MALARSTWO NIDERLANDZKIE W XV WIEKU
Spisane i skomentowane przez Ytril
�� O historii słów kilka (czyli czego wiedzied nie trzeba, a warto zaszpanowad)
Niderlandy od 1477 roku znalazły się pod panowaniem HABSBURGÓW. Natomiast mecenat w
Niderlandach (oraz Burgundii, tak przy okazji) sprawowały sobie radośnie i wesoło boczne linie rodu
WALEZJUSZY  czyli Filip Śmiały i jego liczni potomkowie  czyli Jan Bez Trwogi, Filip Dobrry i cała
reszta tego tałatajstwa. ALE mecenat w Burgundzkich Niderlandach sprawował nie tylko książe, ale
też jego dwór (czyli miedzy innymi urzędnicy książęcy), kupcy, bankowcy i możnowładcy z innych
paostw (bo przyjeżdżali sobie i na dwór i do miasta, co by pohandlowad i napełnid portfel) oraz
miasta i mieszczanie.
TE DWA OSTATNIE TO NOWOŚD  i o tym warto pamiętad.
�� O dworze& bo skubaoce też były ważne
Dwór burgundzki to pierwsza w Europie Monachia BIUROKRATYCZNA, pełna wszelkiej maści
urzędasów i gryzipiórków (co potem rozwinie się niemożebnie za czasów Babci Austrii). Dwór był tez
na tyle zajebisty (albo tak im się nudziło), że wypraciwał najbardziej skomplikowany, rozbudowany i
pretensjonalny ceremoniał dworski w całej ówczesnej Europie, a żeby bardziej ociekad blaskiem swej
zajebistości, całe te dyrdymały z ceremoniałem musiały mied odpowiednią oprawę artystyczną -> a
wiec hej, chłopaki, zatrudniamy artystów.
A do czego ci artyści? Ano& do czego się dało  do projektowania strojów, malowania wnętrz
pałacowych, robienia dekoracji, żeby księciunio miał ładnie przystrojony stół. I to jest początek
EKORACJI EFEMERYCZNYCH (a jak wiemy i pamiętamy ich apogeum nastąpi oczywiście w naszej
ukochanej epoce na B)
Na dworze Burgundzkim narodził się tez początek mitu kultury rycerskiej  więc stąd nasze spaczone
wyobrażenia o uperfumowanych rycerzach w lśniących zbrojach i na białych niczym onuce rumakach
śpiewających serenady pod oknami. Pojawia się m.in. ZAKON ŻOTEGO RUNA, a ideał miłości
dworskiej (nie kojarzyd z rzeczywistym dupceniem po kątach) wyznacza ,Powieśd o róży .
Artyści w tych czasach prześmigiwali się zaś w tym, jak tu oczarowad i zwieśd widza i odbiorcę (bo tak
się jakoś dziwnie się składało, że był im mecenas& a jak się nie zachwycił, to nie dał kasy. Proste i
logiczne, prawda?). Wymyślano więc NOWE techniki  np. Jan van Eyck (wg. legendy) wymyślił sobie
farby olejne. A to już postęp i jest się czym jarad&
�� Miasta& bo były jeszcze ważniejsze niż dwór
Miasta niderlandzkie w XV wieku były bardziej zaludnione niż Italia (podobno. A na pewno bardziej
niż inne zaściankowe i śmieszne kraiki, patrz Polando). Miasta były duże, ludne, bogate i miały chętkę
na osiągnięcie jak największej autonomii politycznej. Żeby zaś pokazad, jacy to oni są zaczepiści,
fundowali dzieła sztuki  i to zwiemy mecenatem artystycznym miast.
Odbiorcami dzieł sztuki w miastach byli zaś:
Mieszczanie  i tu pojawiają się PORTRETY
Ratusze, sądy, budynki władz  bo władza musi mied ładnie w siedzibie
Pojawiają się także dzieła GOTOWE, NA SPRZEDAŻ  bo a nóż widelec klamka jak się coś wystawi na
jarmarku, to może się to komuś spodobad. A jak się spodoba, to może kupi ( tak kręcono biznes!)
