Centrum Prawa Ekologicznego
Kancelaria Jendrośka, Jerzmański & Bar.
Prawo gospodarcze i ochrony środowiska. Sp. z o.o.
Pozwolenia zintegrowane
w prawie wspólnotowym i polskim
Autorzy opracowania:
Jerzy Jendrośka (red.)
Magdalena Bar
Marek Górski
Wrocław 2003
SPIS TREÅšCI
I. Zintegrowane zapobieganie i kontrola zanieczyszczeń w Unii Europejskiej
1. y
ródła regulacji
2. Cele dyrektywy
3. ObowiÄ…zywanie dyrektywy
4. Wdrażanie dyrektyw
5. Podstawowe pojęcia
6. ObowiÄ…zki operatora
7. Pozwolenie zintegrowane
8. Instytucja BAT
9. Kryteria przy określaniu BAT
10. Graniczne wielkości emisji
11. Europejskie Biuro IPPC
12. Rola BREF
13. Pozwolenie ekologiczne a standardy jakości środowiska
14. Wydawanie pozwolenia zintegrowanego
15. Ponowne rozpatrywanie i aktualizowanie pozwolenia
16. Udział społeczeństwa
17. Europejski rejestr emisji zanieczyszczeń (EPER)
18. Przepisy przejściowe
II. Zintegrowane zapobieganie i kontrola zanieczyszczeń w prawie polskim
1. Ogólne zasady prawa emisyjnego
- Zakres regulacji i ogólne założenia prawa emisyjnego
- Systematyka  prawa emisyjnego
- Podstawowe pojęcia
Ò! Emisja a zanieczyszczenie
Ò! Wielkość emisji
Ò! Instalacja
Ò! Instalacja a urzÄ…dzenie i zakÅ‚ad
Ò! Standard emisyjny a dopuszczalna wielkość emisji
- Ogólne obowiązki prowadzącego instalację
2. Pozwolenia emisyjne - zasady ogólne
- Rodzaje pozwoleń
- Systematyka przepisów dotyczących pozwoleń emisyjnych
- Wniosek o wydanie pozwolenia
- Warunki uzyskania pozwolenia emisyjnego
- Treść pozwolenia
- Wygaśnięcie pozwolenia
- Cofnięcie lub ograniczenie pozwolenia
- Przeniesienie pozwolenia
Ò! Przenoszenie pozwoleÅ„ - art. 138 ust. 2 POÅš a art. 190 POÅš
Ò! PrzeksztaÅ‚cenia podmiotów prowadzÄ…cych instalacjÄ™ a posiadane pozwolenia
3. Szczególne przepisy dotyczące pozwoleń zintegrowanych
- Przedmiot pozwolenia zintegrowanego
- Wymagania odnoszÄ…ce siÄ™ do instalacji podlegajÄ…cych pozwoleniu
zintegrowanemu
2
Ò! Najlepsza dostÄ™pna technika - BAT
Ò! Dopuszczalna emisja, graniczne wielkoÅ›ci emisyjne i progi tolerancji
- Wniosek o wydanie pozwolenia zintegrowanego
- Treść pozwolenia zintegrowanego i tryb jego wydawania
- Nadzór nad prawidłowością wydawania pozwoleń zintegrowanych
- Analiza wydanych pozwoleń
- Dodatkowe wymagania stosowane przy wydawaniu pozwolenia zintegrowanego
- Terminy przewidziane na uzyskiwanie pozwoleń zintegrowanych
- Programy dostosowawcze
Ò! Programy dostosowawcze - zakres zastosowania
Ò! Procedura ustalania programu dostosowawczego
Ò! Treść programu dostosowawczego i sankcje za jego niewykonywanie
Informacje o autorach
Informacje o Kancelarii Jendrośka, Jerzmański & Bar. Prawo gospodarcze i ochrona
środowiska. Sp. z o.o.
3
I. Zintegrowane zapobieganie i kontrola zanieczyszczeń w
Unii Europejskiej
1. y
ródła regulacji
1.Dyrektywa Rady z dnia 24 września 1996 r. 96/61/WE w sprawie zintegrowanego
zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń (Council Directive 96/61/EC concerning integrated
pollution prevention and control  IPPC), OJ L 257, z dnia 10 paz
dziernika 1996 r.
2.Decyzja Komisji z dnia 17 lipca 2000 r. 2000/479/WE w sprawie wdrożenia Europejskiego
Rejestru Emisji zanieczyszczeń (EPER) zgodnie z art. 15 Dyrektywy rady 96/61/WE w
sprawie zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń  OJ L192/36 z dnia 28 lipca
2000 r.
2. Cele dyrektywy
Zasadniczym celem Dyrektywy Rady z dnia 24 września 1996 r. 96/61/WE w sprawie
zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń (Council Directive 96/61/EC
concerning integrated pollution prevention and control  IPPC, OJ L 257, z dnia 10.10.1996r.)
jest zapewnienie zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń wprowadzanych do
powietrza, wody i ziemi, tak, aby zagwarantować wysoki stopień ochrony środowiska jako
całości. Do czasu jej uchwalenia ochrona środowiska nastawiona była na zabezpieczenie
poszczególnych elementów (wody, powietrza, gleby, flory i fauny) lub zabezpieczenie przed
określonymi uciążliwościami (odpadami, promieniowaniem, hałasem czy wibracjami). Taka
 sektorowa ochrona powodowała często, że zmniejszenie zanieczyszczenia jednego
elementu środowiska pociągało za sobą zwiększone zanieczyszczenie innego; nie
uwzględniała też niekorzystnych przekształceń zanieczyszczeń powstających przy ich
przedostawaniu się z jednego komponentu środowiska do innego ani nie obejmowała zjawisk
i procesów przekraczających granice jednego elementu środowiska. Zrodziło to potrzebę
stworzenia nowych instrumentów prawnych zapewniających zintegrowane podejście do
zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń.
