Edukacja miedzykulturowa

spis treoeci

Czym jest uczenie miedzykulturowe?

Jak uczya sie podczas wymiany?
Co s3u.y edukacji miedzykulturowe j podczas wym
Metody pracy podczas wym ian
Rola l iderów podczas wym iany

Gry -nauczanie miedzykulturowe

Oczekiwan ia i obawy
Ja te.
Wspólny kontrakt
Proste pomys3y jak prze3amaa bariery jezykowe
Wieczór m iedzykulturowy
Fazy nauczania miedzykulturowego
Metafora kamien ia
Wyspa MonoMult i -gra symulacyjna
Puzzle ludzk ich potrzeb
Skala opinii
Szukan ie podobienstw, odkrywanie ró.n ic
Zegar stereotypów
Z k im chc ia3byÅ› zamieszkaa?
Odkry jmy to miejsce sam i
LSD -Learn ing Space Dynam ics

Notatki
SALTO


05

ian?
08
10
11


12

15
16
17
18
23
24
26
27
32
34
36
37
40
42
44


46
48


01

>>> Edukacja miedzykulturowa czym jest?

uczenie miedzykulturowe



czym jest uczenie sie miedzykulturowe oraz zaproponowaa kilka
metod pracy podczas wymian m3odzie.y. Materia3 ten przeznaczony
jest g3ównie dla osób, które nie maj1 jeszcze wielu dooewiadczen
zwi1zanychzedukacj1miedzykulturow1.Mamynadzieje,.eksi1.eczka
ta u3atwi Wam realizowanie projektów wymian oraz przyczyni sie do
tego, aby ich efektem by3o nie tylko spotkanie wielu kultur, ale
przede wszystkim nauczanie miedzykulturowe.

Wniniejszejbroszurce chcemyprzybli.ya Wamw przystepnejformie

Czym jest "uczenie sie"?
Uczenie sie przebiega na trzech ró.nych, lecz wzajemnie powi1zanych
poziomach: poznawczym, emocjonalnym i behawioralnym.

Uczenie siepoznawcze oznacza zdobywanie wiedzylubprzyswajanie przekonan,
np. wiemy, .e 3 plus 3 równa sie 6.

Uczenie sie emocjonalne jest pojeciem nieco trudniejszym do zrozumienia.
Spróbujmy spojrzea wstecz i przypomniea sobie, jak uczylioemy sie wyra.aa
swoje uczucia i jak te uczucia zmienia3y sie z up3ywem czasu (to, czego
obawialioemy sie dziesiea lat temu, mo.e ju. dzioe nie budzia w nas leku).
Alecotow3aoeciwiejestuczeniesiemiedzykulturowe?

Pojecietobywaró.niedefiniowane,aleznaszegopunktuwidzenia-udzia3um3odych
ludzi w miedzynarodowych wymianach m3odzie.y -uczenie sie miedzykulturowe
oznaczauczeniesieotym,jakpostrzegamyinnychludzi,którzyró.ni1 sieod
nas. Nauczanie to dotyczy nas, naszych znajomych i przyjació3 oraz tego jak
razem dzia3amy. Dotyczy tak.e wiezi, jakie mog1 stworzya miedzy sob1 grupy
m3odzie.y podczas wymian, a wszystko po to, aby promowaa równooea, tolerancje
iszansedlajaknajwiekszejgrupym3odychludzi.

Aby jednak podczas organizowanej przez nas wymiany stworzya warunki
umo.liwiaj1ce ten szczególny rodzaj uczenia sie, powinnioemy na pocz1tku sami
g3ebiej wnikn1a w to, co nazywamy edukacj1 miedzykulturow1. Aby to u3atwia
zastanówmy siekrótko, czym jest uczenie sie, czym jestkultura ico wzwi1zku
z tym oznacza termin miedzykulturowy.

Uczenie sie zachowan odnosi sie do poziomu, który mo.emy zaobserwowaa np.

powitanie kogooe we "w3aoeciwy" sposób.
Prawdziwy proces uczenia sie obejmuje w3aoenie te trzy poziomy
poziom


poznawczy, poziom emocjonalny i poziom zachowan.

0302

>>> Edukacja miedzykulturowa czym jest?


Jak uczya sie
podczas wym iany ?

01
Uczya sie mo.na przypadkowo lub w wyniku zaplanowanego procesu. I faktycznie -wielu rzeczy nauczyliśmy
sie troche przez przypadek. Jednak nie nauczymy sie niczego z przypadkowego doświadczenia,
je.eli nie zechcemy go przemyślea. Nie mo.emy o tym zapomniea tak.e podczas realizacji wymian
m3odzie.y
zw3aszcza, .e bardzo czesto dla wielu uczestników jest to zupe3nie nowe doświadczenie.

Jakie role przyjmujemy?

Nauczanie wi1.e sie tak.e z rolami. Podczas wymian uczenie sie jest procesem, w którym jedni ucz1 sie od
drugich. Aby jednak tego procesu nie zablokowaa, jednym z wyzwan jakie zawsze stoj1 przed osob1 organizuj1c1
wymiany miedzynarodowe jest stworzenie atmosfery otwartości. Tylko wtedy mo.liwe jest uczenie sie od siebie
nawzajem.

Jakie metody mo.emy stosowaa?

Ludzie ucz1 sie najlepiej na skutek swoich doświadczen
w sytuacjach wymagaj1cych zaanga.owania procesów:
poznania, emocji i dzia3ania.
Jeśli podczas naszych wymian chcemy stworzya warunki do uczenia sie, powinniśmy zaproponowaa metody,
które umo.liwi1 podjecie dzia3an, ale tak.e spowoduj1 refleksje na wszystkich tych trzech poziomach.


Czym jest kultura? I w zwi1zku z tym co oznacza termin "miedzykulturowy"?

Drugim sk3adnikiem pojecia "uczenie sie miedzykulturowe" jest kultura. W wiekszości koncepcji kultury postrzegana
jest ona jako coś, co zosta3o stworzone przez cz3owieka i jest "oprogramowaniem", którego ludzie u.ywaj1
w codziennym .yciu. Jednym z najbardziej znanych modeli kultury jest model "góry lodowej".

0504

>>> Edukacja miedzykulturowa czym jest?

g3ównie
w oewiadomooeci
g3ównie
poza oewiadomooeci1
Sztuki piekne_
Literatura_Dramat_
Muzyka klasyczna_Muzyka pop_
Tance ludowe_Gry_Kuchnia_
Styl ubierania sie_
Koncepcje skromnooeci_Pojecie piekna_
Idea3y kieruj1ce wychowaniem dzieci_Rodowody_
Kosmologia_Stosunek do zwierz1t_
Wzorce stosunków z prze3o.onymi/podw3adnymi_definicja grzechu_
Sposoby uwodzenia_Pojecie sprawiedliwooeci_BodYce mobilizuj1ce do pracy_
Koncepcje przywództwa_Tempo pracy_Wzorce grupowego podejmowania decyzji_
Pojecie czystooeci_Postawy wobec osób bed1cych na utrzymaniu_Teoria chorób_
Strategia rozwi1zywania prblemów_Koncepcja mobilnooeci spo3ecznej_
Porozumiewanie sie wzrokowe_Rola a status wed3ug wieku, p3ci, klasy, pokrewienstwa itp._
Definicja szalenstwa_Istota przyjaYni_Koncepcja “ja"_Wzorce perepcji wzrokowej_
Jezyk cia3a_Mimika_Koncepcje logiki i zasadnooeci_Wzorce kontrolowania emocji_
Wzorce prowadzenia rozmowy w ró.nych kontekstach spo3ecznych_
Koncepcja przysz3ooeci i przesz3ooeci_Porz1dkowanie czasu_
Preferowanie konkurencji lub wspó3pracy_Czestotliwooea interakcji spo3ecznych_
Koncepcja dojrzewania_Aran.acja przestrzeni itp._
koncepcja kultury jako góry lodowej
Źród3o: AFS Orientation Handbook, AFS Intercultural Programs Inc, Nowy York, 1984


Jak widzimy kultura zosta3a tutaj przedstawiona jako góra lodowa: powy.ej poziomu wody widzimy jedynie
niewielk1 cześa, która wspiera sie na znacznie wiekszej, ale niewidocznej cześci znajduj1cej sie poni.ej. Obrazuje
to fakt, i. w kulturze istniej1 widoczne elementy, np. architektura, sztuka, kuchnia, muzyka czy jezyk. Te widoczne
elementy kultury s1 z kolei odzwierciedleniem niewidocznych aspektów kultury, stanowi1cych pote.ne fundamenty
czyli np.: historia grupy ludzi, którzy nale.1 do danej kultury, ich normy, wartości, podstawowe za3o.enia dotycz1ce
przestrzeni, przyrody, czasu itp.

(Trudno jest nam czasami zrozumiea innych uczestników wymiany tak.e dlatego, .e dostrzegamy jedynie widoczne
elementy ich "góry lodowej", natomiast nie jesteśmy w stanie zobaczya od razu fundamentów, na których opieraj1
sie obserwowane przez nas zjawiska.)

Model "góry lodowej" w wymianach m3odzie.y.

Podczas miedzynarodowych wymian m3odzi ludzie uświadamiaj1 sobie fakt istnienia kultury, gdy. dostrzegaj1
ró.nice w sposobie myślenia, odczuwania i dzia3ania ludzi. Z drugiej strony podobienstwa zaobserwowane na
pierwszy rzut oka, mog1 opieraa sie na zupe3nie innych podstawach. Wśród m3odych ludzi ró.nice kulturowe s1
czasem mniej oczywiste -w wielu miejscach na świecie m3odzie. nosi d.insy czy s3ucha podobnej muzyki.

Aby zaistnia3o uczenie sie miedzykulturowe, musimy najpierw uświadomia sobie co kryje dolna cześa naszej
w3asnej góry lodowej, gdy. dopiero wtedy potrafimy rozmawiaa o tym z innymi, a dzieki temu lepiej rozumiemy
sie wzajemnie i znajdujemy wspóln1 p3aszczyzne porozumienia. Przygotowuj1c grupe do wymiany powinniśmy
zaproponowaa aktywności, które pozwol1 naszym uczestnikom odkrya sw1 w3asn1 to.samośa, zdaa sobie
sprawe ze swoich "fundamentów", a planuj1c z naszymi partnerami kolejne elementy programu zadbaa o to,
aby przyczynia3y sie one do odkrywania i zrozumienia tego co "pod powierzchni1".


