednego celu będzie więc traktowane jako odpowiedz

niepełna!
3
w problematykę tekstu; zawierają dwa kluczowe słowa: natura i piękno.
Oprócz tego zacytowane słowa zasłyszanej gdzieś przez niego piosenki wprowadzają od razu
się do doświadczeń z życia codziennego pozwala autorowi nawiązać kontakt z czytelnikiem.
Ta wzmianka jest efektownym sposobem rozpoczęcia tekstu. Przez odwołanie
Odpowiedz
:
4 Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
Zadanie 2.
Słowa  prawda i  nic zostały napisane kursywą. Jaki jest cel tego zabiegu? (akapit 1.)
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 2.: Zauważ  mamy do czynienia z dwoma różnymi celami. To jedno z trudniejszych pytań tego testu. Nie
warto udzielać pochopnych odpowiedzi.
Zadanie 3.
Za co autor obwinia naturę? (akapit 2.)
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 3.: Natura to potrzeby  niższe , takie jak: potrzeba snu, zaspokojenia głodu i pragnienia, rozładowanie
napięcia seksualnego itd. To nie natura każe nam opiekować się starymi, schorowanymi zwierzętami. Zgodnie z jej prawami
powinniśmy przecież  eliminować słabsze, z
le przystosowane do życia jednostki. Taki nakaz niosą etyka i religia. Zauważ-
my, że w świecie zwierząt opieka nad starymi rodzicami czy zainteresowanie rodziców dorosłymi już dziećmi należą do
rzadkości&
Zadanie 4.
W którym akapicie autor zwraca się bezpośrednio do nas, czytelników? Zacytuj te słowa.
Co autor chce osiągnąć?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
4
sposobu rozumowania.
Nic  kursywa podkreśla paradoksalność całego zdania, a co ważniejsze  także takiego
fałszywego wniosku.
Prawda  autor zaznacza w ten sposób swój stosunek do nazywania prawdą
Odpowiedz
:
i upodabnia nas do zwierząt.
Autor obwinia naturę o to, że popycha nas do zbrodni, bezwzględnej walki o byt
Odpowiedz
:
5
Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 4.: To jeden z najpopularniejszych i najbardziej skutecznych środków perswazji. Zauważ, że czasownik
 odkryjecie nie jest formą trybu warunkowego, lecz czasu przyszłego. Nie da się ukryć, że sposób myślenia (zgodny
ze sposobem autora) zostaje nam w pewien sposób narzucony i ukazany jako oczywisty i logiczny. Dlatego ta technika jest
też często wykorzystywana przy wszelkich próbach manipulacji językowej.
Zadanie 5.
Jaka ważna opozycja została ukazana w akapicie 3.?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 5.: A także cywilizacja i nauka kontra przyroda. Człowiek, jak wynika z tekstu, nie rodzi się dobry, lecz zły!
Autor polemizuje z popularną tezą Jeana Jacques a Rousseau, jakoby człowiek, z natury dobry, w wyniku obcowania ze ska-
żoną cywilizacją nabierał złych cech. Baudelaire przedstawia sprawę inaczej  zły z natury człowiek byłby bestią, gdyby nie
nakazy religijne i etyczne.
Zadanie 6.
Wyjaśnij własnymi słowami zdanie z akapitu 4.: Wszystko, co piękne i szlachetne, płynie
z rozumu i kalkulacji.
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 6.: Zgodnie z prawami natury nastawieni bylibyśmy tylko na doraz
ne korzyści: najeść się, zaspokoić pragnienie,
pokonać wroga. Spełnianie dobrych uczynków (rzecz raczej nieznana zwierzętom) opiera się na& myśleniu, a nie na czynie!
5
(aktywnie) za jego myśleniem.
Autor tekstu oczekuje, że przyjmiemy jego punkt widzenia, przynajmniej zaś nadążali
ralne, wszystkie czyny i pragnienia nieskażonego człowieka natury, a odkryjecie same potworności.
Autor zwraca się do nas w akapicie 3: Przyjrzyjcie się, zanalizujcie wszystko, co natu-
Odpowiedz
:
To opozycja natura  kultura.
