UNIWERSYTET A
ÓDZKI
WYDZIAA
EKONOMICZNO  SOCJOLOGICZNY
STUDIA PODYPLOMOWE
MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA STREFY EURO
Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu
edukacji ekonomicznej
DOMINIKA BRASZKA, KATARZYNA TAMECKA
WIELKA BRYTANIA  POTENCJALNE KONSEKWENCJE
WYST
PIENIA KRAJU Z UNII EUROPEJSKIEJ
Praca podyplomowa napisana
pod kierunkiem naukowym
dr hab. Małgorzaty Janickiej, prof. nadzw. UA

Katedra Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze
A
ÓDy
2016
Spis treści
Wstęp...................................................................................................................... 3
Rozdział 1 Historia integracji Wielkiej Brytanii ze Wspólnotami ........................ 4
1.1 Akcesja do Wspólnot.................................................................................... 4
1.2 Członkostwo we Wspólnocie ............................................................................ 7
1.2.1.Wpływ członkostwa w UE na brytyjski handel i inwestycje........................ 7
Rozdział 2 Ekonomiczno społeczne korzyści i konsekwencje wystąpienia
Wielkiej Brytanii z UE ......................................................................................... 10
2.1 Podstawy wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej ....................... 10
2.2. Konsekwencje wystąpienie z UE dla brytyjskiej gospodarki ................... 11
2.2. Alternatywne rozwiązania ......................................................................... 12
2.3. Konsekwencje Brexitu dla imigrantów i ekspatów ................................... 14
Rozdział 3 Rola gospodarki Wielkiej Brytanii w UE .......................................... 17
3.1. Charakterystyka gospodarki Wielkiej Brytanii ......................................... 17
3.2. Gospodarcze i polityczne konsekwencje Brexitu dla UE ......................... 19
Zakończenie ......................................................................................................... 23
Bibliografia .......................................................................................................... 25
Spis wykresów ..................................................................................................... 26
2
Wstęp
W 1957 r. została utworzona Unia Europejska, wówczas wszystkie państwa
członkowskie skoncentrowały się na utworzeniu wspólnego rynku. W póz
niejszym
okresie okazało się, że bez ścisłej współpracy gospodarczej oraz walutowej, ten rynek
nie będzie się rozwijał. Skutkiem tego została utworzona Unia Gospodarcza i
Walutowa, a także wprowadzona wspólna waluta  euro.
Dwa kraje, Dania i Wielka Brytania, uzgodniły w Traktacie z Maastricht tzw.
 klauzulę nieprzystąpienia , która pozwala tym krajom nie przystępować do strefy euro,
natomiast pozostałe państwa muszą, po spełnieniu określonych warunków, przyjąć
wspólną walutę.
Celem niniejszej pracy jest próba oceny i analizy potencjalnych korzyści,
kosztów i zagrożeń, jakie mogą wystąpić, gdy Wielka Brytania przestanie być
członkiem UE, a także wpływu wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE na jej gospodarkę.
W rozdziale pierwszym przedstawiono historię integracji Zjednoczonego
Królestwa ze Wspólnotami Europejskimi. Skoncentrowano się na wydarzeniach, które
miały miejsce przed przystąpieniem do UE np. dwukrotne odrzucenie prośby o
przystąpienie do niej. Przedstawiono również jaki jest wpływ członkostwa w UE na
brytyjski handel.
Drugi rozdział został poświęcony ekonomiczno-społecznym korzyściom
i konsekwencją wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE. Zwrócono uwagę na
skutki jakie mogą dotknąć brytyjską gospodarkę. Przestawiono możliwości kierunku
handlu Wielkiej Brytanii w sytuacji wystąpienia z UE. Przedstawiono potencjalne
zagrożenia, które mogą dotknąć imigrantów i ekspatów.
W trzecim rozdziale skoncentrowano się na roli gospodarki Wielkiej Brytanii w
UE. Przedstawiono udział Zjednoczonego Królestwa w ważnych wielkościach
gospodarczych Unii takich jak: PKB, eksport, import towarów/ usług.
3
Rozdział 1
Historia integracji Wielkiej Brytanii ze Wspólnotami
1.1 Akcesja do Wspólnot
Podkreślając rolę Wielkiej Brytanii w procesie integracji europejskiej, należy
zwrócić uwagę na jej długotrwałe i w większości przypadków fundamentalne
zaangażowanie w sprawy, przy jednoczesnym dystansie do różnych idei związanych z
integracją ponadnarodową. Zjednoczone Królestwo jest jedynym z mocarstw
zachodnioeuropejskich, które nie pojawiło się w gronie krajów-założycieli Wspólnoty
Europejskiej. Wielka Brytania sama starała się zbudować strukturę integracyjną zwaną
EFTA1.
Idea budowy unii walutowej odrodziła się w Europie w 1968 r. po
wprowadzeniu unii celnej, a także wspólnej polityki rolnej między państwami
Wspólnot. W 1969 r. powołano do tego specjalną komisję pod przewodnictwem
P. Wernera, która miała za cel opracowanie planu stworzenia unii walutowej w ramach
Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG). W 1970 r. został sformułowany plan,
który zakładał utworzenie unii monetarnej w trzech odrębnych etapach, najpóz
niej do
roku 19802.
Przeszkodą w zrealizowaniu planu Wernera był międzynarodowy kryzys
walutowy. Pod koniec lat 80-tych XX w. nastąpiło wzmożenie działań, które miały na
celu pogłębienie oraz przyspieszenie współpracy walutowej pomiędzy państwami
wchodzącymi w skład Wspólnoty Europejskiej. W czerwcu 1988 r. pod
przewodnictwem J. Delorsa został powołany Komitet, którego celem było
przygotowanie programu budowania unii3.
Raport końcowy wyżej wymienionego Komitetu stał się fundamentem do
zdefiniowania odpowiednich artykułów w Traktacie z Maastricht, który dotyczył
współpracy walutowej między państwami członkowskimi. Podpisany 7 lutego 1992 r.
Traktat z Maastricht sformułował podstawy prawne funkcjonowania Unii Gospodarczo
1
Biskup P., Integracja czy dezintegracja? Przyszłość Unii Europejskiej z perspektywy brytyjskiej,
Analiza Natolińska, nr 5/2013, s. 3-5
2
Królikowska A., Czy warto być poza Unią Monetarną - studium przypadku Wielkiej Brytanii, Danii,
Szwecji w: Europejska integracja monetarna od A do Z, Bank i Kredyt nr 4/2008, s.4
3
Tamże s. 5-6
4
- Walutowej (UGW). Określił on także cel finalny, którym było przyjęcie wspólnej
waluty, wyznaczał również kalendarz tworzenia unii, a także warunki uczestnictwa
w unii gospodarczej i walutowej4.