3. ObowiÄ…zywanie dyrektywy
Dyrektywa IPPC została przyjęta 24 września 1996 r. i weszła w życie 30
paz
dziernika 1996r. Zgodnie z zasadami panującymi w stosunku do dyrektyw  państwom
członkowskim dyrektywa zostawiła 3 lata na dostosowanie wewnętrznych regulacji
prawnych do jej wymagań. Termin ten upłynął 30 paz
dziernika 1999 roku.
Dostosowanie wewnętrznych regulacji krajowych do wymagań dyrektywy jest jednak
czymś innym niż stosowanie przepisów dyrektywy do poszczególnych instalacji (obowiązek
aby instalacje te spełniały wymagania dyrektywy). W tym ostatnim wypadku dyrektywa
przewiduje bowiem pewien okres dostosowawczy dla instalacji istniejÄ…cych w dniu jej
wejścia w życie - do dnia 30 paz
dziernika 2007 r.; podczas, gdy instalacje nowe muszą być
dostosowane do wymagań IPPC od razu - tj. od ich utworzenia [zob. niżej, pkt 5 -
 Podstawowe pojęcia ].
4
4. Wdrażanie dyrektywy
Wdrażanie dyrektywy IPCC okazało się dość skomplikowane i trudne do
przeprowadzenia. W niektórych państwach (np. Holandia, Luksemburg czy Irlandia) już
istniały stosunkowo niedawno wprowadzone, lecz rozwinięte systemy prawne i praktyka
zintegrowanego podejścia zgodnie z zasadami dyrektywy. W państwach takich jak Wielka
Brytania i Szwecja, uznawanych za prekursorów zintegrowanego podejścia, problem polegał
na dostosowaniu ich bardzo rozwiniętych systemów do pewnych specyficznych wymagań
dyrektywy. W większości natomiast państw (zwłaszcza w Niemczech, Austrii, Włoszech czy
Hiszpanii) wprowadzenie zintegrowanej kontroli do tradycyjnie sektorowo zorientowanej
regulacji prawnej okazało się rodzić olbrzymie kłopoty.
5. Podstawowe pojęcia
Dyrektywa IPPC określa środki zapobiegające emisjom (lub - jeżeli zapobieganie nie
jest możliwe - zmniejszające te emisje) do powietrza, wody i ziemi włączając w to środki
dotyczące odpadów. Przez  emisję rozumie się uwolnienie substancji, wibracji, ciepła lub
hałasu, natomiast termin  zapobieganie oznacza, że emisje powinny być redukowane u
z
ródła, co stanowi przesunięcie akcentu działań z  końca rury na działania likwidujące ich
przyczyny.
Zgodnie z wprowadzonymi przez dyrektywÄ™ IPPC definicjami:
- Substancja to każdy pierwiastek chemiczny i jego związki, za wyjątkiem substancji
radioaktywnych, oraz genetycznie zmienionych organizmów.
- Zanieczyszczenie to bezpośrednie lub pośrednie wprowadzenie, w wyniku działalności
człowieka, substancji, wibracji, ciepła i hałasu do powietrza, wody i ziemi, które może być
szkodliwe dla ludzkiego zdrowia lub jakości środowiska, spowodować uszkodzenia własności
materialnej, bÄ…dz
naruszać lub zakłócać walory środowiska i legalne sposoby korzystania z
niego.
- Emisja to bezpośrednie lub pośrednie uwolnienie substancji, wibracji, ciepła lub hałasu z
punktowych i rozproszonych z
ródeł w instalacji do powietrza, wody i ziemi.
- Instalacja to stacjonarna jednostka techniczna gdzie prowadzi się jedno lub więcej działań
wymienionych w Aneksie I, oraz wszystkie inne bezpośrednio związane działania, które mają
techniczny związek z działaniami prowadzonymi w tym miejscu i które mogłyby mieć wpływ
na emisje i zanieczyszczenie.
- Zmiana w eksploatacji instalacji to zmiana właściwości, funkcjonowania lub zasięgu
instalacji, która może mieć konsekwencje dla środowiska.
- Istotna zmiana w eksploatacji instalacji to taka zmiana, która wg opinii organu może za
sobą pociągnąć znaczące negatywne skutki dla ludzi lub środowiska.
5
Dyrektywa dzieli instalacje (jednostki techniczne, w których prowadzona jest działalność
wymieniona w aneksie I) na nowe (powstające po jej wejściu w życie) i istniejące
(zdefiniowane w art. 2 pkt 4), różnicując wobec nich swoje wymagania. Państwa
członkowskie są zobowiązane stosować przepisy dyrektywy do instalacji nowych od dnia, do
którego miało nastąpić jej ostateczne wdrożenie, tj. od 30 paz
dziernika 1999 r., natomiast dla
instalacji istniejących wprowadzony został okres dostosowawczy, trwający do 30
paz
dziernika 2007 r. Tak samo jak instalacje nowe traktuje się te, w których została dokonana
istotna zmiana.
