Beton w ochronie wód
Beton stanowi jeden z podstawowych materia"ów konstrukcyjnych stosowanych w inŻynierii ochrony Ęrodowiska,
a zw"aszcza w inŻynierii ochrony wód. Konstrukcje sieci kanalizacyjnych, oczyszczalni Ęcieków, systemów
ujmowania wód (kana"y, zbiorniki, reaktory, zapory, studnie itp. ) w wi�kszoĘci wykonywane są z betonów
(odpowiedniej jakoĘci) bezpoĘrednio na placu budowy lub montowane z gotowych elementów dostarczanych
przez wytwórc�.
W najbliŻszych latach rozwój inŻynierii ochrony Ęrodowiska Natomiast szczegó"owe zasady ochrony wód okreĘlają przepi-
w Polsce generowa" b�dzie rosnący popyt na ten materia", sy Ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. Prawo wodne (Dz.U. nr 115,
biorąc pod uwag� równieŻ i to, Że znajduje on zastosowanie poz. 1229 z póęniejszymi zmianami). Ustawa okreĘla m.in. za-
w innych dziedzinach, takich jak ochrona powietrza atmosfe- sady korzystania z wód, prawo ich w"asnoĘci, strefy oraz obszary
rycznego (zbiorniki, emitory), gospodarka odpadami (konstruk- ochronne, jak równieŻ zasady zarządzania zasobami wodnymi.
cje sk"adowisk) lub np. ochrona akustyczna (ekrany os"onowe).
Program dostosowawczy do wymogów Unii Europejskiej
Aktualny stan przepisów prawa polskiego Obszar negocjacyjny w rozdziale  Ęrodowisko obejmowa" sze-
w zakresie warunków odprowadzania Ęcieków do Ęrodowiska roko rozumianą ochron� przyrody, szczegó"owe zagadnienia
Obowiązujące od 29 listopada 2002 roku Rozporządzenie mi- jakoĘci wód i powietrza, zanieczyszczeł
przemys"owych, gospo-
nistra Ęrodowiska (Dz.U. nr 212, poz. 1799) okreĘla warunki, darki odpadami, bezpieczeł
stwa jądrowego i ochrony przed pro-
jakie naleŻy spe"ni� przy wprowadzaniu Ęcieków do wód lub do mieniowaniem.
ziemi, a takŻe w celu rolniczego ich wykorzystania. �cieki nie Negocjacje w obszarze  Ęrodowisko rozpocz�"y si� 7 grud-
powinny wywo"ywa� w wodach zmian fizycznych, chemicznych nia 1999 r., a zakoł
czy"y 26 paędziernika 2001 r. 13 grud-
i biologicznych, które uniemoŻliwi"yby prawid"owe funkcjonowa- nia 2002 r., w Kopenhadze, uzgodniony zosta" ostateczny tekst
nie ekosystemów wodnych i spe"nienie okreĘlonych wymagał
traktatu akcesyjnego przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.
jakoĘciowych związanych z ich funkcjami. W zakresie gospodarki Ęciekowej, którą w krajach Unii reguluje
Bardzo istotną liberalizacją aktualnie obowiązujących przepi- dyrektywa 91/271/EWG, wynegocjowano m.in. okresy dostoso-
sów, w stosunku do przepisów wczeĘniejszych, jest dopusz- wawcze zaleŻne od rodzaju aglomeracji.
czenie moŻliwoĘci incydentalnych przekroczeł
wskaęników WdroŻenie wspomnianych przepisów UE, jak i dotyczących eli-
zanieczyszczeł
. minacji zanieczyszczeł
wód azotanami pochodzenia rolnicze-
Aktualnie obowiązujące podstawowe akty prawne dotyczące go, ochrony jakoĘci wód powierzchniowych ujmowanych do
ochrony Ęrodowiska, w tym warunków wprowadzania sub- celów bytowo-gospodarczych i przemys"owych, b�dzie kosz-
stancji lub energii do Ęrodowiska, to Ustawa z dnia 27 kwiet- towne. Szacuje si�, Że skumulowane nak"ady inwestycyjne na
nia 2001 r. Prawo ochrony Ęrodowiska (Dz.U. nr 62, poz. 627 wdroŻenie przepisów UE w dziedzinie jakoĘci wód mogą si�gną�
z póęniejszymi zmianami). 13 mld euro.
