BIULETYN
INFORMACYJNY
Fundusze
SIERPIEC
2009
Europejskie
17
w Polsce
ISSN 1899-783X | egzemplarz bezpłatny
Fundusze na edukację
Euroliderki
URBACT II  inicjatywa dla miast
UNIA
EUROPEJSKA
www.funduszeeuropejskie.gov.pl
W numerze
Fundusze na edukację
Polska pięknieje
20 Na gorących z
ródłach
2 Przedszkolaki, uczniowie,
Dzięki unijnym pieniądzom termy
dorośli
w Uniejowie przeobrażają miasto
Do końca 2013 roku polska oświata
wykorzysta łącznie 3,5 mld euro
22 Więcej niż muzeum
z Funduszy Europejskich
Ms� czyli nowoczesna sztuka w starej
łódzkiej fabryce
5 Szkoła inwestycji
Dzięki regionalnym programom operacyjnym
w całej Polsce nadrabia się wieloletnie
zaległości w infrastrukturze oświaty
Fundusze w regionach
6 Wyższa jakość kształcenia
24 Na Zachodzie zmiany
Pieniądze na edukację płyną z kilku z
ródeł,
Jak realizują swoje regionalne
a ich dystrybucję powierzono regionom
programy operacyjne województwa
zachodniopomorskie, lubuskie
8 Oświatowe przyspieszenie
i dolnośląskie? Podobieństwa i różnice
Rusza realizacja 25 projektów systemowych
mających przynieść głębokie zmiany
w celach i metodach kształcenia
z brukseli
29 By mówić jednym głosem
Raport
Z Brukseli pisze ambasador Jan Tombiński
10 Jak nadrobić dystans
Dynamiczny wzrost obok wielkiego ubóstwa
 to jeden z trudnych wniosków wynikających
z tegorocznego raportu  Rozwój regionalny
w Polsce.
Polecamy
13 Pomogą Fundusze Europejskie
30 URBACT II  inicjatywa
Europejskie i polskie pakiety antykryzysowe
dla miast
Miasta jako motory wzrostu gospodarczego
to jedno z najważniejszych założeń
europejskiej polityki spójności
Wydarzenia
14 Wszystko o funduszach
II Forum Funduszy Europejskich pokazało nasze
internet
osiągnięcia w gospodarowaniu środkami unijnymi
32 Na 4+
Bardzo dobre menu główne,
wyszukiwarka do poprawki. Jak internauci
eurolider 2009 oceniają ministerialny portal
www.funduszeeuropejskie.gov.pl
16 Chwyciła za miotłę
Metodą małych kroków Bożena Zarecka
obudziła Karwowo, popegeerowską wieś
na Pomorzu Zachodnim
18 Wyzwalacz talentów
Halina Cieśla nakłoniła anioły do powrotu
Fundusze Europejskie w Polsce Biuletyn wydawany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Departament Informacji, Promocji i Szkoleń
ul. Wspólna 2/4 " 00-926 Warszawa " tel. [phone] " e-mail: [e-mail] " www.mrr.gov.pl " www.funduszeeuropejskie.gov.pl
Koordynacja: Anna Bugalska
Realizacja: Smartlink Sp. z o.o. " ul. Kościerzyńska 7 " 60-446 Poznań " e-mail: [e-mail] " www.smartlink.pl
Redakcja: Jerzy Gontarz, Julia Hoffmann, Andrzej Szoszkiewicz " Projekt graficzny i skład: Alina Merha " Korekta: Bożena Wasielewska
Publikacja współfinansowana jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Wstęp
Dla Polski
robimy coraz więcej
Obecne, niełatwe czasy są dla nas nie lada wyzwaniem, gdyż mamy do czynienia z bezpreceden-
sową skalą turbulencji na światowych rynkach finansowych. Zawirowania te nie ominęły również
i Polski. Tym ważniejsza jest rola Funduszy Europejskich, które mogą odgrywać rolę jednego
z amortyzatorów pomagających przeciwdziałać skutkom spowolnienia gospodarczego.
Dlatego tak istotne jest, by dostęp do unijnych funduszy był jak najłatwiejszy dla potencjal-
nych beneficjentów. Już w sierpniu 2008 r. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zainicjowało
akcję  Proste fundusze  dzięki niej każdy może zgłosić swoje propozycje ułatwień zarówno
w dokumentacji, jak i procedurach konkursowych. Są one omawiane z partnerami społecznymi
i na bieżąco wdrażane. Z drugiej strony należy mieć świadomość, że fundusze unijne to pieniądze
europejskich  w tym polskich  podatników, więc sięganie po nie zawsze będzie obwarowane
większymi wymogami niż np. kredyty bankowe. Warto zauważyć, że wymagające procedury
związane z korzystaniem ze środków unijnych pozwalają nam szczycić się jednym z najniższych
w Europie wskaz
ników nieprawidłowości. Świadczy to o tym, że umiejętnie wydajemy europej-
skie fundusze.
Ponadto, aktualne wyniki wdrażania środków unijnych pokazują, że wykorzystujemy je nie tyl-
ko sumiennie, ale i skutecznie  w ramach perspektywy 2004-2006 wydaliśmy praktycznie
wszystkie środki, zaś w przypadku perspektywy 2007-2013 tylko w czerwcu wartość płatności
z funduszy unijnych wzrosła o blisko 2 mld zł. W konsekwencji, w gospodarce pracuje już
niemal 30 mld zł. Jest to rezultat wielkiego wysiłku zarówno beneficjentów, jak i wdrażającej
Fundusze Europejskie administracji państwowej i samorządowej.
Efektywne wykorzystanie przez Polskę przyznanej jej puli środków unijnych ma kluczowe znacze-
nie nie tylko w kontekście impulsów prorozwojowych, sprzyjających dynamice rozwoju naszego
kraju, ale dostarcza również istotnych argumentów podczas europejskiej debaty nad przyszłością
polityki spójności. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego bierze w niej aktywny udział, dzięki
czemu wysuwane przez nas postulaty znajdują zrozumienie u naszych europejskich partnerów.
Świadczy o tym raport  An Agenda for a Reformed Cohesion Policy przygotowany na zlecenie
Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej Komisji Europejskiej przez grono ekspertów w dzie-
dzinie rozwoju regionalnego, którym przewodniczył dr Fabrizio Barca. Zawarte w nim założenia
kompleksowej reformy tej polityki w dużej mierze uwzględniają propozycje polskiego  Stanowiska
w sprawie przyszłości polityki spójności .
Jednym z dokumentów przygotowanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, a który może
dostarczyć argumentów do wspomnianej wyżej dyskusji, jest raport  Rozwój regionalny w Polsce.
Raport 2009 . W sposób dogłębny i kompleksowy podsumowuje 20 lat polskiej transforma-
cji. Daje wyobrażenie nie tylko o skali przemian, ale również o czekających nas wyzwaniach
w przyszłości.
Zachęcam do lektury biuletynu!
Elżbieta Bieńkowska
Minister Rozwoju Regionalnego
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 1
FOT. ARCHIWUM MRR
Fundusze na edukację
Przedszkolaki,
uczniowie, dorośli
W najbliższych latach polska oświata będzie się rozwijać szybciej dzięki Funduszom Europejskim.
Do końca 2013 roku do wykorzystania jest łącznie blisko 3,5 mld euro.
kwota ponad trzykrotnie większa niż w latach 2004- W priorytetach dotyczących edukacji skupiono się na realizacji
2006. Z tego 2,7 mld euro pochodzi ze środków Euro- kilku podstawowych celów: poprawie dostępności przedszkoli, po-
Topejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu prawie jakości pracy szkoły, reformie kształcenia zawodowego oraz
Kapitał Ludzki, a blisko 711,4 mln euro  z Europejskiego Fundu- wsparciu kształcenia dorosłych. Nie oznacza to jednak, że środków
szu Rozwoju Regionalnego, z którego finansowane są regionalne na infrastrukturę edukacyjną będzie mniej.  W obecnym okresie
programy operacyjne (RPO). Takie obliczenia przytoczono podczas programowania ze 140 do 711,4 mln euro, czyli aż pięciokrotnie
konferencji  Fundusze europejskie dla oświaty , która odbyła się wzrosła wartość alokacji przeznaczonej na modernizację, budowę
9 czerwca 2009 r. w Warszawie. i przebudowę szkół, placówek oświatowych oraz innej infrastruktury
edukacyjnej  mówi dyrektor Branecka. Obecnie środki na infra-
Potencjał funduszy strukturę są dostępne w regionalnych programach operacyjnych.
Czy unijne fundusze uzdrowią polską oświatę?  Mimo że pieniędzy Województwa same decydują o wyborze projektów.
jest znacznie więcej, nie starczy na wszystko  przyznaje Maria
Branecka, dyrektor Departamentu Funduszy Strukturalnych w Mi- Więcej na przedszkola&
nisterstwie Edukacji Narodowej. Zdecydowanie więcej środków trafi do przedszkoli  fundusze unijne
Dzięki unijnym środkom z lat 2004-2006 udało się utworzyć pozwoliły zmienić podstawę programową dla wychowania przed-
m.in. 802 nowe ośrodki przedszkolne na terenach wiejskich, w bli- szkolnego oraz zwiększyć wskaz
niki uczestnictwa najmłodszych
sko 20 tys. szkół stworzono pracownie komputerowe, w 11,4 tys. w zajęciach przedszkolnych. O ile w ramach Programu Rozwój
placówek powstały Internetowe Centra Informacji Multimedialnej, Zasobów Ludzkich w latach 2004-2006 na tworzenie ośrodków
w 1374 gminach uruchomiono centra kształcenia na odległość. przedszkolnych przeznaczono 12 mln euro, to na lata 2007-2013
Pieniądze przeznaczono też na programy o charakterze rozwojo- w ramach PO KL zaplanowano wsparcie w wysokości 243 mln
wym, m.in. 3127 szkół otrzymało dotacje na różnego rodzaju pro- euro. Szacuje się, że pomoc otrzyma co najmniej 2 tys. placówek,
jekty, 150 tys. nauczycieli skorzystało ze szkoleń podnoszących a więc 2,5-krotnie więcej niż do tej pory.  Kluczowym zadaniem
kwalifikacje. jest zwiększenie dostępności do edukacji dzieci w wieku 3-6 lat.