6. ObowiÄ…zki operatora
Ogólne obowiązki podmiotu prowadzącego działalność z aneksu I (zwanego
 operatorem ) wynikajÄ… z art. 3 dyrektywy. SÄ… to:
" podejmowanie wszystkich stosownych środków zapobiegających zanieczyszczeniom,
zwłaszcza przez zastosowanie najlepszych dostępnych technik - best available
techniques - BAT,
" niepowodowanie żadnych istotnych zanieczyszczeń,
" unikanie wytwarzania odpadów lub - jeżeli jest to ze względów technicznych czy
ekonomicznych niemożliwe - unieszkodliwianie, tak aby ograniczyć ich wpływ na
środowisko,
" efektywne wykorzystanie energii,
" zapobieganie awariom przemysłowym i ograniczanie ich konsekwencji,
" po ostatecznym zaprzestaniu działalności - podejmowanie środków w celu uniknięcia
zanieczyszczeń i pozostawienia miejsca, w którym prowadzono działalność w
zadowalajÄ…cym stanie.
Dodatkowo operator zobowiÄ…zany jest do:
" regularnego informowania właściwych organów o wynikach monitoringu emisji
oraz o każdym incydencie czy awarii, które w sposób istotny wpływają na
środowisko (zasady prowadzenia monitoringu i składania informacji określone są w
pozwoleniu zintegrowanym, o czym będzie mowa niżej),
" udzielania pomocy przy przeprowadzaniu inspekcji w obrębie instalacji (art.14),
Z art. 12 dyrektywy wynika dla operatora obowiązek informowania właściwych
organów o każdej planowanej zmianie w eksploatacji instalacji. Jeśli będzie to potrzebne
zawiadomiony organ uaktualni warunki pozwolenia. W przypadku istotnej zmiany
wymagane będzie przeprowadzenie procedury przewidzianej dla wydawania pozwolenia
zintegrowanego (w odniesieniu do tych części instalacji oraz tych aspektów jej działania,
których zmiana dotyczy).
7. Pozwolenie zintegrowane
Głównym przewidzianym przez Dyrektywę IPPC instrumentem jest pozwolenie
zintegrowane na korzystanie ze środowiska, wydawane przez odpowiedni organ (organy)
państwa; będą je musiały uzyskać wszystkie podmioty prowadzące działalność wymienioną w
aneksie I (z uwzględnieniem opisanego wyżej podziału na instalacje nowe i istniejące).
6
Państwa członkowskie zostały zobowiązane do tego, aby w procesie udzielania tych
pozwoleń rozważały łączny wpływ zanieczyszczeń na wszystkie elementy środowiska oraz
aby uwzględniały wymienione wyżej ogólne obowiązki operatora. Pozwolenie może być
zawarte w jednym lub w kilku dokumentach (wydawanych przez różne organy), przy czym w
przypadku wydawania kilku decyzji należy zapewnić koordynację działania poszczególnych
organów.
Warunki pozwoleń (ich treść) określone są w art. 9 dyrektywy, natomiast art. 14
zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia, aby operator postępował zgodnie z tymi
warunkami. Przede wszystkim pozwolenie ma wyznaczać normy emisji (graniczne wielkości
emisji, zdefiniowane w art. 2 pkt 6) substancji zanieczyszczajÄ…cych z danej instalacji, w
szczególności substancji wymienionych w aneksie III do dyrektywy (określenie  w
szczególności oznacza, że państwo członkowskie może włączać do pozwoleń
zintegrowanych normy emisji także innych substancji). Dyrektywa stanowi też, że tam gdzie
to konieczne, graniczne wielkości emisji powinny być w pozwoleniu zintegrowanym
wzbogacone lub zastąpione przez odpowiednie parametry lub środki techniczne (art. 9 ust. 3).
Oznacza to zastosowanie w pozwoleniu wielkości liczbowych lub wymienienie konkretnych
środków technicznych, które mają być zastosowane przez operatora.
Bardzo istotne jest rozstrzygnięcie, w jaki sposób będą wyznaczane normy emisji
dla konkretnej instalacji, tzn. - czym będzie kierował się organ wydający pozwolenie
zintegrowane.
8. Instytucja BAT
Podstawowym elementem wyznaczania norm emisji jest odniesienie się do pojęcia
najlepszych dostępnych technik (best available techniques - BAT).
Zagadnienie to wymaga szerszego omówienia. Pojęcie BAT zostało zdefiniowane w
pkt 11 artykułu 2 dyrektywy. Termin  technika zastąpił tu stosowany wcześniej w
dyrektywach dotyczących ochrony środowiska termin  technologia ; ma on szerszy zakres,
gdyż obejmuje zarówno technologię i sposób jej stosowania, jak i metody projektowania,
budowy, funkcjonowania (prowadzenia działalności produkcyjnej) i likwidacji instalacji.
Termin  najlepsza oznacza technikę najbardziej efektywną w osiąganiu wysokiego ogólnego
stopnia ochrony środowiska jako całości. Natomiast pojęcie  dostępna technika oznacza jej
dostępność w skali danej gałęzi przemysłu oraz możliwość jej zastosowania po cenie
mieszczącej się w rozsądnych granicach, wyznaczonych rachunkiem kosztów i korzyści
ekonomicznych (kryterium ekonomiczne). W sensie handlowym dostępność oznacza, że
technika jest realnie osiągalna dla operatora na rynku światowym, a nie tylko wspólnotowym.
Krytycy Dyrektywy IPPC podnoszą, że kluczowe dla niej pojęcie najlepszych dostępnych
technik zostało zdefiniowane nieostro i niejasno. Pewne ułatwienie stanowi odwołanie do
aneksu IV zawierającego 12 kryteriów, które należy wziąć pod uwagę przy określaniu BAT -
ogólnie lub w konkretnych przypadkach.
