Informacyjny Å‚ad gospodarczy
Transformacja
Transformacja jest elementem charakterystycznym dla każdej cywilizacji zachodniej
-ð V w  upadek Cesarstwa Zachodniego
-ð XIII w  odrodzenie miast, cechów, handlu
-ð XV  XVI  odrodzenie
o 1455  maszyna drukarska
o 1492  odkrycie Ameryki
o 1517  reformacja
-ð XVIII  rewolucja przemysÅ‚owa
o 1776  Bogactwo narodów A.Smitha
o 1776  Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych
-ð XVIII-XIX  poczÄ…tek kapitalizmu i komunizmu
o 1815  fortuna Rothschildów przyćmiewa królów i książęta
o Społeczeństwo kapitalistyczne:
-ð KapitaliÅ›ci  kontrolujÄ…cy Å›rodki produkcji, posiadajÄ…cy kapitaÅ‚
-ð Proletariusze  zdaniem Marksa (1818-1883)  wyalienowani,
wyzyskiwani, zależni
Fazy wykorzystania informacji we współczesnej gospodarce
I  informacja wykorzystana dla usprawnienia narzędzi
Po śmierci Marksa, na fali  rewolucji produkcyjnej zaczęła się zmieniać pozycja
proletariusza
-ð ZaczÄ…Å‚ żyć dostatniej
-ð 1950  dominujÄ…ca siÅ‚a w polityce i spoÅ‚eczeÅ„stwie
II  informacja wykorzystana dla zmiany zarzÄ…dzania
-ð Sukcesywnie zmniejszajÄ…cy siÄ™ udziaÅ‚ siÅ‚y niewykwalifikowanej
-ð Spadek pozycji kapitalistów
-ð BogacÄ… siÄ™ menadżerowie
-ð WÅ‚aÅ›cicielami kapitaÅ‚u stajÄ… siÄ™ fundusze (uosobienie ideologii socjalizmu Jð)
III  informacja z
ródłem przewagi konkurencyjnej
-ð Informacja staje siÄ™ dominujÄ…cym czynnikiem produkcji, staje siÄ™ podstawowym
zasobem
Co zapoczątkowało fazę III?
-ð 1960  poczÄ…tek ekspansji gospodarczej Japonii ?
-ð Upowszechnienie komputera ?
Tworzenie dobrobytu:
NIE TAK
Według Marksa, Keynesa czy neoklasyków Produktywność, innowacja, wiedza
było to odpowiednie dzielenie kapitału i siły
Grupy społeczne:
NIE TAK
Kapitaliści i proletariusze Wykwalifikowani pracownicy i świadczący
usługi
WiodÄ…ce grupy:
NIE TAK
Kapitaliści, którzy wiedzieli jak dzielić Wykwalifikowani pracownicy, którzy wiedzą
kapitał i pracę jak wykorzystać produktywność, innowację i
wiedzę. Posiadają i kapitał (fundusze) i
narzędzia (wiedzę)
Opisywanie nowego etapu jest możliwe tylko na gruncie doświadczeń. Przyszłość jest
niepewna. Pewne wydaje się że:
-ð Nowe spoÅ‚eczeÅ„stwo nie bÄ™dzie socjalistyczne ani komunistyczne. BÄ™dzie
pokapitalistyczne.
-ð Rynek pozostanie głównym integratorem aktywnoÅ›ci ekonomicznej, ale zmieniÄ… siÄ™
funkcje instytucji rynkowych
-ð NastÄ…pi przesuniÄ™cie akcentów od paÅ„stwa narodowego do struktur ponadnarodowych
 państwo pozostanie ważnym ale nie jedynym integratorem
-ð ZmieniÄ… siÄ™ kwestie, wokół których koncentrujÄ… siÄ™ partie, grupy spoÅ‚eczne, systemy
wartości społecznych i indywidualnych.
-ð Wyzwaniem dla spoÅ‚eczeÅ„stwa prokapitalistycznego jest znalezienie miejsca dla obu
nowych  klas
Definicja  nowej gospodarki 1
Brak jest jednej powszechnie akceptowanej definicji  nowej gospodarki .