W poprzedniej perspektywie finansowej, w latach 2004-2006, Polska znajduje się bowiem pod tym względem w unijnym ogonie.
znaczna część środków na edukację przeznaczona była na projek- W 2006 r. edukacją przedszkolną objęte było zaledwie 21 proc.
ty o charakterze inwestycyjnym  tzw. projekty  twarde . Nowa najmłodszych z terenów wiejskich i 63 proc. z miast  mówi wice-
perspektywa (na lata 2007-2013) koncentruje się natomiast minister edukacji Krystyna Szumilas.
na realizacji projektów  miękkich związanych z edukacją. Są one Te działania łączą się z rządowym programem wysłania sześcio-
finansowane z Programu Kapitał Ludzki, z priorytetu 3.  Wysoka latków do szkół. Rząd zakłada, że od 1 września 2011 r. każdy
jakość oświaty  wdrażanego centralnie i nadzorowanego przez pięciolatek będzie miał obowiązek uczestnictwa w zajęciach przed-
Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz z priorytetu 9.  Rozwój wy- szkolnych. Rok póz
niej  od 1 września 2012 r. wszystkie sześcio-
kształcenia i kompetencji w regionach  wdrażanego na poziomie latki zasiądą w pierwszych klasach. Z unijnych środków przygoto-
regionów, co sprawia, że w każdym z województw mogą być reali- wywane są projekty systemowe i opracowywane nowe programy
zowane projekty dopasowane do jego potrzeb. dydaktyczne; dotacje pomogą też przygotować bazę dydaktyczną.
Zainteresowanych środkami na rozwój przedszkoli nie brakuje
 okazuje się, że właśnie te programy cieszą się największym za-
interesowaniem.
PRZYDATNE LINKI:
Jakie projekty mogą być dofinansowane? W ramach prioryte-
n www.efs.gov.pl  strona MRR poświęcona Europejskiemu
Funduszowi Społecznemu na lata 2007-2013
tu 9. PO KL  Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach
n www.efs.men.gov.pl  strona MEN poświęcona Funduszom
zaplanowano poddziałanie 9.1.1  Zmniejszenie nierówności
Europejskim dla oświaty na lata 2007-2013
w stopniu upowszechniania edukacji przedszkolnej . Można z niego
n www.konferencje-edukacja.pl  na stronie znajdują się
informacje na temat środków unijnych, z których mogą być otrzymać dofinansowanie na tworzenie placówek, zespołów wy-
realizowane projekty oświatowe. W zakładce  Materiały za-
chowania przedszkolnego i punktów przedszkolnych na obszarach,
mieszczono przewodniki dla beneficjentów, które zawierają
na których liczba dzieci korzystających z tej formy edukacji jest
cenne porady  gdzie szukać pieniędzy na projekty oświatowe
niska. Pieniądze można zdobyć zarówno na zatrudnienie personelu,
oraz jak zwiększyć szansę na ich zdobycie
jak i na dostosowanie budynku lub pomieszczeń do potrzeb dzieci
2 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
W obecnym okresie programowania aż pięciokrotnie wzrosła wartość alokacji przeznaczonej na modernizację, budowę i przebudowę szkół,
placówek oświatowych oraz innej infrastruktury edukacyjnej  mówi na konferencji w Warszawie Maria Branecka, dyrektor Departamentu Funduszy
Strukturalnych w Ministerstwie Edukacji Narodowej
w wieku przedszkolnym. Na wsparcie mogą liczyć nowe i istniejące a także rozbudowa lub modernizacja istniejących, jak również za-
placówki, jeśli celem projektów jest zwiększenie uczestnictwa dzie- kup niezbędnego dla nich wyposażenia, m.in. komputerów, opro-
ci w wychowaniu przedszkolnym. Aby zwiększyć to uczestnictwo, gramowania czy mebli.
ośrodki przedszkolne mogą m.in. wydłużyć godziny funkcjonowa-
nia, uruchomić nowy nabór, zatrudnić dodatkowy personel. Wsparcie dla szkół
Z kolei w ramach działania 9.5 PO KL  Oddolne inicjatywy edu- Sporo funduszy z PO KL trafi do polskich szkół. Tylko na programy
kacyjne na obszarach wiejskich wspierane są projekty inicjowane rozwojowe w ramach PO KL zaplanowano kwotę 481 mln euro
przez lokalne społeczności, na przykład zorganizowanie w wiejskiej (dla porównania: w latach 2004-2006 w ramach SPO RZL zreali-
świetlicy zajęć edukacyjnych dla dzieci. zowano projekty o wartości 50 mln euro). Ministerstwo zakłada,
Dzięki środkom unijnym przybędzie przedszkoli np. w zakładach że skorzysta z nich 15,6 tys. szkół, czyli połowa placówek. To pięć
pracy. W priorytecie 1. PO KL  Zatrudnienie i integracja społeczna razy więcej niż z poprzedniego rozdania  wówczas dotacje na pro-
w ramach poddziałania 1.3.2  Projekty na rzecz promocji rów- gramy rozwojowe otrzymała co dziesiąta polska szkoła.
nych szans kobiet i mężczyzn oraz godzenia życia zawodowego Jednym z głównych celów jest podniesienie jakości kształcenia.
i rodzinnego przewidziano pieniądze na przedszkola w miejscach Znaczne środki przeznaczone będą też na programy poprawy zarzą-
pracy oraz rozwijanie alternatywnych form opieki nad dziećmi, dzania polską szkołą.  Tylko dobrze zarządzana szkoła może stale
w tym m.in. usług opiekuńczych w domach prywatnych. Trzeba doskonalić jakość swojej pracy  mówi Krystyna Szumilas.
jednak podkreślić, że celem tego poddziałania nie jest utworzenie Większe będą pieniądze na kształcenie nauczycieli. W ramach SPO
przedszkola, lecz zapewnienie warunków, które umożliwią rodzicom RZL wydano na ten cel 77 mln euro, natomiast obecnie w ramach
integrację i reintegrację z rynkiem pracy. priorytetów 3. i 9. PO KL do wykorzystania jest 116 mln euro.
Pieniądze na inwestycje w przedszkolach można znalez
ć też w re-  Bez dobrze wykształconego, zmotywowanego i chcącego się
gionalnych programach operacyjnych, z których wspierana będzie kształcić nauczyciela nie jesteśmy w stanie zmienić polskiej szkoły
rozbudowa infrastruktury służącej edukacji przedszkolnej. Każde  uzasadnia wiceminister Szumilas.
województwo samodzielnie określiło, jakie projekty będzie wspie- I tak na przykład w ramach priorytetu 9. PO KL  Rozwój wykształ-
rało. Na przykład w województwie mazowieckim w ramach prio- cenia i kompetencji w regionach realizowane są projekty konkur-
rytetu 7. RPO  Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapi- sowe mające na celu uruchomienie m.in. studiów wyższych i po-
tału ludzkiego przewidziano działanie 7.2  Infrastruktura służąca dyplomowych, kursów kwalifikacyjnych i doskonalących m.in. dla
edukacji . Możliwe jest finansowanie budowy nowych przedszkoli, nauczycieli i pracowników dydaktycznych szkół i placówek oświa-
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 3
FOT. PAWEA
PAWA
OWSKI/ŻELAZNA STUDIO
towych, instruktorów praktycznej nauki zawodu oraz kadry administracyjnej dy mowa jest o Funduszach Euro-
i zarządzającej oświatą w szkołach i placówkach oświatowych oraz ich pejskich na infrastrukturę edukacyj-
organach prowadzących.  Dotacja może sięgnąć 100 proc. kosztów kwa- Gną w regionach, słyszymy najczę-
lifikowanych projektu, a minimalna wartość projektu musi wynieść 50 tys. ściej o dużych projektach indywidualnych,
zł  zaznacza Elżbieta Pilch ze Stowarzyszenia na rzecz Rozwoju Rynku takich jak  Budowa i wyposażenie Zinte-
Pracy STOS. growanego Centrum Edukacji i Innowacji
Wydziału Farmaceutycznego Akademii
Kształcenie zawodowe i ustawiczne Medycznej we Wrocławiu (wsparcie unij-
Kolejnym priorytetem jest modernizacja kształcenia zawodowego, które ne w wysokości 79,06 mln zł) czy  Budo-
w powszechnym odczuciu nie w pełni realizuje potrzeby rynku pracy.  wa budynków Wydziałów Chemii i Biologii
Umiejętności zawodowe decydują nie tylko o losie jednostki, ale też o przy- Uniwersytetu Gdańskiego (dofinansowanie
szłości gospodarki kraju  podkreśla Urszula Pasławska, wicemarszałek  200,8 mln zł). To duże projekty, realizo-
województwa warmińsko-mazurskiego. Dlatego ten region postawił m.in. wane z Programu Operacyjnego Infrastruk-
na programy wspierające rozwój szkolnictwa zawodowego.  Dzięki unijnym tura i Środowisko. Tymczasem regionalne
funduszom planujemy m.in. stworzenie czterech ośrodków gastronomicz- programy operacyjne (RPO) tworzą liczne,
nych, przygotowujących młodzież na poziomie odpowiadającym potrzebom choć mniej spektakularne możliwości dla
przedsiębiorców  mówi wicemarszałek. tysięcy szkół podstawowych, gimnazjów
Środki na kształcenie zawodowe dostępne są m.in. w ramach działania 9.2 czy innych placówek oświatowych. Jed-
 Podniesienie atrakcyjności jakości szkolnictwa zawodowego . W działaniu nostki samorządu terytorialnego, szkoły
tym przewidziano możliwość realizacji dwóch typów projektów: po pierwsze wyższe, a także na przykład kościoły mogą
się ubiegać o pieniądze na rozbudowę
obiektów edukacyjnych, ich modernizację,
wyposażenie czy zagospodarowanie naj-
SzkolnictWo WyżSze
bliższego otoczenia.
