KSI
GOWOŚĆ MAA
EJ FIRMY
przedsiębiorca rozpocznie sprzedaż towarów, usług w kraju niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia
czy eksport lub import towarów). Obowiązku zgłoszenia na wysokości odpisów amortyzacyjnych.
formularzu VAT R nie mają tylko ci przedsiębiorcy, któ- Działalność gospodarcza to według ustawy o podatku
rzy będą korzystali ze zwolnienia podmiotowego bądz
będą dochodowym od osób fizycznych działalność zarobkowa:
wykonywać tylko czynności przedmiotowo zwolnione  oni a) wytwórcza, budowlana, handlowo usługowa,
więc mogą zacząć prowadzenie działalności od razu)5. b) polegająca na poszukiwaniu, rozpoznaniu i wydobywaniu
kopalin ze złóż,
O właściwości miejscowej urzędu skarbowego przesądza rodzaj c) polegająca na wykorzystaniu rzeczy oraz wartości niemate-
deklarowanych obowiązków podatkowych i rodzaj podatku. rialnych i prawnych
 prowadzona we własnym imieniu, bez względu na jej rezul-
tat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przy-
4. Kto powinien prowadzić podatkową
chody nie są zaliczane do innych z
ródeł przychodów.
księgę przychodów i rozchodów (PKPiR)?
Obowiązek prowadzenia księgi dotyczy też osób:
wykonujących działalność na podstawie umów agencyjnych
4.1. PKPiR, czy pełna księgowość?
i umów na warunkach zlecenia, zawartych na podstawie
Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki
odrębnych przepisów,
jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące
prowadzących działy specjalne produkcji rolnej, jeśli osoby
działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podat-
te zgłosiły zamiar prowadzenia tych ksiąg.
kową księgę przychodów i rozchodów (PKPiR) albo księgi
Obowiązek prowadzenia księgi nie dotyczy zaś osób, które:
rachunkowe (zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowo-
1) opłacają podatek dochodowy w formach zryczałtowanych,
ści, to tzw. pełna księgowość) w sposób zapewniający ustalenie
2) wykonują wyłącznie usługi przewozu osób i towarów tabo-
dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należ-
rem konnym,
nego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy,
3) wykonują zawód adwokata wyłącznie w zespole adwokackim,
a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości
4) dokonują sprzedaży środków trwałych po likwidacji działal-
ności.
5 Grażyna J. Leśniak  Nie dla wszystkich jedno okienko , Rzeczpospolita, Dobra Firma 3.04.2009
12
ROZDZIAA
I. POCZ
TEK DZIAA
ALNOŚCI  O CZYM TRZEBA PAMI
TAĆ?
Limit zobowiązujący do prowadzenia ksiąg rachunkowych siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczy-
jest taki sam w przepisach podatkowych i rachunkowych. Różna pospolitej Polskiej m.in.:
jest jednak definicja przychodów uwzględnianych przy oblicza- 1) spółek handlowych (osobowych i kapitałowych, w tym rów-
niu tego limitu. Zgodnie z przepisami ustawy o podatku docho- nież w organizacji) oraz spółek cywilnych innych niż podane
dowym od osób fizycznych (PIT), obowiązek prowadzenia ksiąg w pkt 2, a także innych osób prawnych, z wyjątkiem Skarbu
rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób Państwa i Narodowego Banku Polskiego,
fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partner- 2) osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek
skich, jeżeli ich przychody pozarolniczej działalności gospo- jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich
darczej w rozumieniu art. 14 ustawy o podatku dochodowym przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i ope-
od osób fizycznych, za poprzedni rok podatkowy wyniosły racji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co
w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty 1.200.000 najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro.