1. Świat przeszedł z ery industrialnej (przemysłowej) do ery postindustrialnej, nazywanej
inaczej gospodarkÄ… postkapitalistycznÄ… (P. Drucker), gospodarkÄ… cyfrowÄ… (D.
Tapscot), gospodarką społeczeństwa informacyjnego (A. Toffler), a także gospodarką
opartÄ… na wiedzy (OECD).
2. Za jej cechę konstytuującą pojęcie nowej gospodarki uznaje się zazwyczaj rosnące
znaczenie globalizacji i technik informatycznych (information technology), jako
przyczyn leżących u podstaw zmian zachodzących w gospodarce.
3.  Nowa gospodarka lub  nowy paradygmat oznacza  pogląd, w myśl którego
innowacje w zaawansowanej technice i globalizacja rynków światowych zmieniły
naszą gospodarkę na tyle, że musimy myśleć o niej i działać w niej w inny sposób .
(Nakamura 2000),
4. Często istota  nowej gospodarki jest definiowana poprzez przeciwstawienie jej
 starej gospodarce . Wówczas  nowa gospodarka oznacza poszukiwanie z
ródeł
szybszego wzrostu oraz zmian strukturalnych w rozwoju technik informatycznych, a
w szczególności w szybkiej komercjalizacji Internetu, które to czynniki w
fundamentalny sposób modyfikują działalność gospodarczą. (Jorgenson i Stiroh,
2000)
1
por. Andrzej Wojtyna,  Gazeta Bankowa , 29 styczeń 2001, Nowa ekonomia i nowe prawa
Przy takim postawieniu sprawy nasuwają się następujące ważne pytania:
1. Czy niekorzystna relacja między inflacją a bezrobociem powróci, gdy skończy się
korzystne oddziaływanie szoków krótkookresowych, czy też uległa ona trwałej
poprawie w wyniku zmian w technice oraz nasilenia siÄ™ konkurencji
międzynarodowej? (por. Tyson, 1999)
2. Czy gospodarka powróci do poprzedniego, niższego  limitu prędkości , gdy dokona
się już restrukturyzacja będąca konsekwencją zastosowania nowych technik, czy też
techniki te w sposób trwały podniosą tempo produktywności i wzrostu
gospodarczego?
3. Czy korzyści płynące z zastosowania technik informatycznych okażą się
porównywalne z pozytywnymi skutkami wcześniejszych rewolucji technicznych.
 New economy czy  new economics ?
1. Czy tradycyjna ekonomia dysponuje odpowiednimi narzędziami analitycznymi
pozwalającymi opisać i wyjaśnić nowe jakościowo zjawiska i zależności, czy też
konieczne staje się rozwinięcie nowej ekonomii? (Andrzej Wojtyna,  Gazeta
Bankowa , 29 styczeń 2001, Nowa ekonomia i nowe prawa)
2. Z jednej strony chodzi o określenie, czy zmiany nie odnoszą się jedynie do techniki a
nie ekonomii.
3. Czy stare prawa ekonomiczne wystarczy przekalibrować czy też trzeba je
sformułować po nowemu (D Andrea Tyson, 1999).
Czemu to takie ważne?
1. Stosunkowo niewielka liczba opracowań stricte naukowych sprzyja wysuwaniu w
tekstach publicystycznych radykalnych, ale słabo udokumentowanych tez. W
rezultacie zarówno po stronie zwolenników, jak i przeciwników  nowej gospodarki
pojawiło się na jej temat wiele mitów.
2. Chodzi o to, że również wśród polskich ekonomistów i polityków pojawiają się
opinie, w myśl których w pewnych specyficznych okresach niektóre podstawowe
zależności przestają obowiązywać lub uzyskują jakościowo nowy charakter. Pojawia
się więc ryzyko  importu pewnych kontrowersyjnych, nie sprawdzonych koncepcji w
celu pokazania, że w polityce gospodarczej można uniknąć trudnych wyborów i nie
brać pod uwagę występujących ograniczeń.