Osobna pula funduszy zasili sferę nauki i uczelnie. 19 maja br. Ministerstwo
Nauki i Szkolnictwa Wyższego rozstrzygnęło konkurs na  kierunki zama-
Możliwości RPO
wiane , czyli projekty uczelni, w ramach których możliwe jest zwiększenie
liczby studentów kształconych na kierunkach matematycznych, przyrod-
Typowy dla większości RPO jest przykład
niczych i technicznych określonych przez MNiSW. Po ocenie ekspertów
województwa śląskiego, które w prio-
do realizacji skierowano 27 najwyżej ocenionych wniosków złożonych przez
rytecie 8. ( Infrastruktura edukacyjna )
szkoły wyższe.
zaplanowało działania dotyczące uczelni,
W stosunku do ubiegłego roku MNiSW trzykrotnie zwiększyło budżet na re-
alizację kształcenia zamawianego. W tym roku pula środków wyniosła 200
placówek kształcenia ustawicznego oraz
mln zł. Jednak ze względu na bardzo duże zainteresowanie programem
pozostałych szkół. Zakończył się nabór
wśród uczelni (wpłynęło 170 projektów) minister Barbara Kudrycka po-
wniosków ze wszystkich trzech działań,
dejmie starania o zwiększenie budżetu, aby jeszcze w tej edycji kolejne
uczelnie z listy mogły otrzymać dofinansowanie. a w tym dotyczącym infrastruktury pla-
Kierunki zamawiane to: inżynieria biomedyczna, mechatronika budownic-
cówek oświatowych udało się już wybrać
twa, inżynieria środowiska i energetyka, elektrotechnika, mechatronika,
projekty do dofinansowania. Śląskie gmi-
mechanika i budowa maszyn, automatyka i robotyka, matematyka, bio-
ny występowały o wsparcie na budowę
technologia. W ramach tych kierunków tworzone są specjalności, których
jest kilkakrotnie więcej.
i modernizację sal gimnastycznych, przed-
szkoli czy gimnazjów, a także na rozwój
 diagnozujących potrzeby edukacyjne lokalnego i regionalnego rynku pracy
w zakresie szkolnictwa zawodowego, po drugie  programów rozwojowych
dla szkoły lub placówki oświatowej.
Unijne fundusze wspierają także inwestycje z zakresu szkolnictwa zawodo-
wego. Możliwość inwestowania w infrastrukturę placówek edukacyjnych,
w tym również placówek kształcenia zawodowego, przewidziano w regio-
nalnych programach operacyjnych.
Jednym z priorytetów w latach 2007-2013 jest kształcenie dorosłych.
W tym zakresie mamy wiele do zrobienia. Wskaz
niki europejskie pokazują,
że w UE ok. 10 proc. dorosłej populacji uczestniczy w rozmaitych formach
kształcenia ustawicznego, u nas  zaledwie 5 proc.
Dotychczas udało się m.in. zbudować 1374 centra kształcenia na odległość.
Do końca czerwca oddanych będzie 129 kolejnych. W ramach PO KL możli-
we jest m.in. finansowanie kształcenia w formach szkolnych osób dorosłych
zainteresowanych uzupełnianiem lub podwyższaniem swoich kwalifikacji
ogólnych i zawodowych. Finansowane są też dla nich usługi doradcze,
kampanie informacyjne itp.  Nowością jest to, że o środki mogą ubiegać
się także osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą  mówi Irena
Wolińska ze Stowarzyszenia na rzecz Rozwoju Rynku Pracy STOS.
Joanna Pieńczykowska
4 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
Fundusze na edukację
Szkoła inwestycji
Praca u podstaw  tak można określić to, co właśnie dzieje się w edukacji
dzięki regionalnym programom operacyjnym. Niemal w każdym powiecie nadrabia się wieloletnie
zaległości, budując nowe przedszkola, sale gimnastyczne i remontując szkoły.
pracowni specjalistycznych. Na przykład dolnośląskim wyróżnia się warta 15,72 Co dalej?
Gliwice zamierzają stworzyć nowoczesną mln zł (dofinansowanie: 10,58 mln zł) W trakcie rozstrzygania są konkursy m.in.
sieć pracowni przedmiotowych w swoich budowa infrastruktury sportowo-rehabilita- w województwach zachodniopomorskim
szkołach ponadgimnazjalnych. Wśród in- cyjnej w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym (dla szkolnictwa wyższego, ponadgimnazjal-
westycji do dofinansowania znalazły się Dzieci Niewidomych we Wrocławiu. nego i gimnazjalnego), mazowieckim, mało-
zarówno niewielkie projekty, dla których W województwie podkarpackim projek- polskim, podlaskim i świętokrzyskim. Roz-
kwota dofinansowania nie przekracza 1 ty 12 szkół wyższych, wnioskujących łącz- poczęcia nowych konkursów, przynajmniej
mln zł (np. modernizacja infrastruktury nie o blisko 60 mln zł wsparcia, przeszło do końca tego roku, nie należy się spodzie-
sportowej w ośrodku Polskiego Związku już etap oceny formalnej. Dostępna w ra- wać w województwie kujawsko-pomorskim,
Niewidomych w Chorzowie), jak i dużo mach konkursu kwota dofinansowania łódzkim, małopolskim czy śląskim.
większe, które uzyskały wsparcie powy- wynosi 42 mln zł. W tym roku w harmo- Instytucje edukacyjne zainteresowane
żej 5 mln zł (np. przebudowa gimnazjum nogramie nie przewiduje się już naborów otrzymaniem wsparcia powinny z uwagą
w Mysłowicach na potrzeby Zespołu Szkół w ramach schematu A działania 5.1 RPO. obserwować końcówkę bieżącego roku
Ponadgimnazjalnych). W styczniu 2010 r. ruszy konkurs w sche- oraz początek następnego. Od września
Konkretne rezultaty w postaci podpisanych macie B, dotyczącym pozostałych placó- do lutego będzie trwał nabór wniosków
umów są też w poddziałaniu 4.2.2  Roz- wek oświatowych. w województwach lubelskim, opolskim,
wój i modernizacja lokalnej infrastruktury W województwie wielkopolskim wyłoniono podkarpackim, warmińsko-mazurskim oraz
edukacyjnej w ramach Lubuskiego RPO. pięć projektów dotyczących szkolnictwa wielkopolskim.
Dzięki wsparciu pięć jednostek samorzą-
dowych wyremontuje i rozbuduje tu swoje
placówki edukacyjne.
na co można doStać dotację z RPo?
Prawie 12 mln zł pochłonie budowa basenu
n Budowa nowych obiektów dydaktycznych, remont, rozbudowa i modernizacja starych
w Tomaszowie Mazowieckim (województwo
n Inwestycje w infrastrukturę sportową i kulturalną, powiązaną z infrastrukturą
łódzkie) i będzie to najdroższy z 42 projek-
edukacyjną (np. sale gimnastyczne)
tów, które otrzymały wsparcie w ramach n Budowa i rozbudowa infrastruktury okołoedukacyjnej (np. internaty, stołówki)
n Wyposażenie szkół w pomoce naukowe, sprzęt komputerowy i wyposażenie niezbędne
działania 5.3  Infrastruktura edukacyjna
do nauki zawodu
RPO Województwa A
ódzkiego.
n Usuwanie barier architektonicznych w dostępie do placówek edukacyjnych
Dofinansowanie z funduszy UE dostaną też
n Zagospodarowanie otoczenia obiektów edukacyjnych
mniej typowe inwestycje. W województwie
wyższego oraz siedem dotyczących niż- Polski system edukacji może liczyć na unij-
szych poziomów edukacji. Między inny- ne inwestycje z RPO nawet w kwocie 711,4
mi dawne koszary w Kaliszu kosztem 24 mln euro. Najbardziej na oświatę postawiło
mln zł (w tym pomoc z UE: 13,4 mln zł) województwo dolnośląskie, które na ten cel
zostaną przekształcone w budynki szko- przeznaczyło aż 7,6 proc. środków swojego
ły wyższej, a w Lesznie powstanie nowa RPO (92,1 mln euro) i lubuskie (7,4 proc.,
aula i zespół sal wykładowych (koszt: 28,2 czyli 32 mln euro). W większości regionów
mln zł). W Poznaniu powiększy się Wyższa edukacja pochłonie ok. 4 proc. budżetów
Szkoła Nauk Humanistycznych i Dzienni- RPO.
karstwa (koszt: 41,6 mln zł). Wymienione Tak obfity deszcz pieniędzy nie spadł
inwestycje znalazły się wśród projektów na polską oświatę jeszcze nigdy w jej hi-
kluczowych Wielkopolskiego RPO. storii. Warto uważnie monitorować pracę
To tylko kilka przykładów z setek możli- naszych samorządowców, by nie zaprze-
wości. Regionalne programy operacyjne paścili szansy i efektywnie zainwestowali
wspierają infrastrukturę zarówno szkolnic- powierzone im pieniądze.
twa wyższego, jak i wszystkich niższych Krzysztof Garski
szczebli edukacji. Z funduszy może skorzy-
stać praktycznie każda instytucja oświato-
wa: wiejskie przedszkole, powiatowe gim-
nazjum czy uniwersytet.