W ustawie tej uregulowane są ogólne kwestie obejmujące zagad-
nienia gospodarki wodno-Ęciekowej, m.in.: Aktualny stan zainwestowania
" polityka ekologiczna, w tym ochrona Ęrodowiska w gospodark� Ęciekową w Polsce
" zasady informacji o stanie Ęrodowiska, w tym pał
stwowy mo- Na ogólną liczb� 884 miast w Polsce, 818 obs"ugiwanych jest
nitoring Ęrodowiska przez oczyszczalnie Ęcieków, w tym 22 przez oczyszczalnie tyl-
" post�powanie w sprawie ocen oddzia"ywania na Ęrodowisko. ko mechaniczne, 518 przez oczyszczalnie biologiczne oraz
276 przez oczyszczalnie biologicz-
Rys. 1. �cieki przemys"owe i komunalne wymagające oczyszczania, odprowadzone do wód powierzchnio-
ne o podwyŻszonym usuwaniu bio-
wych w latach 1970-2001
genów.
Na ogólną obj�toĘ� wytwarza-
nych w Polsce, w 2001 r., Ęcieków
przemys"owych i bytowo-gospodar-
czych, wynoszącą 2,4 km3, 2,2 km3
jest oczyszczanych, w tym: 0,7 km3
mechanicznie, 0,2 km3 chemicznie,
0,9 km3 biologicznie, a 0,5 km3 biolo-
gicznie ze zintensyfikowanym usuwa-
niem związków biogennych.
W Polsce, na przestrzeni ostat-
nich 20 lat, obserwuje si� tendencj�
spadkową w obj�toĘci wytwarzanych
Ęcieków (rys. 1).
Zmniejsza si� równieŻ iloĘ� nieoczysz-
czonych Ęcieków odprowadzanych do
Ęrodowiska, z 2 km3 w roku 1980, do
ok. 0,4 km3 w roku 2001. Zwi�ksza
si� natomiast ilo� oczyszczanych
Ęcieków ze zintensyfikowanym usuwa-
niem biogenów z 0,1 km3 w 1995 r.
do 0,5 km3 w 2001.
8
lipiec  wrzesieł
2003
Unia Europejska
Obserwowaną na przestrzeni ostatnich pi�ciu
lat w Polsce tendencj� w rozwoju stosowa-
nia technologii oczyszczania Ęcieków naleŻy
oceni� pozytywnie.
Co wi�cej, zobowiązania podj�te przez Polsk�
w ramach traktatu akcesyjnego gwarantują, Że
tendencja ta z pewnoĘcią utrzyma si� w la-
tach 2003-2015 (wynegocjowane okresy
przejĘciowe). �wiadczą o tym dane przedsta-
wione na rys. 2 i 3, z których równieŻ wynika,
Że oszacowana kwota (13 mld euro nak"adów
niezb�dnych do poniesienia na dostosowanie
gospodarki wodno-Ęciekowej do wymogów
UE) nie jest przesadzona.
Z przedstawionych poniŻej danych wynika, Że
najwi�ksze nak"ady fi nansowe na programy
dostosowawcze w zakresie gospodarki wod-
no-Ęciekowej naleŻy ponieĘ� w wojewódz-
twach: mazowieckim, Ęląskim i zachodniopo-
morskim.
Rys. 2. �cieki przemys"owe i komunalne wymagające oczyszczania, wed"ug regionalnych
zarządów gospodarki wodnej w 2001 r.