9. Kryteria przy określaniu BAT
Kryteria stosowane przy określaniu BAT to:
" wykorzystanie technologii niskoodpadowych
" wykorzystanie mniej niebezpiecznych substancji,
7
" zastosowanie odzysku i recyklingu odpadów oraz wytwarzanych i
wykorzystywanych substancji,
" istnienie możliwych do stosowania na skalę przemysłową usprawnień, procesów i
metod działania porównywalnych do stosowanych przez operatora,
" najnowsze osiągnięcia w nauce i technice,
" rodzaj, wielkość i skutki danych emisji,
" czas potrzebny na wprowadzenie BAT,
" terminy przekazania do eksploatacji nowych i istniejÄ…cych instalacji,
" oszczędne gospodarowanie surowcami (włącznie z wodą) oraz energią,
" zapobieganie lub maksymalna redukcja całkowitego wpływu emisji na środowisko
(tj. na środowisko jako całość),
" zapobieganie awariom i zmniejszanie ich skutków w środowisku,
" informacja opublikowana przez KomisjÄ™ zgodnie z art. 16 ust. 2 dyrektywy (chodzi tu
m.in. o opisane niżej dokumenty referencyjne BREF) lub informacje opublikowane
przez organizacje międzynarodowe.
Duży stopień niepewności przy określaniu poziomu najlepszej dostępnej techniki
związany jest ze stosowaniem kryterium ekonomicznego - należy przypuszczać, że wielu
operatorów będzie się uciekało do argumentacji, że zastosowanie BAT będzie nieracjonalne z
ekonomicznego punktu widzenia.
10. Graniczne wielkości emisji
W celu zmniejszenia zakresu dowolności i niepewności w ustalaniu norm emisyjnych
przy zastosowaniu BAT, Rada UE - zgodnie z art. 18 dyrektywy - określa normy emisyjne dla
pewnych rodzajów zakładów wymienionych w aneksie I oraz substancji zanieczyszczających,
o których mowa w aneksie III, jeśli będzie to uzasadnione potrzebą działania ze strony
Wspólnoty. Przypadek taki zaistnieje zapewne w sytuacji dużych rozbieżności w prawie i
praktyce państw członkowskich. Wiedzę na ten temat Komisja posiądzie na podstawie
wymiany informacji na temat najlepszych dostępnych technik (organizowanej zgodnie z art.6
dyrektywy) oraz na podstawie sprawozdań o stosowaniu dyrektywy przekazywanej przez
państwa członkowskie.
W przypadku braku granicznych wielkości emisji ustalonych na podstawie Dyrektywy
IPPC (np. do czasu ich ustalenia) należy stosować graniczne wielkości określone w innych
przepisach Wspólnoty - m.in. w dyrektywach wymienionych w aneksie II (ale nie tylko).
Tak wyznaczone graniczne wielkości emisji stanowią niezbędne minimum
obowiÄ…zujÄ…ce przy ustalaniu w pozwoleniu zintegrowanym norm emisji dla konkretnej
instalacji - są to bowiem sztywne, ścisłe parametry, określone w aktach prawnych Wspólnoty
(mające moc prawną). Natomiast w przypadku, gdy nie istnieją w tym zakresie żadne
przepisy prawa UE, określenie limitów emisyjnych leży w gestii odpowiednich władz
krajowych (przy zastosowaniu kryterium najlepszych dostępnych technik).
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że zgodnie z art. 9 ust. 8 dyrektywy, państwa
członkowskie mogą zawrzeć pewne ogólne wymogi (w tym graniczne wielkości emisji) dla
niektórych kategorii instalacji w ramach ogólnych wiążących zasad (tj. w postaci ogólnie
obowiązujących przepisów prawnych). Zawarte w tych przepisach normy muszą być
oczywiście zgodne z tymi ustalonymi przez Wspólnotę, tj. nie mogą być od nich łagodniejsze,
nie ma natomiast przeszkód, by były surowsze.
8
Graniczne wielkości emisji ustalone w prawie UE mogą być zatem stosowane przy
wydawaniu pozwolenia zintegrowanego na dwa sposoby: albo organ będzie bezpośrednio
sięgał do przepisów prawa europejskiego, albo będzie stosował wewnętrzne prawo krajowe
(jeśli - zgodnie z art. 9 ust. 8 - odpowiednie przepisy zostały wydane).
Jak już wspomniano wcześniej, graniczne wielkości emisji zostaną ustalone przez
KomisjÄ™ EuropejskÄ…, w przypadku, gdy taka potrzeba zostanie stwierdzona na podstawie
m.in. wymiany informacji organizowanej przez KomisjÄ™ zgodnie z art. 16 dyrektywy.
11. Europejskie Biuro IPPC
W celu zapewnienia wymiany informacji na temat aktualnie osiÄ…galnych najlepszych
technik w poszczególnych sektorach przemysłu powołane zostało Europejskie Biuro ds.
Kontroli Zanieczyszczeń Przemysłowych (European Integrated Pollution Prevention and
Control Bureau - EIPPCB) z siedzibą w Sewilli. Do jego zadań należy kierowanie
Europejskim Systemem Informacji na temat IPPC oraz - co ważne z praktycznego punktu
widzenia - opracowywanie wytycznych odnośnie BAT - tzw. dokumentów referencyjnych
(BAT Reference Documents - BREFs) opisujące najlepsze dostępne techniki dla
poszczególnych gałęzi przemysłu.
