technologie  aktywne okna
Najlepsze okno,
czyli jakie?
Drewniane okno aktywne Capital  wnętrze
z
więkoszczelność, zbawienna przy hałaśliwych ulicach, w lesie bę-
W znajomość okiennych współczynników,
dzie już tylko wadą. Na parterze priorytetem jest zapobiec włama-
niu przez okno, a 10 piętro to już prawdziwy test odporności na si- a nie wiedzę o konstrukcji, profilu
Dłę wiatru. Dla każdego inne parametry mają znaczenie. Z kilkudzie-
czy szybie, powinien być wyposażony
sięciu okiennych właściwości warto poznać kilka najważniejszych.
klient kupujący okna.
Przenikalność cieplna - Uw
To ulubiony temat opowiastek sprzedawców okien i pierwszy, z jakim się
Robert Klos
zapoznajemy kupując okna, ale czy rzeczywiście cokolwiek nam mówi?
Współczynnik przenikania ciepła określa się oddzielnie dla wszystkich
elementów okna, czyli ramy (Uf), szyby (Ug) i dla całej konstrukcji (Uw).
Ważne są wszystkie, ale nas, klientów, powinien interesować tylko ten okna o całkowitej powierzchni 25 m2 (przeciętny domek jednorodzinny), to
ostatni, bo to on decyduje o realnych korzyściach energetycznych wynika- w każdym sezonie grzewczym zostanie nam w kieszeni 540 zł. Jeżeli więc
jących z zakupu okna. różnica w cenie pomiędzy oknami  dobrymi , a oknami aktywnymi wynie-
Im niższy współczynnik przenikania ciepła Uw wyrażony w W/(m2K), tym sie 1600 zł, to taka  dopłata zwróci nam się już po 3 latach, a dalej do
lepiej chroni nas przed stratami energii grzewczej. Zgodnie z przepisami, końca eksploatacji tego domu oszczędzać będziemy co roku na kosztach
współczynnik ten nie może być wyższy niż 1,7 W/(m2K), ale każdy klient ogrzewania właśnie te 540 zł!
po pierwszej wizycie w salonie zorientuje się, że taki parametr to już prze-
żytek. Szukając  swoich okien nie warto jednak popadać w przesadę. Przepuszczalność energii słonecznej  g
Obniżanie współczynnika Uw do minimalnych wartości, powoduje bowiem, Kupując okna warto wiedzieć, że można je wykorzystać jako element
że okno nie tylko nie wypuszcza ciepła na zewnątrz, ale też nie wpuszcza pozyskiwania ciepła z nieustannie dostarczanej nam energii słonecznej.
go do środka, co pozbawia nas możliwości dogrzania domu promieniami Największą część powierzchni okna zajmują szyby. To właśnie od rodzaju
słońca. Optymalny, jak ustaliliśmy, współczynnik przenikania ciepła to 0,9 i jakości szyb w naszych oknach zależy możliwość wykorzystania słońca
W/(m2K), ale może być też niższy, pod warunkiem, że g, czyli przenikal- jako darmowego dostawcy części energii wykorzystywanej zimą do ogrze-
ność energii słonecznej jest nie mniejsza niż 45%. Takie parametry mają wania pomieszczeń.
wszystkie okna aktywne. Im wyższa procentowa wartość współczynnika przepuszczalności ener-
gii  g , tym większe zyski energii, bo tym bardziej pod wpływem słońca
Ile można oszczędzić? nagrzewać się będą pomieszczenia. A to póz
ną jesienią, zimą i wczesną
Montując zamiast  dobrego okna o wsp. U=1,4, okno aktywne o wsp. wiosną jest dla bilansu energetycznego budynku bardzo ważne! Minimal-
U=0,9 na każdym 1 m2 okien aktywnych oszczędzamy co roku 21,6 zł ny procent przepuszczanej energii słonecznej powinien być zatem nie
kosztów energii grzewczej. Jeżeli więc w całym naszym domu wymienimy mniejszy niż 45%.