06 07

>>> Edukacja miedzykulturowa


Co s3u.y edukac ji
miedzykulturowe j podczas wym ian?


02
Zaufanie i szacunek.

Budowanie zaufania jest podstaw1 uczenia sie miedzykulturowego. Jest to warunek swobodnej wymiany pogl1dów,
przekonan i odczua miedzy naszymi uczestnikami, ale tak.e u3atwia wzajemn1 akceptacje i zrozumienie. Starajmy
sie wiec zawsze stworzya tak1 atmosfere, która pozwoli nam s3uchaa siebie wzajemnie i rozwijaa w ka.dym
wiare we w3asne si3y.

Moja w3asna to.samośa.

Punktem wyjścia w uczeniu sie miedzykulturowym jest dla nas w3asna kultura, tj. nasze środowisko i nasza
przesz3ośa. Bardzo czesto w3aśnie w swoich korzeniach odnajdujemy przeszkody i szanse tego procesu uczenia
sie. Aby umo.liwia nauczanie miedzykulturowe musimy ci1gle pamietaa o tym, sk1d pochodzimy, jak .yliśmy
i czego doświadczyliśmy. Jeśli mamy zbli.ya sie do innych, musimy najpierw spróbowaa zrozumiea siebie. Musimy

o tym tak.e pamietaa przygotowuj1c nasza grupe do wymiany. Mo.e wydawaa sie to paradoksalne, ale w3aśnie
przy okazji kontaktów miedzykulturowych m3odzi ludzie znacznie pog3ebiaj1 wiedze o sobie, swojej kulturze
i tradycji.
Dialog z drugim cz3owiekiem.

Podczas wymian bardzo wa.ne jest zrozumienie innej osoby. Chodzi o to, byśmy postrzegali siebie i drugiego
cz3owieka jako odmienne istoty, a równocześnie rozumieli, .e ta ró.nica przyczynia sie do tego kim jesteśmy
i jacy jesteśmy. Pamietajmy, .e w nauczaniu miedzykulturowym centralne miejsce zajmuje inny cz3owiek
ka.dy
uczestnik naszej wymiany miedzynarodowej. Powinniśmy wiec staraa sie respektowaa wolnośa i decyzje innych,
uznawaa ich pogl1dy za równoprawne, natomiast ró.nice powinny pozostaa si31 konstruktywn1.

Pytania i zmiana.

Nauczanie miedzykulturowe jest procesem, w zwi1zku z czym wi1.e sie ze zmian1. Musimy miea świadomośa
tego, .e tworzenie czegoś nowego mo.e oznaczaa upadek dotychczasowych idei b1dź przekonan. Proces uczenia
sie nigdy nie przebiega bez przerw i po.egnan. Pokazuj1 to w3aśnie wymiany, kiedy tydzien dobrze przygotowanej

czym jest?

wspólnej pracy i zabawy mo.e spowodowaa wieksze efekty i zmiany w cz3owieku, ni. cykliczne roczne zajecia.
Ale mo.e te. pojawia sie wiele pytan, na które nie zawsze nasi uczestnicy znajd1 odpowiedź. Nasze zadanie to
przygotowaa ich do tego.

Pod powierzchni1.

Wiele elementów znajduj1cych sie "pod powierzchni1 wody" (zob. "góra lodowa") pozostaje poza nasz1
świadomości1 i nie mo.emy ich jasno wyrazia. Takie odkrycia poci1gaj1 za sob1 pewne ryzyko dla naszych
m3odych uczestników, a w kontaktach z innymi ludźmi, powoduj1 powstawanie napiea, z którymi musimy sobie
poradzia.

Jeśli widzimy jak odmiennie postrzega sie w ró.nych kulturach czas, przestrzen, stosunki spo3eczne i wiezi
osobiste to wydaje sie, .e elementem w uczeniu sie miedzykulturowym mo.e bya tak.e konflikt. Zawsze jednak
powinniśmy staraa sie znaleźa jego konstruktywne elementy oraz wskazaa szanse, jakie on stwarza.

Widzimy wiec, .e uczenie sie miedzykulturowe to pewien proces, który wymaga dobrego poznania siebie
oraz miejsca, z którego pochodzimy, zanim bedziemy staraa sie rozumiea innych. Jest to proces stanowi1cy
wyzwanie, poniewa. dotyczy bardzo g3eboko zakorzenionych przekonan o tym, co jest dobre a co z3e, sposobów
porz1dkowania świata i naszego .ycia. Jedn1 z bardziej interesuj1cych form pracy z m3odymi ludźmi, w której ten
szczególny rodzaj uczenia sie mo.e zaistniea jest miedzynarodowa wymiana m3odzie.y.


08 09

>>> Edukacja miedzykulturowa metody pracy


03
podczas wym ian


Jeśli bedziecie przygotowywaa wymiane m3odzie.y zapoznajcie sie z metodami przedstawionymi poni.ej,
wybierzcie odpowiednie dla Was i dostosujcie je do potrzeb swojej grupy. Przedstawione tu sposoby pracy
mog1 bya jednak modyfikowane. Pamietajcie, .e metody maj1 s3u.ya Wam, a nie Wy im! S1 one tylko propozycj1.
Ale pamietajcie tak.e, .e przed zastosowaniem trudniejszych form pracy dobrze jest bya wcześniej uczestnikiem
i doÅ›wiadczya ich “na sobie".

Poni.sze pytania mog1 Wam u3atwia opracowanie programu wymiany.

Jakie mamy cele?

Co chcemy osi1gn1a za pomoc1 tej metody podczas naszej wymiany? Czy jasno zdefiniowaliśmy cele i czy ta
metoda jest odpowiednia? Czy wszystkie warunki jakich wymaga np. atmosfera w grupie, stosunki miedzy ludźmi,
wiedza, informacje, doświadczenia etc. zosta3y spe3nione?

Dla kogo?

Dla kogo bedziemy stosowaa te metode? Z kim bedziemy j1 realizowaa? Jaki wp3yw mo.e miea ta metoda na
relacje w grupie? Czy ta metoda spe3nia oczekiwania grupy? Czy ta metoda umo.liwia w wystarczaj1cym stopniu
indywidualn1 ekspresje? Czy metoda jest odpowiednia dla grupy tej wielkości?

Gdzie i kiedy?

W jakim środowisku kulturowym, spo3ecznym etc. stosujemy te metode? Jakie elementy doświadczenia wnosz1
poszczególni uczestnicy wymiany? Czy atmosfera w grupie i poziom komunikacji s1 odpowiednie dla tej metody?
Czy przeznaczyliśmy na wybrane awiczenie dostatecznie du.o czasu i czy przewidzieliśmy odpowiedni sposób
ewaluacji (podsumowania i oceny)? Czy metoda i jej efekty mog1 bya oceniane i jak mo.na zmierzya stopien
realizacji naszych celów?


Co mo.emy wykorzystaa?

Czy metoda jest dostosowana do zasobów, jakimi dysponujemy (czas, miejsce, osoby, materia3y, ...)? Jakie aspekty
organizacyjne musimy wzi1a pod uwage?

W jakim stopniu nasze umiejetności pozwalaj1 nam sprostaa sytuacji, z któr1 bedziemy mieli do czynienia?

Jakie skutki musimy rozwa.ya lub przewidziea?

Rola liderów podczas wym iany

04
Pamietajmy, .e wybieraj1c metode i decyduj1c sie na przeprowadzenie jakiegoÅ› punktu programu bierzemy na
siebie du.1 odpowiedzialnośa. Czesto stajemy sie wtedy osob1, której zadanie polega na pomocy grupie. Warto
zastanowia sie czy jesteśmy do tego dostatecznie dobrze przygotowani. Pamietajmy, .e jeśli bierzemy na siebie
role osoby prowadz1cej, powinniśmy próbowaa znaleźa odpowiedzi na postawione wy.ej pytania i zastanowia
sie nad tym, jak zamierzamy zorganizowaa nasz1 prace? Jaka powinna bya nasza rola w danej grupie? Czy
próbowaliśmy "odtwarzaa w wyobraźni film" o tym, jak wszystko powinno przebiegaa? Czy zastanowiliśmy sie
nad naszymi predyspozycjami oraz nad tym, jaki mog1 one miea wp3yw na realizacje tej metody? Jak jesteśmy
przygotowani do reagowania na efekty czy skutki, które nie s1 zgodne z naszymi przewidywaniami?

Pamietajmy, podczas wymian m3odzie.y oraz znacznej cześci gier poświeconych nauczaniu miedzykulturowemu
musimy bya szczególnie uwa.ni -wiele z pozoru prostych awiczen mo.e ujawnia emocje i zachowania, z którymi
musimy umiea sobie poradzia. To wa.ne, abyśmy umieli coś otworzya, ale jeszcze wa.niejsze, abyśmy umieli to
zamkn1a.

POWODZENIA!!!!!

Opracowanie na podstawie "Uczenie sie miedzykulturowe
Pakiet szkoleniowy T-Kit"

10 11

g

yyrrrrryyyyy
n

eeaeaueauceauczeauczaeauczaneauczanieauczanieauczanieauczanieauczanieauczaniauczaucaucauauauaumilltltulturlturolturowlurowlurowurowlrowlrowlowlllllllllllllllleaniezaniezanieczanieczanieczanieczaniemimimimieedddddddtdtdztdzytudzyktudzykuturdzykuturowdzykuurowdzykuturowdzykuturowdzykuturowdzykuturowdzykuturowdzykuturowdzykuturowdzykuturowdzykuturowdzykuturowdzykuturowdzykuturowdzyuturowdzykuturow
e



>>> Edukacja miedzykulturowa nauczanie miedzykulturowe - gry


Oczek iwan ia i obawy

01
Cel: Poznanie obaw i oczekiwan uczestników dotycz1cych organizowanego przez nas wydarzenia, np. wymiany
miedzynarodowej.
Materia3y: kolorowe karteczki ępost-itł, flipchart, pisaki, sznurek, wyciete liście lub ubranka, etc.
Czas: 30 minut


Co robimy?

Prosimy, aby ka.dy z uczestników zapisa3 na pojedynczych karteczkach odpowiedzi na poszczególne pytania

dotycz1ce naszej wymiany:
Czego chcesz sie nauczya? / Co chcesz wynieśa/osi1gn1a?
Czego chcia3byÅ› unikn1a? / Czego sie obawiasz?
W jaki sposób mo.esz sie aktywnie w31czya?

