Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Informacja pierwsza: Canton Digital 2 jest konstrukcją bliz
niaczą
do Canton Digital 1, tylko nieco mniejszą.
Informacja druga: Canton Digital 1 został wyróżniony trzy lata temu
jako głośnik roku przez EISA...
Digital 2.1
CANTON
Ale to nie wszystko. Digital 1 zdobył wspomniane wy-
...Na podstawie tych dwóch informacji można
różnienie nie za byle co, ale za istotną innowację, która
Digitali 2
nabrać ochoty do przetestowania Digitali 2
Digitali 2,
Digitali 2
Digitali 2
jest w tym samym stopniu udziałem Digitali 2. Test Digitali
2 jest więc jednocześnie prezentacją istoty działania oby-
zwłaszcza jeśli wez
mie się dodatkowo pod uwagę,
dwu Digitali. Prezentacją, która nie sprowadza się do ruty-
że są prawie dwukrotnie tańsze od większych
nowego opisu obudowy i zainstalowanych w niej głośni-
pierwowzorów, co zwiększa szanse na znalezienie ków...
Digital 1 i Digital 2 mają bowiem coś więcej niż głośni-
choćby niewielkiej grupy  poważnie
ki, obudowę i zwrotnicę - są wyposażone w elektroniczną
zainteresowanych.
przystawkę - sterownik, korygującą charakterystykę
częstotliwościową, impulsową i fazową. W pamięci ste-
rownika zapisano 10 programów korekcyjnych. Pierwszy
(oznaczony jako  zerowy ), gwarantuje uzyskanie liniowej
charakterystyki częstotliwościowej (w zakresie 25Hz -
20kHz +/- 0,5dB!), ale w oparciu o pomiar wykonany w
fabrycznej komorze bezdechowej - w miejscu odsłuchu
pomieszczenia użytkownika charakterystyka będzie oczy-
wiście inna. Programy od 1 do 3 wprowadzają korekcję
 fizjologiczną , związaną z charakterystykami czułości
słuchu wyznaczonymi przez Fletchera. Wraz z obniża-
niem głośności relatywnie bardziej maleje czułość ucha
na częstotliwości niskie i wysokie niż średnie. Aby utrzy-
mywać taką samą subiektywną równowagę tonalną, wraz
ze ściszaniem należy stopniowo uwypuklać częstotliwoś-
ci niskie i wysokie. Problem w tym, że nie wiadomo, jaki
poziom głośności przyjąć za wzorcowy, przy którym nale-
ży zadbać o charakterystykę liniową. Konstruktorzy Can-
tona założyli, że charakterystyka liniowa odpowiada po-
ziomowi 110dB, i kolejne trzy charakterystyki - od 1. do 3.
- skorygowali tak, aby odpowiedały obniżeniu poziomu
odpowiednio do 100, 90 i 80 dB. Wybór taki wydaje się
być podyktowany stwierdzeniem, że za poziom odniesie-
nia należy przyjąć poziom, na którym obcujemy z natural-
nymi dz
więkami większości instrumentów, a więc poziom
dość wysoki. Dlatego korekcja dla poziomu 80 dB jest już
całkiem spora, różnica między skrajami pasma a częstot-
liwością 300Hz wynosi ok. 6dB. Wielu audiofilów nato-
miast, oduczonych od używania konturów i regulatorów,
nieco wbrew doświadczeniom Fletchera, słucha nawet
bardzo cicho przy liniowej charakterystyce; działanie ko-
rekcji Cantona może więc zdziwić wyraz
nym  podbiciem
basów i wysokich częstotliwości, jednak na szczęście ko-
rekcja jest dobrowolna - można pozostać przy charakte-
rystyce liniowej na każdym poziomie głośności.