Artysta niderlandzki nie był taki głupi& całą pracę miał zorganizowaną. Pojawiły się cechy, które
dbały, żeby wszystkim było dobrze i mieli co robid (nawet jak nie chcieli, to i tak musieli  wieje nieco
PRLem, co?). Pojawiły się majstersztyki i podróże czeladnicze (żeby sobie taki terminator połaził po
świecie, pooglądał dzieła i potem twórczo i radośnie wykorzystywał w swej działalności artystycznej
to, co obaczył). Dzięki temu przenosiły się prądy artystyczne, inspiracje i poszerzano swoje horyzonty
artystyczne (no po prostu same korzyści). Duża rola rysunku jako jednego z podstawowych narzędzi
pracy, obserwacji, jako wzór, projekt& bla, bla, bla itepe itede.
Zamówienie dzieła wiązało się zaś ze spisaniem detalicznej umowy, żeby nikt nikogo nie okantował.
Duża rola KOPII  kopie wizerunków kultowych (,bo ja tez chcę mied takiego samego Dżizasa jak mój
sąsiad ma! UWAGA, UWAGA, przy kopiowaniu obrazów kultowych przywlekano przy okazji włoskei
wzorce  bo jak wiemy, tam było zagłębie malowania tego badziewia), portretów książęcych (żeby
każdy wszem i wobec wiedział, jak łaskawie nam panujący wygląda), słynnych dzieł (ze względów
prestiżu autora, czyli wszyscy mają van Eycka, mam i ja, a poza tym  skoro jeden obraz dobrze się
sprzedał, to zrobimy 10 podobnych i zarobimy 10 razy tyle). Kopie też jako praktyka warsztatowa 
żeby głupi i nieoświecony uczeo nauczył się malowad jak na dobrego artystę przystało kopiował sobie
dzieło mistrza i nikt nie miał mu tego za złe (do wymyślenia praw autorskich i ACTA przyszło nam
jeszcze kilkaset lat poczekad). Dzieła nawet wiele lat po swomi powstaniu inspirowały do kopiowania
i tworzenia podobnych, a czasem zaś zdarzało się że obrazy zainspirowane sławnymi dziełami same
stawały się inspiracjami  na ten przykład Rogier van der Weyden i jego Sąd Ostateczny.
�� A TERAZ PO DA
UGIM I NUDNYM WST
PIE PRZECHODZIMY WRESZCIE DO RZECZY&
v� Realizm przed van Eyckiem  przy dużej dozie idealizacji pojawiają się jednak dosadne studia
REALISTYCZNE.
- Jean Malouel  Wielka Pieta Okrągła
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b9/Jean_Malouel_001.jpg
Madonna z motylami http://www.1st-art-gallery.com/thumbnail/92513/1/Virgin-And-Child-With-
Angels-1410.jpg
- Melchior Broederlam  dwie tablice ze scenami życia MB i Chrystusa z Dijon
http://www.wga.hu/art/b/broederl/00altar.jpg
- ROBERT CAMPIN (ok. 1375  144/5)
Pochodził z Tournai i jego życiorys jest dośd dobrze udokumentowany. W jego warsztacie kształcili się
m.in. Jaques Daret i Rogier van der Wyeden.
-> W całej literaturze po II WW łączy się z nim początek malarstwa niderlandzkiego i osobę niejakiego
Mistrza z Fl�malle  ale ta identyfikacja chyba (czytaj NA PEWNO) nie jest prawdziwa. Mistrz z
Fl�malle namalował w swym malinowym żywocie nie mniej sławne niż on sam TABLICE Z FL � MALLE
(Frankfurt nad Menem)  z MB, Pietas Domini i Weroniką. Cały zaś myk polega na tym, że no cóż&
opactwo w Fl�malle, skąd miały one pochodzid, tak jakby& jakby to ująd& nie istnieje. I żeby było
ciekawiej, NIGDY nie istniało. A to chyba jest dostatecznym powodem, żeby ta identyfikacja nie była
prawdziwa.