Prosimy uczestników, aby ka.dy udzieli3 jednej odpowiedzi na jednej karteczce i przyklei3 odpowiedzi na flipchartach,
na których jest zapisane odpowiednie pytanie. Jest to okazja, aby potem osoba prowadz1ca omówi3a oczekiwania
i od razu usune3a te, które nie mog1 zostaa spe3nione b1dź wyt3umaczy3a, .e cel wymiany jest inny. Mo.emy
poprosia uczestników o komentarz.
Wracamy do tych flipchartów na koniec naszej wymiany, aby zobaczya, czy oczekiwania zosta3y spe3nione.


Awiczenie to mo.na przeprowadzaa na wiele ró.nych sposobów.

Mo.na na przyk3ad namalowaa du.e drzewo i powiesia je na ścianie. W miejsce liści albo rosn1cych na drzewie
owoców uczestnicy bed1 przyklejaa swoje oczekiwania, obawy bed1 przyklejane pod drzewem jako opad3e owoce
lub liście. Pod koniec wymiany uczestnicy zabieraj1 swoje oczekiwania, które zosta3y spe3nione oraz obawy, które
sie nie sprawdzi3y. Mamy w ten sposób krótk1 i szybk1 ewaluacje naszego spotkania.

Mo.na tak.e wykorzystaa sznurek do bielizny gdzie uczestnicy na elementach ubrania bed1 zapisywaa obawy
i oczekiwania, a nastepnie wieszaa za pomoc1 spinaczy. Koszulki mog1 na przyk3ad symbolizowaa oczekiwania,
a skarpetki obawy. Pamietajmy tylko, aby zawsze jedna rzecz by3a zapisana na jednej karteczce.

źród3o: Toolbox for Training -www.salto-youth.net/toolbox

14 15

>>> Edukacja miedzykulturowa

Ja te. !!!

02
Cel:
wzajemne poznanie uczestników,
pokazanie, .e wszyscy jesteśmy ró.ni, ale mamy tak.e wiele wspólnego,
uświadomienie, .e wszyscy jesteśmy równi.

Czas: 30 minut
Materia3y: taka sama ilośa krzese3 jak uczestników

NIE BYLEM
W PORTUGALII
Co robimy?

Tworzymy ko3o, w którym ka.dy siedzi na krześle.
Prosimyka.d1osobe,abypomyśla3ao jakiejśrzeczy,wydarzeniulubceszecharakteru,która jestcharakterystyczna
w tej grupie TYLKO dla niej.
Wybieramy jedn1 osobe, aby zacze3a. Na przyk3ad osoba mówi: By3am w Portugalii dwa razy.
Jeśli nikt w grupie nie potwierdzi, .e on te., przechodzimy do nastepnej osoby.
Jeśli jednak ktoś inny mo.e podpisaa sie pod tym stwierdzeniem krzyczy: Ja te.!!! I siada na kolanach tej osoby.
Jeśli jest wiecej takich osób, wtedy one te. siadaj1 na kolanach tej osoby. Nastepnie wszyscy wracaj1 na miejsca,
a osoba musi wymyślia inn1 ceche charakterystyczn1 tylko dla niej. Potem przechodzimy do kolejnej osoby.
Pierwsza runda konczy sie kiedy wszyscy wymieni1 ceche /rzecz/ fakt charakterystyczny tylko dla nich.


Przechodzimy potem do drugiej rundy. Nale.y jasno wyt3umaczya, .e teraz zastanawiamy sie nad cech1 /faktem/
wydarzeniem charakterystycznym dla WSZYSTKICH w tej grupie.
Zabieramy jedno krzes3o i osoba, która nie ma krzes3a zaczyna stoj1c w środku
np. "Lubie ogl1daa dobre
filmy"
.
Wszyscy, którzy sie zgadzaj1 musz1 wstaa, krzykn1a Ja te.!!! i zmienia miejsce. W tym czasie osoba, która sta3
a
w środku próbuje zaj1a wolne krzes3o. Nastepnie ktoś inny zostaje w środku wymieniaj1c kolejn1 ceche.
Konczymy kiedy uznamy za stosowne.


Podsumowanie i ocena:

Po zakonczeniu awiczenia mo.na zapytaa uczestników jak sie czuli podczas tej zabawy, a tak.e zapytaa:
Co by3o 3atwiejsze
odnajdywaa cechy, które nas odró.niaj1, czy te, które s1 wspólne dla wiekszości?
Kiedy w prawdziwym .yciu wolimy doświadczaa uczucia, .e jesteśmy inni lub wyj1tkowi, a kiedy
wolimy bya podobni do innych?

16
17
nauczanie miedzykulturowe - gry

Pomyślcie o cechach, które Was odró.nia3y w tej grupie
czy w innych grupach tak.e by Was
odró.nia3y czy mo.e wrecz przeciwnie?
Cechy które s1 wspólne dla tej grupy
czy s1 one wspólne dla wielu ludzi na świecie? Jeśli zbyt
czesto by3y podawane cechy wygl1du zewnetrznego mo.na zapytaa, co ten fakt oznacza dla
uczestników.

Uwagi: Awiczenie to musi bya odegrane bardzo szybko i z rytmem. Prowadz1cy mo.e ustalia zasade, .e uczestnicy
maj1 np. 10 sekund do namys3u. Aby gra odnios3a po.1dany efekt wa.ne te., aby grupa nie by3a wieksza ni.
15 osób (Jeśli pracujemy z du.1 grup1 mo.na j1 podzielia na 2 albo 3 mniejsze podgrupy).

źród3o: "All different
All equal, Education Pack"

JA TE!!!
Wspólny kontrakt

03
Cel:
Zapewnienie, .e wszyscy maj1 świadomośa, jaki jest cel naszej wymiany;

Opracowanie wspólnych zasad, którymi bedziemy sie kierowaa, aby pracowaa efektywnie i w mi3ej

atmosferze wzajemnego szacunku i zrozumienia.
Materia3y: pisaki, flipcharty
Czas: 20 minut

Mo.na to awiczenie przeprowadzia w mniejszych grupach, jeśli osób jest zbyt wiele. Mo.na przeprowadzia burze
mózgów na temat: Jakich zasad musimy przestrzegaa, aby zapewnia mi31 atmosfere, w której bedziemy wspólnie
pracowaa



>>> Edukacja miedzykulturowa

Kontrakt ten pozostaje w widocznym i dostepnym dla wszystkich miejscu, aby jeśli ktoś z3amie jak1ś zasade
mo.na sie by3o do niego odwo3aa. Pytamy tak.e czy wszyscy zgadzaj1 sie na zasady, które wspólnie ustalili. Jeśli
osoba prowadz1ca widzi, .e brakuje czegoÅ›, co mo.e miea kluczowe znaczenie dla naszego przedsiewziecia,
powinna to grupie zaproponowaa.

ia3y podczas stosowania tej metody:

e wzajemnie,
inie innych,
i,
czymy aktywnie w zajeciach,
adamy na pytania,
iedy wspólnie pracujemy,
ia sie problem informujemy o nim,
imy tylko w wyznaczonych miejscach.

ining -www.salto-youth.net/toolbox

Przyk3adowe zasady, jakie sie pojawS3uchamy siSzanujemy opJesteśmy punktualnUczestniOdpowiWy31czamy telefony kJe.eli pojawPalźród3o: Toolbox for TraP r o s t e p o m y s 3 y
04
jak prze3amaa bariery jezykowe

Wiemy, .e proces uczenia sie jezyka jest d3ugi i z3o.ony. Ale co robia kiedy staje sie twarz1 w twarz z grup1
ludzi, która ma ma31 lub wrecz .adn1 znajomośa obcego jezyka, a musimy sie ze sob1 porozumiea? Pod spodem
znajdziecie kilka prostych pomys3ów na to, co robia, aby przygotowaa grupe do miedzynarodowego spotkania
czy wymiany m3odzie.y oraz uchronia m3odych ludzi od obaw i niepokojów zwi1zanych z komunikowaniem sie
w obcym jezyku. Jest to szczególnie wa.ne, jeśli nasza grupa nigdy wcześniej nie musia3a porozumiewaa sie
w obcym jezyku.
Stosuj1c te i podobne zabawy mo.emy zachecia, przygotowaa i ośmielia naszych uczestników do u.ywania obcego
jezyka

nauczanie miedzykulturowe -gry

Zasady na których opieraj1 sie tego typu awiczenia to:

U.ywajcie wszystkiego, co mo.e pobudzia ciekawośa, Wykorzystujcie wszystke dostepne materia3y i zasoby w grupie i otoczeniu, Nie stawiajcie ludzi w krepuj1cych lub stresuj1cych sytuacjach, Uczyncie jezyk .ywym, Zawsze starajcie sie odnieśa awiczenia do prawdziwego .ycia.

Awiczenia te by3y stosowane podczas wymian i seminariów miedzynarodowych w wielu miejscach, dlatego cześa
z nich mo.e brzmiea znajomo, ale jak zawsze dobrze ka.d1 metode wcześniej przeawiczya i dostosowaa do
potrzeb grupy, z któr1 pracujecie. Pamietajcie jednak ca3y czas, .e ma to bya przede wszystkim zabawa.

Oto kilka propozycji krótkich awiczen:

ODCZUCIA
Poproście na wstepie grupe, aby przedyskutowa3a odczucia jakie towarzysz1 spotkaniu kogoś kto mówi w obcym
jezyku. Zapiszcie propozycje i porównajcie je
cześa z nich bedzie pewnie pozytywna: ciekawośa, weso3ośa,
inne bed1 negatywne: strach przed pope3nianiem b3edów lub byciem niezrozumianym, ale tak.e inne oczekiwanie,
zaskoczenie, podekscytowanie.
Poni.sze awiczenia maj1 za zadanie podkreślaa pozytywne odczucia.


SLON
Poproście dwóch ochotników, aby przedstawili scenke (pantomime), gdzie bed1 udawali pracowników ZOO, którzy
wyprowadzaj1 s3onia z klatki, a nastepnie go myj1. Reszta grupy powinna patrzea, ale nie mo.e nic mówia.
Nastepnie poproście dwóch kolejnych ochotników aby na podstawie tego co zobaczyli odegrali te sam1 scenke,
ale nie mówcie im co to ma bya!! Jeśli macie du.o czasu kolejne osoby mog1 uczynia to samo.

Podsumowanie:

Sk1d wiedzieliśmy co sie dzieje? Jak1 role odgrywa3a komunikacja niewerbalna? Czy by3y nieporozumienia?