Na początku stycznia 1994 r. zaczął się drugi etap budowy UGW, którego celem
było zaklasyfikowanie możliwie jak największej liczby członków do trzeciego etapu,
a także przeprowadzenie wstępnych prac przed stworzeniem wspólnego Europejskiego
Banku Centralnego. Jako kryteria przystąpienia do ostatniego etapu przyjęto cztery
parametry: stabilność cenową, dyscyplinę budżetową, zbieżność stóp procentowych, jak
również uczestnictwo w Europejskim Systemie Walutowym. Końcowy etap budowy
UGW rozpoczął się 1 stycznia 1999 r. dla wszystkich państw, które do połowy 1998 r.
spełniły wszystkie warunki uczestnictwa. Od tego momentu powstała nowa, wspólna
waluta dla wszystkich państw członkowskich, czyli euro5.
Zjednoczone Królestwo, które znajduje się poza UGW, nie było sygnatariuszem
Traktatów z 1957 r. Wielka Brytania od początku prowadziła tylko politykę
 obserwatora działań na kontynencie. Przyczyną tego była między innymi duża
odrębność historyczna, a także kulturowa w stosunku do państw znajdujących się w
Europie. Wielka Brytania była krajem na tyle silnym, że miała znaczny wpływ na
wszelkie stosunki w Europie Zachodniej, bez potrzeby ustąpienia z części suwerenności
koniecznej przy wstąpieniu do nowo powstałej unii. Z takiego właśnie powodu
propozycje zastąpienia funta brytyjskiego wspólną walutą, jak również odstąpienia od
suwerenności w polityce monetarnej i utraty większości ważnych narzędzi polityki
ekonomicznej na rzecz Wspólnoty spotkały się z negatywną reakcją zarówno elit
rządzących, jak i przede wszystkim społeczeństwa. Rządząca w tym momencie Partia
Konserwatywna była przeciwna tak daleko idącej integracji6.
W tamtym czasie przeważał pogląd, że Wielka Brytania należy do krajów, które
są bardzo przywiązane do swojej suwerenności. Obawa, że wspólna waluta
nieodwracalnie wdroży ją w proces, który wymaga dalszych ustępstw w polityce
gospodarczej oraz podatkowej przerażała Brytyjczyków. Ze strony rządu sytuacja ta
zmieniła się po objęciu władzy przez Partię Pracy oraz zajęciu przez T. Blaira
stanowiska premiera.
4 Nowak Far A., Unia Gospodarcza i Walutowa w Europie, C.H. Beck, Warszawa 2001 .
5 Królikowska A., Czy warto być poza Unią Monetarną- studium przypadku Wielkiej Brytanii, Danii,
Szwecji w: Europejska integracja monetarna od A do Z, Bank i Kredyt nr 4/2008, s. 6-7
6 Tamże, s.7-9
5
Od roku 1997 zaczęły początkowo pojawiać się pierwsze pozytywne komentarze
polityków dotyczące ewentualnego przystąpienia Wielkiej Brytanii do UGW. Natomiast
w paz
dzierniku 1997 r. G. Brown, który sprawował stanowisko brytyjskiego Ministra
Skarbu oznajmił, że Zjednoczone Królestwo na pewno nie przystąpi do UGW w roku
1999. Obecnie politycy zastanawiają się, czy Wielka Brytania wystąpi z UE, a nie czy
wejdzie do strefy euro, jednak ewentualny termin nie został dotąd podany, a referendum
ogólnonarodowe wciąż było odkładane. Brytyjski premier D. Cameron zapowiedział
przeprowadzenie do końca 2017 roku referendum w kwestii członkostwa Wielkiej
Brytanii w Unii Europejskiej, ostateczny termin ustalono na 23 czerwca 2016r.
Z drugiej strony należy zauważyć fakt, że Wielka Brytania nie była mile
widziana wśród krajów członkowskich Wspólnot, zwłaszcza przez Francję, z którą
rywalizowała o wpływy na kontynencie. W latach 1963 oraz 1967 brytyjskie starania
o wstąpienie do Wspólnoty zostały dwukrotnie zawetowane właśnie przez Francję7.
Zarówno Wielka Brytania, jak i Dania pozostały poza UGW na mocy
przyznanego im prawa wyboru, czyli tak zwanej klauzuli opt-out. Sytuacja obu tych
krajów jest jednak inna, Wielkiej Brytanii dotyczy Protokół nr 11, dołączony do
Traktatu z Maastricht. Zgodnie z tymi zapisami Zjednoczone Królestwo nie przejdzie
do kolejnego etapu integracji, tak długo jak rząd oraz parlament brytyjski nie podejmą
decyzji o przystąpieniu kraju do UGW. Na mocy regulacji ujętych w Protokole Wielka
Brytania miała przed dniem 1 stycznia 1999 r. powiadomić Radę o chęci uczestnictwa
w unii walutowej. W przeciwnym przypadku ten kraj nie byłby zobligowany do
przyjęcia wspólnej waluty, jaką jest euro8.
Nieprzystąpienie Wielkiej Brytanii do UGW niesie ze sobą kilka prawnych
konsekwencji dla tego państwa. Przede wszystkim ma ona prawo prowadzenia własnej,
jak również autonomicznej polityki pieniężnej, będącej w gestii Banku Anglii.
Wielka Brytania także została zwolniona z uczestnictwa w procedurze nieodwołalnego
usztywnienia kursów walutowych prowadzącej do wprowadzenia wspólnej waluty.
Natomiast kraj ten nie został zwolniony z obowiązku wpłaty udziału do kapitału EBC,
na tak zwane pokrycie kosztów operacyjnych. W tym zakresie państwo jest traktowane
jak każdy inny kraj objęty regulacją szczególną.
7
Królikowska A., Czy warto być poza Unią Monetarną- studium przypadku Wielkiej Brytanii, Danii,
Szwecji w: Europejska integracja monetarna od A do Z, Bank i Kredyt nr 4/2008, s. 9-10
8
Tamże, s. 11-13
6
1.2 Członkostwo we Wspólnocie
Wielka Brytania przystąpiła do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej dopiero w
roku 1973 roku. Natomiast referendum dotyczące obecności Zjednoczonego Królestwa
w strukturze europejskiej byłoby już drugim w historii tego kraju. Pierwsze miało
miejsce w 1975 roku i było to przede wszystkim efektem odprowadzania przez to
państwo wysokich składek do wspólnego budżetu z tytułu podatku VAT, a także
wysokiego Produktu Krajowego Brutto9.
Ostatecznie Wielka Brytania pozostała w EWG, a ówczesny rząd M. Thatcher
wynegocjował w roku 1984 roku słynny  rabat brytyjski , czyli zniżkę we wpłacie
składki do budżetu wspólnotowego, który jest aż do dnia dzisiejszego. Na mocy decyzji
Rady Europejskiej z Fontainbleau państwo brytyjskie płaci aż o mniej, gdyż ma słabo
rozwinięte rolnictwo oraz niewielki udział regionów biednych, które mogą korzystać
z dotacji z Brukseli10.