Łród"a finansowania inwestycji
z zakresu inŻynierii ochrony Ęrodowiska Fundusze przedakcesyjne
KoniecznoĘ� realizacji wielu inwestycji z zakresu inŻynierii To trzy programy pomocy finansowej:
ochrony Ęrodowiska jest determinowana dwoma g"ównymi " PHARE 2 (Poland and Hungary  Assistance for Restructu-
czynnikami: ring their Economies  Pomoc dla Restrukturyzacji Gospoda-
" aktualnym stanem Ęrodowiska naturalnego w Polsce oraz rek Polski i W�gier)  budowa instytucji potrzebnych do funk-
" obowiązkiem przystosowania naszej infrastruktury cywiliza- cjonowania w UE oraz wsparcie inwestycyjne we wdraŻaniu
cyjnej do wymogów obowiązujących w Unii Europejskiej. prawa i spójnoĘci gospodarczo-spo"ecznej
Jeszcze do niedawna panowa"o przekonanie, Że inwestycje " ISPA (Instrument for Structural Policies for Pre-acce-
tzw. proekologiczne są przedsi�wzi�ciami o charakterze de- sion  Przedakcesyjny Instrument Strukturalny)  ochrona
fi cytowym. Mając na uwadze nak"ady, jakie są niezb�dne Ęrodowiska i transport
do poniesienia przy realizacji przedsi�wzi��, moŻna by"o si� " SAPARD (Special Accession Programme for Agriculture and
spodziewa�, Że stanowi"o to jeden z powaŻniejszych czynni- Rural Developement  Przedakcesyjny Instrument Wsparcia
ków ograniczających rozwój inŻynierii ochrony Ęrodowiska. dla Rolnictwa i Obszarów Wiejskich).
Istotne zmiany polityczne, spo"eczne i ekonomiczne (gospo- Funkcjonowanie wszystkich trzech programów zosta"o zaplano-
darka rynkowa) w sposób zasadniczy zmieni"y te uwarunko- wane na lata 2000-2006. Rocznie na realizacje tych progra-
wania. mów UE przeznaczy 3 120 mln euro.
Przedsi�wzi�cia związane z ochroną Ęrodowiska moŻna
Rys. 3. �cieki przemys"owe i komunalne odprowadzone do wód powierzch-
juŻ klasyfi kowa� jako dzia"alnoĘ� przynoszącą zysk (np.
niowych wed"ug województw w 2001 r.
prawid"owa korelacja pomi�dzy op"atami za odbiór Ęcieków
a nak"adami na inwestycje i eksploatacje systemów ich ujmo-
wania i oczyszczania), co ujawni"o si� rozwojem specjalistycz-
nych fi rm inŻynierii ochrony Ęrodowiska.
Wydaje si�, Że aktualną barierą dalszego rozwoju tej dziedzi-
ny jest brak lub utrudniony dost�p do Ęrodków fi nansowania
przedsi�wzi��. Czy tak jest w istocie?
Generalnie, moŻliwoĘci dost�pu do ęróde" fi nansowania in-
westycji związanych z ochroną Ęrodowiska w Polsce nie są
w pe"ni rozpoznane, a sposób dost�pu przejrzysty dla poten-
cjalnych benefi cjentów. Podstawowy podzia" ęróde", którego
moŻna dokona�, przedstawia si� nast�pująco:
" budŻet pał
stwa oraz
" instytucje sektora prywatnego.
Dost�pne obecnie na rynku formy fi nansowania inwestycji
ekologicznych moŻna podzieli� na:
" zobowiązania finansowe (kredyty, poŻyczki, obligacje,
leasing)
" udzia"y kapita"owe (akcje i udzia"y w spó"kach)
" dotacje.
Takie sposoby fi nansowania inwestycji ekologicznych oferują
nast�pujące instytucje:
" fundusze ekologiczne
" fundacje i programy pomocowe
" banki
" instytucje leasingowe
" fundusze inwestycyjne.
9
budownictwo " technologie " architektura
Szacuje si�, Że Polska moŻe liczy� na oko"o 650 mln euro rocz- przyją� jedną z form:
nie, z tego w ramach: " bezpoĘrednia pomoc bezzwrotna
" PHARE 2 oko"o 250 mln euro " pomoc zwrotna
" ISPA oko"o 250 mln euro " dofi nansowanie sp"at odsetek kredytu
" SAPARD oko"o 150 mln euro. " udzia" kapita"owy
Wprowadzenie dwóch nowych instrumentów pomocowych (ISPA " inna forma pomocy finansowej.