Kolejnych sześć zaprogramowanych korekcji pozwala
na: podbicie basów w zakresie 50Hz; podbicie basów
i wysokich z lekkim cofnięciem  wyższego środka (za-
kres  prezencyjny ); jak wyżej, ale bez podbicia basów;
jak wyżej, ale z podbiciem najniższych częstotliwości (aż
do 20Hz); osłabienie niskich częstotliwości (stopniowo już
poniżej 100Hz, aż do 20Hz), osłabienie wysokich. Abstra-
hując od indywidualnych upodobań, które mogą skłaniać
np. do uwypuklania basu, wydaje się, że najpożyteczniej-
sze są dwie ostatnie z wymienionych charakterystyk -
sposób osłabienia niskich częstotliwości wskazuje, że ko-
rekcja ta może być korzystna przy ustawieniu kolumn
bardzo blisko tylnej ściany (zwiększona reaktancja pro-
mieniowania będzie oddziaływała na charakterystykę w
przeciwnym kierunku), delikatne osłabienie wysokich to-
nów może być natomiast pożądane w słabo wytłumionych
pomieszczeniach.
Każdą z tych  fabrycznych charakterystyk użytkownik
może ponadto zmodyfikować.
Dodatkową korekcję w zakresie najniższych częstotli-
wości może wprowadzić filtr  SC , rozciągający liniowe
pasmo przenoszenia do 25Hz, poniżej których charakte-
rystyka opada już bardzo stromo, odciążając głośnik nis-
kotonowy od niebezpiecznie dużych amplitud w zakresie
infrasonicznym.
52 AUDIO 6/99
Korygować czy nie?
Problem wysokiej wierności
przetwarzania jest złożony; wpływ
na jakość transmitowanego dz
wię-
ku mają poszczególne urządzenia,
a także sama akustyka pomiesz-
czenia odsłuchowego. Nawet jeśli
Sterownik - korektor cyfrowy
zdajemy sobie sprawę ze wszyst-
systemu Digital 2.1 pozwala na skompensowanie akus-
kich zagrożeń, to staramy się im
przeciwdziałać już tam, gdzie się
tyki pomieszczenia i podniesienie jakości przetwarzania
rodzą, udoskonalając każde z urzą-
o dwie klasy. Precyzyjne kształtowanie charakterystyki
dzeń i aranżując akustycznie pokój,
amplitudowej i czasowej nie ma bowiem wiele wspólne-
w którym czytając Audio, delektuje-
my się muzyką. Dewiza, że aby
go z prymitywnym działaniem kilkupunktowych
uzyskać dz
więk doskonały, należy
korektorów graficznych.
dbać o jakość każdego elementu
mającego nań wpływ i rozwiązywać
Ale naważniejsza i najwartoś- rownikiem, potrzebną przy doko-
problemy w zarodku, jest uznawana
ciowsza korekcja dopiero przed nywaniu pomiarów. Jest to pew-
zarówno przez wszystkich  uświa-
nami. Możemy bowiem wprowa- na niedoskonałość sterownika, domionych audiofilów, jak i kon-
dzić, na podstawie pomiarów który nie posiada regulacji napię- struktorów. Dopracowuje się kon-
strukcje - np. zespołów głośniko-
przeprowadzonych w naszym cia wyjściowego, co rozwiązało-
wych - również w detalach, stosu-
pomieszczeniu, własną popraw- by powyższy problem. Poza tym
jąc wysokiej jakości elementy w
kę, linearyzującą charakterysty- mamy jednak możliwość najróż-
Program 0(zero) - charakterystyka
Program 0(zero) - charakterystyka
Program 0(zero) - charakterystyka
Program 0(zero) - charakterystyka
Program 0(zero) - charakterystyka
zwrotnicach, wymyślając nowe ro-
liniowa 110 dB
liniowa 110 dB
liniowa 110 dB
liniowa 110 dB
liniowa 110 dB
kę przetwarzania i optymalizują- niejszych połączeń, wtrącenia
dzaje membran i ich zawieszeń, in-
cą odpowiedz
impulsową dla za- sterownika w drogę sygnałów
westując w lepsze układy mag-
danego miejsca odsłuchu. Doko- analogowych, między sygnał cyf- netyczne, wzmacniając obudowy.