Rabat ten jest udzielany przez zmniejszenie podstawy VAT. Jego wielkość jest
liczona co roku, a finansowany jest przez inne państwa członkowskie UE (płatników
netto), których składka została uprzednio odpowiednio podwyższona. Zawsze przy
okazji debat nad unijnym budżetem powraca kwestia likwidacji owego rabatu
brytyjskiego, bądz
przynajmniej jego zmniejszeniu. Przeciwnicy dalszego
utrzymywania rabatu dla Zjednoczonego Królestwa podają konkretne argumenty.
Uważają, że sytuacja gospodarcza Wielkiej Brytanii uległa kluczowym zmianom od
momentu przyznania rabatu, jak również w samej Unii Europejskiej zaszły istotne
przemiany.  Rabat brytyjski to nie jedyne dyspensa dla Zjednoczonego Królestwa w
ramach członkostwa w UE. Wielka Brytania pozostaje poza unią monetarną, jak
również nie jest członkiem strefy Schengen. Nie odgrywa ważnej roli w unijnej polityce
dotyczącej zagraniczny, bezpieczeństwa czy obrony11.
1.2.1.Wpływ członkostwa w UE na brytyjski handel i inwestycje
Biorąc pod uwagę relacje brytyjsko - unijne z punktu widzenia interesów
strategicznych Zjednoczonego Królestwa należy podkreślić, że Unia Europejska jest
istotnym partnerem dla gospodarki tego kraju oraz odpowiada za połowę zewnętrznych
obrotów gospodarczych Wielkiej Brytanii. Udział nie tylko w jednolitym rynku
9
Jurkowicz B., Wielka Brytania wobec Unii Europejskiej, FAK Policy Paper, nr 14/2015, s. 2-3
10
Tamże, s.3-5
11
Jurkowicz B., Wielka Brytania wobec Unii Europejskiej, FAK Policy Paper, nr 14/2015, s. 5-8
7
europejskim, ale również we Wspólnocie  Unii Europejskiej sprawia, że Wielka
Brytania staje się zarówno państwem szczególnie atrakcyjnym jako miejsce do
inwestycji bezpośrednich, jak również cenny partner polityczny, który w większości
zagadnieniach ma swój potencjał polityczny oraz gospodarczy i może w każdej chwili
wesprzeć potencjałem całej UE12.
Kolejną cechą, która jest charakterystyczna dla brytyjskiego modelu
gospodarczego, wypracowanego w epoce M. Thatcher oraz rozwijanego, choć trochę
w zmodyfikowanej formie, również pod rządami Partii Pracy, jest ogromna rola sektora
usług finansowych, który jest szczególnie ważny dla brytyjskiej wymiany ze światem
zewnętrznym. Dwa pozostałe sektory o kluczowym znaczeniu dla brytyjskiej
gospodarki, to wydobycie surowców energetycznych z Morza Północnego, a także
handel detaliczny. Natomiast tradycyjne usługi, są w znacznym stopniu mniej istotne
dla brytyjskiego eksportu i większe znaczenie mają na rynku wewnętrznym. Dlatego,
obok bardzo wysoko przetworzonych produktów przemysłowych, w większości
przypadków związanych z obronnością, istotnym elementem brytyjskiej wymiany z
zagranicą są usługi finansowe, aż do 40% całego eksportu towarów oraz usług,
natomiast działalność  City of London generuje aż 13%-15% PKB. Interesom sektora
finansowego dodatkowo jest pomocny fakt, że wiele z ważnych  rajów podatkowych
jest ulokowanych w brytyjskich terytoriach zamorskich, na przykład: Brytyjskich
Wyspach Dziewiczych, Kajmanach, Gibraltarze czy Wyspie Man jak również Wyspach
Normandzkich (Jersey)13.
Z punktu widzenia obiektywnie rozumianych interesów strategicznych można
wyciągnąć wnioski, że dalsze członkostwo Wielkiej Brytanii w UE jak najbardziej leży
w interesie tego kraju. Unia jest nie tylko jego najbliższym geograficznie, ale także
najważniejszym rynkiem zbytu, zaś dzięki swobodom gospodarczym jednolity rynek
europejski można pod większością względów traktować to jako zaplecze gospodarcze
dla innych gałęzi gospodarki brytyjskiej. Zjednoczone Królestwo nie jest w stanie
samodzielnie zastąpić tego zaplecza w zakresie takich sektorów jak na przykład
bankowość czy lotnictwo.
Zatem poczucie, że dalsza ewolucja UE zagraża dzisiejszemu modelowi
gospodarki brytyjskiej, może powodować nieproporcjonalnie silne reakcje ze strony
12
Biskup P., Integracja czy dezintegracja? Przyszłość Unii Europejskiej z perspektywy brytyjskiej,
Analiza Natolińska, nr 5/2013, s. 39-42
13 Ibidem, s. 42-45
8
tego państwa. Jedną z głównych niewiadomych jest to, na ile obecny model jest
możliwy do utrzymania w świetle procesów niezależnych od UE, np. globalnego
kryzysu finansowego, który szczególnie mocno wywarł na banki brytyjskie z uwagi na
ich duże powiązania z rynkiem amerykańskim. Czy np. kryzys społeczny, który został
wywołany brakiem liczby miejsc pracy dla robotników wykwalifikowanych w
przemyśle, czego efektem jest deklasacja wielu środowisk społecznych, w tym
rdzennych brytyjskich, jak pokazały wielkie zamieszki w Londynie i innych głównych
miastach w 2011 roku14.
W kolejnych dwóch rozdziałach zostaną przedstawione korzyści, koszty
i zagrożenia ewentualnego wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE, a także zostanie
ukazana odwrotna sytuacja, tzn. czy UE poradzi sobie bez Zjednoczonego Królestwa.
14 Tamże, s.45-49
9
Rozdział 2
Ekonomiczno społeczne korzyści i konsekwencje wystąpienia Wielkiej
Brytanii z UE
2.1 Podstawy wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej
Przed rozpoczęciem analizy potencjalnych korzyści i kosztów kluczowa wydaje
się próba odpowiedzi na pytanie, dlaczego Wielka Brytania chce wystąpić z Unii
Europejskiej. Otóż D. Cameron w swoim wystąpieniu podkreślił, że dawniej integracja
europejska była celem strategicznym. W okresie  zimnej wojny miała zapobiegać
konfliktom zbrojnym w Europie Zachodniej. Te cele zostały osiągnięte, lecz z całą
pewnością należy nadal je podtrzymywać. Premier Wielkiej Brytanii uważa, że  dziś
głównym wyzwaniem dla UE oraz jej państw członkowskich są procesy globalne,
zwłaszcza związane z globalizacją gospodarczą i utrzymaniem poziomu zamożności
społeczeństw europejskich, oraz z wynikającą stąd koniecznością podnoszenia
konkurencyjności gospodarek państw członkowskich w stosunku do wschodzących
potęg w Azji i Ameryce Południowej 15.
