Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych
jednostka prowadząca kierunek: Wydział Nowych Mediów
kierunek: grafika, specjalność: projektowanie graficzne
katedra: Katedra Projektowania Graficznego
pracownia: Typografii i Liternictwa
rok akademicki: 2011/2012
Typografia kinetyczna
typ przedmiotu1: obowiÄ…zkowy
tryb studiów2: stacjonarne
prowadzÄ…cy3: adiunkt, dr Ewa Satalecka
współprowadzący4: asystent Rafał Masłyk
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
semestr
3/45
liczba godzin
punkty ECTS
forma przedmiotu:5 wykład, seminarium, ćwiczenia w zespołach, uzupełniające
warsztaty narzędziowe (FontLab, aplikacje dynamiczne, kodowanie, Processing)
założenia i cele przedmiotu: Przedmiot typografia kinetyczna na poziomie
studiów magisterskich, bazując na wcześniej zdobytej wiedzy w zakresie podstaw
typografii, wprowadza do projektowania typograficznego elementy ruchu, czasu
i rytmu oraz interakcji, służące tworzeniu dynamicznych kompozycji tekstowych,
edytowanych przy pomocy nowoczesnych narzędzi cyfrowych.
treści programowe: Podstawowa wiedza na temat historii i współczesnego
projektowania krojów pism oraz publikacji typograficznych. Praca nad
opracowaniem i wdrożeniem do produkcji publikacji dynamicznej z naciskiem na
typograficzną formułę komunikatu wizualnego.
wymagania wstępne i przedmioty wprowadzające: Znajomość oprogramowania
studio CS3 5, w tym aplikacji pozwalajÄ…cych na projektowanie grafiki dynamicznej: Flash,
liternictwo i typografia 1
Adobe AfterEffects lub Final-Cut StudioPro i Motion. Wiedza w zakresie kodowania
z użyciem skryptów np. w programie Processing.
wiedza i umiejętności studenta po zakończeniu zajęć: Po ukończeniu kursu
typografii student potrafi samodzielnie stworzyć i wyedytować dynamiczny,
interaktywny projekt typograficzny. Rozumie i potrafi przedstawić dokumentację
procesu projektowego. Używa prawidłowo hierarchii w tworzeniu struktury
tekstowej informacji wizualnej. Zna i stosuje zasady składu tekstu ruchomego
i statycznego w języku polskim. Prawidłowo przygotowuje materiały projektowe do
publikacji na wybranym nośniku. Posługuje się sprawnie narracją wizualną,
umiejętnie budując relację między obrazem i tekstem, tworzącymi sekwencję.
Potrafi analizować i dyskutować projekt w zespole.
Ocena
Aby uzyskać zaliczenie niezbędny jest udział w minimum 80 % zajęć.
Ocena obejmuje:
 Stopień zdolności do samodzielnej, kreatywnej pracy nad rozwiązaniem
problemu:
 nowatorskie idee,
 eksperymenty,
 organizacjÄ™ procesu projektowego;
 Praktyczne rezultaty przeprowadzonego procesu projektowego:
 jakość i stopień odpowiedzi na zadane cele,
 walory komunikacyjne i wizualne,
 estetykÄ™ prezentacji projektu;
 ZdobytÄ… wiedzÄ™ teoretycznÄ… i warsztatowÄ…:
 jakość i zakres przeprowadzonych badań,
 znajomość i sposób użycia narzędzi,
 własne pomysły innowacyjne i rozwiązania warsztatowe wspomagające projekt;
 Zaangażowanie i współpracę w zespole:
 obecność na zajęciach,
liternictwo i typografia 2
 zaangażowanie i jakość współpracy w zespole,
Bibliografia
Ogólne
Emil Ruder, Typography
Erick Bain, Display Typography
Armin Hofmann, Graphic Design Manual
Robin Kinross, Modern Typography
Robert Bringhurst, The Elements of Typographic Style
Otl Aicher, Typography
Erik Spiekermann and EM Ginger, Stop Stealing Sheep
Carter, Day, Meggs Typographic Design. Form and Communication
Josef Muller-Brockmann, The Graphic Artist and His Design Problems
Phil Baines & Andrew Haslam, Type & Typography
John Kane, Type Primer
James Felici, The Complete Manual of Typography
Ellen Lupton, Thinking with Type
Ambrose and Harris, The Fundamentals of Typography