18
19

>>> Edukacja miedzykulturowa

Czy przekaz zmieni3 sie kiedy kolejne dwie osoby odgrywa3y scenke? Jak1 wnioski mo.emy wyci1gn1a z tego awiczenia dotycz1ce komunikacji z innymi?

DOM I ZWIERZYTKO
niJakich metod u.ywalJakichmetodu.ywalJak sieJdodwiwadaywyalaaksieoidwlW jWakai sipopsósb mbogolljksoómgMUZYKA
Podzielcie grupe na pary. Ka.da para otrzymuje pisak i siada naprzeciwko siebie. Pomiedzy

mi znajduje sie przyklejony do sto3u papier A3. Powiedzcie jasno, .e uczestnicy nie
mog1 rozmawiaa, a awiczenie potrwa oko3o 5 minut. Ich zadanie to narysowaa wspólnie
“dom i zwierz1tko" i musz1 to uczynia trzymaj1c razem w tym samym czasie jeden pisak.
Pytania odnośnie tego jaki ma bya dom lub zwierz1tko s1 zabronione!!!
Po 5 minutach, kiedy obrazki bed1 gotowe, porównajcie rysunki oraz sk3oncie uczestników
do odpowiedzi na

przyk3adowe pytania:

iśmy do komunikacji? iśmy, co myśli druga osoba? ibyśmy usprawnia podobne procesy w przysz3ości?


Znajdźcie piosenke w obcym dla grupy jezyku, a nastepnie odtwórzcie j
1
z magnetofonu. Zapytajcie grupe jakiego rodzaju ich zdaniem jest to piosenka?
Jaki nastrój powoduje? Dla kogo jest grana? O czym mówi? Sk1d pochodzi? etc.
Odtwórzcie piosenke ponownie i poproście grupe, aby zapisa3a tak wiele s3ów ile zdo3a (pisownia nie ma znaczenia!)
.
Poproście ochotników, aby przeczytali swoje s3owa
czy one naprawde pojawiaj1 sie w tekście? Jak dziwnie one
brzmi1? Czy jesteśmy w stanie cokolwiek zrozumiea?



Odtwórzcie piosenke ponownie tyle razy, ile grupa bedzie chcia3a.
Jest bardzo pomocne, jeśli bedziecie dysponowaa spisanymi s3owami oraz t3umaczeniem jeśli sami nie rozumiecie
tego jezyka. Na koniec grupa mo.e spróbowaa zaśpiewaa piosenke wraz z podk3adem muzycznym.



nauczanie miedzykulturowe -gry

S3OWO DRUKOWANE
Zgromadźcie ró.ne gazety w obcym jezyku. Wyszukajcie strony gdzie znajduj1 sie znane zdjecia, pojawiaj1 sie
nazwiska znanych osób, charakterystyczne obrazki, wykresy etc. Zróbcie kopie dla ka.dego (mo.na te. zrobia
kopie i zaprezentowaa je na rzutniku multimedialnym).

Nastepnie zadajcie grupie nastepuj1ce pytania:

Opiszcie co widzicie, a nastepnie powiedzcie co rozpoznajecie? Czy jakieś zdjecia wygl1daj1 znajomo? Czy rozpoznajecie jakieś s3owa, które brzmi1 podobnie do s3ów w Waszym jezyku? Czy widzicie jakieś liczby? Do czego mog1 sie one odnosia? Czego mo.emy sie dowiedziea przegl1daj1c te gazety?

To awiczenie okaza3o sie bardzo skuteczne w zachecaniu ludzi do czytania w obcym jezyku
by3o dla nich
niezwykle interesuj1ce, .e tak wiele s1 w stanie zrozumiea bez znajomości jezyka. Jest tak.e motywuj1ce do
porozumiewania sie w obcym jezyku.

A BOTTLE BUTELKA LA BOTIGLIA BOUTEILLE


NOTATNIK
Mo.emy daa ka.demu z uczestników ma3y notatnik lub notes, w którym bed1 sobie zapisywaa
wszystkie nowe s3owa lub wyra.enia, które poznaj1. Pamietajmy, .e gramatyka i pisownia nitutaj znaczenia!!

21
e ma

>>> Edukacja miedzykulturowa nauczanie miedzykulturowe - gry


Wieczór miedzykulturowy
-Intercultural even ing

05
Cel: Przybli.enie innych kultur poprzez wspóln1 zabawe, dialog i wymiane -przybli.enie zwyczajów, typowych
zachowaa, tradycyjnych strojów, charakterystycznych tanców lub gier, typowej muzyki, elementów historii, a tak.e
tego co pod powierzchni1 wody w górze lodowej.
Materia3y: przestronne i “przyjazne" pomieszczenie, wszystko, co maj1 ze sob1 na te okazje uczestnicy.
Czas: co najmniej dwie godziny

Wieczór miedzykulturowy jest sta3ym elementem miedzynarodowych spotkan, takich jak wymiany miedzynarodowe,
szkolenia, seminaria czy inne spotkania w wielonarodowych grupach. Zawsze jednak warto dobrze go przygotowaa
pod k1tem naszej grupy. Przede wszystkim nale.y uprzedzia uczestników wcześniej, .e coś takiego planujemy,
aby mogli sie przygotowaa -przywieźa ze sob1 wszystkie konieczne materia3y. Zazwyczaj s1 to typowe w danym
regionie/kraju produkty .ywnościowe oraz typowe drinki, ale tak.e muzyka, stroje, foldery, plakaty etc.
Pamietajmy tak.e, aby zapewnia odpowiednio du.o czasu na przygotowanie do wieczoru.

Jednak planuj1c i prowadz1c taki wieczór postarajmy sie tak go przygotowaa i ukierunkowaa uczestników, aby
nie zamieni3 sie on w prezentacje kultur, ale by3 faktycznie nauczaniem miedzykulturowym, z którego uczestnicy
wynios1 du.o wiecej ni. tylko wspomnienie mi3ej i weso3ej zabawy.

DZIEN
DOBRY
GOOD
MORNING
BUON
GIORNO
GUTEN
TAG
22 23
OPOWIEDZ MI O SOBIE W SWOIM JEZYKU
Awiczenie mo.e bya stosowane gdy istnieje du.e zró.nicowanie jezykowe w grupie. Dzielimy uczestników na ma3e
3-4 osobowe grupy, gdzie ka.dy pos3uguje sie na co dzien innym jezykiem. W tych grupach uczestnicy powinni
podzielia sie informacjami dotycz1cymi miejsca z którego pochodz1, wieku, zainteresowan, rodziny, przyjació3
etc. Wa.ne aby ka.dy opowiedzia3 to w swoim jezyku
inni staraj1 sie zrozumiea. Od czasu do czasu mo.e
bya u.ywany jezyk roboczy spotkania (np. angielski), aby wyjaśnia nieścis3ości i aby ka.dy wiedzia3 o czym jest
mowa.

Po 25 minutach wszyscy sie spotykaj1 w du.ej grupie. Prowadz1cy pyta przede wszystkim jak osoby czu3y sie
podczas tego awiczenia, co by3o najtrudniejsze i jak wiele zrozumieli z tego co mówili inni. Na koniec uczestnicy
mog1 sie krótko przedstawia w jezyku zrozumia3ym dla wszystkich.

Mo.na te. przy innej okazji poprosia grupe, aby ka.dy powiedzia3 dzien dobry, jak sie czuje etc. w swoim jezyku
przed rozpoczeciem kolejnych zajea, dnia, etc.

Konkluzja?

B1dźcie twórczy! Dostosowujcie awiczenia do potrzeb grupy, z któr1 pracujecie i do mo.liwości jakie macie.
Uświadamiajcie swoim podopiecznym, .e jezyk nie jest jedynym sposobem na porozumiewanie sie, ale jest te.
wa.ne, abyśmy próbowali nauczya sie chocia. podstawowych wyra.en w obcym jezyku -to zawsze pokazuje
nasze zainteresowanie i szacunek.

źród3o: Na podstawie tekstu Markła Taylorła, www.salto-youth.net


1. Poznaa i zaakceptowaa swoj1 kulture
>>> Edukacja miedzykulturowa nauczanie miedzykulturowe -gry

Fazy

06
Fazy uczenia sie miedzykulturowego.
(opracowaneprzezGroschen/Leenen)

nauczan ia miedzykulturowego .

Cel: Uświadomienie, .e nauczanie miedzykulturowe to proces, w którym obecnych jest wiele wa.nych etapów.
Materia3y: flipchart, arkusze papieru z zapisanym ka.dym etapem nauczania miedzykulturowego (ICL) na jednym
arkuszu
Czas: 90 minut

Co robimy?

Uczestnicy w ma3ych grupach dyskutuj1 nad swoim rozumieniem tego czym jest uczenie miedzykulturowe.
Nastepnie przygotowuj1 rzeźbe lub niewerbaln1 prezentacje, która da wyraz ich rozumieniu tego pojecia.

2. Zdaa sobie sprawe z odmiennooeci innych
kultur bez oceniania ich.
3. Pog3ebiaa oewiadomooea i wiedze
w3asnej kultury
Ka.da z grup prezentuje swoj1 prace reszcie uczestników.
Przy tej okazji pytamy o wra.enia i pomys3y, które sie pojawia3y w grupach, nastepnie przeznaczamy czas na
dyskusje i konkluzje.


Po tym etapie przybli.amy grupie czym jest nauczanie miedzykulturowe. Mo.emy to uczynia w oparciu o T-Kit



Uczenie miedzykulturowe).
Nastepnie rozdajemy grupom arkusze z poszczególnymi fazami nauczania miedzykulturowego i prosimy, aby
uporz1dkowali schemat w kolejności od 1 do 7 (materia3 poni.ej).

4. Poszerzaa horyzonty dotycz1ce kultury

zdobycie wielu kryteriów pozwalaj1cych
identyfikowaa inne kultury.
5. Pog3ebia zrozumienie i szacunek dla innych kultur.
Obalanie negatywnych stereotypów.
Na zakonczenie przedstawiamy proponowan1 kolejnośa (jeśli to mo.liwe na rzutniku) z przyk3adami. Mo.emy
zapytaa uczestników, czy mieli jakieś problemy w u3o.eniu, gdzie pojawi3y sie w1tpliwości.