-> Żeby zaś było jeszcze ciekawiej, tzw. ,Grupa Fl�malle czyli tablice i inne obrazy atrybuowane
Mistrzowi (której pan Gógl nie był w stanie znalez
d) jest tak niejednorodna i zróżnicowana stylowo, że
niemożliwe jest, żeby była dziełem jednej osoby. Jednego warsztatu  ooo, to już bardziej
prawdopodobne!
-> Samemu Campinowi można przypisad najbardziej archaizujące w sposobie malowania dzieła.
Reszta to zapewne radosna twórczośd młodego van der Wyedena.
CECHY TABLIC FL�MALLE :
- masywnośd, bryłowatośd postaci i fałd
- realistyczne studia twarzy
I to byd może wywodzi się od Clausa Slutera (ten kolo, który zrobił studnię Mojżesza i portal kartuzji
w Dijon)
- MISTRZ Z FL�MALLE
-> Zwiastowanie z Brukseli - http://www.oilpaintingshop.com/campin/13.jpg - po raz PIERWSZY
scena religijna w wersji (i wnętrzu) mieszczaoskim  narodziny realizmu mieszczaoskiego. I jest tu
bardzo daleko posunięta ahistorycznośd  Maryjka przyczepiła sobie nad kominkiem drzeworyt  a
jak wiemy, w jej czasach o drzeworytach ani widu, ani słychu ani hu hu.
-> Tryptyk M�rode - http://static.artbible.info/large/campin_merode.jpg - na jednym skrzydle
fundatorzy, a na drugim Józef w warsztacie wierci sobie dziurki w deseczce (jak pamiętamy z
ikonografii, deseczka jest zapowiedzia Meki Jezusa  bo w czasie drugi krzyżowej miał taką na szyi,
najeżoną gwoz
dziami i jak upadał, to się na nią nadziewał, co by go bardziej bolało. Na stole jest
pułapka na myszy = pułapka na diabła, bo w średniowieczu diabeł = mysza. A wg, naszej ukochanej
New Art. History Józek wierci dziurki w deseczce, co by sobie rekompensowad, ze Maryjka mu nie
dała). Mamy więc warsztat rzemieślnika  bardzo realistycznie ukazany.
BA! MAA
O TEGO  mamy tu po raz PIERWSZY  UKRYTY REALIZM W MALARASTWIE
NIDERLANDZKIM  czyli mówienie o sprawach RELIGIJNYCH za pomocą PRZEDMIOTÓW
CODZIENNEGOUŻYTKU (chociażby ten warsztat. Albo woda w szkalnej karafce = czystośd Maryi. Itp,
itd.  patrz wykład z ikonografii).
W RAMACH GRUPY Z FL�MALLE da się wyśledzid KILKU ARTYSTÓW.
-> Boże Narodzenie z Dijon -
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/52/Robert_Campin_003.jpg
jest perspektywa powietrzna, jest realizm przedstawieniowy, jest bardzo rozbudowana WARSTWA
SYMBOLICZNA  w oparciu o wizje św. Brygidy, która to podobno widziała jak rodził się Jezus i
pomagała Maryjce (niezłe musieli mied w tym czasie prochy, mój facet by się ucieszył). Brydzia
widziała, jakoby po nardzodzeniu Maryjka adorowała Jezusa na kolanach.  I to jest na obrazie. A
żeby było nam łatwo i miło atrybuowad dzieło to Józek na tym obrazie jest kubek w kubek podobny
do Józka z Tryptyku M�rode. Czy może to dzieło tej samej osoby?
