Chemia w budownictwie
Ćwiczenie laboratoryjne nr 3
Oznaczanie twardości wody
Część I. Oznaczanie twardości wody
Materiały i odczynniki:
1. roztwór HCl 0,101n;
2. 0,1% oranż metylowy;
3. biureta laboratoryjna;
4. cylinder miarowy;
5. kolba stożkowa;
6. 3 próbki wody o różnej twardości.
Do 100 ml badanej wody odmierzonej cylindrem do kolby stożkowej dodać 2 krople oranżu
metylowego i miareczkować roztworem HCl do zauważalnej zmiany barwy roztworu (z żółtej
na różową).
Twardość węglanową X w stopniach niemieckich [no] oblicza się ze wzoru:
X=2,8·V·k
gdzie V [ml]  ilość zużytego roztworu HCl, k  miano roztworu = 0,101
gramorównoważnika na litr.
Tabela pomiarowa:
Rodzaj wody obj. HCl V[ml] Twardość wody [no]
Próbka nr 1 (woda destylowana)
Próbka nr 2 (woda wodociągowa)
Próbka nr 3 (woda twarda)
W sprawozdaniu należy:
" zdefiniować twardość wody, jej rodzaje i związki chemiczne powodujące twardość
wody;
" podać reakcje zachodzące podczas ćwiczenia;
" porównać twardość poszczególnych próbek i ocenić ich przydatność wody do celów
budowlanych;
" krótko omówić sposoby obniżenia twardości wody.
Część II. Reakcja podwójnej wymiany.
Odczynniki i materiały:
1. Zlewka 250 ml - 2szt.
2. Szpatułka metalowa/ceramiczna
3. Woda
4. Kwaśny węglan sodu (soda oczyszczona)
5. Kwas cytrynowy spożywczy.
Do zlewek nalać po ok. 100ml wody. W pierwszej zlewce rozpuścić ok. 5g (łyżeczka)
NaHCO3. Do obu zlewek dodać po kilka kryształków kwasu cytrynowego.
Zaobserwować charakter reakcji.
W sprawozdaniu:
- opisać przebieg eksperymentu;
- zapisać reakcję;
- określić, jaki to typ reakcji;
- wyciągnąć wnioski.