Odpowiedz
:
kiedyś pomoże mnie; jeśli włożę trochę pracy w stworzenie jakiegoś dzieła, moje imię przetrwa).
działać jakby wbrew własnej naturze, posłużyć się rozumem i kalkulacją (jeśli mu pomogę, on
chetne porywy, podobnie jak nie stać na nie zwierząt. Aby spełnić dobry uczynek, musimy
Z natury jesteśmy  z
li ,  zezwierzęceni . Nie stać nas na wielkoduszność i szla-
Odpowiedz
:
6 Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
Zadanie 7.
Co łączy dzikiego człowieka i dziecko? (akapit 4.)
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 7.: Dzieci chętnie malują sobie buzie (malowanie wzorków i obrazków na twarzach to jedna z atrakcji
różnych imprez dla dzieci), przyklejają sobie zmywalne tatuaże (można je znalez
ć w paczkach chipsów), przebierają się (lubią
bale przebierańców). Podobają im się wesołe, czasem nawet jaskrawe barwy. Niechętnie wkładają szare czy granatowe
ubrania. Pytane o ulubione kolory najczęściej wymieniają niebieski, żółty i czerwony. Członkowie pierwotnych kultur wyka-
zują zaś upodobanie do dziwnej nieraz biżuterii, rytualnych malunków na twarzy i ciele  okazuje się, że to zaskakujące
zestawienie dziecka i np. wojownika jednego z indiańskich plemion nie jest pozbawione sensu.
Zadanie 8.
Jaki tytuł mógłbyś nadać akapitowi 5.?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 8.: To tylko jedna z propozycji. Oto inne: " Wszystkie mody są czarujące (cytat z tekstu) " Moda 
ucieczka przed przyziemnością życia " Dlaczego warto interesować się modą? " Inny wymiar mody " Moda a wysokie
ideały " Co ma wspólnego moda z duchowością?
Zadanie 9.
Wybierz z tekstu jedno sformułowanie o zabarwieniu prześmiewczo-ironicznym. Uzasadnij
swój wybór.
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
6
ci i swego rodzaju idealizmie  niezgodzie na ponurą, niekolorową rzeczywistość.
czących ozdób, lśniących tkanin, zdobienia twarzy. Świadczy to o ich wrażliwości,  duchowoś-
Członka jednego z plemion pierwotnych i dziecko łączy upodobanie do błysz-
Odpowiedz
:
Duchowy wymiar mody.
Odpowiedz
:
7
Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 9.: Możesz wybrać także inne fragmenty: w akapicie 2. Baudelaire pisze o nieomylnej naturze i o tym, że
człowiek zabija, więzi i torturuje swojego bliz
niego.
Zadanie 10.
Co łączy kobietę i bóstwo? (akapit 6.)
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 10.: Jest właściwie niepotrzebny. Taka definicja kobiecości może się podobać. Ale można ją też odrzucić.
Zadanie 11.
Z jakimi kosmetykami nie powinna się rozstawać efektowna, piękna kobieta? (akapit 7.)
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 11.: To prawda. Warto wypróbować.
7
zdolnego do zbrodni, ojcobójstwa, kanibalizmu itd. (akapit 3.)
polemizuje z tym potocznym mniemaniem i przewrotnie nazywa nieskażonym człowieka
Powszechnie uważa się, że człowiek żyjący zgodnie z naturą byłby niewinny i czysty. Autor
Przyjrzyjcie się, zanalizujcie (& ) wszystkie czyny nieskażonego człowieka natury (& ).
Odpowiedz
:
na, czasem nad podziw łaskawa.
tajemnicy. Podobnie jak bóstwo powinna być nieprzewidywalna i kapryśna, czasem okrut-
ranny makijaż, przemyślany strój) i uwielbiana, niemal czczona. Musi więc otaczać ją mgiełka
uwielbieniem i kultem. Kobieta jest jak bóstwo  i jak ono powinna być  pozłacana (sta-
Posążki bogów zwykle były pozłacane i bogato zdobione. Bóstwa otaczane były
Odpowiedz
:
niają kobietę do tajemniczej kapłanki.