-> Chrystus Salwator Mundi z Filadelfii  (Gógl nie zna)
-> Tablice z Prato - Zaślubiny MB
http://biblia.wiara.pl/files/old/biblia.wiara.pl/grafika/2005/05/30/1117437259/1117437389_34.jpg
jedno z najwspanialszych dzieł Mistrza z Fl�malle i jedno z dzieł PRZEA
OMOWYCH w malarstwie
niderlandzkim  historia Maryjki wpisana w elementy architektury pełniące symboliczną funkcję 
czyli romanizm  ST, gotyk  NT(bo w czasie zaślubin Maryi zaczyna się Nowy Testamen, czyli cieszmy
się i radujmy)  TUTAJ PO RAZ PIERWSZY, a potem będą to bardzo lubid i bardzo często
wykorzystywad. Duża świadomośd stylów architektonicznych (a to cwaniaczki!). Program
ikonograficzny tez jest rozbudowany (a co się mieli ograniczad) mamy więc egzegezę typów i
antytypów zapowiadających NT. Poczęcie Chrystusa (złota boska sperma) to początek nowego
przymierza z Bogiem  Maryjka to nowa Ewa, a Dżizas  nowy Adam. Na archiwoltach gotyckiego
portalu mamy więc sceny dotyczące przyjścia Chrystusa na świat i roli MB w tym. A na środku
tympanonu  tronujący Bogu oraz Mojżesz we własnych osobach.
KOPIE I NAWI
ZANIA&
- > Brugia, Mistrz Legendy Św. Urszuli  jest kopia skrzydła z A
otrem z Tablic z Fl�malle. I to
tałatajstwo jest w Liverpoolu  i pan Gógl go nie zna.
INNI MALARZE
- JACQUES DARET (1400  1470)  uczeo Campina od 1418, wykonał liczne prace do opactwa w
Arras.
->Nastawa ołtarzowa do kaplicy mariackiej w Saint- Vous(???) w Arras  bardzo twarde, bardziej
metaliczne niż Mistrz z Fl�malle modelowanie, chłodniejsza kolorystyka  to dla niego
charakterystyczne.
->Boże Narodzenie http://www.wga.hu/support/viewer/z.html
-> Ofiarowanie Dzieciątka http://www.wga.hu/support/viewer/z.html - też jest romaoska
architektura, dekoracja typologiczna  np. Noe w warsztacie, sceny rajskie na kapitelach. Czyli
potwierdzamy, że Maryjka jest nową Ewą.
- ROGIER VAN DER WYEDEN (1400  1464, czytamy go ROHIER)
Urodzony w Tournai, syn Henriego de la Pasture  i to jest jego prawdziwe nazwisko, które zmienił
sobie po przeprowadzce do Brukseli w 1435.
W latach 1427  1435 pracował w Warsztacie Campina, dośd szybko zdobył uznanie dla siebie, a co
się z tym wiąże  kasę. I dowody szacunku, gdy już kopnął w kalendarz. Ba, był tak ceniony, że niejaki
Bartolomeo Fazio nazwał go ,najwspanialszym artystą, drugim po van Eycku .
Problem z nim jedynie taki, że NIE ZACHOWAA
Y SI
dzieła, o którym mamy jakiekolwiek informacje w
z
ródłach. A o tych, które się zachowały, w z
ródłach ani widu, ani słuchu (a to perfidia).
Ze z
ródeł znamy:
-> Tapiserie z około 1460 roku do ratusza w Brukseli  miało byd ich 4, a na nich  synowie
sprawiedliwości  czyli np. cesarz Trajan ( hm, dyskusyjne, czy on był taki bardzo sprawiedliwy).
Zleceniodawca zaś był bp Lozanny we własnej parszywej osobie.
-> Zdjęcie z krzyża, Madryt 
http://1.bp.blogspot.com/-OF159L0Tnx4/Tb9qUwvJU-
I/AAAAAAAABxE/99ySgnsfdQI/s1600/Deposition+%2528c.+1435+-
+Rogier+van+der+Weyden%2529.jpg
Są wątpliwości  bo może to skrzydła z Fl�malle są skrzydłami tego ołtarza?
Najpierw siedziało sobie grzecznie w kaplicy bractwa cechu łuczników w Lowanium (w przyłączach są
takie fajne miniaturowe kusze:3), a potem Habsburgowie wywiez
li do Madrytu.
Jest to jedno z najbardziej PRZEA
OMOWYCH dzieł  bo scena narracyjna jest ukazana skrajnie
realistycznie ALE nie ma pejzażu  za to mamy śliczną, płytką złotą niszę - czyli radośnie łączymy
rzeczywistośd realną i nierealną.