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 5
FOT. JANUSZ TATARKIEWICZ)
Fundusze na edukację
n Oprócz pieniędzy zarezerwowanych
w budżecie państwa polska edukacja
ma do dyspozycji środki z Funduszy Eu-
Wyższa jakość ropejskich. Z jednej strony są to gran-
ty z Programu Operacyjnego Kapitał
Ludzki na projekty  miękkie , a z dru-
giej  mamy do wzięcia środki z re-
kształcenia
gionalnych programów operacyjnych
oraz programów krajowych na przed-
sięwzięcia związane z infrastrukturą.
A
ącznie na wzmocnienie obszaru edu-
kacji w ramach perspektywy finanso-
wej 2007-2013 możemy wykorzystać
blisko 3,5 mld euro, a więc trzy i pół
raza więcej niż w latach 2004-2006.
Jak się zmieni edukacja w naszym kra-
ju dzięki tym pieniądzom?
Unijne środki na oświatę są rzeczywiście
istotnym uzupełnieniem wydatków bu-
dżetowych. Ważne w przypadku progra-
mów na lata 2007-2013 jest to, że dają
one szansę spojrzenia na system edukacji
z perspektywy problemów, które należy
rozwiązać. Unijne środki pomogą Minister-
stwu Edukacji Narodowej wypracować roz-
wiązania systemowe, a więc przygotować
zmiany prawne, które mogą się przyczynić
do podniesienia jakości kształcenia i zarzą-
dzania oświatą. Na przykład w prioryte-
cie 3.  Wysoka jakość oświaty (w ramach
PO KL) przewidziano m.in. pieniądze
na opracowanie i wdrożenie projektów sys-
temowych, poprawiających jakość pracy pe-
dagogów czy też kształtujących zasady pra-
cy z uczniami zdolnymi. Także za Fundusze
Europejskie przygotowywana jest reforma
programów nauczania. Pierwsze efekty są
już nawet odczuwalne, m.in. zakończono
prace nad zmianami pozwalającymi upo-
wszechnić wychowanie przedszkolne oraz
zmienić sposób nauczania w najmłodszych
klasach. Od 1 września 2009 r. w polskich
przedszkolach i w pierwszych klasach pod-
stawówek będą wdrażane nowe podstawy
programowe. Stopniowo w ciągu najbliż-
szych 6 lat zmiany obejmą cały system
oświaty.
Z drugiej strony mamy też projekty kon-
kursowe, których celem jest wspieranie
rozwoju kompetencji konkretnych uczniów,
nauczycieli i innych osób. Między innymi
w ramach PO KL zaprojektowano ponadre-
gionalne programy rozwijania umiejętności
uczniów w zakresie kompetencji kluczowych
w obszarze nauk matematyczno-przyrodni-
Bez Funduszy Europejskich niewątpliwie polska szkoła byłaby
czych, technologii informacyjno-komunika-
dużo uboższa  mówi KRYSTYNA SZUMILAS,
cyjnych, języków obcych, przedsiębiorczo-
sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej
ści czy też wspierające rozwój zawodowy
nauczycieli.
6 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
FOT. PAWEA
PAWA
OWSKI/ŻELAZNA STUDIO (2X)
jest zdecentralizowanie systemu. Poprzednio Już teraz widać, że ogromnym zaintereso-
niemal wszystkie zadania realizowano cen- waniem cieszą się projekty dotyczące przed-
tralnie. Obecnie na poziomie ministerialnym szkoli. Bardzo dużą popularność osiągają
realizowane są głównie projekty systemowe. działania rozwojowe adresowane do szkół
Wiele projektów konkursowych w ranach PO ogólnokształcących. Szkoły  same lub
KL przesunięto na poziom regionów. Także poprzez gminy  chętnie sięgają po środki
projekty infrastrukturalne, finansowane na opracowanie szerokiego wachlarza zajęć
z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regio- pozalekcyjnych albo przygotowanie pracy
nalnego, zarządzane są przez samorządy z uczniem zdolnym.
województw, które same decydują, jakie Dużym zainteresowaniem cieszą się projek-
działania są najbardziej potrzebne. ty wspierające oddolne inicjatywy edukacyj-
ne w ramach priorytetu 9. PO KL  Rozwój
n W obecnej perspektywie finansowej wykształcenia i kompetencji w regionach .
zmalała pula pieniędzy na programy Natomiast z najmniejszym zainteresowaniem
stypendialne. Dlaczego? Przecież cie- potencjalnych beneficjentów, co jest naszą
szyły się one ogromną popularnością, bolączką, spotykają się działania z zakresu
kształcenia ustawicznego i ukierunkowane
na poprawę jakości kształcenia w szkołach
zawodowych. To trochę dziwi, zważywszy, że
 Unijne środki pomogą MEN wypracować rozwiązania
tyle słyszy się narzekań na jakość kształcenia
systemowe, które mogą się przyczynić do podniesienia
zawodowego w polskich szkołach. Na przy-
jakości kształcenia i zarządzania oświatą
kład wyjątkowo nikłe jest zainteresowanie
konkursem adresowanym do pracodawców
na realizację staży i praktyk dla nauczycieli
n Przy wykorzystaniu środków unijnych stypendia otrzymało 610 tys. osób, co kształcenia zawodowego.
z lat 2004-2006 Ministerstwo Edu- oznacza, że skorzystało z nich o 180
kacji Narodowej kładło nacisk przede proc. więcej uczniów niż pierwotnie n Jak MEN chce zwiększyć zaintereso-
wszystkim na zmniejszanie dyspropor- planowano. Kto będzie głównym be- wanie potencjalnych beneficjentów
cji edukacyjnych między obszarami neficjentem obecnie? Czy uczniowie w tym obszarze?
wiejskimi a miastami, m.in. poprzez z terenów wiejskich, dla których sty- Na bieżąco wdrażamy nowe rozwiązania,
komputeryzację szkół, rozwój przed- pendia były istotne, mogą liczyć na al- które poszerzą wiedzę o możliwościach
szkoli (ośrodków przedszkolnych), ternatywne wsparcie? wykorzystania środków. Między innymi
stworzenie centrów kształcenia na od- W poprzedniej perspektywie programy sty- planujemy w najbliższym czasie zorgani-
ległość. Czy w ramach nowego progra- pendialne, które kierowane były do uczniów zowanie konferencji dla przedsiębiorców,
mu priorytety się zmieniły? z obszarów wiejskich, kontynuujących na- dzięki której będą mogli bliżej zapoznać się
W poprzedniej perspektywie finansowej do- ukę w szkołach kończących się maturą, z możliwościami uzyskania dotacji. Jeżeli
minujące było nastawienie na tzw. projekty nabrały charakteru wsparcia socjalnego. jednak po pewnym czasie zorientujemy się,
 twarde , czyli o charakterze inwestycyj- Negocjując sposób wykorzystania środ- że w niektórych obszarach zainteresowanie
nym. Na przykład dzięki unijnym fundu- ków na lata 2007-2013 trudno było nam pieniędzmi jest niewielkie, będziemy szukać
szom 19 954 szkoły, czyli ponad połowa przekonać Komisję Europejską, że taka for- możliwości przesunięć środków na te progra-
placówek, otrzymały pracownie kompu- ma wsparcia pełni funkcję prorozwojową. my, które cieszą się większą popularnością.
terowe, wyposażono też w sprzęt i środki Komisja kategorycznie stawiała bowiem Na razie jednak na tego typu decyzje jest
dydaktyczne 1925 placówek kształcących warunek, by stypendia miały taki właśnie jeszcze za wcześnie, pieniądze z obecnej puli
osoby niepełnosprawne, utworzono i wypo- charakter. Za prorozwojowe uznała stypen- będziemy mogli czerpać aż do roku 2015.
sażono na terenie całej Polski 1374 centra dia, które pozwolą na realizację aspiracji Dlatego też o wykorzystanie środków jestem
kształcenia na odległość na wsi, w 11 419 i zainteresowań uczniów szczególnie uzdol- spokojna.
szkołach powstały Internetowe Centra In- nionych. Do wykorzystania  zarówno ze
formacji Multimedialnej. szkół ponadgimnazjalnych, jak i gimnazjal- n Czy można sobie wyobrazić, co by było
Obecnie nastąpiło przesunięcie prioryte- nych oraz podstawowych  jest 31,5 mln bez unijnych funduszy?
tów w kierunku tzw. projektów  miękkich , euro. Natomiast stypendia o charakterze Niewątpliwie polska szkoła byłaby dużo
m.in. mających na celu wypracowanie socjalnym są obecnie realizowane w ra- uboższa, znacznie gorzej wyposażona.
wspomnianych rozwiązań systemowych, mach Narodowego Programu Stypendial- Dużo trudniej byłoby wprowadzić rozwiąza-
służących doskonaleniu jakości kształcenia. nego ze środków budżetowych. nia poprawiające jakość kształcenia. Mniej
Działania MEN koncentrują się też w dużej wreszcie byłoby zajęć pozalekcyjnych, które
mierze na projektach rozwojowych, któ- n Czy dziś, po 1,5 roku wdrażania PO przecież wzbogacają polską szkołę i służą
re mają wpłynąć na rozwój konkretnego KL, można już powiedzieć, w jakich jej rozwijaniu. Unijne fundusze pomogą
ucznia, konkretnej szkoły, konkretnego śro- obszarach zainteresowanie dotacjami nam w szybkim czasie zmniejszyć dystans
dowiska nauczycielskiego. ze strony potencjalnych beneficjantów dzielący polską szkołę od poziomu placó-
Inną bardzo ważną różnicą, wpływającą tak- jest duże, a w jakich mniejsze od ocze- wek na zachodzie Europy.