nanie pomiarów umożliwia będą- rowy a analogowy, i w drogę syg- Wszystko to oczywiście prowadzi w
dobrym kierunku, lecz często oka-
ce na wyposażeniu oprogramo- nału cyfrowego, a więc można
zuje się, że do ideału wciąż pozo-
wanie, natomiast komputer i mik- w ten ostatni sposób podłączyć
staje daleko. Zwłaszcza gdy dopra-
rofon pomiarowy są dostępne u systemy Digital 1 lub Digital 2
cowane i przemierzone w komorze
dystrybutora, przy czym pierw- do wzmacniacza cyfrowego TacT
bezechowej i kontrolnym pomiesz-
sze ustawienie kolumn bezpłat- Millennium. Jest to zresztą naj-
czeniu odsłuchowym kolumny nie
nie wykonuje sam przedstawiciel szlachetniejszy sposób połącze- chcą  zagrać u nas, mimo wysiłku
firmy. Do programowania ste- nia. Ponieważ zastosowanie włożonego w akustyczną adapta-
Program 1 - charakterystyka
Program 1 - charakterystyka
Program 1 - charakterystyka
Program 1 - charakterystyka
Program 1 - charakterystyka
cję. Po pierwsze, nawet najlepsze
rownika i wykonania pomiarów wzmacniacza cyfrowego jest ma-
fizjologiczna 100 dB
fizjologiczna 100 dB
fizjologiczna 100 dB
fizjologiczna 100 dB
fizjologiczna 100 dB
przetworniki nie mają doskonale
wymagany jest komputer PC z ło prawdopodobne (cena...), więc
płaskiej charakterystyki częstotli-
procesorem co najmniej klasy zastanawiając się nad pracą ze
wościowej, po drugie nawet naj-
486DX z systemem operacyjnym wzmacniaczami analogowymi
lepiej przygotowane pomieszcze-
DOS 6.0 lub nowszym. możemy rozważać, czy lepiej za-
nie wnosi własne rezonanse. Kie-
Sterownik najlepiej włączyć silać sterownik sygnałem cyfro- dy niedoskonałości urządzeń i po-
między z
ródła a wzmacniacz zin- wym, czy analogowym. Może wy- mieszczenia nieszczęśliwie się sku-
mulują, wówczas rezultaty, mimo
tegrowany lub przedwzmacniacz. dawać się, że jeśli mamy dobry
poniesionych kosztów, mogą być
Może pełnić rolę przetwornika C/ przetwornik w odtwarzaczu CD,
bardzo rozczarowujące...
A dla podłączonych z
ródeł cyfro- to lepiej wykorzystać go i zasilać
Na bolączkę zaburzenia cha-
wych (może przyjąć sygnały cyf- sterownik sygnałem analogo-
rakterystyki częstotliwościowej, wy-
Program 2 - charakterystyka
Program 2 - charakterystyka
Program 2 - charakterystyka
Program 2 - charakterystyka
Program 2 - charakterystyka
rowe z trzech z
ródeł, przez dwa wym. Jednak sterownik działa ja-
nikającą z interakcji niedoskonałych
fizjologiczna 90 dB
fizjologiczna 90 dB
fizjologiczna 90 dB
fizjologiczna 90 dB
fizjologiczna 90 dB
gniazda koncentryczne i jedno ko korektor cyfrowy, i wchodzące
głośników w niedoskonałym po-
optyczne), może odesłać skory- sygnały analogowe musi prze- mieszczeniu, wymyślono już daw-
gowany sygnał cyfrowy, może tworzyć na cyfrowe; jeśli na wy- no lekarstwo - korektor graficzny.