PRZEA
OMOWY jest też program ikonograficzny  po raz pierwszy opiera się na dwóch mocno
akcentowanych kierunkach przekątnych  ciałach MB i Chrystusa.
Ba, co więcej  opiera się też na przekonaniu o Compassio Mariae (czyli przekonaniu o
współcierpieniu MB w męce Chrystusa)  mamy tu zobrazowanie Marii Coredemprix  czyli
współodkupicielki (bardzo w to sobie w średniowieczu wierzyli, ale jakoś dogmatem się chyba nigdy
nie stało  zapytaj Rudej, ona jest w tym obcykana).
Van der Wyeden był mistrzem budowania napięcia poprzez realizm  i dlatego wszyscy zgodnie,
chórem i w razem w jednym tempie uważamy go za poprzednika ideowego niejakiego Wita
Stwosza.
Kopie tego obrazu są liczne, mnożą się jak króliczki i jest ich tyle, że można się oszczad na tęczowo ze
szczęścia. Na całe nasze szczęście nie trzeba ich chyba znad.
-> Portret mężczyzny oraz Portret kobiety
http://4.bp.blogspot.com/-
dLoPSyduaTs/TtlWC_ppdyI/AAAAAAAAFDY/GLZrT0RNfH0/s1600/A+Man+and+A+Woman+by+Robert
+Campin+c.+1435.jpg
 To PIERWSZE PORTRETY w malarstwie niderlandzkim. Są łączone w parę jak widad na załączonym
obrazku (pomimo jego jakości takiej, jakby zdjęcie było robione mikserem). I nasz drogi i umiłowany
van der Weyden liczy tu na efekt- van Eyck jest bardziej realistyczny i werystyczny.
-> Skrzydła ołtarza Henryka Werla OFM (ordo fratrum minorum czyli był wrednym medykamentem)
http://www.lessing-photo.com/p2/400506/40050602.jpg
Kolonia nad Renem, około 1438 rok.
Środka nie ma ( i nie wiadomo, co się z nim stało, zapewne zjadł dziadek Chewbacci). Na lewo siedzi
sobie i czyta Maria Magdalena, na prawo zaś znajduje się zakonnik (czyżby Henryś?) polecany przez
Jana Chrzciciela. Byd może narracja była taka jak w ołtarzu z M�rode, na pewno zaś dziej się we
wnętrzu ówczesnym, takim, jakie mógł widzied artysta na swe własne kaprawe oczki.
Żeby nei było nudno mamy tu PO RAZ PIERWSZY użyty motyw wypukłego lustra  co potem jest
bardzo lubiane, popularne i nagminnie wykorzystywane. Są też i inne smaczki i cukieraski  np.
miniaturowe dzieła sztuki na ścianach, za oknem bardzo głęboki pejzaż  też jeden z PIERWSZYCH w
całym zacnym malarstwie niderlandzkim. A jakby tego było mało artysta się podpisał (ojaaaaaa,
można się pojarad!)
-> Tryptyk Zwiastowania z Luwru
http://4.bp.blogspot.com/_l1P-E1GgbnY/TGHXn-SZYUI/AAAAAAAAAHg/wtKS8-
752II/s1600/ANUNCIACI%C3%93N.-VAN+DER+WEYDEN.-G%C3%93TICO.jpg
-> Ołtarz z kartuzji Miralfoles, około 1440  45, obecnie siedzi w Berlinie (zadupczyły go Niemiaszki)
http://www.wga.hu/art/w/weyden/rogier/04mirafl/0miraflo.jpg
Sceny wpisane w półkoliste arkady (oczywiście, ze PO RAZ PIERWSZY, a potem niezwykle popularne 
np. w Mariackim) na cokołach po baldachimami stoją prorocy oraz scenki typologiczne dotyczące NT i
ST, a to wszystko malowane en grisaille. Scena realistyczna wtłoczona tu została w malowaną
strukturę obrazu, która sugeruje przestrzeo liturgiczną.
Oczywiście kopii od zasrania  np. Juan de Flandres lub Michael Sittov  kopie do Granady.