że na lepszy poziom wykorzystania środków, kiwanego? Rozmawiała Joanna Pieńczykowska
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 7
Fundusze na edukację
Oświatowe
przyspieszenie
Polska edukacja zaczyna na wielką skalę korzystać z Funduszy Europejskich.
Trwa  lub wkrótce się rozpocznie  realizacja 25 projektów systemowych, przygotowanych
pod auspicjami Ministerstwa Edukacji Narodowej.
akres tematyczny projektów jest Trzeba było nie tylko napisać od nowa pod kątem przydatności na rynku pracy 
szeroki. Pomogą one, między inny- podstawy programowe, ale i dostarczyć wyjaśnia.
Zmi, ulepszyć podstawy programowe do wszystkich szkół w Polsce egzempla- Na razie udało się powołać zespoły
w różnych typach szkół, sprawniej przepro- rze publikacji zawierającej komentarze do opracowania metodologii oceny spój-
wadzać egzaminy czy też dopasować szkol- eksperckie do nich, tak aby nauczyciele ności podstaw programowych z dokumen-
nictwo zawodowe do potrzeb rynku pracy. zdążyli zapoznać się z nimi przed rozpo- tami, które regulują funkcjonowanie szkół
Wszystko w ramach priorytetu 3.  Wysoka częciem nowego roku szkolnego. Jak mówi zawodowych. Pod koniec marca miało też
jakość systemu oświaty Programu Kapi- Jarosław Kozłyk z Departamentu Funduszy miejsce seminarium, które rozpoczęło pra-
tał Ludzki (PO KL), który określa siedem Europejskich MEN, drukarnia pracuje nie- ce nad opisem kwalifikacji specyficznych
celów stojących przed polskim systemem mal na okrągło  wszak każda z kilkunastu dla poszczególnych zawodów. Co ważne,
edukacji. Najważniejsze z nich to dokona- tysięcy polskich szkół musi otrzymać trzy w pracach nad projektem nie uczestniczą
nie przeglądu wszystkich obowiązujących egzemplarze wydawnictwa. Do tego docho- tylko przedstawiciele ministerstwa i powią-
programów nauczania, wdrożenie stu in- dzi jeszcze szkolenie kadr.  W pierwszym zanych z nim jednostek, ale także organiza-
nowacyjnych programów nauczania (m.in. etapie (maj-czerwiec br.) 1,8 tys. doradców cje zrzeszające praktyków poszczególnych
matematyki, przedsiębiorczości i nauk przy- metodycznych i nauczycieli konsultantów zawodów, na przykład Związek Rzemiosła
rodniczych) oraz poprawę jakości kształce- ma za zadanie przeprowadzić spotkania in- Polskiego. Pierwszych efektów możemy
nia zawodowego. formacyjne z radami pedagogicznymi szkół spodziewać się w 2013 r.
Autorzy PO KL nie mają przy tym wąt- podstawowych i gimnazjów  wyjaśnia 15 mln zł pochłonie kolejne zadanie
pliwości: dalszy wzrost gospodarczy oraz Jarosław Kozłyk.  Zaplanowane są rów- z poddziałania 3.3.3, czyli rozwój inno-
zmniejszenie bezrobocia nie będą możliwe nież szkolenia ekspertów przedmiotowych, wacyjnych programów i metod nauczania,
bez dużych inwestycji właśnie w oświatę, którzy będą udzielać nauczycielom pomo- w tym  prace nad ulepszeniem już istnie-
a przede wszystkim  w podniesienie jej cy w pracy z nową podstawą programową, jącego portalu Scholaris.pl, zawierającego
jakości i efektywności. Wiąże się z tym nie szkolenia egzaminatorów, pracowników materiały przydatne do prowadzenia zajęć.
tylko przygotowanie nowych programów nadzoru pedagogicznego oraz rzeczoznaw-  Pozwoli to na dotarcie z dobrą jakościowo
i usprawnienie egzaminów, ale także sku- ców ds. podręczników  dodaje. i usystematyzowaną edukacją do wszyst-
teczniejsze zbieranie danych o funkcjono- Rozpoczęty w styczniu projekt powinien kich stron preferujących zdalną formę
waniu oświaty oraz usprawnienie nadzoru zakończyć się w pierwszym kwartale przy- kształcenia  wyjaśnia Monika Osmańska
pedagogicznego. szłego roku, kiedy nastąpi jego rozliczenie. z Departamentu Funduszy Europejskich
Warto przyjrzeć się poddziałaniu 3.3.3 Obecnie ministerstwo finalizuje przygoto- MEN. Zaplanowano między innymi urucho-
w priorytecie 3.  Modernizacja treści i me- wanie wniosku o dofinansowanie. mienie nowej, bardziej wydajnej aplikacji
tod kształcenia , w ramach którego projekty internetowej, weryfikację jakości oraz uzu-
systemowe realizują MEN, Krajowy Ośrodek Fachowiec przyszłości pełnienie zasobów, a także kilka zupełnie
Wspierania Edukacji Zawodowej i Usta- Unijne fundusze przyczynią się też do roz- nowych elementów: stworzenie platformy
wicznej (KOWEZiU) oraz Centralny Ośrodek wiązania długoletniego problemu naszego społecznościowej, modułów wirtualnego
Doskonalenia Nauczycieli (CODN). rynku pracy: braku skutecznego systemu doradztwa pedagogiczno-psychologicznego,
kształcenia fachowców. KOWEZiU pracuje podnoszenia kwalifikacji nauczycielskich
Podstawa wszystkiego obecnie nad projektami dotyczącymi do- czy wreszcie  systemu wsparcia kariery.
Ministerstwo Edukacji pracuje obecnie skonalenia podstaw programowych kształ-  Rezultatem projektu będzie więc pierw-
nad projektami dotyczącymi podstawy cenia zawodowego oraz wsparcia placówek szy tak całościowy, logicznie uporządkowa-
programowej, a także nad przygotowa- wdrażających takie programy. Jak jednak ny i spójny system obejmujący wszystkie
niem innowacyjnych programów dla pol- podkreśla Agnieszka Pfeiffer, menedżer pro- możliwe do umieszczenia na platformie
skich szkół funkcjonujących za granicą. jektu, prace znajdują się jeszcze na dość internetowej elementy i działania związane
Wycenione łącznie na 13,24 mln zł pro- wczesnym etapie.  Trzeba na przykład z edukacją  mówi Monika Osmańska.
jekty wiążą się z ogromnym wyzwaniem przyjrzeć się każdemu z 208 zawodów, któ- PO KL zachęca też do sięgania po nowo-
logistycznym. rych naucza się w szkołach zawodowych, czesne metody nauczania. Z poddziała-
8 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
nia 3.4.2  Upowszechnienie uczenia się organizacji kształcenia na odległość, wy- styczne publikacje dotyczące egzaminów).
przez całe życie MEN oraz KOWEZiU maganych kompetencji kadry oraz system Projekty CKE należą jednocześnie do naj-
zrealizują trzy projekty (ich łączna war- weryfikacji placówek zajmujących się taką bardziej zaawansowanych. Ich realizacja
tość to 52,56 mln zł), które dotyczyć będą działalnością  wylicza Katarzyna Gut, od- rozpoczęła się już w paz
dzierniku 2007 r.,
zarówno opracowania modelu kształcenia powiedzialna za projekt w Departamencie zaś zakończenie planowane jest na koniec
na odległość, działań promujących ucze- Funduszy Europejskich MEN. Przygotowa- tego roku.
nie się przez całe życie, jak i przygotowa- ne zostaną także platformy e-learningowe, Najbardziej kosztowne okazuje się przygo-
nia internetowego systemu poradnictwa niezbędne informatory i podręczniki, zaś towanie nowych egzaminów maturalnych
edukacyjno-zawodowego. Szczególnie to po okresie pilotażowym będzie można roz- i eksternistycznych, które pochłonie ponad
pierwsze zadanie wygląda ambitnie.  Efek- począć przyznawanie akredytacji szkołom połowę wspomnianej kwoty. W ramach
tem projektu ma być określenie sposobu (na razie nie zdecydowano, czy będą one tego projektu CKE realizuje m.in. takie
dotyczyć wyłącznie szkół państwowych, czy zadania jak nowa koncepcja arkuszy egza-
także prywatnych). minacyjnych, egzamin maturalny z filozofii
Ciekawie zapowiada się też projekt zwią- czy wprowadzenie obowiązkowej matury
10 najWiękSzych
zany z rozwojem poradnictwa edukacyjno- z matematyki. Jeśli chodzi o ten ostatni
Projekty systemowe w edukacji, na które
-zawodowego.  Baza informacyjna będzie podprojekt, przygotowano już procedury
przeznaczono najwięcej środków z PO KL
udostępniana za pomocą Internetu, aby tworzenia i testowania zadań oraz prze-
i instytucje odpowiedzialne za ich realizację
(w mln zł)
dotrzeć do jak największej liczby uczniów, prowadzono próbne testy w wybranych
n 113,47  Pilotaż nowych egzaminów matu-
rodziców, doradców zawodowych i nauczy- szkołach, na podstawie których powstały
ralnych i eksternistycznych (działanie 3.2),
cieli  wyjaśnia Monika Osmańska.  Będzie zalecenia do szkolenia egzaminatorów.