6. Poszerzya w3asne kompetencje kulturowe6.Poszerzyaw3asnekompetencjekulturowe6.Poszerzyaw3asnekompetencjekulturowe
oraz zdolnooeci do elastycznego reagowania
na zasady obowi1zuj1ce w innych kulturach.nnazasadyobowi1zuj1cewinnychkulturach.azasadyobowi1zuj1cewinnychkulturach.
7. Utrzymywaa pozytywne relacje w obrebie w3asnej
i w stosunku do innych kultur.
Radzenie sobie z konfliktami na tle kulturowym.
Miea oewiadomooea ró.nych standardów obowi1zuj1cych
w ró.nych kulturach.
źród3o: Toolbox for Training -www.salto-youth.net/toolbox

24 25

>>> Edukacja miedzykulturowa

Metafora kam ienia

07
Cel: wprowadzenie uczestników do tematyki indywidualnych ró.nic i równych szans.
Materia3y: Ró.ne kamienie
po jednym dla ka.dego grupie
Czas: 15
30 minut

Co robimy?

Ka.da osoba z grupy wybiera sobie z pude3ka lub koszyka jeden kamien. Prosimy uczestników, aby dok3adnie
przyjrzeli sie swemu kamykowi, odkryli wszystkie charakterystyczne cechy, a nawet nadali imie.


Po 5 minutach prosimy, aby kamyki powróci3y do koszyka. Nastepnie rozsypujemy kamienie na pod3odze. Prosimy
uczestników, aby odnaleźli swój kamien. Je.eli ktoś ma problem, mo.e poczekaa do czasu, kiedy wiekszośa osób
odnajdzie swój kamien i wtedy spróbowaa ponownie.


Najwa.niejsz1 cześci1 tego awiczenia jest podsumowanie i ocena.
Prosimy uczestników, aby spróbowali odnieśa ró.nice miedzy kamieniami do ró.nic miedzy ludźmi. Czy wszystkie
kamienie s1 takie same? Czy ró.nice miedzy kamieniami okaza3y sie wa.ne? Co to mówi na temat stereotypów
pomiedzy grupami ludzi?


Uwagi: to samo awiczenie mo.na przeprowadzia z owocami, np. z wykorzystaniem cytryn.


źród3o: Toolbox for Training -www.salto-youth.net/toolbox

26 27
nauczanie miedzykulturowe - gry

Wyspa MonoMult i

08

gra symulacyjna
Cele:
Podniesienie świadomości dotycz1cej ró.nic kulturowych i ich konsekwencji,
Zainicjowanie dyskusji na temat jak sobie radzia z ró.nicami,
Doświadczenie multikulturowej sytuacji.

Grupa: 20-30 osób
Materia3y: tektura, no.yczki, papier kolorowy, bibu3a, linijki, klej, sznurek, kartki z opisem kultury i pytania dla
obserwatorów.
Czas: 1,5-2 godziny


Opis: Dzielimy uczestników na 2 podgrupy. Ka.da z nich otrzymuje kartki ze swoimi rolami i ma 20 minut na
przygotowanie i przeawiczenie swojej kultury wed3ug wskazówek umieszczonych na kartkach (Za31czniki)
.
Powinno to bya przeawiczone bardzo dok3adnie.


Po tym przygotowaniu wszyscy spotykaj1 sie razem. Wtedy prowadz1cy odczytuje historie. Uczestnicy maj1 30
minut na zbudowanie schroniska. Ka.da kultura ma swojego obserwatora, który otrzymuje pytania pomocnicze.
Po zakonczeniu fazy budowy nastepuje ewaluacja
najwa.niejsza cześa tego awiczenia!
Mo.liwa tak.e ewaluacja Monomulti jako metody nauczania miedzykulturowego.


Pytania dla obserwatorów:

W jaki sposób ró.ne osoby awicz1 swoj1 kulture?
Czy s1 jakieś ró.nice w tym jak inni awicz1 swoje role w tej kulturze?
Czy odnosz1 sukcesy we wspó3pracy z innymi kulturami?
Jakie g3ówne problemy napotkali w kontakcie z innymi kulturami?


Obserwatorzy daj1 swój komentarz (max. 2-3 min.) w oparciu o osobiste notatki podczas ewaluacji.


>>> Edukacja miedzykulturowa

Ewaluacja ca3ości

25-30 min

G3ówne kwestie do podsumowania:

Jak sie czu3eÅ›/aÅ› podczas gry symulacyjnej?
Co myślisz na temat przebiegu procesu budowy?
Czy by3 moment kiedy poczu3eś sie źle, niepewnie, pozbawiony zainteresowania etc., jeśli tak to
dlaczego?
Jak myślisz, jakie s1 cechy charakterystyczne dla innych kultur?
Komentarz obserwatorów
Czy widzicie jakiś zwi1zek pomiedzy gr1 symulacyjn1 a rzeczywistości1
?
Czy mo.emy nauczya sie czegoś z tej symulacji, jeśli tak to czego?
rezultaty na flipcharcie


Podsumowanie:

najcześciej myślimy, .e inni myśl1 tak jak my,
czesto interpretujemy ró.ne sytuacje od razu, nie maj1c świadomości ró.nic w zachowaniach
wynikaj1cych z kultury,
Jak1 role odgrywa3am/em? Co mówi ona o mojej to.samości? Czy dobrze czu3em sie w swojej roli?
)
Czy mój w3asny wizerunek siebie jest zgodny z tym, co widz1 inni?
Jaki wp3yw ma moje środowisko kulturowe na odgrywan1 przeze mnie role?


Na koniec mo.na zaprezentowaa model kultury jako góry lodowej, podsumowuj1c jak bardzo nauczanmiedzykulturowe jest wa.ne podczas wymian m3odzie.y.

28
nauczanie miedzykulturowe - gry

Za31czniki:

Opis historii.

Ogromny sztorm spowodowa3, .e Wasz statek zaton13 i osiad3 na dnie oceanu, ale Wy mieliście szczeście
i zdo3aliście dotrzea do bezludnej wyspy. Wydaje sie, .e wiecej statków uleg3o zniszczeniu, poniewa. zauwa.yliście
tak.e inn1 grupe rozbitków, którzy podobnie jak Wy zdo3ali dotrzea do l1du. Wyspa jest bardzo górzysta i jest
tylko jedno miejsce gdzie mo.na .ya. A to oznacza, .e musicie .ya razem z innymi rozbitkami.


Ze wzgledu na umiejscowienie wyspy jest jednak bardzo ma3o prawdopodobne, .e jakakolwiek pomoc nadejdzie
w ci1gu miesi1ca. Tak wiec musicie prze.ya na wyspie co najmniej 4 tygodnie. Jedzenie nie wydaje sie bya
problemem
wiele owoców dooko3a, a i zwierzyne mo.na upolowaa.
Jedyny problem to dach nad g3ow1. Musicie wiec zbudowaa sza3as gdzie ludzie mog1 spaa lub ukrya sie na
wypadek silnych opadów deszczu b1dź niezapowiedzianej wizyty dzikich zwierz1t.
Jest jednak bardzo wa.ne, abyście uczynili to jak najszybciej, gdy. teren ten s3ynie z nag3ych zmian pogody.


Musicie to zrobia RAZEM z drug1 grup1 rozbitków, gdy. nie ma ani wystarczaj1co du.o materia3ów do budowy,
ani miejsca na konstrukcje wiecej ni. jednego schronienia.

WANE!!!
Schronienie musi miea co najmniej 1 metr wysokości oraz 1,5 metra szerokości.
ie Musi miea dach i wejście oraz musi bya piekne.
Macie 30 minut, aby zbudowaa Wasz nowy dom.


Powodzenia!!!

>>> Edukacja miedzykulturowa

Opisy kultur:


KALDONIA
W Twojej kulturze inteligencja i cie.ka praca s1 najwa.niejszymi wartościami. Inne kultury uwa.aj1 Was za
“zimnych", ale Wy postrzegacie siebie jako bogaty kraj sukcesu, przede wszystkim dzieki ogromnej pracowitoÅ›ci.
Nie rozmawiacie o uczuciach, lubicie intelektualne dyskusje oparte na logicznych i racjonalnych argumentach.
Okazywanie uczua uwa.ane jest za dziecinne. Samokontrola to bardzo cenna wartośa w Twojej kulturze.


Witacie sie z innymi osobami jedynie patrz1c im w oczy. Poczucie przestrzeni jest dla Was bardzo wa.ne. W3aśnie
dlatego nie dotykacie innych osób podczas powitania czy rozmowy i sami te. nie lubicie bya dotykani w podobnych
sytuacjach. Wasz jezyk cia3a odbija w3aściwie Wasz1 kulture. U.ywacie bardzo ma3o gestów, plecy zawsze macie
wyprostowane i zawsze jesteście spokojni.


Kaldonia jest bardzo religijnym krajem. W codziennym .yciu jednym z przejawów tego faktu jest bardzo czesta
modlitwa. Co piea minut przerywacie wykonywane czynności i wspólnie sie modlicie. Robicie to siadaj1c razem
w kregu i -kultywuj1c pradawn1 tradycje -gwi.d.ecie przez krótk1 chwile. Jest bardzo normalne w Kaldonii, .
e
przerywacie mówi1cej osobie zawsze kiedy poczujecie, .e macie coś do powiedzenia. Cech1 charakterystyczn
1
Kaldonczyków jest tak.e to, .e nauczanie innych traktuj1 niemal jak misje -a wszystko po to, aby inne kultury
odnosi3y takie same sukcesy jak oni. Tak wiec kiedy tylko macie mo.liwośa kogoś uczya -zawsze to robicie.
Kaldonczycy s3yn1 z budowy strzelistych budowli o ostrych krawedziach.
Poniewa. Wasze zachowanie jest dla Was naturalne nie powinniście t3umaczya go innym kulturom.


A teraz... macie 15 minut aby przygotowaa sie we w3asnej grupie kulturowej. Przeawiczcie swoje zachowania!!!
!
Upewnijcie sie tak.e, .e jest chocia. jedna rzecz w Waszym wygl1dzie, która pokazuje, .e reprezentujecie te
sam1 kulture np. element ubioru, sposób uczesania etc. Jest bardzo wa.ne, abyście dobrze przeawiczyli swoje
zachowania.


Powodzenia!!
!



nauczanie miedzykulturowe - gry


01
TURTELIA
W Turtelii przyjaźn i dbanie o siebie nawzajem s1 bardzo cennymi wartościami. Turtelianie okazuj1 swoje uczucia
nieustannie i odczucia osobiste s1 zawsze centralnym tematem wszelkich rozmów. Wasze twarze oraz gesty
pokazuj1 jak sie czujecie. Zawsze dotykacie siebie nawzajem. Kiedy z kimÅ› rozmawiacie zawsze trzymacie swego
rozmówce za ucho oraz stoicie bardzo blisko. Dystans wiekszy ni. 30 cm jest uwa.any za bardzo niegrzeczny
i świadcz1cy o braku zainteresowania rozmówc1. Kiedy sie z kimś witacie, k3adziecie jego reke na swoim sercu.