Jak się okazuje, sami obywatele Zjednoczonego Królestwa uważają,
że członkostwo w UE przynosi im więcej szkody niż korzyści. Chodzi zarówno o
kwestie gospodarcze, jak i społeczne. Brytyjscy politycy zgodnie uważają, że zdarzały
się okresy, w których ich kraj uzyskał większy poziom inwestycji wewnętrznych niż
cała Unia Europejska16.
Niezwykle ważna w tej sprawie jest także kwestia imigrantów. Wielkiej Brytanii
chodzi o wprowadzenie norm, które miałyby ograniczyć zasadę swobodnego
przemieszczania się, która obowiązuje we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Takie
regulacje mogłyby zmniejszyć liczę imigrantów osiedlających się na terytorium całego
kraju, którzy zdaniem brytyjskich polityków zbyt mocno obciążają brytyjski system
świadczeń socjalnych. Premier David Cameron informował niedawno, że imigranci z
UE będą zmuszeni do opuszczenia Zjednoczonego Królestwa, jeśli w ciągu sześciu
miesięcy nie znajdą zatrudnienia, a także będą mieli utrudniony dostęp do świadczeń
socjalnych17.
15
Biskup P., Integracja czy dezintegracja? Przyszłość Unii Europejskiej z perspektywy brytyjskiej,
Analiza Natolińska 5 (63) 2013, str. 6
16
http://natemat.pl/128827,faq-unia-europejska-bez-wielkiej-brytanii-silniejsza-czy-slabsza (7.04.16)
17
Tamże
10
Premier Cameron wspominał również, że Wielka Brytania reprezentuje
 postawę wyspiarską , co oznacza, że jest otwarta, bezpośrednia i walczy o własną
niezależność. Wynika z tego, że uczestnictwo Wielkiej Brytanii w UE opiera się na
praktycznych korzyściach, a nie na emocjonalnym zaangażowaniu. Te argumenty nie
wykluczają jednak Zjednoczonego Królestwa z szeregów UE, wręcz przeciwnie:
 Wielka Brytania charakteryzuje się nie tylko niezależnością, ale przede wszystkim
otwartością. [& ] Taka jest Brytania dzisiaj i taka była zawsze  niezależna, ale i
otwarta. Nigdy nie chciałem jednak, abyśmy podnieśli zwodzony most i wycofali się ze
świata  nie jestem brytyjskim izolacjonistą. Chcę lepszych zasad członkostwa nie tylko
dla Wielkiej Brytanii, ale także dla samej Europy [Unii Europejskiej  P.B.] 18
2.2. Konsekwencje wystąpienie z UE dla brytyjskiej gospodarki
Zespół ekonomistów z London School of Economics przeprowadził analizę, w
której badał najważniejsze koszty i konsekwencje Brexitu. Wśród nich pojawiły się:
taryfy celne, bariery pozataryfowe, w tym kontrole graniczne, a także brak udziału
w dalszym procesie znoszenia tych barier.
Oczywiście istnieje wiele możliwości współpracy po Brexicie m.in.: model
szwajcarski. Szwajcaria zawarła z Unią Europejską FTA (Free Trade Agreement 
umowa o wolnym handlu), a następnie podpisała kilka umów bilateralnych dotyczących
dostępu do wspólnego rynku w konkretnych sektorach. Jakakolwiek blokada handlowa
ze strony Wielkiej Brytanii będzie bardziej szkodliwa dla niej niż dla całej Unii
Europejskiej, bowiem około połowy eksportu brytyjskiego trafia do krajów
członkowskich UE, a jedynie dziesiąta część europejskiego eksportu do niej powraca.
To jednak nie przekonuje Brytyjczyków, którzy używają uproszczonych i
wprowadzających w błąd argumentów, że jeśli Wielka Brytania uwolni się od
obciążających regulacji UE to będzie w stanie zwiększyć wymianę handlową z szybko
rozwijającą się pozostałą częścią świata19. Według nich handel w Unii Europejskiej jest
obarczony ogromną ilością regulacji i bardziej opłacalne wydaje się opuszczenie
ugrupowania i wprowadzenie własnych liberalnych przepisów. Jednakże zapominają, że
w dużej mierze korzystają na wspólnych regulacjach. Dzięki nim mogą sprzedawać np.
toster na terenie całej Unii Europejskiej bez dostosowywania się do regulacji
18
Biskup P., Integracja czy dezintegracja? Przyszłość Unii Europejskiej z perspektywy brytyjskiej,
Analiza Natolińska 5 (63) 2013, str. 7
19
The economic consequences of leaving the UE, The final report of the CER commission on the UK and
the UE single market, CENTRE FOR EUROPEAN REFORM, June 2014, str. 28
11
pozostałych 27 państw członkowskich. Okazuje się, że Wielkiej Brytanii może być
ciężko odrzucić unijne regulacje:  Jeśli Wielka Brytania wzorem Szwajcarii podpisze
umowy z UE i uzyska dostęp do pewnych sektorów wspólnego rynku, będzie musiała
dostosować swoje regulacje do unijnych pod rygorem zawieszenia tego dostępu.
Również jeśli podpisze FTA, UE będzie naciskała, aby brytyjski eksport spełniał unijne
standardy. [& ] Wielka Brytania może znalez
ć się w sytuacji, kiedy będzie miała prawo
Unii, ale nie miała na nie wpływu20 Co więcej, jeśli Wielka Brytania faktycznie
chciałaby zwiększyć swój handel na rynkach pozaeuropejskich to musi pamiętać, że ten
dostęp jest w dużym stopniu określony właśnie przez jej członkostwo w Unii
Europejskiej. Na własną rękę Zjednoczone Królestwo miałoby znacznie mniejszą siłę
przetargową21.
Kolejnym negatywnym skutkiem Brexitu może być mniejszy napływ inwestycji
zagranicznych. Dla przykładu japońska marka samochodowa, która będzie
zainteresowana otwarciem ośrodka produkcyjnego na rynki europejskie po Brexicie
zastanowi się czy otworzyć się w Wielkiej Brytanii, czy w kraju członkowskim. Byłaby
to duża strata dla Zjednoczonego Królestwa biorąc pod uwagę fakt, że wg szacunków
CIA na koniec 2015 roku Wielka Brytania była czwartym największym adresatem
bezpośrednich inwestycji zagranicznych na całym świecie a zarazem największym w
Unii Europejskiej. Brexit może także spowodować, że część firm przeniesie swoje
siedziby na kontynent. Aktualnie połowa siedzib czołowych pozaeuropejskich firm w
Europie mieści się właśnie w Wielkiej Brytanii22.