Jost Hochuli, Detail in Typography
Gerard Unger, While You,re Reading
Hans Willberg, Friedrich Forssman, Pierwsza pomoc w typografii, SÅ‚owo/obraz
terytoria, 2004
Robert Bringhurst, Elementarz stylu w typografii, Design Plus and Robert Bringhurst
Inc., 2007
Ellen Lupton, Thinking with type, a critical guide for designers, writers, editors &
students, Princeton Architectural Press, 2004  książka on-line: http://
www.papress.com/thinkingwithtype/
Adrian Frutiger: Człowiek i jego znaki, Wydawnictwo Do, Optima 2003
liternictwo i typografia 3
James Felici: Kompletny przewodnik po typografii, SÅ‚owo/obraz, 2006
Krzysztof Tyczkowski: Lettera magica, Polski Drukarz 2005
Gavin Ambrose, Paul Harris Twórcze Projektowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN,
2007
Tibor Szanto: Pismo i styl, Ossolineum, 1986
Friedrich Friedl, Nicolaus Ott, Bernard Stein: Typo when, who, how, Konemann,
1998
Andrzej Tomaszewski: Leksykon pism drukarskich, Krupski, 1996
Projektowanie krojów i kaligrafia
Alexander Lawson, Anatomy of a Typeface
Adrian Frutiger, Type, Sign, Symbol
Sebastian Carter, Twentieth-Century Type Designers
Neil Macmillan, An A-Z Type Designers
Karen Cheng: Design in type, Yale University, 2006
Gerrit Noordzij: The stroke theory of writing, Hyphen Press, London, 1985
Biografie, monografie, postaci, studia na które warto zwrócić uwagę
Paul Rand
Bruce Rogers
Jan Tschichold
Bradbury Thompson
El Lissitzky
Josef Müller-Brockmann
Herbert Bayer
Piet Zwart
Armin Hoffmann
Wolfgang Weingart
W.A. Dwiggins
liternictwo i typografia 4
Max Bill
Richard Paul Lohse
Alexander Rodchenko
Varvara Stepanova
Ladislav Sutnar
Bruno Monguzzi
Hans Neuburg
Massimo Vignelli
Eric Gill
Liubov Popova
Dan Friedman
Anton Stankowski
Ken Hiebert
Vaugham Oliver
Hans Schmoller
Karl Gerster
Yusaku Kemekura
Herb Lubalin
William Golden
Hans Schleger (Zero)
Ikko Tanaka
Will Sandberg
Anthony Froshaug
Otto Treumann
Max Huber
Studio Boggeri
Lou Dorfsman
liternictwo i typografia 5
Art Chantry
Karel Teige
Kurt Schwitters
Laszlo Moholy-Nagy
HN Werkman
Hermann Zapf
Hendrik Werkman
Willi Baumeister
Ed Fella
Georg Trump
Paul Renner
Willi Kuntz
Derek Birdsall
Chermayeff & Geismar
Neville Brody
Jonathan Barnbrook
Robert Brownjohn
Otl Aicher
April Greiman
Paul Schuitema
Massin
MacLaren
Fischinger
Typetogether
Georg Richter
Saul Bass
Alexy Brodovich
liternictwo i typografia 6
Kyle Cooper
Muriel Cooper
John Maeda
David Small
Lisa Starausfield
Dan Boyarski
Jenny Holtzer
Wodiczko
Media Lab MIT
Władysław Strzemiński
Henryk Berlewi
Teresa Żarnowerówna
Franciszka & Stefan Themerson
Jan Kubasiewicz
Jan Tomaszewski
Jan Lenica
Roman Cieślewicz
Krzysztof Lenk
Roman Tomaszewski
Leon Urbański
Maciej Buszewicz
Lech Majewski
Robert OleÅ›
Magdalena & Artur Frankowski
A
ukasz Dziedzic
Martin Majoor
liternictwo i typografia 7
Projektowanie książki, layout, grid
Richard Hendel, On Book Design
Jost Hochuli & Robin Kinross, Designing Books
Hugh Williamson, Methods of Books Designing
Adrian Wilson, The Design of Books
Jan Tschichold, Designing Books
Josef Muller-Brockmann, Grid systems in Graphic Design
Hans Rudolf Bosshard, The Typographic Grid
Douglas Martin, Book Design
Alam Bartram, Making Books
Lucienne Roberts and Julia Thrift, The Designer and the Grid
Tim Samara, Making and Breaking Grid
Roger Fawcett-Tang,ed, New Book Design
Ari Rafaeli, Book Typography
Andrew Haslam, Book Design
Alan Swann, How to understand and Use Grids
Black and Berry,s Contemporary Newspaper Design
Projektowanie typografii ruchomej
David Small, Rethinking the Book
Matt Woolman, Jeff Bellantoni: Moving type. Designing for Time and Space, Digital