-> Tryptyk Siedmiu Sakramentów 
http://www.historiasztuki.com.pl/images/Rogier%20van%20der%20Weyden%20Siedem%20sakrame
ntow.jpg
Mamy tu łączenie narracji  wielopostaciowa kalwaria w kościele (wiemy nawet jakim 
prawdopodobnie jest to katedra w Antwerpii). Wokół tej narracyjnej kalwarii dokonuje się siedem
sakramentów (a jakich, to nie wiem, zapytaj Rudej)
-> Ołtarz Pierra Bladeina z Mildburga
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b3/Rogier_van_der_Weyden_005.jpg
nawiązuje do archetypu Mistrza z Fl�malle z Dijon. Boże Narodzenie z zapowiedziami typologicznymi.
-> Ołtarz w Beaune 
http://www.historiasztuki.com.pl/images/Rogier%20van%20der%20Weyden%20Sad%201.jpg
zamówił kanclerz Mikołaj Rollin, nie ma tu walki dobra ze złem ani innych takich dyrdymałów, jest za
to archanioł ważący dusze, a zmartwychwstali idą od razu do nieba albo do piekła i nikt się z nimi nie
ciadka.
Na zamknieciu ołtarza  sceny z fundatorami malowane en grisaille  to regułą u Wydena. En grisaille
byd może dlatego, że sceny na zamknięciu  czyli Zwiastowanie, miały byd kamieniami, na których
opiera się kościół. A prawda jest taka, że malując en grisaille malarz wyzbywa się swojego środka
wyrazu jakim jest kolor  czyli jest to pokazanie, patrzcie, jaki jestem zajebisty i robię w kosmos
wyrąbane rzeczy, nawet, gdy nie mam kolorków. (czytaj  jestem lepszy od rzez
biarzy).
Wg. Bartolomeo Fazio w 1450 Wyeden był w Rzymie na obchodach roku świętego. Jego echa są np.
w predelli San Marino Fra Angelica.
-> Złożenie do grobu 
http://www.historiasztuki.com.pl/images/Rogier%20van%20der%20Weyden%20Zlozenie%20do%20
grobu.jpg
Takie właściwie złożenie nie złożenie, bardziej prezentacja ciała Chrystusa  bardzo ekscentryczna. W
tle jakaś górka, może grota, może grób.
-> Ołtarz Św. Kolumby z Kolonii, obecnie siedzi w Monachium
http://www.terminartors.com/files/artworks/9/2/6/9268/Weyden_Rogier_van_der-
St_Columba_Altarpiece.jpg
-> Ołtarz Św. Jana
http://www.art-prints-on-demand.com/kunst/noartist/a/altar_of_stjohn__dutch_master.jpg
jak widad schemat Miraflores, czyli scenki w arkadach (uuu, ksero!)
-> Madonna Medici
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/87/Rogier_van_der_Weyden_021.jpg
Zamówili sobie Medyceusze, czyli mamy kolejny dowód na konszachty z Włochami. Obok Maryjki
święci Piotr, Jan, Kosma i Damian (czyli patroni Florencji i tak jakby przypadkiem Medyceuszy też.
Tak, to ten słynny święty Kuz
ma Kuz
wa). Jakby tego było mało, jest też śliczny herb Florencji.
-> Święty A
ukasz malujący Madonnę
http://cdn2.all-art.org/gothic_era/page6/weyden02a.jpg
oryginał siedzi w Bostonie, natomiast kopię maja Ruscy w Ermitażu (a kopii innych jest też do wyboru,
do koloru). Scena w komnacie otwierającej się arkadą na balkon, widad rzekę (i to póz
niej będzie u
van Eycka).
- JAN VAN EYCK (1390  1441) (bardzo dobrze o nim w biało czarnej książeczce jest napisane, z której
autorami konkurowad mi nijak, wiec proszę ją wziąd w łapki i przejrzed!)
- po raz pierwszy w z
ródłach w 1428  na dworze Jana Bawarskiego. Pracował także (ale już póz
niej)
na dworze Filipa Dobrego jako jego nadworny malarz ( i agent do zadao specjalnych  taki James
Bond z XV wieku)  był sobie dzięki temu np. w Portugalii, namalowad portret przyszłej żonki dla
księciunia czyli niejakiej Izabeli.