12. Rola BREF
Jasnego określenia wymaga charakter i moc prawna tych dokumentów. Otóż nie
stanowią one wiążących przepisów - w ogóle nie są wydawane w żadnej z możliwych we
Wspólnocie form aktów prawnych (forma taka nie jest dla nich nigdzie przewidziana). Są to
jedynie informacje, mające stanowić ogólne wytyczne przy określaniu przez organy państw
członkowskich najlepszej dostępnej techniki dla danej instalacji (w pozwoleniu
zintegrowanym) bÄ…dz
dla określonych kategorii instalacji (w powszechnie obowiązujących
aktach prawnych wydanych zgodnie z art. 9 ust. 8 dyrektywy). Taka właśnie informacyjna
rola BREF-ów wynika też z aneksu IV dyrektywy (pkt 12), wymieniającego jako jedno z
kryteriów stosowanych przy określaniu najlepszych dostępnych technik  informację
opublikowaną przez Komisję zgodnie z art. 16 ust. 2 . Należy jednak przypuszczać, że ze
względu na znaczącą pozycję i wysoki poziom merytoryczny Biura w Sewilli, wydane przez
nie dokumenty referencyjne będą miały dla państw członkowskich istotne znaczenie - będą
dla nich stanowić ważną wskazówkę.
Do opracowania dokumentu referencyjnego dla danego sektora przemysłu
powoływana jest w Biurze specjalna grupa robocza składająca się z ekspertów z
poszczególnych państw członkowskich, przedstawicieli przemysłu oraz pozarządowych
organizacji ekologicznych. Dotychczas Europejskie Biuro ds. Kontroli Zanieczyszczeń
Przemysłowych nie opracowało jeszcze zbyt wielu dokumentów referencyjnych. Dokumenty
referencyjne dla wszystkich gałęzi przemysłu mają być stworzone przez Europejskie Biuro do
2008r. Biuro będzie też śledzić zmiany w zakresie najlepszych dostępnych technik i
odpowiednio uaktualniać istniejące BREF-y.
Jeszcze raz należy podkreślić, że opracowane przez Europejskie Biuro dokumenty
referencyjne, mimo, że zawierają istotne wytyczne i informacje, nie są jednak wiążące przy
określeniu jaka jest najlepsza dostępna technika dla konkretnej instalacji. Mogą tu
występować różnice zarówno  na plus , jak i  na minus , tj. dla danej instalacji BAT może
być - w zależności od branych pod uwagę przez organ warunków lokalnych - surowszy albo
łagodniejszy od opisanego w BREF-ie. Określenie najlepszej dostępnej techniki dla danej
9
instalacji ma z kolei znaczenie dla wyznaczenia dla niej w pozwoleniu zintegrowanym
granicznych norm emisji (jak już podkreślano, normy te nie mogą być łagodniejsze od
określonych w przepisach prawa UE). Inaczej mówiąc, jeśli obiektywna ocena organu
wykaże, że dany operator jest w stanie osiągnąć wyższy niż określony w Sewilli poziom
BAT, to musi to znalez
ć swoje odzwierciedlenie w pozwoleniu zintegrowanym (przez
określenie ostrzejszych wymagań); i odwrotnie: obiektywnie ocenione warunki lokalne
(techniczne właściwości i położenie geograficzne instalacji, lokalne warunki środowiska oraz
kryterium ekonomiczne) mogą spowodować wyznaczenie BAT na niższym poziomie
(uwzględnienie warunków lokalnych wymagane jest przez art. 9 ust. 4 dyrektywy).
13. Pozwolenie ekologiczne a standardy jakości środowiska
Treść pozwolenia zintegrowanego powinna też uwzględniać standardy jakości
środowiska (normy imisyjne, czyli najwyższe dopuszczalne stężenia substancji w
środowisku). Dyrektywa postanawia bowiem, że tam, gdzie normy emisyjne, wynikające z
zastosowania BAT, okażą się niewystarczające, w pozwoleniu należy przewidzieć dodatkowe
środki, które umożliwią osiągniecie zgodności z normami imisyjnymi (art. 10). Przedmiotem
krytyki jest natomiast restrykcyjne rozumienie przez dyrektywę pojęcia norm imisyjnych,
przez które rozumie się tylko te, które zostały uregulowane w prawie wspólnotowym -
dyrektywach wymienionych w aneksie II (art. 2 pkt 7). Nie oznacza to jednak, że państwa
członkowskie inkorporując Dyrektywę IPPC do swojego prawodawstwa również muszą
przyjmować za normy imisyjne tylko te wyznaczone przez prawo UE; mogą one oczywiście
stosować również swoje wewnętrzne normy imisyjne o ile nie są one łagodniejsze od
europejskich (ustawa Prawo ochrony środowiska definiuje standardy jakości środowiska bez
ich odnoszenia do prawa UE). Na mocy art. 9 ust. 7 Dyrektywy IPPC pozwolenie może
zawierać inne niż określone w niej warunki, służące realizacji jej celów, jeśli państwo
członkowskie lub jego organ wydający pozwolenie uzna to za właściwe.
Pozwolenie ma też zawierać wymogi dotyczące odpowiednich mechanizmów
monitoringu emisji, do którego prowadzenia zobowiązany jest operator, oraz wymogi co do
metodologii i częstotliwości dokonywanych w ramach tego monitoringu pomiarów. Będzie
ono również określać zobowiązanie do dostarczania właściwemu organowi danych
koniecznych do sprawdzenia, czy warunki pozwolenia sÄ… zachowywane.