CKE
się ona składać z działów tematycznych, Wśród projektów systemowych znajdziemy
n 46,28  Tworzenie zaplecza badawczego
i informacyjnego systemu edukacji w zakre-
odpowiednio dla szczebla centralnego, wo- i takie, które pozwolą sprawniej zarządzać
sie monitoringu, ewaluacji i badań edukacyj-
jewódzkiego i powiatowego. Zostanie uru- systemem oświaty w Polsce. Kwota 14 mln
nych (poddziałanie 3.1.1), IBE
chomiona w drugiej połowie 2010 roku. zł pozwoli Centrum Informatycznemu Edu-
n 25,88  Ogólnopolskie kampanie upo-
wszechniające model uczenia się przez całe kacji na modernizację Systemu Informacji
życie, MEN
Egzamin do poprawki Oświatowej  oprogramowania, z którego
n 23,14  Szkolenia pracowników i współpra-
Na poprawie jakości egzaminów skupia się korzysta każda szkoła do przesyłania rapor-
cowników systemu egzaminów zewnętrznych
z kolei działanie 3.2  Rozwój systemu eg- tów o swojej działalności: o liczbie uczniów
oraz rozwój współpracy międzynarodowej,
w tym realizacja projektów ponadnarodo- zaminów zewnętrznych , w ramach którego i nauczycieli czy poniesionych w danym se-
wych (działanie 3.2), CKE
dziewięć projektów wartych około 200 mln mestrze wydatkach.
n 20  Model systemu wdrażania i upowszech-
zł realizuje Centralna Komisja Egzaminacyj- Dynamika zmian, które właśnie zachodzą
niania kształcenia na odległość w uczeniu
się przez całe życie (poddziałanie 3.4.2), na. Główny cel zadania to poprawa monito- w oświacie, wymaga też skutecznego za-
MEN
ringu i oceny działań edukacyjnych, w tym plecza badawczego, dlatego na jego rozwój
n 18,75  Doskonalenie podstaw programo-
 stworzenie spójnego systemu powiąza- przeznaczono aż 46,28 mln zł w ramach
wych kształcenia zawodowego ukierunko-
nych ze sobą egzaminów zewnętrznych. projektu realizowanego przez Instytut Ba-
wane na zapewnienie zgodności kształcenia
z wymogami gospodarki opartej na wiedzy
Wśród projektów CKE można wyodrębnić 3 dań Edukacyjnych.
(poddziałanie 3.3.3), KOWEZiU
zadania badawcze (badanie jakości narzę- Patrząc na listę projektów systemowych
n 18,72  Pilotaż nowych egzaminów gim-
dzi do przeprowadzania egzaminów, bada- można dojść do wniosku, że powoli kończą
nazjalnych oraz sprawdzianu w klasie VI
nie różnic wyników egzaminów oraz przygo- się czasy chronicznego niedoinwestowania
(działanie 3.2), CKE
n 16,57  Badania uwarunkowań zróżnico-
towanie metodologii szacowania wskaz
nika oświaty w Polsce. Znaczne środki, zagwa-
wania wyników egzaminów zewnętrznych
edukacyjnej wartości dodanej), 3 pilotażo- rantowane przez PO KL, przyczyniają się
(działanie 3.2), CKE
we (nowe egzaminy maturalne i eksterni- do zasypania przepaści, która jeszcze nie-
n 15  Upowszechnienie innowacyjnych pro-
gramów i metod oraz najlepszych praktyk, styczne, gimnazjalne oraz zawodowe) i 3 dawno dzieliła system edukacji w Polsce
m.in. poprzez rozwój portalu edukacyjnego
szkoleniowo-edukacyjne (budowa banków i na Zachodzie.
Scholaris (poddziałanie 3.3.3), CODN
zadań, szkolenie egzaminatorów, specjali- Krzysztof Garski
n 14,07  Usprawnienie systemu zbierania
i analizy danych dotyczących funkcjonowa-
nia systemu oświaty, m.in. poprzez rozwój
Systemu Informacji Oświatowej (poddziała-
nie 3.1.1), CIE
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 9
y
ródło: MEN
FOT. JANUSZ TATARKIEWICZ
Raport
Jak nadrobić dystans
Stopniowo zaczynamy dorównywać państwom Europy Zachodniej  świadczy o tym
znaczący wzrost PKB Polski w relacji do średniej unijnej w ostatnich latach.
Największym mankamentem pozostaje jednak nasza regionalna niespójność
i pogłębiający się podział na Polskę A i B  takie m.in. wnioski płyną z dokumentu
 Rozwój regionalny w Polsce. Raport 2009 .
en raport podsumowuje ostatnie 10
PKB w poszczególnych regionach
lat istnienia regionów w obecnym
Polski w porównaniu ze średnią UE
51,5
Tkształcie. Analizowaliśmy trendy
rozwojowe w głównych obszarach życia
pomorskie
społecznego i gospodarczego. Najbardziej
47,7 39,5
dostrzegalnym zjawiskiem jest przyspie-
2,3
warmińsko-mazurskie
szenie wzrostu gospodarczego po wejściu
zachodnio-
1,6
Polski do Unii Europejskiej  mówi dr Han- pomorskie
45,7
38,4
na Jahns, sekretarz stanu w Ministerstwie
-0,8
Rozwoju Regionalnego. kujawsko-
83,6 podlaskie
-pomorskie
Po akcesji Polski do Unii wszystkie regiony
2,5
3,0
odczuły większe tempo wzrostu gospodar- 55,1
46,5
czego: w latach 2004-2007 PKB rósł śred-
mazowieckie
nio o 5,4 proc. rocznie, czyli dwa razy szyb-
wielkopolskie
lubuskie
8,6
ciej niż w latach 2000-2003.  W rezultacie
48,0
4,2
2,6
nastąpił wyraz
ny postęp w konwergencji
56,0
zewnętrznej Polski i regionów z krajami
łódzkie
35,3
Unii Europejskiej  mówi dr Hanna Jahns.
4,0
Osiągnęliśmy już PKB na poziomie 55 proc.
dolnośląskie 39,8 lubelskie
42,1
średniej UE, podczas gdy w 1999 r. było
5,5 0,8
55,5
świętokrzyskie
to 48,6 proc.  wyliczyli autorzy raportu
opolskie
Zmiany w PKB
2,3
 Rozwój regionalny w Polsce . per capita
1,5
w latach 2000-2006
45,4
śląskie
(UE27=100) 35,8
Dysproporcje w rozwoju
3,7
5,5 podkarpackie
małopolskie
regionów
0,8
4 do 9 3,1
Duże zróżnicowanie w poziomie rozwoju
2 do 4
gospodarczego, słabe wykorzystanie kapi-
56,0
PKB per capita
tału ludzkiego, niewielki postęp w budowie 0 do 2
w 2006 r.
infrastruktury transportowej, niski wskaz
- -1 do 0 (UE27=100)
nik innowacyjności  to główne problemy
polskich regionów. Po akcesji potencjał go-
spodarczy skoncentrował się w kilku naj-
bardziej rozwiniętych ekonomicznie regio-
Udział w PKB Polski 5 najbogatszych
nach. Aż 52 proc. PKB wytwarzają cztery
i 5 najbiedniejszych województw
województwa: mazowieckie, śląskie, wiel-
(wg kryterium PKB per capita)
kopolskie i dolnośląskie. Zróżnicowanie 17,5 57,7
58,0
57,6
pomiędzy bogatszymi i biedniejszymi wo-
57,2 57,5
17,0
jewództwami jest coraz bardziej widoczne.
57,0
56,9 56,9
 Cały czas otwierają się nożyce pomiędzy 57,0
56,5
56,4
regionami Polski Wschodniej i Zachodniej
16,5
56,5
 podkreśla Krzysztof Hetman, wicemini-
56,0
ster rozwoju regionalnego. W latach 2000- 16,0
2006 najszybciej rozwijała się grupa pięciu
16,0
55,5
15,9 15,9 15,9
najbogatszych województw: mazowieckie,
15,7 15,7
15,5
55,0
dolnośląskie, śląskie, wielkopolskie i po-
5 najbiedniejszych 5 najbogatszych
15,4 15,4
morskie, znacznie szybciej niż regiony
15,0
54,5
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Polski Wschodniej. Mazowieckie może
10 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
MARIUSZ MAMET/MAC MAP (2X)
chodzącej z rynku pracy wynosi 59,3 lat, połączeń pomiędzy południem a północą,
Regiony WczoRaj, dziś, jutRo
podczas gdy w UE  61,2. słaby rozwój dróg umożliwiających spraw-
22 maja 2009 r. Ministerstwo Rozwoju Regionalne-
Badania międzynarodowe potwierdzają ne przejazdy w miastach i ich otoczeniu,
go zorganizowało w Warszawie konferencję  Regiony
znaczenie kapitału społecznego dla rozwoju niska jakość połączeń pomiędzy miastami
wczoraj, dziś, jutro , podczas której zaprezentowano
raport  Rozwój regionalny w Polsce . Dokument zawie- społeczeństwa oraz silny związek pomiędzy wojewódzkimi  wymienia główne bolączki
ra rekomendacje i wskazówki, które wykorzystane będą
poziomem kapitału społecznego i ekono- regionów w tym zakresie Krzysztof Hetman.
przy tworzeniu powstającej właśnie Krajowej Strategii
micznego. Polska należy do krajów europej- W ostatnich latach na skutek zmniejszenia
Rozwoju Regionalnego. Wypowiedzi cytowane w artykule
skich o słabo rozwiniętym kapitale społecz- się długości eksploatowanych linii kolejo-
zostały zebrane podczas konferencji.
nym. Świadczą o tym niskie wskaz
niki: wych oraz likwidacji lub zmniejszenia czę-
n zaufania interpersonalnego (odsetek po- stotliwości połączeń lokalnych pogorszyła
się pochwalić PKB na poziomie 83 proc. pulacji deklarującej zaufanie do innych się dostępność komunikacyjna ośrodków
średniej unijnej, a w województwach lu- ludzi) subregionalnych.
belskim i podkarpackim wskaz
nik ten wy- n aktywności społecznej mierzonej dobro- Na poziom innowacyjności wpływa wyso-
nosi zaledwie 35,3 i 35,8 proc. Wolniej wolną przynależnością do organizacji kość nakładów na badania i rozwój (B+R).
niż reszta rozwija się także województwo społecznych Najwyższe wydatki na działalność innowa-
zachodniopomorskie, gdzie wskaz
nik PKB n satysfakcji z różnych aspektów życia cyjną ponoszą firmy w województwach: ślą-
w 2006 r. był nawet niższy niż w 1999 r., osobistego i zawodowego. skim, mazowieckim, łódzkim, wielkopolskim
co oznacza zwiększenie dystansu do kra-
jowej czołówki. W 1999 r. relacja między
województwem najbogatszym (mazowiec-
kie) a najbiedniejszym (lubelskie) wyno-
siła 2,17, w 2003 r. wzrosła do 2,20,
a w 2006 r.  do 2,32.