Czas jest bardzo wa.ny w Turtelii, dlatego nigdy sie nie spieszycie.
Kiedy pracujecie razem z innymi chcecie miea przede wszystkim pewnośa, .e atmosfera jest dobra. Dlatego pytacie
wszystkich bardzo czesto jak sie czuj1 i informujecie naturalnie tak.e o swoich odczuciach. Przerywanie ludziom
kiedy mówi1 jest uwa.ane za bardzo niegrzeczne. Czekacie dopóki rozmówca nie skonczy. Kiedy natomiast ktoś
Wam przerwie czujecie sie odrzuceni i reagujecie bardzo emocjonalnie.
Turtelianie s3yn1 z budowli okr1g3ych kolorowych budynków, co w ich mniemaniu odzwierciedla przyjaźn
i harmonie.
Poniewa. Wasze zachowanie jest dla Was naturalne nie powinniście t3umaczya go innym kulturom.


A teraz... macie 15 minut aby sie przygotowaa we w3asnej grupie kulturowej. Przeawiczcie swoje zachowania!!!
!
Upewnijcie sie tak.e, .e jest chocia. jedna rzecz w Waszym wygl1dzie, która pokazuje, .e reprezentujecie te
sam1 kulture np. element ubioru, sposób uczesania etc. Jest bardzo wa.ne abyście dobrze przeawiczyli swoje
zachowania.


Powodzenia!!
!
źród3o: Toolbox for Training -www.salto-youth.net/toolbox
Gra zaadaptowana do potrzeb “III Spotkania Liderów" organizowanego przez Polsk1 Agencje Narodow1, Jachranka 2004.


31

>>> Edukacja miedzykulturowa nauczanie miedzykulturowe - gry


09
Cel: Pomóc uczestnikom zdaa sobie sprawe, .e to co uznajemy za wa.ne dla nas, mo.e sie okazaa nie tak

istotne dla innych i odwrotnie;

Pomóc zrozumiea, i. poprzez fakt, .e jesteśmy ludźmi przys3uguj1 nam wszystkim pewne prawa.
Materia3y: Jeden du.y arkusz dla ka.dego, pisaki, no.yczki
Czas: 1 godzina

Co robimy?

Ka.dy otrzymuje du.y arkusz papieru i ma za zadanie narysowaa kontur cz3owieka. Jeśli papier jest wystarczaj1co
du.y, uczestnicy mog1 nawzajem obrysowaa kontur swego cia3a. Wycinamy kontur, a nastepnie ka.dy ma go
podzielia na 6 cześci -jak uk3adanke.

Wspólnie tworzymy liste rzeczy, które s1 dla uczestników wa.ne i zapisujemy na tablicy, np.: przyjaciele, jedzenie,
schronienie, edukacja, sta3y dochód, posiadanie idea3ów, wolnośa s3owa, mo.liwośa podró.owania, pokój na
świecie, bycie nie dyskryminowanym i wiele innych -wa.ne, aby by3o minimum 30 ró.nych propozycji.

Prosimy nastepnie wszystkich uczestników, aby z podanej listy wybrali 6 potrzeb, które s1 dla ich wa.ne obecnie.
Ka.d1 z propozycji uczestnicy zapisuj1 na jednej z cześci uk3adanki.

Jeśli propozycje s1 zapisane prosimy, aby zosta3y wyciete poszczególne cześci.

Prosimy jedn1 osobe na ochotnika, aby zaprezentowa3a swoj1 uk3adanke grupie, wyjaśniaj1c, dlaczego wybra3a te
a nie inne potrzeby. Jeśli ktoś z uczestników ma te same cześci lub któreś elementy sie powtarzaj1, prosimy aby
po3o.yli je przed sob1.

Kiedy osoba skonczy, pytamy grupe kto dokona3 podobnego wyboru lub które elementy sie powtórzy3y. Pamietajcie
jednak, .e nie mo.e sie to zamienia w dyskusje czy dane potrzeby s1 s3uszne b1dź rozs1dne czy nie
ka.dy
wybór jest indywidualny i jego s3usznośa nie podlega dyskusji!

Nastepnie prosimy kolejn1 osobe, aby podzieli3a sie swoim wyborem -mo.e to bya osoba, która dokona3a zupe3nie
innych wyborów lub mia3a niewiele elementów wspólnych. Znów pytamy, czy ktoś z sali wybra3 podobnie.

32 33
Ilośa rund zale.y od nas i sytuacji w grupie, pamietajcie jednak, .e na koniec powinna sie odbya dyskusja
podumowuj1ca, która mo.e sie toczya wokó3 nastepuj1cych kwestii:

Dlaczego ludzie ró.nie postrzegaj1 swoje potrzeby?
Które z tych potrzeb s1 fundamentalne dla ka.dego cz3owieka?
Czy wielu z Was dokonywa3o wyborów podobnych jak inni?
Czy rozumiemy dlaczego inni uwa.aj1 pewne rzeczy za wa.niejsze ni. my?
W jaki sposób dokonywaliście wyboru?
Czy myślicie, .e Wasza lista wygl1da3aby inaczej piea lat temu? A jak wygl1da3aby za piea lat?
Czy s1 potrzeby, które powinny bya respektowane bezwzglednie dla ka.dego? Jeśli tak, to dlaczego
skoro sami ró.nie postrzegamy swoje potrzeby?


źród3o: Toolbox for Training -www.salto-youth.net/toolbox

EDUKACJA
MOLIWOOEAPODRÓOWANIAPOKÓJJEDZENIESCHRONIENIEPRZYJACIELEJEDZENIEWOLNOOEAWYBORUPRZYJACIELEPOKÓJRODZINA

>>> Edukacja miedzykulturowa nauczanie miedzykulturowe - gry


Skala opin ii

10
Cel: wyra.anie swoich opinii oraz poznanie opinii innych,
próba uzasadnienia i obrony swoich pogl1dów.
Materia3y: d3uga taśma z oznaczonymi koncami
100% i 0%.

Co robimy?

Na pod3odze umieszczamy d3ug1 taśme, której jeden koniec oznaczamy jako 100%, a drugi jako 0%
.
Prosimy uczestników awiczenia, aby pokazali poprzez zajecie odpowiedniego miejsca wzd3u. linii co myśl
1


o poszczególnych stwierdzeniach, b1dź jak odpowiedzieliby na poszczególne pytania. (Zgadzam sie ca3kowicie

100%, zgadzam sie w cześci wtedy odpowiednio mniej, nie zgadzam sie zupe3nie b1dź odpowiedź brzmi
zdecydowanie nie
0%)
Zdania s1 tak skonstruowane, aby zachecia uczestników do zastanowienia sie nad swoj1 w3asn1 opini1 na temat
bardzo ró.nych kwestii. Po ka.dym stwierdzeniu nale.y poświecia czas, aby kilka osób uzasadni3o dlaczego
zaje3o takie a nie inne miejsce.

Proponowane stwierdzenia:

Czy czujesz sie zadowolony dzisiaj?
Czy chcia3byÅ› skoczya ze spadochronu?
Czasami nie mówie tego co naprawde myśle, poniewa. obawiam sie, .e sie ośmiesze.
To wa.ne, aby czua sie docenianym.
Komplementy i pochwa3y to te same rzeczy.
Czy uwa.asz, .e dziewczeta i ch3opcy (kobiety i me.czyźni) s1 tak samo traktowani w Twoim kraju?
To dobrze bya wra.liwym.
Czy jesteÅ› teraz zakochany?
To wa.ne aby bya szanowanym/uznanym cz3onkiem grupy.
Czy sprawi3eś ostatnio komuś przykrośa?
Czy ok3ama3eÅ› dobrego przyjaciela?
Czy jesteś osob1, która mówi źle o innych.
Czy masz odwage mówia to co myślisz?
Czy jest osoba w Twoim otoczeniu, której bardzo ufasz i do której mo.esz sie zwrócia w trudnej
sytuacji?


Wszyscy ludzie s1 równi.
Jak czesto rozmawiasz z osobami, które bardzo sie ró.ni1 od Ciebie?
Chcia3bym bya s3awny.


Pytania i stwierdzenia mo.na oczywiście zmieniaa w zale.ności od potrzeb. Jednak.e kluczowym elementem
tego awiczenia jest koncowa dyskusja. Uczestnicy powinni argumentowaa swoje opinie oraz bronia swoich
wyborów, przy jednoczesnej swobodzie zmiany opinii w trakcie awiczenia b1dź dyskusji. Nale.y pamietaa, i jasno
to podkreślia, .e nie ma z3ych i dobrych odpowiedzi. Warto tak.e zapytaa uczestników, czy wybory innych mia3y
wp3yw na to jakie zajmowali miejsca.

źród3o: www.discoveringdiversity.org

ZGADZAM SIE
CALKOWICIE
100%
0%
ZDECYDOWANIE
NIE
34 35

>>> Edukacja miedzykulturowa

Szukan ie podob ienstw

11
odkrywan ie ró.nic
Cel:
refleksja nad w3asn1 to.samości1,
odkrywanie zró.nicowania w grupie,
rozwijanie zdolności komunikacji miedzy uczestnikami,
poznanie sie i stworzenie przyjaznej atmosfery w grupie.

Czas: 30 minut
Materia3y: Kopia arkusza z pytaniami dla ka.dego.


1 pyt.

2 pyt.


3 pyt.

4 pyt.

5 pyt.

6 pyt.


Przyk3adowe pytania:

Urodzi3em sie w ..
.
Moja religia to ..
.
Moja ulubiona muzyka to ..
.
W czasie wolnym najchetniej ..
.
Cecha, której nie toleruje u innych to ..
.
Na bezludn1 wyspe zabra3bym ..
.


Co robimy?

Ka.dy z uczestników powinien odpowiedziea na pytania, a nastepnie wype3nia swój arkusz. Nastepnie prosimy aby
postara3 sie znaleźa kogoś, kto ma te same odpowiedzi na wszystkie pytania. Jeśli to niemo.liwe, wtedy powinien
odszukaa osoby, z którymi ma wspólnych 5, 4, 3 lub co najmniej 2 odpowiedzi.