W treści pozwolenia określone będą również środki dotyczące innych niż zwyczajne
warunki eksploatacji tj. dla rozruchu, ujawnionych niesprawności, chwilowych przestojów i
ostatecznego zaprzestania działalności.
14. Wydawanie pozwolenia zintegrowanego
Pozwolenie zintegrowane wydawane jest na wniosek operatora. Treść wniosku
określona jest w art. 6 dyrektywy i ma obejmować opis:
" instalacji i jej działania,
" surowców i materiałów dodatkowych, innych substancji i energii wykorzystywanej
lub wytwarzanej przez instalacjÄ™,
" z
ródeł emisji z instalacji,
" właściwości i ilości przewidywanych emisji z instalacji do każdego elementu
środowiska, jak również określenie istotnych skutków emisji w środowisku,
10
" proponowanej technologii i innych technik służących zapobieganiu lub, jeżeli to
niemożliwe, ograniczaniu emisji z instalacji,
" jeżeli to konieczne - środków służących zapobieganiu powstawaniu odpadów i
prowadzeniu odzysku odpadów wytwarzanych przez instalację,
" dalszych środków planowanych w celu realizacji podstawowych obowiązków
operatora opisanych w art. 3,
" środków planowanych w celu monitorowania emisji do środowiska.
Wniosek ma też zawierać streszczenie w języku niespecjalistycznym.
Pozwolenie zintegrowane określa w szczególności:
" normy emisji (graniczne wielkości emisji) substancji zanieczyszczających z danej
instalacji, w szczególności substancji z aneksu III , biorąc pod uwagę ich naturę i
zdolność przemieszczania pomiędzy elementami środowiska,
" jeśli konieczne  wymagania dla zapewnienia ochrony wód podziemnych i gleby oraz
odnośnie gospodarki odpadami
" tam gdzie to konieczne, graniczne wielkości emisji mogą być uzupełnione lub
zastąpione przez odpowiednie parametry lub środki techniczne ,
" monitoring emisji, do którego prowadzenia zobowiązany jest operator, oraz wymogi
co do metodologii i częstotliwości dokonywanych w ramach tego monitoringu
pomiarów.
" środki dotyczące innych niż zwyczajne warunki eksploatacji tj. dla rozruchu,
ujawnionych niesprawności, chwilowych przestojów i ostatecznego zaprzestania
działalności.
15. Ponowne rozpatrywanie i aktualizowanie pozwolenia
Wydane pozwolenia zintegrowane będą przez właściwe organy państwa
członkowskiego okresowo ponownie rozpatrywane i w razie potrzeby aktualizowane (art.
13). Ponowne rozpatrzenie będzie podejmowane w każdym przypadku, kiedy:
" zanieczyszczenie powodowane przez instalację jest tak znaczne, że istnieje
konieczność zmiany obowiązujących ją norm emisyjnych lub włączenie do
pozwolenia nowych norm emisyjnych,
" zasadnicze zmiany w zakresie najlepszych dostępnych technik umożliwiają znaczną
redukcję emisji bez narzucania nadmiernych kosztów,
" bezpieczeństwo eksploatacji wymaga zastosowania innych technik,
" nakazujÄ… tak nowe przepisy prawa UE lub krajowego.
16. Udział społeczeństwa
Dyrektywa IPPC przewiduje udział społeczeństwa w procedurze udzielania pozwoleń
zintegrowanych oraz publiczne udostępnianie zarówno wniosków o ich wydanie, jak i samych
pozwoleń. Jest to w zasadzie obowiązek nałożony na organy państwa, a nie na operatorów,
jednakże oznacza dla nich, iż przy ubieganiu się o pozwolenie będą musieli się liczyć z opinią
11
społeczeństwa. Publicznie dostępne będą również wyniki monitoringu emisji prowadzonego
przez operatora.
17. Europejski rejestr emisji zanieczyszczeń (EPER)
Dostarczane przez operatorów informacje o emisjach będą podstawą spisu
podstawowych rodzajów emisji i z
ródeł ich pochodzenia publikowanego co trzy lata przez
KomisjÄ™ (art. 15 ust. 3 i art. 19).
Komisja może zaproponować środki dla zapewnienia porównywalności i wzajemnego
uzupełniania danych zawartych w wyżej wspomnianym spisie oraz w innych rejestrach i
z
ródłach danych o zanieczyszczeniach. Na tej podstawie planuje się tworzenie rejestrów o
nazwie European Pollutant Emission Registers (EPER) obejmujÄ…cych 26 substancji
wprowadzanych do wody i 37 wprowadzanych do powietrza (EPER nie uwzględnia na razie
odpadów). Administrowaniem rejestrami EPER zajmuje się Europejska Agencja Ochrony
Åšrodowiska (http://eea.eu.int).
Rejestr EPER ma być prowadzony na podstawie danych dostarczanych przez kraje
członkowskie, co oznacza nałożenie na nie obowiązku dostarczania danych (Decyzja Komisji
z dnia 17 lipca 2000 r. 2000/479/WE w sprawie wdrożenia Europejskiego Rejestru Emisji
Zanieczyszczeń (EPER) zgodnie z art. 15 Dyrektywy Rady 96/61/WE w sprawie
zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń  OJ L192/36 z dnia 28.07.2000r.).
