HOBBY Usprawnienia
Poszukiwane interfejsy USB do TRX Icom i Yaesu
Interfejsy do transceiverów
Na rynku można spotkać goto- Sercem interfejsu jest układ
Komputery przenośne są coraz częściej
we konwertery USB < > RS232, FT232BM firmy Future Technology
wykorzystywane przez krótkofalowców.
ale do podłączenia transceivera Devices Intl. Ltd. (FTDI). Jest to
Niestety większość z nich posiada wbu-
wymagają one dobudowania ko- scalony konwerter USB<->RS232,
dowany tylko jeden port szeregowy albo,
lejnego interfejsu CI-V (Icom) lub który z jednej strony obsługuje pro-
co gorsza, nie ma go wcale. Natomiast IF-232 (Yaesu) w celu konwersji po- tokół USB, a z drugiej strony RS232.
ziomów napięć. Kolejny problem Układ FT232BM jest kompatybilny
praktycznie każdy z nich wyposażony jest
to zasilanie dodatkowego interfejsu ze standardami USB 1.1 i USB 2.0,
w jedno lub więcej gniazd USB.
 wykorzystanie do tego linii portu a od strony RS232 charakteryzuje
często jest niewystarczające. się możliwością pracy z prędkościa-
To wszystkie zrodziło pomysł mi 300Bd-3MBd, przy możliwości
budowy własnego interfejsu, który ustawienia protokółu RS232 na 7
z jednej strony współpracowałby lub 8 bitów danych, 1 lub 2 bity
z komputerem przez złącze USB, stopu i wszystkie możliwe warianty
a z drugiej strony miałby możliwość parzystości. Dokładne parametry
podłączenia wprost tych modeli układu można znalez
ć na stronie
transceiverów Icom lub Yaesu, które FTDI: http://ftdichip.com.
przystosowane są do współpracy Przy wykorzystywaniu tego
z komputerem. Złącze USB zapew- układu jako interfejsu do transce-
niałoby jednocześnie zasilanie całe- iverów są to możliwości aż za duże.
go układu interfejsu. Jedyna wada układu to obudowa 
Idea takiego interfejsu zrodziła jest on produkowany jedynie w 32-
się już dawno, w chwili przeczyta- -nóżkowej obudowie SMD typu
nia w Elektronice Praktycznej ar- LQFP, przez co jego wlutowanie
tykułu o konwerterze USB <-> w płytkę drukowaną w warunkach
RS232 (nr 9 i 10/2002), ale dopiero amatorskich wymaga nieco lepsze-
Rys. 1. Układ FT232BM (zdjęcie z noty teraz doczekała się ona praktycznej go sprzętu lutowniczego i sporej
aplikacyjnej układu) realizacji. praktyki.
Rys. 2. Schemat interfejsu USB
Świat Radio Kwiecień 2006
48
Rys. 3. Płytka drukowana  widok od strony ścieżek Rys. 4. Rozmieszczenie elementów na płytce drukowanej
Dodatkową zaletą układu jest jego Program Kicad ma możliwość
łatwość integracji z oprogramowa- wizualizacji wykonanego projektu
niem. Interfejs wykonany na tym ukła- płytki. Jest to widoczne na rysunku
dzie po zainstalowaniu niezbędnych 5. Niestety jeszcze nie wszystkie
sterowników widziany jest w systemie elementy mają swoje reprezentacje
jako wirtualny port szeregowy, może 3D i na rysunku nie ma np. złącza
być więc wykorzystywany przez każ- USB. Trzy widoczne prostopadłe,
dy program jak normalny port. jasne linie to osie, wokół których
można obracać płytkę.