Polscy ekonomiści uważają jednak, że handel Wielkiej Brytanii nie ucierpi po
jej ewentualnym wyjściu z Unii Europejskiej. Jeśli zostanie utrzymana strefa wolnego
handlu, to nikt na tym nie straci. Istnieje ryzyko, że jeśli Zjednoczone Królestwo
pomimo Brexitu otrzyma od UE pewne przywileje i nie da nic w zamian, to inne kraje
członkowskie pójdą za przykładem brytyjskim i przyszłość Wspólnoty może być
zagrożona.
2.2. Alternatywne rozwiązania
20
http://www.forbes.pl/brexit-jakie-beda-skutki-wyjscia-wielkiej-brytanii-z-ue-,artykuly,203584,1,3.html
21
The economic consequences of leaving the UE, The final report of the CER commission on the UK and
the UE single market, CENTRE FOR EUROPEAN REFORM, June 2014, str. 29
22
http://www.forbes.pl/brexit-jakie-beda-skutki-wyjscia-wielkiej-brytanii-z-ue-,artykuly,203584,1,3.html
12
 Nawet gdyby Wielka Brytania wycofała się z pełnego członkostwa w Unii
Europejskiej, to zostaje wiele potencjalnych możliwości nawiązania współpracy
handlowej. Pierwszą z nich jest członkostwo w Europejskim Obszarze Gospodarczym,
drugą unia celna, podobna do tej, jaką Wspólnota ma z Turcją, trzecim rozwiązaniem
mogłyby być dwustronne umowy, takie jakie istnieją między Szwajcarią a Unią
Europejską i w końcu umowy o wolnym handlu, jakie UE zawarła z krajami od Korei
Południowej do Południowej Afryki. Jednak żadna z tych alternatyw nie będzie
prosta23.
Gdyby Wielka Brytania dołączyła do Europejskiego Obszaru Gospodarczego
lokalne firmy miałyby dostęp do jednolitego rynku i mogłyby nadal korzystać z
transakcji handlowych Unii Europejskiej z innymi krajami. Minusem byłoby to, że
Zjednoczone Królestwo nie miałoby nic do powiedzenia w zakresie polityki handlowej
Unii Europejskiej. Aby zakwalifikować się do Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Wielka Brytania musiałaby przestrzegać regulacji UE przy bardzo małym wkładzie w
ich sporządzaniu24.
Alternatywą dla członkostwa w Europejskim Obszarze Gospodarczym mogłaby
być unia celna. Unia celna eliminuje taryfy wewnętrzne jednak wymaga aby kraje
zrzeszone uzgodniły wspólne taryfy z krajami trzecimi. Jest niejako prekursorem
pełnego członkostwa w Unii Europejskiej, nawet jeśli jak w przypadku Turcji postęp
jest bardzo powolny. W unii celnej Wielka Brytania również nie miałaby wpływu na
politykę handlową UE. Co więcej Wielka Brytania musiała by przestrzegać pewnych
regulacji unijnych dotyczących np. produktów. Niespełnienie tego warunku mogłoby
doprowadzić do zawieszenia dostępu do rynku lub nałożenia ceł antydumpingowych25.
Wydaje się, że dobrym rozwiązaniem dla Wielkiej Brytanii mogłyby być
dwustronne porozumienia sektorowe, podobne do tych, które zawarła Szwajcaria.
Obejmują one wolny handel towarami z UE, jednak w przeciwieństwie do
Europejskiego Obszaru Gospodarczego nie zawierają umów z UE w sprawie usług.
Dostęp Szwajcarii do części rynku usług w UE jest ograniczony, a więc brytyjski sektor
usług finansowych mógłby napotkać te same problemy. Ponadto Brytyjczycy uważają,
że kiedy opuszczą szeregi UE będą mogli negocjować dwustronne umowy handlowe z
krajami spoza UE. Jednak i te mogą okazać się mniej korzystne niż im się wydaje,
23
The economic consequences of leaving the UE, The final report of the CER commission on the UK and
the UE single market, CENTRE FOR EUROPEAN REFORM, June 2014, str. 30
24
Tamże
25
Tamże
13
ponieważ poza graniami UE Zjednoczone Królestwo będzie miało mniejszą siłę
przebicia.
Kolejnym wariantem współpracy mogłyby być umowy o wolnym handlu (FTA).
Wówczas taryfy wewnętrzne zostałyby wyeliminowane, a Wielka Brytania mogłaby
ustalić własną politykę handlową z krajami trzecimi. Istnieje jednak
prawdopodobieństwo, że Unia Europejska nie pozwoli Wielkiej Brytanii swobodnie
ustalać własnych regulacji. Im bardziej pogłębiona będzie współpraca, tym bardziej
rozporządzenia UE będą musiały być przestrzegane w Wielkiej Brytanii. Z całą
pewnością brytyjscy producenci musieliby nadal produkować zgodnie z normami i
specyfikacjami UE, aby sprzedawać swoje towary na tamtejszych rynkach.
2.3. Konsekwencje Brexitu dla imigrantów i ekspatów
Analizując problem imigrantów na Wyspach Brytyjskich należy zacząć od ich
podziału na: imigrantów z państw europejskich, głównie z nowych krajów
członkowskich, dla których Wielka Brytania otworzyła rynek pracy w dniu ich
przystąpienia do ugrupowania, tj. 1 maja 2004 r. oraz na cudzoziemców z regionów
objętych konfliktem zbrojnym, którzy z powodu destabilizacji w ich ojczystym kraju
poszukują na Wyspach schronienia. Jest także trzecia grupa imigrantów to tzw.
 przybysze nielegalni, czyli tacy, którzy co prawda przekroczyli granicę w sposób
legalny, ale obecnie pracują bez pozwolenia na pracę lub po ukończonym okresie
pozwolenia na pobyt. Według Brytyjczyków wiele z tych osób, bez względu na to z
jakiej grupy pochodzą, stanowi obciążenie dla brytyjskiego systemu socjalnego. Jednak
to nie jest największym problemem. Dopiero fakt nagłaśniania w mediach przestępstw z
udziałem cudzoziemców powoduje niechęć w stosunku do przyjezdnych. Kolejną
bolączką dla społeczeństwa brytyjskiego, które jest mocno zintegrowane, nie jest
zabieranie przez obcokrajowców miejscowym zatrudnienia, lecz obawa przed brakiem
ich więzi z krajem przyjmującym. Prawdą jest, że imigranci silniejszy związek
emocjonalny odczuwają ze swoją ojczyzną, dopiero trzecie pokolenie zaczyna
odczuwać jakąś więz
z państwem przyjmującym26.