- w latach 1434  35 wykonywał polichromie w ratuszu w Brugii.
I cieszył się skubaniec sławą międzynarodową już za życia. Nawet sygnował swe dzieła i dodawał swe
życiowe motto ,als ich kan czyli ,tak, jak potrafię .
Kwestionowane jest natomiast istnienie jego domniemanego brata, Huberta. Hubercik podobno był
starszy, jest nawet wymieniony w z
ródłach gandawskich jako współautor Ołtarza Gandawskiego (o
którym będzie jeszcze mowa). Niestety, zmarło mu się w 1426 (wiemy, bo zachował się kawalątek
nagrobka). Ale mimo to, częśd paskudnych badaczy neguje jego istnienie.
-> Madonna w kościele 
http://www.historiasztuki.com.pl/images/VAN%20EYCK%20Madonna%20in%20the%20Church.jpg
jedno z pierwszych dzieł, scena biblijna przedstawiona we wnętrzu kościelnym. Bo Maryjka to symbol
kościoła.
-> Godzinki Turyosko  Mediolaoskie  (Gógl nie uznaje ich istnienia)  van Eyck namalował tu
miniatury tzw ,ręki G . To jedno z jego wczesnych dzieł, około 1422  1425. Ale nie wiadomo nic
więcej, bo częśd ,godzinek sfajczyła się kilkadziesiąt lat temu.
-> Ołtarz Gandawski  1432
http://static.polskieradio.pl/files/71c4c99d-60a8-48cf-9d53-326dce0e4c7e.file
Do spółki z Hubercikiem (o ile istniał). PIERWSZE dzieło potwierdzone z
ródłowo, jedna z najbardziej
skomplikowanych nastaw ołtarzowych ever. Na dole adoracja baranka mistycznego (nawiedzona
owca), do którego z dwóch stron zbliżają się świeci podzieleni na chóry, w Tel zaś panorama
GAndawy. Na górze na tronie siedzi Bogu, jest też deesis, muzykujące anioły, oraz Adam i Ewa (o
nieeeee, gołe dupska!)
Na zewnętrznych skrzydłach wszystko en grisaille oprócz przedstawieo fundatorów (Joos Vijat i
Lysbette Borhult). Ale uwaga, Zwiastowanie jest tylko częściowo odbarwione.
http://www.wga.hu/art/e/eyck_van/jan/09ghent/2closed.jpg
Mamy tu też bogaty program literacki i inskrypcyjny, czyli mnogoś wszystkich napisów, zwłaszcza przy
Bogu. A nad Ewcią i Adaśkiem sceny z Kainem i Ablem (cała familiada w komplecie). Żeby było
śmieszniej, w XVI wieku zrobiono kopię& i Adama z Ewą ocenzurowano, żeby perfidnie golizną nie
świecili.
- > Portret mężczyzny w czerwonym turbanie , 1433
http://viridarium.blox.pl/resource/Eyck__Mezczyzna_w_czerwonym_turbanie.jpeg
prawdopodobnie autoportret, jeden z jego lepszych portetów.
Van Eyck był specjalistą od portretów  wprowadził do nich weryzm.
Trzasnął portrecik swojej żonce
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/Eyck_magarete.jpg
i złotnikowi http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/Eyck_magarete.jpg
i innym (patrz książeczka, tam jest to naprawdę lepiej opisane)
i Arnolfinim
http://1.bp.blogspot.com/_YfOftF1H2pE/TMXecJXvK3I/AAAAAAAAAAU/uQ2mA48NEVk/s1600/Jan_v
an_Eyck_Malzenstwo_Arnolfinich.jpg
do tego też często gęsto malował przeróżne Maryjki. A nawet Maryjki z innymi osobami
np. u kanclerza Rolin http://attyka.blox.pl/resource/16rolin.jpg
i kanonika van der Paele http://www.papugi.dt.pl/PCI/images/sztuka/MalXV.jpg