Dylemat makroekonomiczny
1. Dla zrozumienia  nowej gospodarki bardziej przydatny od dominujÄ…cego we
współczesnej ekonomii  paradygmatu niewidzialnej ręki (doskonałej konkurencji)
jest  paradygmat twórczej destrukcji J. Schumpetera. Wynika to przede wszystkim ze
wzrostu znaczenia innowacji w gospodarce amerykańskiej, co znajduje
odzwierciedlenie we wzroście wśród zatrudnionych udziału tzw. twórczych
pracowników.
2. Paradygmat doskonałej konkurencji odpowiadał dobrze warunkom przełomu wieków,
kiedy dominowała bezpośrednia produkcja dóbr i usług. Jego adekwatność staje się
jednak problematyczna w warunkach, gdy tak duża liczba pracowników wykonuje
zadania wymagające kreatywności.
3. Wynika to stąd, że  paradygmat niewidzialnej ręki traktuje zarówno korzyści skali,
jak i kreatywność (w tym postęp techniczny) jako wielkości egzogeniczne, znajdujące
siÄ™ zasadniczo poza zainteresowaniem ekonomii. (Nakamura 2000)
Dylemat mikroekonomiczny
MikroekonomicznÄ… podstawÄ… zmian jest daleko idÄ…ca transformacja w sposobie prowadzenia
przez firmy działalności gospodarczej w wyniku coraz powszechniejszego stosowania technik
informatycznych.
1. Część ekonomistów sądzi, że nie można wyjaśnić funkcjonowania nowej
gospodarki za pomocÄ… ortodoksyjnej (neoklasycznej) ekonomii. Ich zdaniem, w
gałęziach opartych na wiedzy bardzo dużą rolę odgrywają rosnące przychody, które
przyjmując postać tzw. efektów sieciowych sprzyjają powstawaniu pozycji
monopolistycznej. Efekty te oddziałują zarówno na produkcję, jak i na konsumpcję.
Wspólną cechą nowych technik jest to, że ich wartość dla każdego użytkownika
wzrasta proporcjonalnie do kwadratu liczby wszystkich użytkowników. Jeśli więc
dany produkt usadowi się na rynku, to popyt na podobne produkty załamie się;
może się okazać, że konsumenci zostaną zmuszeni do korzystania z gorszego
produktu, co należy uznać za rodzaj niesprawności rynku.
2. Zdaniem innych ekonomistów, aczkolwiek efekty sieci i związane z nimi
niesprawności rzeczywiście występują, to ich wyjaśnienie nie wymaga wyjścia
poza ekonomię neoklasyczną. Ich zdaniem, niesprawność rynku pojawia się tylko
wtedy, gdy gorszy produkt utrzyma się na rynku, mimo że korzyści z przerzucenia się
na inny, lepszy produkt są większe od kosztów. Jeśli natomiast gorszy produkt
utrzymuje swą pozycję, ponieważ koszty przerzucenia się na inny produkt są
wysokie, to jest to sytuacja zgodna z postulatami tradycyjnej ekonomii:
przerzucenie się byłoby działaniem nieefektywnym. Tak więc uwzględnienie
kosztów  przerzucenia się bardzo istotnie zawęża zakres niesprawności rynku. Co
więcej, zarówno konsumenci, jak i producenci, którzy ponoszą straty w wyniku tej
niesprawności rynku będą poszukiwać sposobu wyjścia z  pułapki gorszego
produktu .
Bankowość elektroniczna jako element społeczeństwa informacyjnego2
społeczeostwo informacyjne (Information Society)
gospodarka elektroniczna (e-economy)
rynek elektroniczny (e-market)
biznes elektroniczny (e-business)
handel elektroniczny (e-commerce)
finanse elektroniczne (e-finance)
bankowośd elektroniczna (e-banking)
2
B.Święcka; Detaliczna bankowośc elektroniczna, CeDeWu, Warszawa, 2007, s.40