listopad 2009
74 Builder
Fot. arch. Stolbud Włoszczowa
Jedynym wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, kiedy okna montujemy Przepuszczalność światła
po stronie północnej, wówczas i tak nie ma słońca i okno nie będzie pozy- Przede wszystkim, projektując okna należy pamiętać, że ich powierzch-
skiwać z niego energii, nie musi mieć zatem tak wysokiego parametru g. nia nie powinna być mniejsza niż 1/8 powierzchni pomieszczenia w którym
Powinno być za to bardzo ciepłe. mają się znalez
ć. Przykładowo, w pokoju 25 m2, na okna przypada mini-
mum 3,13 m2. To, czy będzie w nim jasno, zależy jednak od wielu różnych
Przepuszczalność powietrza czynników. Warto wiedzieć, że więcej światła pozyskamy przez okno pio-
Energooszczędność zakłada, że zarówno okno jak i ciepły montaż będą nowe niż poziome i osadzając je w murze płycej niż głębiej. Ale decydują-
maksymalnie chronić przed ucieczką energii z domu. Ale ograniczając ce w tym temacie są zawsze szyby.
straty, ograniczamy również dopływ świeżego powietrza. Brak nawiewu Przepuszczalność światła jest jednym z podstawowych parametrów
z kolei powoduje, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, że wilgoć za- charakteryzujących szyby zespolone. Opisuje stosunek ilości światła sło-
warta w podgrzanym powietrzu wewnętrznym nie jest należycie usuwana, necznego, które zostaje przepuszczone przez szybę do środka, do ilości
a zawarta w nim para wodna wykrapla się właśnie na oknach i ościeżni- światła, które na nią pada. Właściwość ta opisana jest parametrem  Lt
cach. Dlatego przepływ powietrza to bardzo ważna kwestia w naszych (light transmission) określanym jako całkowita przepuszczalność światła
okiennych rozważaniach. Przepuszczalność powietrza zwana też infiltracją i podawana jest w procentach. A przełożenie jest proste, im wyższy %
powietrza odpowiada na pytanie czy okno jest szczelne i czy chroni nas przepuszczanego światła, tym jaśniej będzie w pomieszczeniu!
przed niekontrolowanym przepływem powietrza. W tym zakresie wyróżnia
się 4 klasy. Pierwsza to wyraz
ne uczucie chłodu na stopach, natomiast Izolacyjność akustyczna  Rw
czwarta oznacza okno całkowicie szczelne, wymagające zastosowania Izolacyjność akustyczna odpowiada na pytanie, na ile przegroda, jaką
urządzeń nawiewnych. To, w której klasie znajdzie się okno, zależy od jest okno, chroni nas przed hałasem zewnętrznym. Im wyższy średni wa-
współczynnika a, który oznacza ilość powietrza, jaka przeniknie w ciągu żony współczynnik izolacyjności akustycznej Rw wyrażony w decybelach
godziny przez metr szczeliny okna lub drzwi balkonowych przy odpowied- (dB) tym przegroda lepiej izoluje od zewnętrznych z
ródeł hałasu. Uznaje
nim ciśnieniu. Od stycznia br. współczynnik ten nie powinien być wyższy się, że zacisznym gniazdkiem jest pomieszczenie, w którym poziom hałasu
niż 0,3, a to oznacza, że okna muszą być w pełni szczelne, w klasie 4. nie przekracza 40 dB w dzień i 30 dB w nocy. Uśredniając, hałas nie powi-
Tylko wówczas... nien przekraczać 35 dB.
Okna dobrze tłumiące hałas to okna osiągające współczynnik już 30 dB,
Jak zapewnić powietrze w mieszkaniu? ale czy w Państwa przypadku będą wystarczające, może ustalić tylko
Podstawowym  urządzeniem nawiewnym doprowadzającym powietrze profesjonalne badanie. Nigdy nie należy oceniać poziomu hałasu  na oko
do pomieszczeń w sposób  kontrolowany są różnego rodzaju nawiewniki i na tej podstawie kupować okien.
montowane także na ramach ościeżnic i skrzydeł okna.
Nawiewniki higrosterowane  w których strumień przepływu powietrza Odporność na obciążenie wiatrem
jest uzależniony od zawartości pary wodnej (wilgotności względnej) we- Wiatr na 10 piętrze wieje nieraz z prędkością nawet do 100 km/h. Podob-
wnątrz pomieszczenia. nie jest w szczerym polu. Jeśli kiedykolwiek miał ktoś wrażenie, że okno
Nawiewniki ciśnieniowe  w których ilość dostarczanego powietrza za- wygina się i zaraz wypadnie z murem, to znaczy, że nie jest wystarczająco
leży od różnicy ciśnienia na zewnątrz i wewnątrz pomieszczenia. sztywne.