i SAPARD) powoduje, Że PHARE 2 nie obejmuje dzia"ał
finanso- Wk"ad fi nansowy funduszu ISPA moŻe, cho� nie musi, stanowi�
wanych z tych instrumentów. �rodki z PHARE 2 są przeznaczane 75% wartoĘci projektu. Oznacza to, Że polska strona musi si�
na rozwój instytucjonalny i wsparcie inwestycyjne, m.in. na inwe- równieŻ liczy� z nak"adami na wspó"finansowanie projektu.
stowanie w projekty, które pozwolą Polsce wyrównywa� istniejące Program SAPARD ma wesprze� modernizacj� rolnictwa i rozwój
pomi�dzy regionami róŻnice i osiąga� coraz to wyŻszy poziom. obszarów wiejskich. Jego celem jest rozwiązywanie problemów
ISPA to specjalny fundusz pomocowy, skierowany na dostoso- związanych z trwa"ym dostosowaniem sektora rolnego i obsza-
wanie infrastruktury krajów stowarzyszonych do standardów UE rów wiejskich do cz"onkostwa w UE oraz pomoc we wdraŻaniu
w zakresie transportu i ochrony Ęrodowiska (równe cz�Ęci na dorobku prawnego (acquis communautaire) obejmującego te
obie te dziedziny). Szacuje si�, Że Polska b�dzie otrzymywa"a dziedziny. Pomoc dla rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich
ok. 250 mln euro w ramach programu ISPA, co oznacza, Że na krajów kandydujących dotyczy m.in. jednego z nast�pujących
ochron� Ęrodowiska przypadnie ok. 125 mln euro rocznie. sektorów:
Priorytetowe sektory to: " inwestycje w gospodarstwach rolnych
" gospodarka Ęciekowa " metody produkcji rolniczej mające na celu ochron� Ęrodowiska
" woda pitna naturalnego oraz zachowanie krajobrazu wiejskiego
" jako� powietrza " gospodarka wodna w rolnictwie.
" gospodarka odpadami. Do publicznych funduszy ochrony Ęrodowiska w Polsce zali-
Pod uwag� b�dą brane duŻe projekty, gdzie ca"oĘciowy koszt nie cza si�:
b�dzie niŻszy niŻ 5 mln euro. Pomoc UE w ramach ISPA moŻe " Narodowy Fundusz Ochrony �rodowiska i Gospodarki Wodnej
(NFO�iGW)
" wojewódzkie fundusze ochrony Ęrodowiska i gospodarki wod-
Tabela 1
nej
" powiatowe fundusze ochrony Ęrodowiska
Organizacja Przedmiot udzielania pomocy Łród"o finansowa-
" gminne fundusze ochrony Ęrodowiska
nia pomocy
" EkoFundusz
Agencja Budowa wodociągów i kanalizacji PoŻyczka
" Ministerstwo �rodowiska (M�).
Restrukturyzacji na terenach wiejskich (w tym sta- Mi�dzynarodowego
Narodowy Fundusz Ochrony �rodowiska i Gospodarki Wod-
i Modernizacji cji uzdatniania wody); ogranicze- Banku Odbudowy
Rolnictwa nie uciąŻliwoĘci produkcji rolnej dla i Rozwoju (Banku
nej i wojewódzkie fundusze ochrony Ęrodowiska mają w"asną
Ęrodowiska �wiatowego)
osobowoĘ� prawną. Fundusze powiatowe i gminne dzia"ają
Agencja Zaopatrzenie w wod�, usuwanie i Unia Europej-
w ramach struktury samorządu lokalnego.
Rozwoju oczyszczanie Ęcieków, transport zbio- ska (Program
EkoFundusz zarządza Ęrodkami z tzw. ekokonwersji. Jest to
Komunalnego rowy, budowa i naprawa dróg, usu- PHARE), USAID
wanie i unieszkodliwianie odpadów, (AMERYKAĄSKA cz�Ę� polskiego d"ugu zagranicznego, którą wierzyciele Pol-
systemy gazownicze i energetycz- Agencja Rozwoju
ski zgodzili si� umorzy�, o ile sumy te zostaną przekazane na
ne, zaopatrzenie w energi� cieplną, Mi�dzynarodowego)
ochron� Ęrodowiska w Polsce.
urządzanie terenów zielonych
�rodki, którymi zarządza Ministerstwo �rodowiska, są cz�Ęcią
Environmental Ochrona wód i powietrza, zago- Know-How Fund
budŻetu pał
stwa.