Prognozy na kolejne lata nie wyglądają
obiecująco. Nadal będzie się pogłębiać
dysproporcja pomiędzy poszczególnymi re-
gionami. Województwa Polski Wschodniej
(podkarpackie, lubelskie, podlaskie, war-
mińsko-mazurskie oraz świętokrzyskie),
zakorzenione w tradycji i borykające się
z problemami postkomunistycznymi, będą
nadal tracić dystans w stosunku do średniej
europejskiej. Mimo dużego napływu Fun-
duszy Europejskich, proces konwergencji
napotyka tam spore trudności.
Warto również zwrócić uwagę na olbrzymie
różnice w rozwoju pomiędzy obszarami
na poziomie NUTS2 (odpowiadają im woje-
wództwa) i NUTS3 (podregiony). Mogą one
wynikać stąd, że procesem konwergencji
są objęte duże jednostki administracyjne,
a podział pomocy unijnej wewnątrz woje-
wództwa nie przebiega zgodnie z polityką
spójności. Zjawisko to, określane mianem
dyspersji, wykazuje tendencję wzrostową.
W Polsce osiągnęło jeden z najwyższych Niski poziom kapitału społecznego, towa-
Niski poziom kapitału
wskaz
ników w całej Unii. rzyszący rozwojowi gospodarczemu Polski,
społecznego, towarzyszący
przyniósł w efekcie spadek społecznej ak-
rozwojowi gospodarczemu,
Co z kapitałem ludzkim, tywności, związanej ze słabym rozwojem
przyniósł w efekcie
infrastrukturą sektora instytucji pozarządowych, nie dys-
i innowacyjnością? ponujących odpowiednimi zasobami eko-
spadek społecznej
Problemem naszego kraju jest niskie wy- nomicznymi, jak to ma miejsce w krajach
aktywności
korzystanie kapitału ludzkiego. Dużym UE-15.
osiągnięciem był spadek stopy bezrobo- W zakresie infrastruktury również jest spo-
cia z poziomu 20 proc. w 2002 r. do 7,1 ro do nadrobienia. Szczególnie w Polsce
proc. w 2008 r. Jednak niepokojąco niski Wschodniej mamy do czynienia ze słabo
jest wskaz
nik zatrudnienia  wynosi on 57 rozwiniętą infrastrukturą transportową.
proc.  to jeden z najniższych w Europie W końcu 2007 r. w całym kraju czynnych
(średnia w 27 krajach to ponad 65 proc.). było ok. 663 km autostrad i 330 km dróg
Ponadto w Polsce średnia wieku osoby od- ekspresowych.  Niewystarczająca sieć
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 11
FOT. EUROPEAN COMMUNITY
i dolnośląskim. A
ącznie w tych 5 regionach
Potencjał  doliny lotniczej
kumuluje się prawie 71 proc. wydatków Politechnika Rzeszowska dzięki dofinansowaniu w wysokości 25,5 mln zł, pozyskanemu
z Programu  Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw (SPO WKP), utworzyła nowocze-
na innowacje, czyli przeszło dwa razy wię-
sne laboratorium badań materiałów dla przemysłu lotniczego. Laboratorium współpracuje
cej niż w pozostałych 11 województwach
z przedsiębiorstwami  Doliny Lotniczej . Wykonuje badania i pomiary atestacyjne zlecane
łącznie. Wydatki na działalność B+R stano-
przez firmy z tego sektora, prowadzi szkolenia i seminaria naukowe skierowane do pracowni-
ków przemysłu lotniczego. Tu studenci, doktoranci i inżynierowie poznają rozwiązania high-
wią 0,58 proc. PKB. To trzy razy mniej niż
tech oraz metody wprowadzenia ich do przemysłu. To doskonały przykład wykorzystywania
średnia w UE. Niska jest też liczba krajowych
potencjału endogenicznego regionu (czyli pochodzącego z wewnątrz, opartego na istniejących
patentów  zaledwie 1575 w 2007 r. To
zasobach i możliwościach).
samo dotyczy zgłoszeń patentowych do Eu-
ropejskiego Biura Patentowego  na 1 mi-
lion mieszkańców przypadają zaledwie 3,03 przedsiębiorstw i gospodarstw do łącz sze- zys spowodował, że nakłady inwestycyjne
zgłoszenia z naszego kraju, tymczasem śred- rokopasmowych czy niski rozwój e-admi- firm wyhamowały. Dlatego niezbędne są
nio dla całej UE  105,65. nistracji (np. odsetek podstawowych usług działania rządu, które spowodują powrót
publicznych w pełni dostępnych on-line był na ścieżkę szybkiego wzrostu. Mam tu
Jakie wyzwania stawiamy w 2007 r. dwa razy niższy niż średnio we na myśli m.in. takie rozwiązania, jak odpi-
przed sobą? wszystkich krajach Unii). sy podatkowe od inwestycji dokonywanych
Zmiany zachodzące w Polsce i na świecie, Wzrost innowacyjności gospodarki pozwoli przez firmy, ulgi podatkowe na zyski rein-
a w tym m.in. obecny kryzys gospodar- w szybkim tempie nadrobić dystans dzielą- westowane, preferencje podatkowe dla firm
czy, wymuszają konieczność modyfikacji cy nas od najbardziej rozwiniętych krajów eksportujących na rynki wschodnie.
w dotychczasowej polityce regionalnej. UE. Dziś poziom innowacyjności jest niepo- Polityka regionów powinna zmierzać
Podstawowym wyzwaniem dla polskich kojąco niski, choć w skali kraju występuje do zmiany niekorzystnych wskaz
ników
regionów jest optymalne wykorzystanie duże zróżnicowanie.  W średnim i długim zatrudnienia i dezaktywizacji zawodowej,
ich potencjału rozwojowego. Województwa okresie gospodarka polska nie ma szans m.in. poprzez nacisk na takie działania jak:
powinny położyć szczególny nacisk na roz- na skuteczną konkurencję opartą jedynie zwiększenie usług doradczych i szkolenio-
wijanie specjalizacji regionalnej w oparciu na przewadze kosztowej. Chcąc wzmocnić wych dla osób objętych trwałym bezrobo-
o endogeniczny potencjał, by w ten sposób konkurencyjność polskich przedsiębiorstw ciem, wspieranie osób powyżej 50. roku
przyciągnąć zasoby zewnętrzne: inwestycje na arenie międzynarodowej, należy dążyć życia w zmianie kwalifikacji i umiejętności
krajowe i zagraniczne, innowacyjne firmy do uzyskania przewagi opartej na rozwią- zawodowych, zapewnienie dostępu do edu-
i wykwalifikowaną siłę roboczą. zaniach innowacyjnych  uważa dr Piotr kacji młodzieży i dzieciom z terenów wiej-
Istotnym czynnikiem przyszłego rozwoju Żuber, dyrektor Departamentu Koordynacji skich. Niezbędne są też działania zmierzają-
regionów jest budowa gospodarki opar- Polityki Strukturalnej MRR, pod którego ce do zwiększenia zainteresowania uczniów
tej na wiedzy. Wprawdzie pod wieloma kierunkiem powstał raport. podejmowaniem kształcenia w kierunkach,
względami osiągnęliśmy już zadowalający  Innowacje są niezbędnym czynnikiem na które prognozowane będzie zapotrzebo-
poziom, np. udział wydatków na techno- uczestnictwa w konkurowaniu na rynku glo- wanie rynku pracy.
logie informacyjne (sprzęt, oprogramowa- balnym i są warunkiem, by dogonić w roz- Jerzy Gontarz
nie, usługi) zbliżył się do średniej w UE woju państwa Europy Zachodniej  mówi Współpraca: Joanna Pieńczykowska
i wynosi 2,6 proc. PKB (w UE 27  2,7 prof. Joanna Kotowicz-Jawor, wicedyrektor
proc. PKB). Problemem jest jednak dostęp Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN.  Kry-
12 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
FOT. KRZYSZTOF KOCH
Raport
Pomogą Fundusze Europejskie
Gospodarka UE-27 weszła w recesję w ostatnim kwartale 2008 r.