Nawiewniki sterowane ręcznie  w których ilość dostarczanego powie- Współczynnik nazwany  Odporność na obciążenie wiatrem odpowiada
trza zależy od położenia przysłony. Użytkownik reguluje stopień otwarcia na pytanie, przy jakiej sile wiatru nastąpi maksymalnie ugięcie ramy na
nawiewnika, decydując o ilości dostarczanego powietrza. długości jej najdłuższego elementu.
1 2 3 4 5 6
Prędkość
wiatru [km/h]
90 130 158 184 205 >205
A B C
Ugięcie
ramy
(d"1/150) (d"1/200) (d"1/300)
Okno o najwyższej odporności na siłę wiatru jest oznaczone symbolem
C-6. Oznacza to, że wiatr wiejący z prędkością ponad 205 km/h odkształci
jego ramę o 1/300 jej długości (dwumetrowy balkon ugnie się o 6 mm).
Z kolei okno o najniższej odporności na siłę wiatru oznaczone będzie sym-
bolem A-1, co oznacza, że już wiatr wiejący z prędkością 90 km/h dopro-
wadzi do maksymalnego ugięcia ramy, a więc o 1/150 jej długości (dwu-
metrowy balkon wygnie się od pionu o 13 mm).
Biorąc pod uwagę nasze warunki klimatyczne, w przeciętnym budynku
mieszkalnym wystarczy okno o odporności na obciążenie wiatrem w klasie
C-3/C-4. Tylko w regionach najbardziej narażonych na silne wiatry, a więc
na dużych wysokościach lub w szczerym polu, powinniśmy stosować okna
mocniejsze, np. w klasie C5, które wytrzymają nawałnicę pędzącą z pręd-
kością ponad 200 km/h. W ofercie okien aktywnych, przekrój tych warto-
ści, jest tak duży, że mieszkaniec każdego regionu, znajdzie okno właści-
we dla siebie.
Wodoszczelność
Plastikowe okna aktywne Villergran gran top
 umieszczone w wieżowcu Znamy wszyscy powiedzenie, że nieszczęścia chodzą parami. Tak też
bywa w czasie silnych wiatrów. Nie dość, że wieje to i często leje jak z ce-
listopad 2009
Builder 75
Fot. arch. Szewpol
technologie  aktywne okna
z kolei wytrzymałość okna na poziomie 800 N  80 kg w przypadku powie-
szenia i 350 N  35 kg, w przypadku parcia.
Odporność na wielokrotne otwieranie
i zamykanie okna
A
atwe otwieranie i zamykanie okna to jeden z elementów decydujących
o wygodzie i komforcie jego użytkowania. Warto wiedzieć jak długo ten
komfort nam przysługuje. Otóż wszystko zależy od odporności na otwiera-
nie i zamykanie. Badania przeprowadzane są dla 5, 10 lub 20 tysięcy cykli.
To, które z nich będzie najlepsze dla klienta, zależy od przewidywanej in-
tensywności użytkowania.
Zakładając, że dowolne okno będzie otwierane i zamykane tylko 1 raz
dziennie, a w badaniach uzyskało wynik badania odporności 20 000 cykli,
to powinno zachować sprawność działania przez ponad 54 lata!
Odporność na włamanie  WK
Okna antywłamaniowe nie istnieją! W zależności od zastosowanych
materiałów i akcesoriów, mogą krócej lub dłużej wytrzymać próbę włama-
nia, ale żaden producent nie da gwarancji, że okna sforsować się nie da.
Jeśli daje, to znaczy, że albo kłamie, albo sam nie wie, co mówi. W odnie-
sieniu do okien stosuje się 6 klas odporności.