Z różem i tuszem do rzęs  ładnie podkreślone oczy i kości policzkowe upodab-
Odpowiedz
:
8 Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
Zadanie 12.
Dlaczego możemy powiedzieć, że akapit 1. i 8. tworzą klamrę spinającą cały tekst?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 12.: Parafraza  w zakończeniu rozprawy  cytatu, anegdoty czy przysłowia przytoczonego we wstępie, jest
dość klasycznym chwytem stylistycznym, nadającym całości tekstu zamkniętą, spójną kompozycję.
Zadanie 13.
Jakie związki treściowe występują Twoim zdaniem między akapitami 1. i 8.?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 13.: To trudne pytanie. Jeśli jednak przed sformułowaniem odpowiedzi jeszcze raz (lub kilkakrotnie)
przeczytasz oba akapity, dostrzeżesz silny związek między nimi. Mistrzowski koniec i początek, prawda? Klamra spinająca
tekst sprawia, że przypomina on misterną, lecz trwałą konstrukcję.
Przy pisaniu wszelakich prac możesz wzorować się na autorze Pochwały makijażu i zapewne dobrze znanego Ci tomiku
Kwiaty zła.
8
że to sztuczność służy pięknu.
słowa piosenki. Wyśmiana przezeń teza, iż  natura upiększa piękno , ustępuje stwierdzeniu,
Baudelaire w akapicie 8. parafrazuje przytoczone przez siebie w akapicie 1.
Odpowiedz
:
rodzaju wytłumaczeniem wątków początkowego akapitu.
puentuje  rozważania na ten temat rozpoczęte w akapicie 1. Ostatni akapit jest swego
dzenie, że natura upiększa piękno. W akapicie ósmym autor zamyka  właściwie nawet
W akapicie pierwszym mowa jest o upiększaniu oraz wyśmiane zostaje twier-
Odpowiedz
:
9
Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
Część II  pisanie własnego tekstu
Temat 1: Wiersz Leopolda Staffa Ostatni z mego pokolenia& jako testament poetyc-
ki poety trzech pokoleń. Na podstawie tego i innych znanych Ci wierszy
tego twórcy wskaż najważniejsze cechy jego poezji i jej  formułowane
przez poetę  cele.
* * *
Ostatni z mego pokolenia,
Drogich przyjaciół pogrzebałem.
Widziałem, jak się życie zmienia,
I sam jak życie się zmieniałem.
Człowiekam kochał i przyrodę,
W przyszłość patrzyłem jasnym okiem,
Wielbiłem wolność i swobodę
Zbratany z wiatrem i obłokiem.
Nie wabił mnie spiżowy pomnik,
Rozgłośne trąby, huczne brawa.
Zostanie po mnie pusty pokój
I małomówna, cicha sława.
9
10 Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
Temat 2: Na podstawie fragmentów III aktu Wesela Stanisława Wyspiańskiego
i Ojczyzny chochołów Kazimierza Wierzyńskiego wskaż, jakie wady i słabo-
ści społeczeństwa polskiego dostrzegają Ci twórcy. Bazując na fragmen-
tach tych dzieł i własnej wiedzy, zastanów się, jaką rolę w naszej kulturze
i tych właśnie utworach odgrywają Chochoł i chocholi taniec.
A zaklęte słomiane straszydło, ująwszy w niezgrabne racie podane przez drużbę patyki
 poczyna sobie jak grajek-skrzypak  i  słyszeć się daje jakby z atmosfery błękitnej idąca
muzyka weselna, cicha a skoczna, swoja a pociągająca serce i duszę usypiająca, leniwa
w omdleniu, a jak z
ródło krwi żywa, taktem w pulsach nierówna, krwawiąca jak rana świe-
ża&  melodyjny dz
więk z polskiej gleby bólem i rozkoszą wykołysany.
JASIEK
Jest teraz kontent a dziwuje się
Tyle par, tyle par!