Schemat układu interfejsu
Płytka została przygotowana pod
Dokumentację projektu (sche- plastikową obudowę o symbolu Rys. 5. Płytka drukowana  wizualizacja 3D
mat i projekt płytki drukowanej) Z45P. Dioda D2 umieszczona jest na
stworzyłem wykorzystując Kicada górnej części obudowy i podłączona
 doskonały darmowy program au- przewodami do złącza CONN_2.
torstwa Jean-Pierre a Charras. Pro-
Podłączenie transceivera
gram jest dostępny (łącznie z plika-
mi z
ródłowymi), w wersji zarówno Zastosowanie tranzystorów na
dla Windows, jak i dla Linuksa, pod wejściu/wyjściach interfejsu umożli-
adresem: http://www.lis.inpg.fr/re- wia podłączanie zarówno urządzeń
alise_au_lis/kicad/ wymagających poziomów TTL, jak
Układ FT232BM jest podłączony i mających zaimplementowany in-
zgodnie z jego notą aplikacyjną. terfejs szeregowy w pełni zgodny
Widoczna na schemacie pamięć ze specyfikacją RS232 (np. Yaesu
EEprom 93C46 jest opcjonalna i nie FT1000MP). Transceivery Yaesu
musi być wlutowywana w płytkę mają rozdzielone linie RxD i TxD
(chociaż płytka jest na to przygo- i trzeba każdą z tych linii podłączyć Rys. 6. Prototypowa płytka interfejsu od strony elementów
towana). Dioda D2 podłączona do do złącza w urządzeniu. Transcei-
zwartych nóżek 11 i 12 układu sy- very Icom wymagają natomiast in-
gnalizuje komunikację pomiędzy terfejsu CI-V mającego połączone
komputerem i układem FT232BM. sygnały RxD i TxD. Najprostsza
Od strony RS232 zastosowałem realizacja tego interfejsu to zwarcie
standardowe elementy dyskret- we wtyczce tych sygnałów.
ne: układ 74HC04 jako inwertery Wyjścia DTR i RTS interfejsu
oraz tranzystory npn (BC547) jako można wykorzystać wprost jako
elementy wykonawcze. Sygnały sterowanie PTT, kluczowanie W lub
doprowadzone są do męskiego złą- FSK, w zależności od potrzeb i kon-
cza DB9, dokładnie takiego, jakie figuracji programu sterującego Rys. 7. Prototypowa płytka interfejsu od strony druku
stosowane jest w typowym złączu transceiverem.
szeregowym. Również sygnały
Instalacja sterownika USB
podłączone są identycznie:
2  dane odbierane (RxD) Aby interfejs widziany był przez
3  dane nadawane (TxD) programy jako port szeregowy, ko-
4  linia DTR nieczne jest zainstalowanie sterow-
5  masa
7  linia RTS
Płytka drukowana
Projekt płytki drukowanej interfej-
su został wykonany w module PCB-
New programu Kicad. Jest to płyt-
ka jednostronna  SMD (FT232BM)
umieszczony jest od strony druku.
Od strony druku przygotowane jest
również miejsce na pamięć 93C46 Rys. 9. Podłączenie transceiverów Yaesu
(montowaną opcjonalnie). i Icom Rys. 8. Kompletny interfejs w obudowie
Świat Radio Kwiecień 2006
49
HOBBY Usprawnienia
ników dostarczanych przez firmę Po zakończeniu instalacji poka-
FTDI. Sterowniki dostępne są dla zuje się kolejny ekran informacyjny
systemów Windows (98/98SE, 2000/  kliknięcie na przycisku  Zakończ
ME/XP, CE 4.2), Linux (2.4 lub now- kończy pierwszy etap instalacji i au-
szy) i MAC (OS-8, OS-9 i OS-X). tomatycznie rozpoczyna się drugi
Można je pobrać ze strony produ- etap.
centa (http://www.ftdichip.com), W prawym dolnym rogu ekranu
wybierając menu Drivers / VCP pojawia się podobny komunikat
i właściwy dla używanego systemu (jak w pierwszym etapie) o zna-
skompresowany plik sterownika. lezieniu nowego sprzętu. Należy
Skompresowany plik należy roz- przejść po kolei takie same kroki,
pakować do dowolnego folderu. Należy wybrać opcję  Zainstaluj jak poprzednio.