Jest jednak wiele zalet wynikających z podejmowania pracy przez
cudzoziemców na Wyspach Brytyjskich. Ci, którzy pracują legalnie płacą podatki, są
konsumentami, kupują lub wynajmują nieruchomości, biorą kredyty w bankach, a to
26
Jurkowicz. B., Wielka Brytania wobec Unii Europejskiej, FAE Policy Paper nr 14/2015, str. 6
14
wszystko wpływa na wzrost PKB. Dodatkowo przeważająca grupa imigrantów to ludzie
młodzi, dzięki którym ma miejsce odmłodzenie starzejącego się brytyjskiego
społeczeństwa. Dla przykładu obywatele Hiszpanii w Wielkiej Brytanii to w większości
ludzie w wieku produkcyjnym, którzy wyjechali pracować, z kolei średnia wieku
liczniejszych Brytyjczyków w Hiszpanii jest o wiele wyższa, z dużą ilością emerytów,
którzy w znacznym stopniu z przyczyn naturalnych angażują tamtejszą służbę
zdrowia27. Mimo tego Partia Konserwatywna z Davidem Cameronem na czele chce
ograniczyć dostęp do rynku pracy dla obcokrajowców z państw członkowskich Unii
Europejskiej. Choć jak się okazuje nie tylko.
Brytyjski rząd głośno sprzeciwia się przyjmowaniu uciekinierów z Afryki,
przedostających się do Unii Europejskiej. Przypomnijmy sobie katastrofę statku z
imigrantami płynącymi z Libii do Włoch. Choć David Cameron zaoferował ogromną
pomoc państwom UE z Południa w ratowaniu rozbitków: flagowy okręt Królewskiej
Marynarki Wojennej HMS Bulwark, dwa okręty patrolowe oraz trzy śmigłowce to
jednocześnie jasno podkreślił, że uratowani muszą zostać wysadzani w najbliższym
kraju Unii Europejskiej tj. we Włoszech i, że nie mogą ubiegać się o schronienie w
Zjednoczonym Królestwie. Cameron obawiał się, że taka sytuacja mogłaby
doprowadzić do kolejnych napięć w brytyjskim społeczeństwie28.
Brexit mógłby również skomplikować życie samym Brytyjczykom, którzy z
powodów prywatnych lub zawodowych mieszkają w krajach Unii. Obecnie ich liczba
szacowana jest na około 2 miliony, w tym blisko 400 tysięcy to emeryci, którzy
odpoczywają po przepracowanych latach tam, gdzie więcej słońca  we Francji,
Włoszech, Grecji czy Hiszpanii. Po ewentualnym wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii
Europejskiej zarówno imigranci, jak i ekspaci, czyli specjaliści, którzy zdecydowali się
na czasowy lub stały pobyt za granicą w celu podjęcia pracy, staliby się  większymi
cudzoziemcami niż obecnie. To wszystko m.in. przez procedury, które by ich spotkały
przy przekraczaniu granicy. Pojawienie się kontrolera imigracyjnego, który pyta o cel,
czas wizyty, środki na pobyt czy bilet powrotny mogłoby mocno utrudnić życie.
Oczywiście istnieje pewien pomysł na zniwelowanie niedogodności jakie mogą powstać
dla Brytyjczyków po Brexicie. Jest nim podpisanie dwustronnych umów określających
wzajemne udogodnienia dla obywateli dwóch krajów na wzór Szwajcarii czy Norwegii.
To jednak oznaczałoby lepsze traktowanie Hiszpanów, Francuzów, Holendrów czy
27
Skwara M., Brexit  obawy imigrantów i ekspatów, England.pl, 2015
28
Jurkowicz. B., Wielka Brytania wobec Unii Europejskiej, FAE Policy Paper nr 14/2015, str. 6
15
Niemców w porównaniu z Rumunią lub Bułgarią. Ale o to właśnie chodzi
eurosceptykom  powstrzymywanie imigrantów z biedniejszej części Europy. Problem
polega na tym, że Rumunia jak i Bułgaria są członkami Unii Europejskiej i nie mogą
być traktowane w sposób dyskryminujący w stosunku do reszty państw. Z całą
pewnością wzbudziłoby to sprzeciw Brukseli29.
Podsumowując kwestie uchodz
ców na Wyspach Brytyjskich należy zaznaczyć,
że swoboda przemieszczania się, osiedlania i podejmowania pracy zarobkowej przez
obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej jest podstawą jej istnienia i
funkcjonowania. Ich ograniczenie oznaczałoby niejako przekreślenie dotychczasowego
dorobku wspólnotowego. Przeciwni temu są niemal wszyscy członkowie Wspólnoty,
zarówno państwa założycielskie, jak i te z póz
niejszego okresu. Dlatego wielu
przywódców krajów członkowskich uważa, że wystąpienie Wielkiej Brytanii z UE w
niedługim czasie może stać się faktem, choć zgodnie podkreślają, że negatywne skutki
Brexitu odczują wszyscy30.
29
Skwara M., Brexit  obawy imigrantów i ekspatów, England.pl, 2015
30
Jurkowicz. B., Wielka Brytania wobec Unii Europejskiej, FAE Policy Paper nr 14/2015, str. 7-8
16
Rozdział 3
Rola gospodarki Wielkiej Brytanii w UE
3.1. Charakterystyka gospodarki Wielkiej Brytanii
Wielka Brytania jest krajem o gospodarce rynkowej, drugim rynkiem biorąc po
uwagę wielkość PKB w Europie, zaraz po Niemczech. Największy udział w PKB
Wielkiej Brytanii mają usługi, przede wszystkim bankowe i ubezpieczeniowe.
Zjednoczone Królestwo posiada też znaczne złoża gazu i ropy i dzięki temu odgrywa
dużą rolę w światowej produkcji surowców. Zajmuje 24 pozycję w światowym
wydobyciu ropy naftowej wg danych z 2014 roku i 23 pozycje w wydobyciu gazu31.
Jak już wspomniano, największą część brytyjskiego PKB stanowią usługi
biznesowe, bankowość i ubezpieczenia, które zatrudniają około 83,6% ogółu siły
roboczej. Produkcja przemysłowa, w tym: produkcja maszyn i urządzeń, sprzętu
elektrycznego, wyposażenia dla kolejnictwa, przemysł stoczniowy, lotniczy, produkcja
pojazdów silnikowych i części do nich, sprzętu elektronicznego i telekomunikacyjnego,
przemysł metalurgiczny, chemiczny, wydobycie węgla i ropy, produkcja papieru,
przetwórstwo żywności i przemysł tekstylny, zaczynają stopniowo tracić na znaczeniu,
jako element kreacji brytyjskiego PKB. Rolnictwo, to wkład jedynie ok. 1% w PKB, ale
jest ono nowoczesne, wysoce zmechanizowane i zapewnia ok. 60% zapotrzebowania
kraju na żywność32.