Know-How spodarowanie odpadów, ochro- (rząd Wielkiej Bry-
Fund na przyrody (ekoturystyka, ochrona tanii)
Fundusze narodowy i wojewódzkie samodzielnie podejmują de-
róŻnorodnoĘci biologicznej)
cyzje o tym, jakie przedsi�wzi�cia finansowa� oraz na jakich wa-
Counterpart Sk"adowiska odpadów wiejskich, Unia Europejska
runkach oferowa� Ęrodki fi nansowe (poŻyczki). Fundusz intere-
Found wiejsko-gminne oĘrodki zdrowia, ga-
suje si� inwestycją tylko wtedy, gdy b�dzie ona zgodna z polityką
zyfikacja wsi
ekologiczną pał
stwa i b�dzie to przedsi�wzi�cie o ponadlokal-
Fundacja Zmniejszenie transgranicznego prze- Rządy Stanów Zjed-
nym charakterze, m.in.:
Ekofundusz noszenia zanieczyszczeł
, ogra- noczonych, Szwaj-
niczenie zanieczyszczenia Morza carii i Francji
" realizacja kompleksowych programów porządkowania gospo-
Ba"tyckiego, ochrona warstwy ozo-
darki Ęciekowej na terenach wiejskich
nowej, ochrona róŻnorodnoĘci bio-
" budowa oczyszczalni Ęcieków i kanalizacji na terenie uzdro-
logicznej
wisk, parków narodowych i krajobrazowych, rezerwatów
Fundacja Budowa oczyszczalni Ęcieków i ka- Sponsorzy fundacji
Wspomagająca nalizacji zbiorczych, gospodarka przyrody
Zaopatrzenie Ęciekowa na wsi, agroturystyka
" zapobieganie powodziom poprzez wspieranie budowy zbiorni-
Wsi w Wod�
ków retencyjnych, programów ma"ej retencji
Fundacja Budowa sieci wodociągowych, Republika Federalna
" rekultywacja starych sk"adowisk odpadów i odpadów niebez-
Wspó"pracy oczyszczalni Ęcieków, sieci kana- Niemiec
piecznych
Polsko-Niemiec- lizacyjnych, inne przedsi�wzi�cia
kiej związane z ochroną Ęrodowiska
" remonty i odtwarzanie obiektów ochrony Ęrodowiska znisz-
czonych przez kl�ski Żywio"owe itp.
Polska Agencja Przedsi�wzi�cia infrastrukturalne Unia Europejska
Rozwoju wp"ywające na rozwój gospodar- (program Phare-Ra-
Narodowy fundusz administruje takŻe Ęrodkami zagranicznymi
Regionalnego czy gmin pid)
przeznaczonymi na ekologi� w Polsce, pochodzącymi z Banku
Program Ma"ych Ograniczenie emisji gazów cieplar- GEF (Global Envi-
�wiatowego, Programu PHARE, Funduszu Partnerskiego PHA-
Dotacji GEF nianych, ochrona róŻnorodnoĘci ronmental Fund)
RE, Funduszu Partnerskiego BITS itd.