Media Design, Rotovision, 2000
Gemma Solana / Antonio Boneu: Uncredited. Graphic Design & Opening Titles in
Movies, Index Book SL, 2007
Jonathan Baldwin, Lucienne Roberts: Visual communication, AVA2006
Daniel Boyarski: Kinetic typography: A new direction for communication design,
lecture
liternictwo i typografia 8
Daniel Boyarski: A study of fonts design for screen display, research, CHI-98, 18-23
April 1998,
Andrea Codrington: Kyle Cooper, Laurence King Publishing, 2003
David Crow: Visible Signs, AVA, 2003
David Crow: Left to right, the cultural shift from word to picture, AVA Academia,
2006
Spencer Drate, David Robbins, Judith Salavetz: Motion by design, Laurence King
Publishing, 2006
Robert Klanten Nicolas Bourquin: Data Flow, Gestalten, Berlin 2008
Alexander Lawson: Anatomy of a typeface
Simon Morley: Writing on the wall. Word and image in modern art, University of
California Press, Berkeley, 2003
Mary Plummer: Title Design Essentials for Film and Video, Peachpit Press 2007
Edward A. Shanken: Art and Electronic Media, Phaidon 2008
Matt Woolman: Type in motion 2, Thames & Hudson, 2005
Historia projektowania graficznego i typografii
Philip B. Meggs History of graphic design
Rob Carter, Ben Day, Philip B. Meggs Typographic Design. form and Communication
Lewis Blackwell, Twentieth-Century Type
Zadania semestr letni
1. kontynuacja zadania uczę Cię w semestrze letnim budowa działającej aplikacji
interaktywnej  przypominam uczymy podstaw typografii.
2. Etiuda typograficzna czołówki na 3 zadane tematy:
Podajemy
wytwórnia
produkcja
reżyseria
liternictwo i typografia 9
występują
wyróżniamy gwiazdy
dajemy standardowe informacje o scenografii, muzyce i obsłudze
technicznej
oraz daty produkcji
 komedia: Playpad Główny bohater, naukowiec fizyk o zainteresowaniach
informatycznych wymyśla atrakcyjne gadżety erotyczne będące peryferiami do
tabletów. Zajęcie to przynosi mu spore dochody ale oczywiście stara się by jego
najbliżsi go nie odkryli.
StÄ…d wiele zabawnych sytuacji.
 kryminał: Blood Couture
Młode, piękne kobiety giną w kostiumach pochodzących z kolekcji Houte Couture,
kupionych anonimowo, przez internet, od największych projektantów. Policja nie
może trafić na ślad sprawcy. Seryjny morderca.
dokument: Wisława Szymborska  biografia artystki. Film opowiadający
o życiu i twórczości polskiej poetki. Wywiady z przyjaciółmi, dokumenty rodzinne,
istniejÄ…ce rejestracje filmowe.
Realizujemy wszystkie 3 Praca z materiałem typograficznym budującym narrację,
w oparciu przygotowane wcześniej:  rysunki, zdjęcia, wycinki prasowe lub
fragmenty filmów.
Tworzona z użyciem typografii historia ma wprowadzać do filmu
Wolno używać dowolnych technik grafiki dynamicznej.
3. Kompleksowe rozwiązanie złożonej informacji tekstowej  projekt
nawigacji po czasopiśmie, stronie internetowej lub e-booku  analiza zastanego
materiału - projekt własnego rozwiązania.
SZCZEGÓA
OWE SYLABUSY ĆWICZEC

Uwaga
wszystkie ćwiczenia oddajemy podpisane wg następującego schematu:
liternictwo i typografia 10
na opakowaniu i na płycie:
imiÄ™ i nazwisko autora prac,
pracownia,
rok studiów,
rok powstania prac
w zapisie cyfrowym pliki porządkujemy w folderach wg następującego
schematu:
folder:
temat ćwiczenia
plik:
autor pracy nazwisko_(podkreślnik)_temat
3. UczÄ™ ciÄ™&
typografia interaktywna do końca semestru letniego praca w zespołach
 ćwiczenie dydaktyczne prezentujące wybrane zagadnienie typograficzne w formie
interaktywnego zadania edukacyjnego
Złożone, całosemestralne zadanie w zespole, wprowadzające wiedzę z dziedziny
typografii, opartą o wybrany przez autorów zakres zagadnień historycznych,
formalnych lub warsztatowych.