euro. Osoba fizyczna, spółka cywilna osób fizycznych, spółka Stąd przedsiębiorcy prowadzący dotąd księgi rachunkowe
jawna osób fizycznych lub spółka partnerska może prowadzić i chcący przejść na dokumentację na księgę przychodów i roz-
księgi rachunkowe również od początku następnego roku podat- chodów, winni brać pod uwagę wartość przychodów ustaloną na
kowego, jeśli przychody podatkowe z działalności gospodarczej podstawie ustawy o rachunkowości. i tu przewidziano, iż osoby
za poprzedni rok podatkowy są niższe niż równowartość w walu- fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycz-
cie polskiej kwoty 1.200.000 euro. w tym przypadku osoba ta nych oraz spółki partnerskie mogą stosować zasady rachunko-
lub wspólnicy spółki przed rozpoczęciem roku podatkowego są wości określone ustawą również od początku następnego roku
obowiązani do zawiadomienia o tym naczelnika urzędu skarbo- obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów,
wego właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem docho- produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy są
dowym. niższe niż równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro. W
A zatem w celu ustalenia obowiązku prowadzenia ksiąg tym przypadku osoby te lub wspólnicy przed rozpoczęciem roku
rachunkowych prowadzący dotychczas podatkową księgę przy- obrotowego są obowiązani do zawiadomienia o tym urzędu
chodów i rozchodów powinni kierować się przepisami art. 14 skarbowego, właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem
ustawy o PIT. dochodowym.
Przepisy ustawy o rachunkowości wskazują zaś, iż obowią- W obu przypadkach wyrażone w euro wielkości przelicza
zek zaprowadzenia pełnej księgowości odnosi się do mających się na walutę polską według średniego kursu ogłaszanego przez
13
KSI
GOWOŚĆ MAA
EJ FIRMY
NBP, obowiązującego w dniu 30 września roku poprzedzającego 30 dni przed rozpoczęciem miesiąca, od którego zwolnienie mia-
rok podatkowy (obrotowy). łoby być zastosowane, a w razie rozpoczęcia wykonywania dzia-
Jeżeli zatem prowadzona działalność przynosi w roku podat- łalności lub powstania obowiązku prowadzenia księgi w ciągu
kowym przychód przekraczający równowartość 1.200.000 euro, roku podatkowego  w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia tej
wówczas od następnego roku należy zaprowadzić księgi rachun- działalności lub powstania obowiązku prowadzenia księgi.
kowe, zgodnie z ustawą o rachunkowości. Ustawa ta nakłada
4.3. Założenie księgi
na podmiot zobowiązany do prowadzenia pełnej księgowości
według jej zasad (tzw. księgowość na zasadach ogólnych) wiele
Podatnicy są obowiązani założyć księgę, a w razie obowiązku
obowiązków i ograniczeń. Musi on dokładnie ewidencjonować
prowadzenia ewidencji sprzedaży  także tę ewidencję, na dzień
wszystkie operacje gospodarcze, należności i zobowiązania oraz
1 stycznia roku podatkowego lub na dzień rozpoczęcia działal-
prowadzić szczegółowe ewidencje dotyczące poszczególnych
ności w ciągu roku podatkowego.
obszarów działalności przedsiębiorstwa. Prowadzenie ksiąg han-
4.4. Obowiązek zawiadomienia
dlowych nie jest łatwe, dlatego też wymaga zatrudnienia specjali-
sty lub zlecenia uprawnionemu biuru rachunkowemu.
Podatnicy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności
Podatkowa księga przychodów i rozchodów zaś jest teraz
gospodarczej albo w poprzednim roku podatkowym korzystali
najbardziej popularną formą ewidencji zdarzeń gospodarczych
ze zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym
w firmach.
(tzn. podatek opłacali na podstawie ustawy z dnia 20 listopada
1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektó-
4.2. Zwolnienie od obowiązku prowadzenia księgi
rych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne) lub prowa-
W przypadkach uzasadnionych szczególnymi okoliczno-
dzili księgi rachunkowe, są obowiązani zawiadomić w formie
ściami, zwłaszcza takimi jak: rodzaj i rozmiar wykonywanej
pisemnej naczelnika urzędu skarbowego właściwego według
działalności, wiek oraz stan zdrowia, naczelnik urzędu skar-
miejsca zamieszkania podatnika o prowadzeniu księgi w ter-
bowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, na
minie 20 dni od dnia jej założenia. Kontynuujący działalność
wniosek podatnika, może zwolnić go od obowiązku prowadze-
nie muszą zatem składać ponownego zawiadomienia, chyba że
nia księgi, jak również od poszczególnych czynności z zakresu
poprzednio rozliczali się ryczałtowo.
prowadzenia księgi. Wniosek musi być złożony co najmniej na
14