biologicznej, ochrona wód
mi�dzynarodowych, powstrzymanie
degradacji powierzchni ziemi
Fundacje i programy pomocowe
Projekt Umbrella Ochrona Ęrodowiska UNDP (Program
Fundacje i związane z nimi programy pomocowe oferują granty
Rozwoju ONZ),
oraz dotacje b�dące najbardziej poŻądaną, ale zarazem najbar-
Unia Europejska,
dziej ograniczoną formą wspó"finansowania inwestycji ekologicz-
rząd polski
10
lipiec  wrzesieł
2003
Tabela 2
nych. Instytucje udzielające dotacji pokrywają najcz�Ęciej tylko
niewielką cz�Ę� kosztów inwestycji. Najbardziej rozpowszech-
Bank Zewn�trzne ęród"o Przedmiot kredytowania
nione są nast�pujące formy udzielania bezzwrotnej pomocy fi-
finansowe
nansowej:
Bank Agencja Restrukturyzacji Ograniczenie uciąŻliwoĘci pro-
" pomoc w formie postawienia do dyspozycji kwoty pieni�Żnej
Gospodarki i Modernizacji Rolnictwa dukcji rolnej dla Ęrodowiska
na uzgodnione zadanie inwestycyjne lub projekt, Ęrodki finan-
�ywnoĘciowej
SA
sowe są zwalniane sukcesywnie w miar� post�pu prac
" pomoc konsultingowa, polegająca na zakupie us"ugi w posta-
Bank Inicjatyw Fundacja Wspomagająca Budowa oczyszczalni Ęcieków
ci np. op"acenia kosztów przygotowania projektu inwestycyj- Spo"eczno- Zaopatrzenie Wsi w Wod� i kanalizacji na terenach wiej-
Ekonomicz- skich
nego do realizacji
nych SA
" pomoc szkoleniowa w zakresie wybranych tematów
Bank Narodowy Fundusz Budowa ma"ych i przydomo-
" pomoc w formie udost�pniania preferencyjnego kredytu.
Ochrony Ochrony �rodowiska wych oczyszczalni Ęcieków, ka-
Formy bezzwrotnej pomocy finansowej dost�pne są po spe"nieniu �rodowiska SA i Gospodarki Wodnej nalizacji sanitarnych, zagospo-
darowanie odpadów
licznych warunków przesądzających o celowoĘci i efektywnoĘci
tej pomocy. Przyk"adowe inwestycje kwalifikujące si� do uzyska- Inwestycje ekologiczne reali-
zowane przez ma"e i Ęrednie
nia tego typu wsparcia wyszczególniono w tabeli 1.
Europejski Bank przedsi�biorstwa
Bank Rozwoju Inwestycyjny
Inwestycje ekologiczne re-
Eksportu SA
Banki
alizowane przez podmioty
Zainteresowanie inwestycjami w zakresie ochrony Ęrodowiska
prowadzące przedsi�biorstwa
lub dzia"alnoĘ� gospodarczą
wykazuje takŻe coraz wi�ksza liczba banków. Prym na tym polu
wiedzie Bank Ochrony �rodowiska (BO�), oferujący najwi�cej Bank Handlowy Przedsi�wzi�cia realizowane
International SA przez podmioty prowadzące
preferencyjnych linii kredytowych i dysponujący zróŻnicowaną
Luxemburg dzia"alnoĘ� gospodarczą
ofertą dla prywatnych i zinstytucjonalizowanych klientów. Inne
Kredyt Bank Europejski Bank Inwestycje ekologiczne re-
banki równieŻ sukcesywnie rozszerzają swoją ofert� o specjal-
SA Inwestycyjny alizowane przez podmio-
ne kredyty przeznaczone na przedsi�wzi�cia proekologiczne oraz
ty prowadzące dzia"alnoĘ�
gospodarczą
nawiązują wspó"prac� z podmiotami angaŻującymi swoje Ęrodki
w ochron� Ęrodowiska (fundacje, pomoc zagraniczna).