Zadanie polega na samodzielnym określeniu obszaru research u i na bazie
zgromadzonych materiałów stworzeniu interaktywnego projektu udostępniającego
tÄ™ wiedzÄ™ odbiorcy.
Projekt prowadzony jest we współpracy z Wydziałem Informatyki, w oparciu
o powstałe tam narzędzia, wspierające działania projektantów interaktywnej grafiki
informacyjnej. W zajęciach uczestniczą projektanci i wykładowcy tworzący
liternictwo i typografia 11
urządzenia i narzędzia dostepne w szkole. Projekt wspierany jest dodatkowymi
warsztatami z processingu, flash a i after effects.
Zadanie pogłębia znajomość zagadnień typografii, uczy jak gromadzić, analizować
i interpretować zebrane dane, a także przekazywać osobom nie posiadającym
wykształcenia projektowego. Zmusza do przemyślenia zagadnień interakcji
i interpretacji komunikatu wizualnego w relacji nadawca  odbiorca. Rozwija
umiejętność pracy w zespole.
Produktem finalnym jest interaktywna aplikacja, wypróbowana i zaopiniowana przez
użytkowników nauczycieli i studentów.
Pytania:
 Czego warto uczyć na temat typografii?
 Do kogo jest kierowany ten projekt?
 Jak można porozumieć się z odbiorcą?
 W jaki sposób zachęcić go do interakcji, jakich środków wizualnych użyć?
 Jakie informacje edytujemy?
 Jak je mapować  hierarchia, hiperlinki?
 Co sprawia, że chcemy grać w tę  grę ?
 Czy rozpoznawalność i czytelność dla każdego odbiorcy znaczy to samo?
Etapy pracy nad ćwiczeniem:
 podział na zespoły, gromadzenie i analiza materiałów do zadania; mapowanie
zebranych informacji
 scenariusz przewidujący rozwój narracji  w postaci tekstowego konspektu
w punktach, konsultacja z informatykami, szkice i rysunki do projektu;
 realizacja wg. stworzonego przez grupÄ™ konspektu i wykonanie prototypu
projektu;
 Grupa pracuje nad ostateczna wersją zadania wg własnego konspektu i tabeli
czasowej do końca semestru. Korekty będą prowadzone w zespołach do
satysfakcjonującego zakończenia ćwiczenia.
liternictwo i typografia 12
Pomocne lektury i z
ródła:
Bill Moggridge, Designing Interactions
http://www.youtube.com/watch?v=kVkQYvN4_HA&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=wwiae9-c0K0
http://www.designinginteractions.com/bill
David Small, Rethinking the book
http://www.davidsmall.com/
Joachim Sauter
http://www.joachimsauter.com/
2. Etiuda typograficzna  czołówki filmowe
praca indywidualna do końca kwietnia 2012
praca z materiałem typograficznym budującym narrację, w oparciu o skrócony opis
scenariusza:  rysunki, zdjęcia, wycinki prasowe lub fragmenty filmów.
Tworzona z użyciem typografii historia ma wprowadzać do filmu oddając jego
nastrój i charakter i udostępniając informację.
Wolno używać dowolnych technik grafiki dynamicznej.
Etapy pracy
 budowanie historii, która chcemy opowiedzieć  scenariusz
z zastosowaniem schematu Freytaga
 Dramatic structure - Wikipedia, the free encyclopedia
 Freytag's Triangle
 storyboard wg tego scenariusza, prezentacja założeń reżyserskich,
operatorskich i montażowych
 film  projekt
 projektujemy czołówki do trzech różnych gatunków filmowych, które
pełnią rolę ruchomego plakatu  okładki otwierającej oraz napisy
końcowe.
liternictwo i typografia 13
 należy zwrócić uwagę na dobór środków adekwatnych do przyjętego
stylu wypowiedzi, na budowanie nastroju od pierwszych chwil projekcji,
spójność stylistyczną filmu i jego opakowania.
w ćwiczeniach można używać dowolnych i mieszanych technik filmowych a także
rysunku odręcznego do collage.
3. Kompleksowe rozwiązanie złożonej informacji tekstowej 
praca indywidualna do końca semestru
każdy student wybiera dowolną stronę internetową, czasopismo lub książkę cyfrową
analizuje obecne rozwiÄ…zania nawigacyjne i hierarchiÄ™ informacji
proponuje własne, lepsze rozwiązanie z uzasadnieniem co i dlaczego zostanie
poprawione.
Dobór krojów. Hierarchia informacji. Dostępność. Czytelność. Atrakcyjność.
liternictwo i typografia 14