Biorąc pod uwagę liczbę ludności Wielka Brytania zajmuje trzecie3 miejsce
w Unii Europejskiej. W 2015 roku populacja tego kraju wyniosła 64,88 mln. Jak widać
na wykresie 2, w 2006 roku w Wielkiej Brytanii mieszkało 60,62 mln osób. Można
zatem zaobserwować, że wskaz
nik ten na przestrzeni prawie 10 lat wzrósł o ponad 4
mln.
31
http://www.informatorekonomiczny.msz.gov.pl
32
Tamże
17
Wykres 1 Wielka Brytania  PKB (mld USD)
y
ródło: Trading Economics
Wykres 2 Wielka Brytania  Populacja (mln)
y
ródło: Trading Economics
Nie można zapomnieć o zatrudnieniu i stopie bezrobocia w Wielkiej Brytanii,
która w 2015 roku spadła do 5,5%, co było najniższym odczytem od 7 lat. Natomiast
wskaz
nik zatrudnienia w tym czasie wynosił 73,5%, co było najwyższym wynikiem w
historii. Analizując wykres stopy bezrobocia widzimy, że gospodarka Wielkiej Brytanii
do czasu kryzysu w 2008 roku utrzymywała poziom bezrobocia w okolicach 5%. W
18
roku kryzysowym bezrobocie co prawda wzrosło o ponad 2% i utrzymywało się w tych
granicach do 2014 roku, jednak przy ciągle bardzo dobrym wskaz
niku osób
pozostających bez pracy nie było powodu do obaw.
Wykres 3 Wielka Brytania  stopa bezrobocia (%)
y
ródło: Trading Economics
Kolejnym walorem gospodarki Wielkiej Brytanii jest niewątpliwie sam Londyn,
który zajmuje szóste miejsce w globalnym rankingu miast o najwyższym poziomie
produkcji.  Wg analiz wzrost gospodarczy Londynu w 2015 r. wyniósł 3,8%. Londyn
wytwarza ponad 22% wartości dodanej brutto dla całego UK, a jedna trzecia z 500
największych światowych firm z zestawienia magazynu Fortune ma swoją siedzibę w
Londynie . Giełda w Londynie jest największa na świecie i wg  The GFCI Financial
Centre Ratings" prześcignęła giełdy w Nowym Jorku, Singapurze czy Hong Kongu. Na
tej giełdzie pozyskiwane jest aż 7,5% kapitału światowego. Dokonuje się na niej 32%
światowego obrotu akcjami i 70% światowego handlu obligacjami33.
3.2. Gospodarcze i polityczne konsekwencje Brexitu dla UE
Wielka Brytania, obok USA, jest najważniejszym partnerem handlowym
pozostałych państw członkowskich Unii Europejskiej. W handlu między tymi krajami
dominuje wymiana samochodami osobowymi, maszynami oraz produktami z branży
chemicznej. Jeśli chodzi o handel towarami, to większość krajów Unii Europejskiej
odnotowuje znaczną nadwyżkę w obrocie z Wielką Brytanią  w ostatnich pięciu latach
33
Tamże
19
w sumie 0,6% PKB krajów UE. Natomiast w obrocie usługami z UK kraje UE
odnotowują deficyty, które łącznie wynoszą 0,2% PKB34.
Wykres 4 Przewaga nadwyżek w handlu towarami i deficytów w handlu usługami
krajów UE z Wielką Brytanią
Aby ograniczyć możliwość wystąpienia strat gospodarczych po ewentualnym
wystąpieniu Wielkiej Brytanii z ugrupowania, UE powinna skupić się na zapewnieniu
sobie wolnego handlu tymi towarami i usługami, w których ma nadwyżki. Dodatkowo,
gdyby ograniczyła swobodny dostęp do unijnego rynku usługami finansowymi firmom
z branży usług finansowych, które mają siedziby w UK, mogłoby to dać początek
substytucji importu, co zapewniłoby korzyści niektórym krajom członkowskim UE35.
Kolejnym punktem na liście spraw do ustalenia po Brexicie prawdopodobnie
będzie dążenie do uniknięcia kryzysu finansowego, aby nie powtórzyła się sytuacja z
Grecją z 2012 roku, która zachwiała gospodarką całej UE. Jednak w tym przypadku
34
http://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia/wyjscie-wielkiej-brytanii-odczulyby-
wszystkie-kraje-ue/
35
http://voxeu.org/article/implications-brexit-rest-eu
20
wystąpienie kryzysu finansowego wydaje się mało prawdopodobne. Wystarczy tylko,
aby np.: kraje UE spróbowały zająć miejsce lidera Wielkiej Brytanii wybieranego przez
podmioty gospodarcze dokonujące bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Unii. W
ciągu ostatnich 15 lat do UK trafiło ponad 20% inwestycji zagranicznych
dokonywanych w Unii Europejskiej36.
Wykres 5 Udział w całości inwestycji zagranicznych dokonywanych w UE w latach
2000-2014 (w %)
Jeśli chodzi o kwestie polityczne, to Brexit mógłby mieć wpływ na proces
decyzyjny w Unii Europejskiej, który mógłby się stać nieco prostszy bez  krnąbrnej
Wielkiej Brytanii. Jednak ten aspekt wcale nie musiałby być pozytywny. Bez wątpienia
osłabłaby pozycja liberalnego oraz prorynkowego bloku w UE, którego najważniejsi
członkowie to Wielka Brytania, Holandia, Dania, Estonia i Szwecja. Ucierpiałby
również budżet UE, który musiałby sobie poradzić bez około 5 mld euro składek netto,
co w 2014 roku stanowiło 19% łącznych składek netto. Kolejnym politycznym
niebezpieczeństwem jest to, że Brexit mógłby wywołać reakcje łańcuchowe i wzrost
36
Tamże.
21
krytycznej postawy wobec koncepcji coraz ściślejszej unii nawet jeśli mają sens w
sferze obronności czy polityki zagranicznej. Wystąpienie Wielkiej Brytanii mogłoby
również pobudzić do działania wszelkie istniejące ugrupowania dążące do opuszczenia
UE. Nie należy zapominać i bagatelizować występujących w wielu krajach
członkowskich antyeuropejskich nastrojów. Z całą pewnością Brexit może spowodować
nasilenie politycznego rozdrobnienia oraz dezintegracje całej Unii Europejskiej i strefy
euro. Pod względem znaczenia na tzw. scenie geopolitycznej Unia bez UK będzie
odgrywała jeszcze mniejszą rolę niż obecnie.37
Dlatego też, aby zniechęcić pozostałe kraje członkowskie i dobitnie pokazać, że
kraj nie może wystąpić z ugrupowania i zachować większość korzyści wynikających z
członkostwa, nie ponosząc przy tym prawie żadnych kosztów, warunki dostępu do Unii
po Brexicie mogą być dużo gorsze od tych ustalonych z Norwegią czy Szwajcarią38.