Jednak lekarstwo to okazało się nie
przyjąć i odesłać sygnały analo- jściu chcemy uzyskać sygnał
tylko niedoskonałe, ale i mające
gowe. Sterownik można włączyć analogowy, to kolejna, odwrotna
poważne skutki uboczne. Ponadto
między odtwarzacz z regulowa- konwersja jest nieuchronna. Dla-
prowadziło do uzależnienia i skła-
nym wyjściem a końcówkę mo- tego lepiej wejść do sterownika z
niało do przedawkowania. Niedo-
cy, ale wówczas pojawi się prob- sygnałem cyfrowym, który od ra-
skonałe, bowiem dziesięciopasmo-
lem z regulacją poziomu za ste- zu zostanie poddany obróbce.
wy, a czasami tylko pięciopasmowy
Tłumaczy to, dlaczego tak mało korektor jest zbyt niedokładny, aby
interweniować w dokładnie wy- Program 3 - charakterystyka
Program 3 - charakterystyka
Program 3 - charakterystyka
Program 3 - charakterystyka
jest wejść analogowych do ste- Program 3 - charakterystyka
Elementy tradycyjnej
fizjologiczna 80 dB
fizjologiczna 80 dB
fizjologiczna 80 dB
fizjologiczna 80 dB
fizjologiczna 80 dB
branych punktach charakterystyki
rownika - dedykowane są one
techniki głośnikowej -
częstotliwościowej, gdzie następu-
tylko z
ródłom analogowym. Je-
zmodyfikowany sygnał je zaburzenie. Skutki uboczne to
żeli natomiast nie mamy zaufa-
wprowadzenie zniekształceń fazo-
rozdziela między poszcze-
nia do wbudowanego w sterow-
wych, właściwych działaniu tra-
gólne głośniki zwrotnica
nik przetwornika, powinniśmy
dycyjnych obwodów rezonanso-
konwersji C/A dokonać po obrób- wych, podniesienie poziomu szumu
bierna.
wskutek wtrącenia w drogę sygnału
elementów wzmacniających. Dzia-
łanie korektora graficznego naj-
częściej odbijało się na jakości
dz
więku w stopniu większym niż
Program 4
Program 4
wady, które miał on wyeliminować. Program 4
Program 4
Program 4
Jednak wiara, że korektor  pomo-
że , prowadziła jego użytkowników
(mnie również) do nieustannych
eksperymentów; miało być prze-
cież tylko kwestią czasu i doświad-
czeń odnalezienie właściwego
ustawienia suwaków, gwarantują-
cego uzyskanie idealnej charakte-
rystyki częstotliwościowej. To na-
zwałem uzależnieniem. A wśród in-
nych użytkowników korektory słu-
żyły do prowadzonego z premedy-
Program 5
Program 5
Program 5
Program 5
Program 5
dok. na str. 54
AUDIO 6/99
53
s
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
ce sygnału, niezależnym prze- (do odpowiednio niskiego dostro-
tacją odkształcania charakterystyki
twornikiem podłączonym do jenia - do ok. 30Hz, jego tunel
częstotliwościowej, niemiłosierne-
wyjścia cyfrowego. sięga niemal do tylnej ścianki,
go podbijania skrajów pasma. To
nazwałem przedawkowaniem. Tyle o części cyfrowej syste- mając długość 28 cm), pozwala-
Problem nadużywania, a w za- mu, przejdz
my do właściwych jący liniowo pracować układowi
sadzie używania korektorów gra-
kolumn. Jak już można było za- rezonansowemu, czyli przepom-
ficznych nie wymagałby jednak dzi-
uważyć, cyfrowa korekcja w powywać dużą objętość powiet-
siaj już takiego roztrząsania, jako
systemach Digital 1 i 2 przebie- rza bez nadmiernych prędkoś-
że po zdobyciu (niedobrych) do-
ga na pełnym sygnale, nie ozna- ci. Zwrotnica została podzielona