Przyk"adowy obraz linii kredytowych uruchamianych przez ban-
ki i adresowanych do inwestorów indywidualnych, jak i do pod- informacji o ęród"ach oraz nieprzygotowanie potencjalnych inwesto-
miotów gospodarczych prowadzących dzia"alnoĘ� w róŻnych rów do korzystania z oferowanych Ęrodków
sektorach gospodarki oraz instytucji samorządowych obrazu- " brak umiej�tnoĘci inwestorów korzystania ze ęróde" wyraŻa
je tabela 2. si� koniecznoĘcią podj�cia wspó"pracy ze specjalistycznymi
fi rmami doradczymi, co z kolei podnosi koszt uzyskania dofi-
Fundusze inwestycyjne nansowania, aczkolwiek moŻliwe do uzyskania są dotacje na
Rosnące zainteresowanie funduszy kapita"owych obszarem in- sfi nansowanie prac konsultingowych i np. projektowych
westycji ekologicznych moŻna obserwowa� od początku 1996 r. " m.in. te bariery, na dzieł
dzisiejszy, skutkują tym, Że szereg
Przedmiotem inwestycji kapita"owych w Polsce są spó"ki pry- Ęrodków wspó"fi nansowania przedsi�wzi�� jest niewykorzy-
watne lub prywatyzowane, z regu"y nowe, z perspektywami dy- stanych
namicznego rozwoju w skali co najmniej duŻego regionu. Przed- " naleŻy przypuszcza�, Że w najbliŻszej perspektywie czasowej
miotem zainteresowania funduszy są przedsi�wzi�cia dotyczące procedura uzyskiwania Ęrodków pomocowych zostanie upo-
tzw. czystych technologii. Obecnie na tym polu dzia"ają: Cares- wszechniona i zweryfi kowana w praktyce, co z pewnoĘcią przy-
bac-Polska SA, Central and Eastern European Infrastructure Re- czyni si� do rozwoju tej dziedziny gospodarki, co z kolei spowo-
sources Partners, Copernicus Capital Management, Europejski duje wzrost popytu na produkty przemys"u cementowego.
Bank Odbudowy i Rozwoju, Towarzystwo Inwestycji Spo"eczno-
Ekonomicznych SA, Global Environmental Fund, International
Finance Corporation, Pioneer Investment Poland. prof. dr hab. inŻ. Wojciech Adamski
W fazie przygotowawczej znajduje si� projekt utworzenia fun- dr inŻ. Krzysztof K. Kaczmarski
duszu kapita"owego z udzia"em Narodowego Funduszu Ochrony mgr inŻ. Rados"aw Bajda
�rodowiska i Gospodarki Wodnej, BO�, EBOR, NEFCO (Nordic
Environment Finance Corporation). Jego celem b�dzie dokony-
wanie inwestycji w przedsi�wzi�ciach proekologicznych o cha- Materia"y ęród"owe:
rakterze infrastrukturalnym i produkcyjnym. 1. Heidrih Z.: Gospodarka wodno-Ęciekowa, Verlag Dash�fer Sp. z o.o.
Dotychczasowa obserwowana praktyka pozwala na Warszawa 2002
sformu"owanie nast�pujących uwag: 2. Prawo ochrony Ęrodowiska, T. XVII. Stan prawny na dzieł
4 lutego
" wstąpienie Polski do Unii Europejskiej skutkuje obowiązkiem 2003 r., Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2003
spe"nienia wielu wymagał
okreĘlonych w dokumentach akce- 3. Koz"owska B.: Ochrona Ęrodowiska w kontekĘcie integracji z Unią
syjnych, m.in. koniecznoĘcią realizacji wielu inwestycji z zakresu Europejską. Cz"owiek  Ęrodowisko  zagroŻenie, Wydawnictwo Po-
inŻynierii ochrony wód (budowa oczyszczalni Ęcieków komunal- litechniki Wroc"awskiej, Wroc"aw 2001
nych, przemys"owych i rolniczych) 4. Ochrona Ęrodowiska 2002, G"ówny Urząd Statystyczny, Warszawa
" jednym z podstawowych materia"ów konstrukcyjnych stosowanych 2002
w budowie obiektów ochrony Ęrodowiska jest beton 5. Duciak S.: Łród"a finansowania inwestycji ekologicznych,
" oszacowane wst�pnie, niezb�dne nak"ady fi nansowe na realizacj� BIT 4/2002
tych przedsi�wzi�� wynoszą ok. 13 mld euro, a Polska nie ma 6. www.negocjacje.gov.pl
moŻliwoĘci wyasygnowania takich Ęrodków 7. www.msigw.gov.pl
" w ostatnich latach powsta"o w Polsce szereg ęróde" wspó"finanso- 8. www.nfosigw.gov.pl
wania inwestycji w zakresie inŻynierii ochrony Ęrodowiska, a jedną 9. www.parp.gov.pl
z barier szybkiego rozwoju ich wykorzystania jest ograniczony zasi�g 10. www.gazeta.pl/18.02.2003, 25.02.2003.
11
budownictwo " technologie " architektura