CHOCHOA

Tańcuj, tańczy cała szopka,
a cyś to ty za parobka.
JASIEK
Z ręką do czoła, jakby se chciał na ucho nasunąć czapki
Kajsi mi się zbyła copka 
przeciem druzba, przeciem druzba,
a druzbie to w copce słuzba.
CHOCHOA

W takt się chyla a przygrywa
Miałeś, chamie, złoty róg,
miałeś, chamie, czapkę z piór:
czapkę wicher niesie,
róg hula po lesie,
ostał ci się ino sznur,
ostał ci się ino sznur. (& )
JASIEK
Aże ochrypły od krzyku
Chyćcie broni, chyćcie koni!!!!
A za dziwnym dz
więkiem weselnej muzyki wodzą się liczne, przeliczne pary, w tan po-
wolny, poważny, spokojny, pogodny, półcichy  że ledwo szumią spódnice sztywno kroch-
malone, szeleszczą długie wstęgi i stroiki ze świecidełek podzwaniają  głucho tupocą buty
ciężkie  taniec ich tłumny, że czwartym kołem stół okrążają, ocierając o się w tym ścisku,
natłoczeni.
JASIEK
Nic nie słysom, nic nie słysom,
ino granie, ino granie,
jakieś ich chyciło spanie& ?!
10
11
Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
Dech mu zapiera Rozpacz, a przestrach i groza obejmują go martwotą; słania się, chylą
ku ziemi, potrącany przez zbity krąg taneczników, który daremno chciał rozerwać;  a za
głuchym dz
więkiem wodzą się sztywno pary taneczne we wieniec uroczysty, powolny, po-
godny  zwartym kołem, weselnym 
                                              
(& )
(Stanisław Wyspiański, Wesele, akt III, scena 37)
Kazimierz Wierzyński, Ojczyzna chochołów (z tomu Wolność tragiczna)
Park dziwów starożytnych, wiatr, który szeleści
Wokół śpiących pałaców, grobowców bez treści,
Te lampy i posągi, księżyc gdzie się słania
Geniusz twego narodu, duch zapominania,
Te rany wielkiej dumy, inne wielkie rzeczy,
W których tyle jest prawdy, ile się złorzeczy,
Wszystkie cnoty parszywe  to nas nie przejedna,
To Polską zarażona Polska jeszcze jedna.
Z czego budujesz kraj ten?
Z czeczoty, z jesionu,
Kruchy antyk i rzewność od wielkiego dzwonu?
Ojczyznę w kolumienkach z widokiem na ule;
Gdzie miód słodyczą swojską zasklepia się czule,
Nad rzeką stoją wierzby, na łąkach bociany,
Słyszysz, Basiu, to nasi biją w tarabany 
A wyszydzony chochoł, sobowtór symbolu
Starym się obyczajem kokoszy na polu,
Słoma trzeszczy zapchlona, gzi dziewki w podołku,
Szumy chmielu, alkowa z pałaszem na kołku
I ta krzepa: wieś w malwach, szkorbut, dzieci kopa
Święta ziemio praojców.
Twój naród  bez chłopa!
Z czego budujesz kraj ten?
Z ludzi, których nie ma,
Znów jeden za miliony, rękami aż dwiema?
Z kim pieniactwo wielkości twoje tu się kłóci,
Gdy wszyscy jedzą dzień swój wolni i rozkuci,
Na wszystko wasza zgoda spływa narodowa,
Anhellicznym natchnieniem wypchana, jak sowa.
Przelicz jeszcze i dodaj czterdzieści i cztery
Sposoby wybawienia od wszelkiego licha,
By wolność jak tabakę zażyć z tabakiery,
Potem zdrowo i głośno na wszystko się kicha,
I ten rachunek w prawdę sumuj oczywistą,
Niech ci do romantycznej znów uderzy głowy,
To jest twój sen upiorny, Wielki Realisto:
Państwo w kamieniach młyńskich, naród niegotowy
(& )
11
12 Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
WYPRACOWANIE
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Uwaga! Na maturze otrzymasz więcej stron na wypracowanie.
12