Szczegółowe zasady i forma w jakiej mają być one przekazywane zostały określone w decyzji
Komisji 2000/479/WE o wprowadzeniu rejestru EPER wydanej na podstawie art. 15 ust. 3 i
art. 19 Dyrektywy IPPC. ObowiÄ…zek przekazania do Komisji informacji powstaje w
momencie, gdy emisja danej substancja pochodzÄ…ca z jakiejÅ› konkretnej instalacji przekroczy
przewidziane dla niej wartości progowe (informacja obejmować będzie m.in. nazwę i rodzaj
instalacji, nazwę i ilość wyemitowanej substancji wraz z zaznaczeniem czy trafiła ona do
wody czy do powietrza; dokładny wzór tabeli służącej do przekazywania danych zawiera
aneks A2 do decyzji 2000/479/WE). Wykaz objętych raportowaniem substancji i określone
dla każdej z nich wartości progowe zawarte są w aneksie A1 do decyzji.
Wartości progowe, o których mowa w decyzji 2000/479/WE to rodzaj standardów
emisyjnych czyli dopuszczalnych wielkości emisji określonych dla danej substancji i dla
danej instalacji czy rodzaju instalacji.
Dodatkowo trzeba zauważyć, że EPER (podobnie jak Dyrektywa IPPC) dotyczy tylko
emisji z instalacji wymagajÄ…cych pozwolenia zintegrowanego (rodzaje tych instalacji
wymienia aneks I do Dyrektywy IPPC).
18. Przepisy przejściowe
Artykuł 20 dyrektywy zawiera przepisy przejściowe mówiące o zakresie i czasie
obowiązywania niektórych innych dyrektyw z zakresu ochrony środowiska. Mianowicie
przepisy dotyczące udzielania pozwoleń zawarte w dyrektywach wymienionych w aneksie II,
a także Dyrektywa Rady 84/360/EWG z dnia 28 czerwca 1984 r. w sprawie ograniczania
zanieczyszczeń powietrza powodowanych przez zakłady przemysłowe oraz część przepisów
Dyrektywy 76/464/EWG z dnia 4 maja 1976 r. w sprawie zanieczyszczeń spowodowanych
przez niektóre niebezpieczne substancje odprowadzane do środowiska wodnego Wspólnoty
(ta dyrektywa zostanie zresztą całkowicie uchylona i zastąpiona przez nową ramową
dyrektywę wodną  w 13 lat po jej wejściu w życie) będą dotyczyć instalacji istniejących - do
czasu zastosowania do nich wymogów Dyrektywy IPPC, nie dłużej jednak niż przez 8 lat od
12
dnia, do którego miało nastąpić jej ostateczne wdrożenie tj. najdłużej do 30 paz
dziernika 2007
r. Tego dnia zostanie też uchylona Dyrektywa Rady 84/360/EWG z dnia 28 czerwca 1984 r.
w sprawie ograniczania zanieczyszczeń powietrza powodowanych przez zakłady
przemysłowe.
13
Autorzy opracowania:
Jerzy Jendrośka (red.)
dr nauk prawnych
Wspólnik Zarządzający Kancelarii Jendrośka, Jerzmański & Bar. Prawo gospodarcze i ochrony środowiska. Sp.
z o.o.; Prezes Centrum Prawa Ekologicznego. Adiunkt w Wyższej Szkole Zarządzania i Bankowości we
Wrocławiu.
Od 2002 r. arbiter Stałego Trybunału Arbitrażowego w Hadze.
Stały ekspert Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, ekspert Komisji Europejskiej nr E64808N oraz
konsultant UNEP. Członek Komitetu Człowiek i Środowisko przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk (na okres
kadencji 2003 - 2006).
W latach 2002 - 2003 członek Rady Konsultacyjnej przy Ministrze Środowiska. Od 2003 r. członek Rady
Doradców Ministra Środowiska.
Ekspert Polskiej Izby Ekologii. Członek założyciel kilku polskich i międzynarodowych stowarzyszeń
międzynarodowych, w tym Stowarzyszenia Prawników Ochrony Środowiska Unii Europejskiej (Avosetta
Group), Ecosphere z siedzibą w Brukseli oraz Stowarzyszenia Konsultantów Ocen Środowiskowych. Członek
Komisji Prawa Ochrony Åšrodowiska Åšwiatowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN).
Od roku 1994 członek Krajowej Komisji ds. Ocen Oddziaływania na Środowisko.
W latach w latach 2000-2001 pełnił funkcję doradcy Ministra Środowiska w zakresie integracji europejskiej.
W latach 1998 - 1999 pracownik Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ w Genewie.
Od 1996 - reprezentuje rząd Polski w negocjacjach międzynarodowych, obecnie m.in.: Wice-przewodniczący
Biura Konwencji z Aarhus.
Redaktor komentarza do ustawy - Prawo ochrony środowiska z 2001 r. oraz komentarza do przepisów o
opakowaniach oraz o opłacie produktowej i depozytowej.
Autor lub współautor dwudziestu jeden książek i około stu czterdziestu artykułów w języku polskim, angielskim,
rosyjskim i niemieckim z zakresu prawa ochrony środowiska.
Magdalena Bar
mgr prawa, radca prawny
Wspólnik Kancelarii Jendrośka, Jerzmański & Bar. Prawo gospodarcze i ochrony środowiska. Sp. z o.o.;
Wiceprezes Centrum Prawa Ekologicznego.
Członek założyciel Stowarzyszenia Konsultantów Ocen Środowiskowych.
członek Towarzystwa Prawa Ochrony Środowiska Europy Środkowo-Wschodniej i Nowych Państw
Niepodległych (GUTA).
Współredaktor komentarza do przepisów o opakowaniach oraz o opłacie produktowej i depozytowej.
Współautorka kilku publikacji książkowych w tym komentarza do ustawy - Prawo ochrony środowiska z 2001
r., oraz komentarza do ustawy o odpadach.
