E i Aparatura łączeniowa i zabezpieczająca
Wyłączniki nadprądoWe selektyWne lsHU
firmy moeller
nym 0,01-0,05 s, niezależnie od wartości jego prądu znamionowego.
Wyłączniki nadprądowe są obecnie najpowszechniej stosowanymi
W przypadku szeregowego połączenia dwóch lub więcej takich wy-
urządzeniami zabezpieczającymi obwody odbiorcze instalacji
łączników (nawet o różnych prądach znamionowych) ich działanie
elektrycznych przed skutkami przeciążeń i zwarć. Zabezpieczenia
może być przypadkowe.
nadmiarowo-prądowe instalowane są na początku każdej linii lub
Zapewnienie pełnej selektywności (przeciążeniowej i zwarciowej)
obwodu i w miejscach, w których zmniejsza się przekrój przewodów.
połączonych szeregowo wyłączników nadprądowych jest możliwe jedy-
Z tego powodu w każdej instalacji występuje kilka szeregowo połączonych
nie z zastosowaniem wyłącznika nadprądowego selektywnego zainstalo-
urządzeń ochronnych tego typu.
wanego po stronie zasilania.
Wymóg zapewnienia selektywności dzia-
łania szeregowo połączonych zabezpieczeń,
jeżeli jako urządzenia ochronne stosowane są
tylko wyłączniki nadprądowe, jest w praktyce
bardzo trudny do osiągnięcia. Rozwiązaniem
tego problemu są wyłączniki selektywne LSHU
firmy MOELLER (rys. 1). Są to wyłączniki
nadprądowe, które umożliwiają selektywne
działanie względem znajdujących się za nimi
(od strony zasilania) standardowych wyłączni-
ków nadprądowych w zakresie do 25 kA.
Selektywność działania zabezpieczeń oznacza,
że w razie uszkodzenia jednego z obwodów in-
stalacji, zadziała tylko to z szeregowo zainstalo-
wanych zabezpieczeń, które znajduje się najbliżej
Rys. 2. Budowa selektywnego wyłącznika nadprądowego
miejsca uszkodzenia, dzięki czemu zachowana
zostanie ciągłość zasilania obwodów nie uszko-
dzonych. Nadprądowe wyłączniki selektywne oferowane przez firmę
Istotnym problemem jest zapewnienie selektywności działania MOELLER pod nazwą LSHU znacznie różnią się budową w stosunku
układów zabezpieczeń typu wyłącznik nadprądowy  wyłącznik do zwykłych wyłączników nadprądowych (rys. 2).
nadprądowy. Wyłączniki mają z reguły jednoczłonowy wyzwalacz Zawierają one dwa obwody: głównego toru prądowego i wyzwala-
bezzwłoczny, powodujący zadziałanie zabezpieczenia w czasie włas- nia selektywnego oraz mechanizm sterujący pracą styków wyłącznika
w zależności od warunków panujących w instalacji (zwarcie, przecią-
żenie, praca w zakresie prądów znamionowych). Po wykryciu zwarcia
wyłączany zostaje główny tor prądowy, prąd płynie wówczas tylko przez
obwód selektywny. Przy braku przerwania zwarcia przez podrzędny
wyłącznik nadprądowy w obwodzie selektywnym wyłącznika LSHU
nastąpi otwarcie styku i zwarcie zostanie wyłączone. W przypadku, gdy
zwarcie zostanie wyłączone przez podrzędny wyłącznik nadprądowy,
mechanizm sterujący wyłącznika selektywnego ponownie załączy jego
obwód główny.
Przy zaistnieniu zwarcia pomiędzy wyłącznikiem selektywnym
Rys. 1.
a standardowym, wyłącznik selektywny zadziała analogicznie do zwy-
Wyłącznik nadprądowy
kłego wyłącznika nadprądowego  wyłączy obwód.
selektywny LSHU-E63/1
Wyłączniki LSHU dostępne są na prądy znamionowe 10-100 A przy
znamionowej zdolności łączeniowej 25 kA.
Zapewniają selektywne działanie w stosunku do zainstalowanych za
nimi wyłączników nadprądowych do pełnej wartości ich zdolności łącze-
niowej, przy czym selektywność zwarciowa zachowana jest niezależnie
od wartości prądu znamionowego wyłącznika selektywnego i zwykłego
wyłącznika nadprądowego. Zapewnienie selektywności przeciążeniowej
odbywa się analogicznie jak w przypadku standardowych wyłączników
nadprądowych z wykorzystaniem charakterystyk wyzwalania (rys. 3).
Elektroinstalator 10/2008
www.elektroinstalator.com.pl 44
Aparatura... E i
Rys. 3.
Charakterystyka
wyzwalania
wyłączników
LSHU
Zachowanie selektywności zwarciowej dla prądów do 25 kA jest
dużym postępem w stosunku do układów bezpiecznik  wyłącznik
nadprądowy. Dla przykładu: bezpiecznik 35 AgL działa selektywnie
względem zastosowanego za nim wyłącznika nadprądowego CLS6-B16
do wartości prądu zwarciowego wynoszącego tylko 1 kA, podczas gdy
wyłącznik LSHU-E35/1 działa selektywnie w pełnym zakresie zdolno-
ści łączeniowej, czyli do 25 kA (w praktyce ograniczeniem jest zdolność
łączeniowa wyłącznika standardowego  dla CLS6 jest to 6 kA). Chcąc
zachować selektywność w większym zakresie prądów zwarciowych,
konieczne byłoby zastosowanie wkładki topikowej o większym prądzie
znamionowym, co pociąga za sobą konieczność zwiększenia przekroju
przewodów pomiędzy zabezpieczeniem głównym i końcowym, a przez
to zwiększenie kosztów instalacji.
Z tego powodu wyłączniki LSHU mogą być stosowane wszędzie tam,
gdzie do tej pory stosowane były bezpieczniki lub nadrzędne (stosowane
np. przez zakłady energetyczne w celu ograniczenia pobieranej mocy)
wyłączniki nadprądowe.
Przewagą wyłączników selektywnych w stosunku do bezpieczników
jest brak konieczności wymiany wkładek po zadziałaniu zabezpieczenia
głównego. Po zadziałaniu wyłączników LSHU ich załączenie odbywa się
poprzez przestawienie dz
wigni jak w standardowych wyłącznikach, co
może być wykonane nawet przez nieprzeszkolony personel.
Wyłączniki selektywne LSHU mają wiele zalet w stosunku do za-
bezpieczeń topikowych. Zwiększają komfort obsługi i bezpieczeństwo
chronionych instalacji. Mogą być lepiej dobrane do zastosowanych
wyłączników nadprądowych pozwalając w pewnych sytuacjach na ob-
niżenie kosztów w stosunku do instalacji z zabezpieczeniami w postaci
bezpieczników. Cechy te sprawiają, że wyłączniki selektywne są coraz
częściej spotykane w instalacjach, uzupełniając lub wypierając zabezpie-
czenia topikowe.
Grzegorz Cupriak
MOELLER ELECTRIC