37
http://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia/wyjscie-wielkiej-brytanii-odczulyby-
wszystkie-kraje-ue/
38
Tamże.
22
Zakończenie
Zjednoczone Królestwo, od przystąpienia do Wspólnoty w roku 1973, eksponuje
znaczenie korzyści z uczestnictwa we wspólnym rynku, a tym samym nie chce
pogłębiania integracji w innych dziedzinach. Rząd Wielkiej Brytanii postanowił
renegocjować warunki członkostwa tego kraju w UE, a także rozpisać referendum w
sprawie pozostania lub wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej.
Eurosceptycy uważają, że wyjście Wielkiej Brytanii z Unii zaowocuje nie tylko
zmniejszeniem liczby imigrantów, ale także zwiększy oszczędności spowodowane
przymusową koniecznością płacenia do Brukseli pieniędzy, jak również kraj zostanie
oswobodzony z ograniczeń ekonomicznych dyktowanych przez UE. Również, Wielka
Brytania chce dostać pogłębienie więzi w ramach Brytyjskiej Wspólnoty Narodów
zamiast członkostwa w Unii Europejskiej. Także posłowie z Parlamentu Europejskiego
są podzieleni w sprawie wystąpienia Anglii Marine Le Pen posłanka z Francji
powiedziała:  Brytyjczycy mają dość Unii Europejskiej, więc chcą z niej wystąpić.
Tęsknią za swoją suwerennością, za możliwością rozwiązywania problemów na
poziomie krajowym, mieli swój sposób patrzenia na to, swoją kulturę 39.
Natomiast euroentuzjaści zaznaczają, że Brexit oznacza nie tylko osłabienie
wzrostu ekonomicznego, ale również wzrost bezrobocia. Ich wnioski są oparte o
analizy ekonomiczne, które przedstawiają zmniejszenie w przyszłości wielkości
inwestycji zagranicznych w Zjednoczonym Królestwie. Również sektor bankowy
odczułby tą zmianę. Na pewno część kapitału zagranicznego wycofałaby swoje udziały
z Wielkiej Brytanii. Może się też tak zdarzyć, że inwestorzy nie będą chcieli czekać aż
do referendum i już wcześniej ulokują swoje inwestycje w innym kraju. Wielu posłów
akcentowało, że będzie lepiej zarówno dla Brytyjczyków, jak również dla UE, jeśli
Zjednoczone Królestwo pozostanie we Wspólnocie. G. Pittella z Włoch powiedział:
 To niezbędne dla Wielkiej Brytanii, by pozostała w UE. Wielka Brytania poza UE jest
słabsza. Musimy być zdolni do tego, by jasno mówić o korzyściach, jakie odnoszą
obywatele brytyjscy ze względu na członkostwo w UE 40.
W pracy starano się przedstawić korzyści, koszty i zagrożenia związane
z wystąpieniem Wielka Brytania z UE. Podsumowując, ocena UE interesów
związanych z dalszym członkostwem Wielkiej Brytanii w UE jest w dużym stopniu
39
http://www.europarl.europa.eu/news/pl/news-room/20160203STO12739/Wielka-Brytania-w-UE-
Pos%C5%82owie-dyskutowali-o-propozycjach-reform
40
Tamże.
23
względna i zależy od kierunku rozwoju samej Wspólnoty, a także zachowania
pozostałych krajów członkowskich członkowie. Można też stwierdzić, że uczestnictwo
Zjednoczonego Królestwa w UE, jednej z największych gospodarek w świecie oraz
najważniejszego rzecznika tolerancji gospodarczego jest również pod wieloma
względami korzystne dla pozostałych krajów członkowskich, jak również dla całej UE.
Należy także podkreślić, że reakcja najbliższych sojuszników Wielkiej Brytanii
spoza UE  w tym USA  jasno pokazała, że z ich perspektywy atrakcyjność
współpracy z Wielka Brytania jest w dużym stopniu uwarunkowana jej wpływami na
arenie międzynarodowej oraz przede wszystkim uczestnictwa w jednolitym rynku
europejskim.
24
Bibliografia
Pozycje książkowe:
1. Nowak Far A., Unia Gospodarcza i Walutowa w Europie, C.H. Beck, Warszawa
2001
Artykuły:
1. Biskup P., Integracja czy dezintegracja? Przyszłość Unii Europejskiej
z perspektywy brytyjskiej, Analiza Natolińska, nr 5/2013
2. Jurkowicz B., Wielka Brytania wobec Unii Europejskiej, FAK Policy Paper, nr
14/2015
3. Królikowska A., Czy warto być poza Unią Monetarną - studium przypadku Wielkiej
Brytanii, Danii, Szwecji w: Europejska integracja monetarna od A do Z, Bank i
Kredyt nr 4/2008
4. The Economic Consequences of Leaving the UE, The final report of the CER
commission on the UK and the UE single market, CENTRE FOR EUROPEAN
REFORM, June 2014
5. Skwara M., Brexit  obawy imigrantów i ekspatów, England.pl, 2015
y
ródła elektroniczne:
1. http://natemat.pl/128827,faq-unia-europejska-bez-wielkiej-brytanii-silniejsza-czy-
slabsza
2. http://pl.tradingeconomics.com/
3. http://voxeu.org/article/implications-brexit-rest-eu
4. http://www.forbes.pl/brexit-jakie-beda-skutki-wyjscia-wielkiej-brytanii-z-ue-
,artykuly,203584,1,3.html
5. http://www.informatorekonomiczny.msz.gov.pl
6. http://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia/wyjscie-wielkiej-
brytanii-odczulyby-wszystkie-kraje-ue/
7. http://www.europarl.europa.eu/news/pl/news-room/20160203STO12739/Wielka-
Brytania-w-UE-Pos%C5%82owie-dyskutowali-o-propozycjach-reform
25
Spis wykresów
Wykres 1 Wielka Brytania  PKB (mld USD) .............................................................. 18
Wykres 2 Wielka Brytania  Populacja (mln) ................................................................ 18
Wykres 3 Wielka Brytania  stopa bezrobocia (%)........................................................ 19
Wykres 4 Przewaga nadwyżek w handlu towarami i deficytów w handlu usługami
krajów UE z Wielką Brytanią ......................................................................................... 20
Wykres 5 Udział w całości inwestycji zagranicznych dokonywanych w UE w latach
2000-2014 (w %) ............................................................................................................ 21
26