M I N I P R O J E K T Y
Wspólną cechą układów opisywanych w dziale  Miniprojekty jest łatwość ich praktycznej realizacji. Zmontowanie układu nie za-
biera zwykle więcej niż dwa, trzy kwadranse, a można go uruchomić w ciągu kilkunastu minut.
Układy z  Miniprojektów mogą być skomplikowane funkcjonalnie, lecz łatwe w montażu i uruchamianiu, gdyż ich złożoność i inte-
ligencja jest zawarta w układach scalonych. Wszystkie układy opisywane w tym dziale są wykonywane i badane w laboratorium
AVT. Większość z nich znajduje się w ofercie kitów AVT, w wyodrębnionej serii  Miniprojekty o numeracji zaczynającej się od 1000.
Uniwersalny układ czasowy
Niezwykle prosty ale zarazem  Sercem układu jest wciąż
jeszcze nieśmiertelny ti-
funkcjonalny układ czasowy
mer NE555, pracujący
pozwalający sterować dowolnymi
w jednym z najczęściej
urządzeniami o przerywanym
stosowanych rozwią-
zań czyli w układzie
działaniu. Służy do cyklicznego
generatora astabilne-
włączania i wyłączania
go generującego impulsy
dołączonego obciążenia.
o czasie trwania zależnym
od pojemności C3, rezy-
stancji R2 oraz ustawienia
suwaka potencjometru PR2.
Na rys. 1 pokazano sche- i wyłączenia
mat elektryczny układu czaso- (około 0,5...60
wego, sterującego bezpośrednio sekund).
z wyjścia Q(pin3) przekaz
nikiem. Układ znajdzie szereg za-
Obwód złożony z kondensatora stosowań, nie tylko do sterowa-
C2 rezystora R1 oraz potencjometru nia migającymi żarówkami, ale też
PR1 określa czas przerwy pomiędzy w fotografii, modelarstwie i w róż-
kolejnymi impulsami wyjściowymi. nych automatycznych urządzeniach.
Dioda LED D4 pełni rolę sygnali- Urządzenie może być zasilane na-
zatora zadziałania przekaz
nika RL1. pięciem 12...15 V z zasilacza, ba-
Dwa potencjometry PR1 i PR2 po- terii lub akumulatora i pobiera nie
zwalają niezależnie regulować czas więcej niż 100 mA prądu.
włączenia (około 0,5...8 sekund) GB
WYKAZ ELEMENTÓW Półprzewodniki
Rezystory U1: NE555
R1...R3: 1 kV D1...D3: 1N4148
PR1: 47 kV D4: LED
PR2: 1 MV Inne
Kondensatory CON1: ARK2
C1: 100 nF CON2: ARK3
C2, C3: 100 mF/25 V RL1: RM96P12 lub odpowiednik
W ofercie AVT jest dostępna:
 [AVT 1459A]  płytka drukowana
 [AVT 1459B]  komplet elementów
PODSTAWOWE PARAMETRY
" Płytka o wymiarach: 47x35 mm
" Zasilanie 12 VDC
" Max. obciążenie styków przekaz
nika
8 A/230 VAC
Rys. 1. Schemat urządzenia
Elektronika Praktyczna 12/2007
83
M I N I P R O J E K T Y
Włącznik zmierzchowy
Różnego rodzaju automatyczne
przełączniki, także reagujące
na zmiany oświetlenia, są
często budowane i praktycznie
wykorzystywane przez
elektroników i ich znajomych.
Jedno z takich opracowań
pokazujemy w artykule.
Rekomendacje: Typowym zastosowaniem pro- przekaz
nik, zostaje on włączony
ponowanego układu jest oświetle- z nastaniem zmierzchu i wyłączony
prosty w wykonaniu automat
nie ogrodu lub podwórka zabudo- o świcie. Dzięki wykorzystaniu sty-
umożliwiający sterowanie
wań gospodarczych. Przedstawiany ków biernych przekaz
nika można
oświetlenia ogrodowego,
miniprojekt realizuje funkcję wy- odwrócić działanie urządzenia. Duża
łącznika zmierzchowego w oparciu obciążalność styków przekaz
nika
podwórkowego, samoczynne
o wzmacniacz operacyjny TL081. umożliwia różnorodne wykorzystanie
podświetlenie numeru posesji
Porównuje on napięcie zadane za modułu. Włącznik może być zasila-
lub domu, doskonale spisze
pomocą potencjometru montażowe- ny napięciem 12 VDC z dowolnego
się także w wielu innych go PR1 z napięciem uzyskiwanym zasilacza, baterii lub akumulatora.
z dzielnika zbudowanego z rezystora GB
aplikacjach.
R3 i fotorezystora FR. Zmiana in-
tensywności oświetlenia fotorezy-
WYKAZ ELEMENTÓW
stora FR, a konkretnie jej obniżenie
Rezystory
powoduje wzrost napięcia na wej-
R1: 150 kV
ściu 2 wzmacniacza operacyjnego
R2: 47 kV
U1. W momencie kiedy to napięcie
stanie się większe od napięcia pa- R3: 62 kV
nującego na wejściu 3 U1, na wyj- R4: 330 kV
ściu wzmacniacza pojawi się  stan
R5: 15 kV
wysoki . Konsekwencją tego faktu
FR: 20...30 kV fotorezystor
będzie spolaryzowanie bazy tranzy-
PR1: 10 kV
stora T1 a w rezultacie załączenie
Kondensatory
przekaz
nika RL1. Potencjometr PR1
C1: 470 mF/25 V
pozwala regulować próg czułości
C2: 100 nF
w szerokim zakresie. Dodatkowy ob-
C3: 100 mF/25V
wód zbudowany z wykorzystaniem
W ofercie AVT jest dostępna:
kondensatora C3 eliminuje przy- Półprzewodniki
 [AVT 1460A]  płytka drukowana
padkowe zakłócenia i drgania oraz
U1: TL081
 [AVT 1460B]  komplet elementów
zapewnia niezawodne przełączanie
D1: 1N4007
po przekroczeniu ustalonego progu
T1: BC557
PODSTAWOWE PARAMETRY
zadziałania. Pozwala on wyelimino-
D2, D3: 1N4148
" Płytka o wymiarach: 32x54 mm wać możliwość powstania oscylacji
D4: LED
" Zasilanie 12 VDC
 wtedy gdy poziom oświetlenia
" Max. obciążenie styków przekaz
nika
Inne
jest na granicy zadziałania ukła-
8 A/230 VAC
CON2: ARK3
du. Elementem wykonawczym jest
RL1: JQX68F/121 ZS lub odpowiednik
Gniazdo zasilania
Rys. 1. Schemat elektryczny układu Rys. 2. Schemat montażowy układu
Elektronika Praktyczna 12/2007
84