Pierwsza nie zabezpieczy nawet przed przypadkową próbą włamania
przez kopnięcie czy wyrywanie. Druga, w podobnej sytuacji, może nas
chronić najwyżej 3 minuty, kolejne 5, 10 i 15. Okno w klasie 6, czyli najlep-
szej, oprze się doświadczonemu włamywaczowi, wyposażonemu w wier-
Aktywne okno dachowe FTT Termo  wnętrze tarki, wyrzynarki i szlifierki kątowe, najwyżej 20 minut, a i tego zagwaranto-
wać się nie da.
Mimo to, jeżeli mieszkamy na parterze, a okolica sprzyja nocnym włama-
bra. Jeśli nie chcemy zbierać wody z podłogi lepiej zawczasu zadbać niom, warto w takie okno zainwestować, bo przynajmniej nie włamie się nikt
o okna o odpowiednich właściwościach. Wodoszczelność odpowiada na przypadkowy. Okno w klasie 5 czy 6 sforsuje dopiero wytrawny włamywacz.
pytanie, przy jakim obciążeniu wiatrem w czasie opadów deszczu nastąpi
Nazwa właściwości Wartość jaką
przeciek wody do wnętrza konstrukcji okiennej i dalej do pomieszczenia.
Uwagi
i symbol współczynnika powinien osiągać
Klasa 1A 2A 3A 4A 5A 6A 7A 8A 9A Exxx
Przepuszczalność ciepła
min. 0,9 W/(m2K) lub niższy
 Uw
Prędkość
bez
wiatru 7 16 57 65 73 80 97 112 >112
Przepuszczalność Z wyjątkiem okien na
wiatru
min. 45%
(km/h)
energii słonecznej  g północnej ścianie
Przepuszczalność
Okno, które przecieka zawsze, kiedy tylko spadnie na nie kropla wody,
klasa 4, a < 0,3
powietrza  a
niezależnie czy wieje wiatr, czy też nie wieje, będzie oznaczone symbolem
1A. Nie ma wiatru, a jest woda w oknie lub na podłodze. Okna, które wy- Przepuszczalność
68-80%
trzymają nie jedną nawałnicę ukryte będą pod tajemniczym symbolem światła  Lt
Exxx. W naszych warunkach klimatycznych, wystarczający zazwyczaj
W zależności od
Izolacyjność akustyczna 30-45 dB
współczynnik to 6A-7A.
potrzeb
lub niższa, jeśli okno
Siły operacyjne
Odporność na
C3-C4 jest otoczone
Jest to współczynnik mówiący o tym, ile wysiłku trzeba włożyć w otwar-
obciążenie wiatrem
budynkami
cie okiennego skrzydła i obrócenia klamki. Współczynnik z pozoru mało
istotny, może okazać się ważny jeśli wraz z nami z okien będą korzystać
Wodoszczelność 6A-7A
dzieci, osoby starsze lub niepełnosprawne. Norma budowlana wyróżnia
Zależy od wieku
2 klasy sił operacyjnych dla okna.
Siły operacyjne 1-2
użytkowników
W klasie 1 wartość siły niezbędnej do otwarcia skrzydła lub wykonania
obrotu klamki okiennej wynosi 100 N (około 10 kg). W klasie 2 wartość tej
Wytrzymałość
klasa 4
siły to 30 N (około 3 kg).
mechaniczna
Odporność na
10 000
Wytrzymałość mechaniczna
otwieranie i zamykanie
Norma ustala 4 klasy wytrzymałości mechanicznej okien. Zasada jest
Odporność na włamanie Jeśli w ogóle są
prosta, im wyższa klasa wytrzymałości mechanicznej okna, tym jego użyt-
2
 WK potrzebne
kownik jest bardziej bezpieczny w przypadku zaistnienia nieprzewidywal-
nych okoliczności związanych z bezpośrednim działaniem na skrzydło
Opracowano na podstawie poradnika:  Jak kupić dobre okna?
okienne dodatkowych sił. W klasie 1 wytrzymałość okna na obciążenia
pionowe działające w płaszczyz
nie skrzydła (powieszenie się na skrzydle)
to 200 N, a więc 20 kg i na obciążenia statyczne działające prostopadle do Robert Klos
płaszczyzny (wpadnięcie na okno) również 200 N, czyli 20 kg. Klasa 4 to Związek Polskie Okna i Drzwi
listopad 2009
76 Builder
Fot. arch. Fakro