Autorka licznych artykułów, opracowań i ekspertyz, jak również szeregu opinii prawnych z zakresu prawa
ochrony środowiska przygotowywanych na zlecenie Sejmu i Senatu RP, Ministerstwa Środowiska i innych
organów.
ReprezentujÄ…c rzÄ…d polski uczestniczy w prowadzonych przez KomisjÄ™ EuropejskÄ… konsultacjach dotyczÄ…cych
projektu dyrektywy o dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach z zakresu ochrony środowiska oraz w
spotkaniach Grupy Zadaniowej powołanej przez I Spotkanie Stron Konwencji z Aarhus, zajmującej się
dostępem do wymiaru sprawiedliwości w ramach Konwencji.
W latach 2002 - 2003 uczestniczyła w negocjacjach nad protokołem EKG ONZ o odpowiedzialności cywilnej za
szkody transgraniczne spowodowane niebezpieczną działalnością.
W latach 1997  1999 współpracownik Biura Informacji i Porad o Prawie Ekologicznym przy Towarzystwie
Naukowym Prawa Ochrony Åšrodowiska.
Marek Górski
dr hab. nauk prawnych, prof. Uniwersytetu A
ódzkiego, radca prawny
Kierownik Zakładu Prawa Ochrony Środowiska w Katedrze Prawa Administracyjnego i Nauki Administracji na
Wydziale Prawa i Administracji UA
.
Autor ponad 40 prac naukowych i kilkudziesięciu popularno-naukowych, szeregu opinii prawnych
przygotowywanych na zlecenie Sejmu i Senatu RP, Kancelarii Prezesa RM, Ministerstwa Åšrodowiska i innych
organów. Od 1995 r. stały ekspert Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska.
W latach 1994  1997 członek grupy ds. nowelizacji prawa ochrony środowiska przy MOŚZNiL.
Ekspert sejmowej podkomisji rozpatrującej projekt ustawy  Prawo ochrony środowiska.
Członek A
ódzkiego Towarzystwa Naukowego, Państwowej Rady Ochrony Przyrody, Wojewódzkiej Komisji
Ochrony Przyrody.
14
Kancelaria Jendrośka, Jerzmański & Bar. Prawo gospodarcze i ochrony środowiska. Sp. z o.o. specjalizuje
się w prawie ochrony środowiska. Utworzona została przez zespół prawników z Centrum Prawa Ekologicznego
(CPE) we Wrocławiu, które jest niezależnym ośrodkiem badań i doradztwa w tym zakresie.
Wspólnikami Kancelarii są:
" Jerzy Jendrośka, dr nauk prawnych - Wspólnik Zarządzający
" Jan Jerzmański, dr nauk prawnych - Członek Zarządu
" Magdalena Bar, radca prawny - Wspólnik
" Marcin Stoczkiewicz, dr nauk prawnych - Wspólnik
Podstawowe formy naszej działalności to:
" usługi konsultingowe, doradztwo oraz sporządzanie ekspertyz z zakresu polskiego i europejskiego prawa
ochrony środowiska, zwłaszcza w kontekście dostosowania polskiego ustawodawstwa do przepisów Unii
Europejskiej,
" sporządzanie projektów aktów prawnych,
" działalność wydawnicza,
" organizacja szkoleń i konferencji.
Odbiorcami oferowanych przez nas usług są:
" przedsiębiorcy,
" centralne organy władzy i administracji państwowej,
" organy administracji samorzÄ…dowej i rzÄ…dowej.
Kancelaria współpracuje ze specjalistami z zakresu prawa ochrony środowiska z wieloletnim doświadczeniem
zawodowym oraz rozległą praktyką w tej dziedzinie w kraju i zagranicą.
Działalność konsultingowa i doradcza
Oferujemy pełną obsługę konsultingową w sprawach związanych z prawną ochroną środowiska oraz wiążącymi
się z tym zagadnieniami prawa gospodarczego. Oferta ta skierowana jest do przedsiębiorców, organów
administracji rządowej i samorządowej oraz innych instytucji i osób. Obejmuje ona między innymi sporządzanie
kompleksowych ekspertyz, zwłaszcza w kontekście obowiązków wynikających z przystąpienia Polski do Unii
Europejskiej.
Prowadzimy również działalność wydawniczą (oferta wydawnicza znajduje się na naszej stronie internetowej -
www.jjb.com.pl) i szkoleniowÄ….
Kancelaria, korzystając z doświadczeń i kontaktów nawiązanych przez Centrum Prawa Ekologicznego, prowadzi
bieżącą współpracę z szeregiem instytucji:
- w kraju m.in. z Sejmem i Senatem RP, Ministerstwem Środowiska, władzami samorządowym
różnego szczebla, administracją rządową
- za granicÄ… m.in. z: EuropejskÄ… KomisjÄ… GospodarczÄ… ONZ, Programem Ochrony Åšrodowiska ONZ
(UNEP), KomisjÄ… EuropejskÄ….
Kancelaria i CPE współpracują również z Regional Environmental Center w Szentendre, Environmental Law
Institute w Waszyngtonie, Eco-Institute w Darmstad, American Bar Association CEELI oraz szeregiem
krajowych ośrodków naukowych i badawczych oraz firm konsultingowych.
Kancelaria Jendrośka, Jerzmański & Bar.
Prawo gospodarcze i ochrony środowiska.
Sp. z o.o.
ul. Uniwersytecka 1
50-951 Wrocław
tel.: [phone]
fax: [phone]
e-mail: [e-mail]
www.jjb.com.pl
15