Podsumowanie i ocena:

Zaczynamy od pytania czy uczestnicy dobrze sie czuli/bawili podczas tego awiczenia, jeśli tak lub nie
to dlaczego. Nastepnie przechodzimy do tego czego sie dowiedzieli.


36 37
nauczanie miedzykulturowe -gry

Jak wiele osób znalaz3o kogoś, kto mia3 te same odpowiedzi, oraz ile osób z 5, 4, 3 lub
2
odpowiedziami.
Jakie zró.nicowanie religii, upodoban muzycznych, sposobów spedzania wolnego czasu etc. istnieje
w grupie?
Jeśli jest du.e zró.nicowanie, co mo.emy zrobia, aby dobrze wspólnie pracowaa?


źród3o: "All different
All equal, Education Pack"

Zegar stereotypów

12
Cel:
Zapoznanie z koncepcj1 stereotypów i uprzedzen; świadomośa stereotypów,
Zastanowienie sie, jak stereotypy funkcjonuj1 w naszym .yciu,
Refleksja nad w3asnymi stereotypami i uprzedzeniami.

Materia3y: papier, pisaki, taśma samoprzylepna
Czas: 45 minut

Co robimy?

Grupa siada na krzes3ach w kregu. Jeśli jest zbyt liczna mo.emy j1 podzielia na dwie podgrupy. Za pomoc1 taśmy
stwórzcie zegar w środku kregu -bedzie on mia3 za zadanie zmotywowaa uczestników do udzielania szybkich
odpowiedzi i wp3yn1a na dynamike i rytm awiczenia.
Przygotowujemy kartki papieru A4 w liczbie takiej jak ilośa uczestników. Ka.dy z arkuszy ma inny tytu3
.


Przyk3adowe tytu3y:

Artysta, Muzu3manin, Polityk, Cygan, Japonczyk, Pi3karz, Ksi1dz, Narkoman etc.

Uczestnicy zajmuj1 swoje miejsca w kregu, ka.dy otrzymuje jeden arkusz i na samym dole zapisuje pierwsze
skojarzenie jakie ma z danym pojeciem/osob1. Zapisuj1 określenie, nastepnie zaginaj1 swoj1 odpowiedź, aby nie
by3a widoczna i przekazuj1 osobie obok, zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Kolejny arkusz, kolejne pojecie
i znów zapisuje sie pierwsze skojarzenie na samym dole, zaginaj1c potem kolejny fragment kartki. Prowadz1cy


>>> Edukacja miedzykulturowa nauczanie miedzykulturowe - gry

stoi w środku i odlicza czas og3aszaj1c moment, kiedy przekazujemy kartki nastepnej osobie.

Konczymy awiczenie, kiedy arkusze obejd1 ca3y kr1g. Zbieramy, a nastepnie odczytujemy g3ośno skojarzenia
z ka.d1 z osób b1dź pojeciem.

Wa.n1 cześci1 tej zabawy jest podsumowanie!

Mo.na wtedy zastanowia sie g3ebiej nad nastepuj1cymi kwestiami:

Co znalaz3o sie na tych kartach?
Czym s1 stereotypy? Czym s1 uprzedzenia?
Czy stereotypy s1 z3e? Czy mo.emy ich unikn1a?
W jaki sposób stereotypy s1 nabywane i w jaki przekazywane?


Osobom, które wcześniej nie mia3y do czynienia z powy.sz1 tematyk1, mo.emy rozdaa poni.szy materia3 aby
uporz1dkowaa podstawowe pojecia i zachecia do g3ebszej refleksji na temat stereotypów i uprzedzen.


Stereotypy i uprzedzenia.

Nasza to.samośa jest definiowana nie tylko przez to jak postrzegamy siebie, ale tak.e przez to jak inni
postrzegaj1 nas. Aby 3atwiej zrozumiea rzeczywistośa u.ywamy czesto mechanizmu kategoryzacji, dzieki czemu
przyporz1dkowujemy ró.ne doświadczenia do grup wed3ug jakieś określonej cechy. W ten sposób rodz1 sie
wyobra.enia. Porz1dkowanie/kategoryzacja jest kompetencj1 poznawcz1, która umo.liwia nam przyswajanie
wielu informacji i zrozumienie rzeczywistości.

Jak wszystkie inne doświadczenia, tak.e doświadczenie spotkania nowych osób podlega kategoryzacji.
Przyporz1dkowujemy ró.ne osoby do grup wed3ug jakichś określonych cech. Te uproszczone obrazy mo.emy
nazwaa stereotypami. Jednak ju. przez sam fakt, .e s1 uproszczeniem, mog1 bya mniej lub bardziej niezgodne
z rzeczywistości1, ale nadal pomagaj1 nam uporz1dkowaa świat i nasze zmagania z rzeczywistości1 czyni1
3atwiejszymi. Wa.ne abyśmy zdawali sobie sprawe, .e stereotypy s1 zawsze uproszczeniem, a wiec s1
cześciowe. Zazwyczaj pokazuj1 te., .e MY jesteśmy lepsi ni. ONI.

Stereotypy mog1 bya zdefiniowane jako uproszczone wyobra.enia lub generalizacje. Nale.y jednak pamietaa, .e
stereotypy mog1 bya negatywne lub pozytywne.

Uprzedzeniami mo.na nazwaa stereotypy po31czone z emocjami. One tak.e mog1 bya pozytywne lub negatywne,
ale zazwyczaj określane s1 tym mianem negatywne emocje w stosunku do jakiejś grupy ludzi.

Stereotypy i uprzedzenia s1 cześci1 procesu socjalizacji i s1 nabywane od bardzo wczesnego okresu naszego
.ycia poprzez wp3yw rodziny, przyjació3, mediów etc. Bardzo czesto adaptujemy je nieświadomie i w ten te.
sposób wywieraj1 one wp3yw na nasze dzia3anie. Co wiecej, jest je bardzo trudno zmienia.

Dyskryminacj1 mo.na określia "uprzedzenia w akcji". Kiedy mamy negatywne stereotypy w stosunku od jakieś grupy,
towarzysz1 temu negatywne emocje, jeśli na dodatek posiadamy jakiś rodzaj w3adzy jest bardzo prawdopodobne,
.e mo.e dochodzia do aktów dyskryminacji.

źródlo: Toolbox for Training -www.salto-youth.net/toolbox

Artysta Polityk Japonczyk Pi3karz


38 39

>>> Edukacja miedzykulturowa nauczanie miedzykulturowe -gry

13
Proponowane kwestie do poruszenia podczas podsumowania:

Z kim chc ia3byÅ›

Czy grupa zdo3a3a ustalia 5 wspó3lokatorów mo.liwych do zaakceptowania przez wszystkich.

zam ieszkaa?

Tak/Nie? Dlaczego?


Cel: Ukazanie si3y stereotypów i uprzedzen,
Rozpoczecie dyskusji o wartościach i preferencjach obecnych
w grupie,
Osi1ganie kompromisu i wspólnych wniosków,
Zdanie sobie sprawy z granic w3asnej tolerancji.


Materia3y: Tablica, lista potencjalnych mieszkanców domu
(kopia dla ka.dego)
Czas: 45 minut -praca w grupach, 30 minut
podsumowanie

Co robimy?

Przygotowujemy rysunek domu na tablicy, a nastepnie odczytujemy
historie.

"W tym domu mieszka3a rodzina Kowalskich ze swoim 20 letnim synem Robertem. Rodzina .y3a bardzo szcześliwie,
ale pewnego dnia zdarzy3 sie tragiczny wypadek, w którym rodzice Roberta stracili .ycie. Robert wynaj13 dom i
.y3 sobie spokojnie w wynajetym mieszkaniu. Niestety pewnego dnia straci3 prace i nie móg3 sobie pozwolia na
wynajmowanie mieszkania. Postanowi3 wiec podzielia dom rodziców na 6 mniejszych mieszkan i 5 z nich wynaj1a.
Og3oszenie umieści3 w gazecie".

A teraz wyobraź sobie, .e jesteś Robertem i musisz z listy osób, które odpowiedzia3y na og3oszenie wybraa 5
wspó3lokatorów. Jest to jedyny sposób, aby utrzymaa dom.

Zadanie dla uczestników gry:

1.
Indywidualnie wybraa 5 osób z listy (ok. 15 minut)
2.
W grupach 5-6 osobowych, na podstawie swoich osobistych wyborów, uczestnicy musz1 wybraa
WSPÓLNIE 5 wspó3lokatorów. Ca3a grupa powinna sie zgodzia i zaakceptowaa wybór. Nie mo.na
g3osowaa. (ok. 30 minut)
3.
Wspólne podsumowanie, kiedy to ka.da grupa prezentuje swoje wybory, a nastepnie zachecamy do
dyskusji bed1cej podsumowaniem.
40
W jaki sposób grupa pracowa3a, aby znaleźa mieszkanców, których wszyscy mog1 zaakceptowaa?
Co by3o 3atwe? Co by3o trudne?
Przedyskutujcie jakie by3y powody, .e dokonywaliście takich a nie innych wyborów (indywidualnie
i grupowo)
?
Jakie stereotypy
ujawnia ta lista?
Czy widzicie zwi1zek tego awiczenia z rzeczywistości1?

Pamietajcie, .e podsumowanie jest najwa.niejsz1 cześci1 tego awiczenia! Musicie zapanowaa nad emocjami, które
mo.e ono wywo3aa.

Z kim chcia3byÅ› zamieszkaa?

1.
Samotna matka z 3-letnim synem, którego ojciec jest Marokanczykiem. Odwiedza on swego syna
okazjonalnie i czasami przyje.d.a z wieloma przyjació3mi.
2.
Rodzina emigrantów z by3ej Jugos3awii z pi1tk1 dzieci pomiedzy 2 a 15 rokiem .ycia. Ojciec pracuje
w przemyśle hutniczym, matka jest gospodyni1 domow1.
3.
Rodzina z 17-leni1 córk1. Tata jest ksiegowym, matka nauczycielk1.
4.
Samotna 70-letnia babcia .yj1ca za minimaln1 emeryture.
5.
Grupa polskich robotników, wszyscy pracuj1 w kuchni w du.ej restauracji.
6.
5 m3odych osób odrzucaj1cych konsumpcyjny styl .ycia i wartośa rzeczy materialnych.
7.
Trzech palestynskich studentów zaanga.owanych politycznie.
8.
Piecioosobowa rodzina Cyganów. Ojciec pracuje dorywczo i nie ma sta3ego zatrudnienia. S1 oni cześci1
wiekszej rodziny bardzo ze sob1 zwi1zanej i organizuj1cej czeste uroczystości.
9.
Amerykanskie ma3.enstwo bez dzieci. On pracuje w miedzynarodowej firmie, ona zajmuje sie domem
i trzema pudelkami.
.
10
Dwóch artystów, oko3o 40 lat ka.dy. Prowadz1 niekonwencjonalny tryb .ycia i maj1 wielu przyjació3
artystów.
11.
Dziewczyna ucz1ca sie w szkole muzycznej -gra na pianinie i śpiewa w konserwatorium.
Popo3udniami regularnie awiczy.
.
12
Czarny Amerykanin z Austriack1 dziewczyn1. On próbuje uzyskaa zgode na prace jako in.ynier.