świadczeń i kilku podobnych wy-
cza cyfrowej korekcji i filtrowa- między dwie płytki, znajdujące
kładów w specjalistycznej prasie
Program 6
Program 6
Program 6
Program 6
Program 6
audiofilska społeczność odstąpiła nia poszczególnych głośników się za głośnikami niskotonowy-
od korektorów graficznych, a pro- (tak jak np. w systemie Cine- mi. Dolna zawiera filtr dolnoprze-
ducenci sprzętu szybko na to zare-
Master Jamo). Same kolumny pustowy dla głośników baso-
agowali... wycofali je z ofert, nie
Digital 1 i Digital 2 są więc za- wych, górna - filtry dla sekcji
próbując walczyć o przetrwanie
silane sygnałem analogowym z średnio-wysokotonowej. Głośnik
mało pożytecznych urządzeń. W
zewnętrznego wzmacniacza, i średniotonowy pracuje w komo-
tym samym okresie, gdy korektory
3
3
3
3
mają konwencjonalną, w pełni rze ok. 10dm3, dodatkowe wzmoc-
umierały śmiercią naturalną, dyna-
micznie rozwijała się technika cyf- analogową konstrukcję. Układ nienia stanowią dwa wieńce -
rowa. Pojawiła się nowa perspekty- jest trójdrożny, z dwoma głośni- jeden między głośnikami nisko-
wa - korektorów cyfrowych, które
kami niskotonowymi (w Digita- tonowymi, drugi pod dolnym, a
będą skuteczniejsze i pozbawione
lach 1 - 26 cm, w Digitalach 2 - także płyta podtrzymująca tunel
wad swoich analogowych poprzed-
Program 7
Program 7
Program 7
Program 7
Program 7
22 cm). Ciekawostką jest kon- bass-reflexu. Obudowę przygo-
ników.
centryczny przetwornik średnio- towano częściowo z płyt MDF-u,
Nauka, jaka płynęła ze stoso-
wysokotonowy, przypominają- częściowo z płyt wiórowych. For-
wania prymitywnych, kilkukanało-
wych korektorów graficznych, pro- cy głośniki samochodowe. Nie ma obudowy jest skromna, ale
wadziła do uogólniającego stwier- przeprowadzono implementacji elegancka. Firma jest od lat wier-
dzenia, że wady jednych urządzeń
kopułki wysokotonowej w układ na wprowadzonej kiedyś linii, po
nie mogą być naprawiane przez in-
magnetyczny głośnika średnio- której można rozpoznać wszyst-
ne. Stąd też należy dążyć do udos-
tonowego, osadzono ją na wy- kie jej najlepsze wyroby, czyli ak-
konalania poszczególnych ogniw w
stającym z niego trzpieniu. tualnie konstrukcje Digital i mo-
systemie reprodukcji dz
więku, i po-
Przetwornik średniotonowy ma dele serii Ergo. Mianowicie gór-
niechać prób korekcji, która zrobi
18cm, aluminiowa kopułka wy- ne krawędzie są mocno zaokrąg-
więcej złego niż dobrego. Ale tech-
Program 8
Program 8
Program 8
Program 8
Program 8
nika cyfrowa każe zrewidować ten sokotonowa tradycyjne 25mm. lone poprzez wstawienie dużych
pogląd.
Membrany przetworników nis- ćwierćwałków, a powierzchnia
Wypada więc wrócić do pyta-
kotonowych i średniotonowych przedniej ścianki na wysokości
nia, czy za pomocą dodatkowych
są polipropylenowe, zawiesze- mocowania głośników pokryta
korekcji można naprawiać błędy
nia gumowe, a kosze to odlewy jest welurem. Pozostałe powierz-
wnoszone zarówno przez urządze-
z tworzywa. Wypada dodać, chnie oklejone są naturalnym for-
nia, jak i akustykę pomieszcze-
że wszystkie głośniki zostały nirem. Gniazdo przyłączeniowe
nia. Jednoznaczna odpowiedz
jest
przygotowane własnymi siłami jest podwójne.