Producent zaleca na czas insta- z listy lub określonej lokalizacji Po całkowitym zainstalowaniu
lacji sterowników odłączyć kom- i kliknąć  Dalej . sterowników w prawym dolnym
puter od Internetu. Zapobiegnie to W nowym oknie należy wybrać rogu pokazuje się końcowy komu-
próbom automatycznego pobrania opcję  Uwzględnij tę lokalizację nikat o gotowości nowego sprzętu
podobnych sterowników ze stro- w wyszukiwaniu i po kliknięciu na do pracy.
ny aktualizacji systemu Windows, przycisk  Przeglądaj wskazać lo-
zamiast użycia sterownika dostar- kalizację rozpakowanych wcześniej
czonego przez producenta. Jeśli plików sterownika.
w systemie były zainstalowane już
wcześniejsze wersje sterowników, Po przeprowadzonej instalacji
należy je odinstalować. w Menedżerze urządzeń pokazuje
Instalacja sterownika odbywa się nowy port COM, z kolejnym
się w dwóch prawie identycznych numerem dostępnym w systemie.
krokach. Najpierw jest instalowany Przykładowy wygląd Menedżera
sterownik konwertera szeregowe- urządzeń dla COM3 przedstawiono
go, a póz
niej sterownik portu sze- na rysunku 10.
regowego.
Instalację sterownika należy roz-
począć od podłączenia interfejsu
do komputera. Jeśli strona USB jest Po kliknięciu na przycisku  Da-
poprawnie zmontowana, podłączo- lej rozpoczyna się instalacja ste-
ny interfejs zostanie wykryty przez rownika.
system i w prawym, dolnym rogu Rys. 10. Dodany port COM3 w Menedżerze
ekranu pojawi się informacja o zna- urządzeń
lezieniu nowego sprzętu:
Pozostało teraz tylko połączyć in-
terfejs z transceiverem, odpowied-
nio skonfigurować stosowany pro-
gram logujący (sterujący) i cieszyć
się z nowych możliwości własnej
stacji.
Następnie pojawi się Kreator Marek Niedzielski SP7DQR
znajdowania nowego sprzętu:
Zgłoszenia firm
przyjmujemy
Klub AVT-elektronika
telefonicznie lub
faksem pod nume-
Członek  Klubu AVT-elektronika korzysta z wielu przywilejów, dzięki którym
każdą złotówkę włożoną w prenumeratę może odzyskać z nawiązką. Wiele
rem telefonu:
atrakcyjnych przywilejów udziela Członkom Klubu Wydawnictwo AVT, a poza tym
022 568 99 60,
 Klub AVT-e rozwija współpracę z firmami partnerskimi, które udzielają specjal-
022 568 99 41
nych rabatów wyłącznie Członkom Klubu.
lub e-mailem:
1. Co miesiąc możesz bezpłatnie otrzymać jeden numer archiwalny prenumerowanego miesięcznika
[e-mail]
PrzeS
lemy go razem z prenumeratą.
2. Większą liczbę egzemplarzy archiwalnych wszystkich czterech czasopism (EdW, EP, EL, R
R) możesz
kupić w symbolicznej cenie 1 zł/egz.
3. Możesz korzystać z następujących rabatów:
NajS
wieższe
" 30% na płytki (kity A) w limicie do 40 zł co miesiąc. Powyżej tego limitu rabat wynosi 10%.
Uprawnienia członka
" 10% na kity AVT/TSM (zestawy B, C). informacje o Klubie
 Klubu AVT-e nabywa każdy
" 10% na kity Vellemana.
AVT-e na stronie
" 10% na zestawy TOK
prenumerator jednego (lub kilku)
" 10% na książki oferowane w  Księgarni Wysyłkowej AVT
www.klub.avt.
z czterech pism AVT, poświęconych
" 5% na wszelkie inne towary nabywane
w sklepach firmowych AVT i w sklepie internetowym www.sklep.avt.com.pl
elektronice: Elektronika Praktyczna,
com.pl.
4. Członek  Klubu AVT-e może co miesiąc otrzymywać wysyłkowo płytki drukowane (o wartoS
ci do 40,00
Elektronika dla Wszystkich, zł), nie ponosząc kosztów wysyłki; oszczędza zatem w ten sposób 14,80 zł miesięcznie. Zamawiane płytki
są dostarczane wraz z prenumeratą. Do przesyłki dołączany jest już wypełniony druk przekazu, który należy
Elektronik, Świat Radio
opłacić do 7 dni od otrzymania prenumeraty. Uwaga! Ten sposób wysyłki nie dotyczy firm i instytucji.
Rabaty Partnerów Klubu AVT-e na www.klub.avt.com.pl
Świat Radio Kwiecień 2006
50