41

>>> Edukacja miedzykulturowa
nauczanie miedzykulturowe -gry

13. Religijna muzu3manska rodzina, która przestrzega ściśle zasad Koranu. Matka opuszcza dom tylko
robia zdjecia jeśli jest taka mo.liwośa i urz1dzia wystawe na koniec wymiany, przynieśa jakiś element, który
z zas3oniet1 twarz1. bedzie reprezentowa3 miejsce, które odwiedzili. Oprócz tego uczestnicy powinni sami odkrya kilka miejsc,
14. Samotny me.czyzna zapraszaj1cy wielu me.czyzn podczas weekendów do swojego mieszkania.
a nastepnie zdaa w dowolnej formie relacje z tego co to by3o i dlaczego wzbudzi3o ich zainteresowanie. Mo.na
15. Me.czyzna na wózku mieszkaj1cy ze sw1 76-letni1 matk1.
tak.e zaproponowaa odkrywanie miejsca wed3ug jakiegoś klucza, np. śladów innych kultur, śladów s3awnych ludzi
16. Niewidoma dziewczyna mieszkaj1ca sama ze swym psem przewodnikiem.
etc. To wszystko zale.y od tego gdzie jesteśmy, i jakie mamy mo.liwości.
Na koniec zawsze warto zdaa relacje przed ca31 grup1 z tego co odkryliśmy i stworzya w ten sposób jeden wielki
obraz pokazuj1cy wyniki naszej pracy, a miejsce widziane oczami uczestników.

źródlo: Toolbox for Training -www.salto-youth.net/toolbox

Odkry jmy
to miejsce sam i!

14
Cel:
Poznaa miejsce,
Wp3yn1a na dynamike grupy,
Poznaa sie.

Materia3y: zdjecia, mapy, pisaki, torebki, wyobraźnia (aparat fot. jeśli to mo.lsce, do którego przyjechali. Mo.emy
ane czy szkolenie staramy sie pokazaa
iedzania i zaproponowaa,
je do spotkania i rozmowy z ludźmi
ie pracowaa i bawia sie.
ekawych i wartych odwiedzenia lub
ietajmy, .e wiele zale.y te. od
iwe)
Czas: 3 godziny

Aby uczestnicy naszej wymiany mogli w ciekawy sposób poznaa miejzorganizowaa swego rodzaju “gre terenow1". Zazwyczaj organizuj1c wymiuczestnikom nasze miasto b1dź okolice. Przy tej okazji warto zrezygnowaa z typowego zwaby uczestnicy sami w aktywny sposób odkryli to miejsce. Wa.ne, aby daa okaztam mieszkaj1cymi, “dotkn1a" lokalnej kultury b1dź tradycji, a przy okazji wspóln

Sposób w jaki to zorganizujemy zale.y od tego gdzie jesteśmy, jak wiele cipoznania miejsc znajduje sie w okolicy. Zale.y to te. od rodzaju grupy, ale pamnaszej wyobraźni.

Najprostszym sposobem jest podzielenie naszej grupy na ma3e, np. 5 osobowe podgrupy miedzynarodowe. Ka.da
z grup otrzymuje mape i 3-4 zdjecia miejsc, które chcemy aby odnaleźli. Uczestnicy musz1 sami dowiedziea
sie co to za miejsca (mo.emy zapewnia kontakt z mieszkancami, przewodnik, Internet, etc.) a nastepnie
powinni samodzielnie tam dotrzea i spróbowaa dowiedziea sie o tym miejscu czegoś wiecej. Uczestnicy mog1


42
43

>>> Edukacja miedzykulturowa


LSD
Learn ing Space Dynam ics

15
Learning (uczenie sie)
indywidualne zdobywanie wiedzy w zakresie jaki interesuje uczestnika. Ka.dy sam
wybiera zagadnienia, które chce poznaa. Je.eli jakieś oczekiwania uczestników nie zosta3y spe3nione, jest to
moment kiedy nadarza sie świetna okazja, .eby pozyskaa potrzebne informacje.

Space (przestrzen)
Podczas zajea nikt nie powinien opuszczaa sali. W ramach przewidzianego czasu nie ma
równie. .adnych przerw. W ró.nych miejscach sali znajduj1 sie "k1ciki tematyczne", z których uczestnicy mog1
dowolnie korzystaa.

Dynamics (aktywnośa, dynamika)
uczestnicy mog1 wybieraa pomiedzy zaprezentowanymi tematami. Ka.demu
mog1 poświecia tyle czasu ile chc1, uk3adaj1c w3asn1 "ście.ke edukacyjn1". Mo.na równie. zaproponowaa swój
temat innym uczestnikom.

Czas: 45 minut do 1,5 godziny
Proponowane stanowiska:

K1cik uczestników

Arkusz z podzia3em na 10 minutowe bloki czasowe. Uczestnicy mog1 zaproponowaa temat, którym s1 zainteresowani
i omówia go z innymi osobami. Swój temat mo.na wpisaa w dostepnej godzinie i tak mo.e powstaa harmonogram
ró.nych "w1tkówł zaproponowanych przez uczestników.

Tablica informacyjna

Tutaj mo.e ka.dy powiesia swoje og3oszenia, coÅ› w stylu "poszukuje/mam do zaoferowania"

Zasobny stó3

Stó3 z ró.nymi informacjami, publikacjami, które mog1 bya pomocne (np. przewodnik, formularze wniosków, t-kity,
inne poradniki, przyk3ady ciekawych metod etc.)

Sto3y konsultacyjne

Osoby z zespo3u prowadz1 konsultacje przy sto3ach na wybrany temat, wed3ug w3asnych kompetencji i wyboru,
Np.:

44
nauczanie miedzykulturowe - gry

Program M3odzie.
ogólne informacje
Dobrze przygotowana wymiana
Instytucje Europejskie
Źród3a finansowania projektów
Konsultacje projektów
Pomys3y na projekty
Wykorzystanie Internetu do tworzenia projektów miedzynarodowych


Sto3y robocze

Kilka sto3ów na pocz1tku jest pustych. Jeśli znajdzie sie grupa uczestników chc1cych omówia jakiś temat,
przyklejaj1 wybrane has3o i tak powstaje nowy stó3 tematyczny.

Wyk3ady

Co pó3 godziny maj1 miejsce wyk3ady (10
15 min). Tradycyjna metoda wyk3adu przedstawiaj1cego jakiÅ› zakres
informacji
bez zadawania pytan i komentarzy. Jeśli po wyk3adzie jakaś grupa jest bardziej zainteresowana
tematem, dyskusja z prowadz1cym mo.e przenieśa sie do sto3u roboczego. Wyk3ady mog1 dotyczya tematów, które
zainteresowa3y uczestników podczas wymiany, szkolenia lub spotkania, ale nie by3o czasu na ich omówienie.
Np.: Trudne sytuacje podczas projektu wymiany m3odzie.owej,

Wspó3praca z krajami Basenu Morza Śródziemnego.

45

>>> Edukacja miedzykulturowa nauczanie miedzykulturowe -gry

zapizzapizzapizzapizzapizzapizzapizzapizzapizzapizzapizapzapzapeeeeeeeeeeeeeozycjeoycjeocjeocjeocjeojeoeoooooooooooooooooziziszsztutttuuutwojttttttttttttwojwojwojwojwojwojwojwojwojwojwojwojgierproppppppppppppppppppppppppropzropzyropzyropzyropzycropzycjrozycjeropzycjeropzycjeropzycjeropzycjeropzycjeropzycjeropzycjeropzycjeropzycjeropzycjeropzycjeropzycjeropzycjeropzycjeropzycjerozycje
4746

>>> Edukacja miedzykulturowa

S A LT
O


SALTO (Support, Advance Learning and Training Opportunities -Wsparcie i Zaawansowane Mo.liwości
Szkoleniowo -Edukacyjne) to siea centrów szkoleniowych, które powsta3y z inicjatywy Komisji Europejskiej.
Obecnie w Europie dzia3a 8 centrów. Wszystkie s1 cześci1 Narodowych Agencji Programu MLODZIE
.
SALTO wspiera jakośa projektów realizowanych w Programie MLODZIE. Organizuje kursy szkoleniowe, oferuje
materia3y szkoleniowe i informacyjne, opracowuje narzedzia metodyczne dla osób pracuj1cych z m3odzie.1
.


Najwa.niejsze zagadnienia, które obejmuje dzia3alnośa SALTO to:
ró.norodnośa kulturowa,

szerzenie tolerancji i poszanowanie odmienności,
wspieranie m3odych ludzi znajduj1cych sie w trudnej sytuacji z powodów spo3ecznych,
ekonomicznych i zdrowotnych,


promowanie aktywności m3odzie.y w środowisku lokalnym,
wspieranie wspó3pracy z krajami spoza Unii Europejskiej.
www.salto-youth.net

-na tej stronie dostepne s1 informacje dotycz1ce dzia3alności Centrów Wspó3pracy SALTO

Centra Wspó3pracy SALTO s1 podzielone ze wzgledu na charakter swojej dzia3alności:


Regionalne:

Centrum Wspó3pracy z Europ1 Wschodni1 i krajami Kaukazu (Polska)
Centrum Wspó3pracy z krajami Euro Med. (Francja)
Centrum Wspó3pracy z Europ1 Po3udniowo
Wschodni1 (S3owenia)


Tematyczne:

Centrum Wspó3pracy Ró.norodnośa Kulturowa (Wielka Brytania)
Centrum Wspó3pracy Inicjatyw M3odzie.owych (Belgia
FL)
Centrum Wspó3pracy dla W31czania M3odzie.y z Mniejszymi Szansami (Belgia
FR)


Wewnetrzne (dla wspó3pracy Narodowych Agencji)
Szkolenia i Wspó3praca (Niemcy)
Informacja (Szwecja -Wegry)