trudna, bowiem zależy od sposobu,
w jaki korekcja będzie przeprowa- firmy Canton, która jest na tyle Aktualnie sprzedawane są
dzana, jak i rodzaju zniekształceń,
dużym producentem, że może wersje Digital 1.1 i Digital 2.1,
które chcemy jej poddać. Nie moż-
sobie pozwolić na taką produk- różniące się od pierwowzorów
Program 9 na skorygować każdego rodzaju
Program 9
Program 9
Program 9
Program 9
cję. zastosowaniem lepszego DSP
zniekształceń (stąd też dbałość o
Imponujący jest otwór bass- w sterowniku - Motoroli 56007,
jakość poszczególnych komponen-
reflex, mający średnicę 10 cm, w miejsce 56004.
tów jest wciąż ważna), a te, które
potencjalnie można naprawić, do
ich zredukowania wymagają dzia- Dla uzyskania jak najlepszych charakterystyk
łania dokładnych i wysokiej jakości
kierunkowych zastosowano koncentryczny układ śred-
programów. Jednocześnie nie moż-
nio-wysokotonowy, przypominający nieco  koaksjale
na liczyć, że drogą korekcji zostaną
wyeliminowane całkowicie, a więc i
samochodowe...
w ich obszarze nie należy zanie-
dbywać działań tradycyjnych, prze-
ciwdziałających ich wzrostowi.
Aproksymowana charakterystyka
Aproksymowana charakterystyka
Aproksymowana charakterystyka
Aproksymowana charakterystyka
Aproksymowana charakterystyka
Najłatwiej poddać korekcji cha-
pomieszczenia odsłuchowego
pomieszczenia odsłuchowego
pomieszczenia odsłuchowego
pomieszczenia odsłuchowego
pomieszczenia odsłuchowego
podczas testów Audio rakterystykę częstotliwościową; do-
podczas testów Audio
podczas testów Audio
podczas testów Audio
podczas testów Audio
konując pomiarów w pomieszcze-
niu odsłuchowym, można poddać
korekcji cały system, wliczając weń
również akustykę pomieszczenia
odsłuchowego. Po zaangażowaniu
techniki cyfrowej można poddać
korekcji również charakterystykę
impulsową. Zawsze należy jednak
pamiętać, że korekcja  obowiązuje
w wybranym do pomiaru miejscu
odsłuchowym, dla głośników usta-
wionych w określony sposób. Jeśli
Zmiana charakterystyki
Zmiana charakterystyki
Zmiana charakterystyki
Zmiana charakterystyki
Zmiana charakterystyki
głośniki mają złe charakterystyki
częstotliwości
częstotliwości
częstotliwości
częstotliwości
częstotliwości
kierunkowe, lub jeśli pomieszcze-
nie jest bardzo słabo wytłumione,
to wówczas nawet niewielkie odsu-
nięcie słuchacza od założonego
miejsca odsłuchu spowoduje gwał-
towną degradację dz
więku. Biorąc
to pod uwagę ponownie należy
przypomnieć, że nigdy dość zabie-
gów poprawiających samą akusty-
kę pomieszczenia odsłuchowego,
nigdy dość doskonalenia samego
głośnika, bez względu na możli-
Zmierzone charakterystyki wość wprowadzenia jakiejkolwiek
Zmierzone charakterystyki
Zmierzone charakterystyki
Zmierzone charakterystyki
Zmierzone charakterystyki
częstotliwości z odpowiedzi
częstotliwości z odpowiedzi
częstotliwości z odpowiedzi
częstotliwości z odpowiedzi
częstotliwości z odpowiedzi
elektronicznej korekcji.
impulsowej
impulsowej
impulsowej
impulsowej
impulsowej
54 AUDIO 6/99