Wskaz
niki sytuacji gospodarczej dla Polski na tle Wspólnoty są nieco bardziej optymistyczne,
ale dynamika wzrostu PKB będzie się u nas osłabiać do III kwartału 2009 r.
rzedsiębiorcy i konsumenci szybko odczuli utrudnienia w do- Komisja przedstawiła jednocześnie propozycje rozwiązań doty-
stępie do kredytów. Nastąpiły duże wahania na rynkach pa- czących wsparcia działań antykryzysowych przy pomocy polityki
Ppierów wartościowych (z przewagą spadków), spadła kon- spójności. Aby usprawnić wydatkowanie Funduszy Europejskich,
sumpcja i pogorszyła się sytuacja na rynku pracy. Spowolnienie wypracowano rozwiązania umożliwiające zwiększenie ich dostępno-
najbardziej odczuła branża samochodowa. W obliczu kryzysu Komi- ści. Wydłużono m.in. okres kwalifikowalności wydatków w ramach
sja Europejska pod koniec ubiegłego roku ogłosiła  Europejski plan programów operacyjnych na lata 2004-2006, zwiększono zaliczki
odnowy gospodarczej ( European Economic Recovery Plan ). unijne na realizację programów operacyjnych na lata 2007-2013,
wprowadzono udogodnienia w stosowaniu inżynierii finansowej,
Strategia KE ułatwienia w przekazywaniu środków na projekty objęte regułami
Plan Komisji Europejskiej określa cztery cele strategiczne: pomocy publicznej, ułatwienia w finansowaniu dużych projektów
n Pobudzenie w szybki sposób popytu oraz wzmocnienie zaufania oraz zwiększeniu stopnia finansowania projektów związanych z wy-
konsumentów. dajnością energetyczną w sektorze mieszkalnictwa.
n Zmniejszenie kosztów społecznych spowolnienia gospodarczego
i jego wpływu na grupy najbardziej narażone. W związku z tym ko- Polska ścieżka
nieczne są działania zmierzające do wyhamowania redukcji miejsc Równolegle w odpowiedzi na spowolnienie gospodarcze 30 listo-
pracy, a następnie umożliwienia szybkiego powrotu na rynek pracy pada 2008 r. Rząd RP przedstawił krajowy  Plan stabilności i roz-
tym osobom, które zagrożone są długotrwałym bezrobociem. woju , który ma na celu wzmocnienie polskiej gospodarki. Jednym
n Zapewnienie pomocy Europie w przygotowaniu się do działania z istotnych elementów polityki jest przyspieszenie wydatkowania
w sytuacji ponownego ożywienia gospodarczego, tak by gospo- środków UE w 2009 r. W związku z tym Ministerstwo Rozwo-
darka europejska była w stanie sprostać wymogom konkuren- ju Regionalnego opracowało plan wydatkowania środków na ko-
cyjności oraz przyszłym potrzebom przedstawionym w strategii niec 2009 r. w programach współfinansowanych z Funduszy Eu-
lizbońskiej na rzecz wzrostu i zatrudnienia. Oznacza to realiza- ropejskich w ramach NSS 2007-2013. Zakłada on wydatkowanie
cję niezbędnych reform strukturalnych, wspomaganie innowacji na rzecz beneficjentów co najmniej 16,8 mld zł (i poświadczenie
oraz stworzenie gospodarki opartej na wiedzy. do zwrotu tych pieniędzy przez Komisję Europejską).
n Przyspieszenie przejścia w kierunku gospodarki opartej na tech- Aby umożliwić realizację planu, Ministerstwo Rozwoju Regional-
nologiach niskoemisyjnych. nego zidentyfikowało obszary wymagające niezwłocznych działań:
uproszczenie i przyspieszenie wdrażania środków unijnych na róż-
nych poziomach zarządzania, pełniejsze powiązanie systemu fun-
duszy unijnych z systemem finansów publicznych, wykorzystanie
10 kRokóW do PRzySPieSzenia Realizacji
możliwości oferowanych przez KE w ramach pakietu antykryzyso-
PRogRamóW oPeRacyjnych
wego. Następnie w lutym 2009 r. MRR przygotowało kompleksowy
1. Poszerzenie dostępu do finansowania inwestycji ze środków UE
program przyspieszający realizację programów współfinansowanych
w formie zaliczek poprzez szersze ich stosowanie m.in. dla przed-
siębiorców i samorządów. ze środków UE, składający się z 10 punktów.
2. Zmiany dotyczące przekazywania samorządom terytorialnym dotacji
Wiele tych punktów już zostało wdrożonych, np. poprzez noweliza-
rozwojowej na realizację regionalnych programów operacyjnych.
cję rozporządzeń. Kolejne są sukcesywnie realizowane. MRR pracuje
3. Wprowadzenie zmian w Procedurze przyznawania rezerwy celowej
nad drugim etapem programu przyspieszenia wydatkowania środ-
budżetu państwa (część 83).
4. Wprowadzenie elementów konkurencji pomiędzy programami ope-
ków UE. Ze względu na sporą liczbę projektów dużych (około 240)
racyjnymi  najszybciej realizowane programy mogą liczyć na do-
realizowanych w obecnej perspektywie, resort chce położyć większy
datkowe środki z tytułu podziału tzw. krajowej rezerwy wykonania
nacisk na ich monitoring. Ma to służyć poprawieniu efektywności za-
w 2011 r.
5. Wprowadzenie nowych standardów w zakresie sposobu i szybkości rządzania i kontroli procesów związanych z doprowadzeniem dużych
realizacji poszczególnych procesów (ocena wniosków, podpisywanie
inwestycji do realizacji. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego uznało,
umów, rozliczanie, certyfikacja).
że konieczna jest standaryzacja procesów związanych z wdrażaniem
6. Wprowadzenie zmian organizacyjnych w systemie instytucjonalnym
środków UE, która wpłynie na większą spójność systemu zarządza-
NSRO.
7. Zwiększenie efektywności działania systemu poprzez lepsze powią- nia oraz umożliwi porównywanie efektów. Realizację projektów przy-
zanie wykorzystania środków pomocy technicznej z celami przypi-
spieszy także optymalizacja systemu instytucjonalnego. Konieczne
sanymi poszczególnym instytucjom.
jest wyeliminowanie dublowania czynności w obrębie całego syste-
8. Zastosowanie zasady przekazywania i rozliczania w ramach realizo-
wanych projektów w pierwszej kolejności środków będących wkła- mu (może się to wiązać z pomniejszeniem liczby instytucji, zmiana-
dem UE, następnie dopiero dopełnianych wkładem krajowym.
mi strukturalnymi i kadrowymi). Instytucje zarządzające powinny też
9. Wprowadzenie zasady (uzgodnionej z KE) rozliczania i certyfikacji
przygotować indywidualne plany przyspieszenia wdrażania progra-
do KE wydatków poniesionych w pierwszych fazach realizacji pro-
mów. Taki plan został już opracowany przez Instytucję Zarządzającą
jektu, jeszcze przed zatwierdzeniem tego projektu przez KE.
10. A
agodzenie negatywnych skutków spowolnienia gospodarczego Programem Kapitał Ludzki. (opr. JG)
w Polsce przy wykorzystaniu środków EFS. Ten punkt jednocze-
śnie wspiera realizację 2. i 3. celu strategicznego wyznaczonego
w  Europejskim planie odnowy gospodarczej .
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 13
Wydarzenia
Wszystko o funduszach
Organizowane przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Forum Funduszy Europejskich
jest największą imprezą promującą fundusze unijne i efekty ich wykorzystania w Polsce.
Zyskuje też wymiar międzynarodowy.
eminaria oraz dyskusje odbywały się Marszałkowski Województwa Lubuskiego Forum wiedzy i dyskusji
w reprezentacyjnych salach Zamku postawił na fotoplastykon z trójwymiaro- 7 maja przedstawiciele Ministerstwa Roz-
SKrólewskiego, a część wystawowa wymi zdjęciami unijnych projektów oraz woju Regionalnego, eksperci oraz przed-
i informacyjna zorganizowana została w na- muzykę graną na żywo przez zespół jazzo- siębiorcy dyskutowali na temat wsparcia
miotach na placu Zamkowym, najbardziej wy. Dużym zainteresowaniem cieszyły się beneficjentów z Funduszy Europejskich
rozpoznawalnym miejscu stolicy. Dzięki popisy kulinarne znanego mistrza kuchni w czasach spowolnienia gospodarczego.
temu II Forum Funduszy Europejskich Roberta Sowy, który na stoisku Programu Panel  Strategie inwestycyjne przedsię-
(7 i 8 maja 2009 r.) odwiedziły tłumy war- Operacyjnego Zrównoważony Rozwój Sek- biorstw w czasie spowolnienia gospodar-
szawiaków i przyjezdnych gości. tora Rybołówstwa i Nadbrzeżnych Obsza- czego  współorganizowany przez PKPP
rów Rybackich 2007-2013 przyrządzał Lewiatan  był okazją do wymiany do-
Forum informacji specjały z ryb pełnomorskich. Jak mówi ha- świadczeń przedstawicieli świata biznesu
W namiotach usytuowano ponad 80 stoisk, sło programu: Ryba wpływa na wszystko! w zakresie strategii przyjętych jako dzia-
w których zaprezentowały się instytucje zaj- Na placu Zamkowym prezentowano rów- łanie osłonowe wobec kryzysu na rynkach
mujące się wdrażaniem programów współ- nież wystawy o projektach realizowanych finansowych. Podczas spotkania przedsta-
finansowanych z Funduszy Europejskich w Polsce za europejskie środki, można było wiono też wyniki badania Strategie inwe-
w całej Polsce. Odwiedzający stoiska mogli także skorzystać z interaktywnej mapy unij- stycyjne przedsiębiorstw w czasie spowol-
nie tylko otrzymać materiały informacyjne, nych dotacji i zapoznać się z możliwościa- nienia gospodarczego. Przebadane firmy
lecz także bezpośrednio zasięgnąć infor- mi portalu internetowego www.funduszeeu- jako największe ryzyko najczęściej wymie-
macji od ekspertów na temat możliwości ropejskie.gov.pl. niają nadmierną biurokrację. Jednocześnie,
uzyskania dotacji z programów krajowych Wiele działo się też na scenie ulokowanej wielu respondentów nie widzi żadnego za-
i regionalnych. Swoje stoiska zorganizowali w pobliżu namiotów na placu Zamkowym. grożenia w realizacji projektów unijnych.
też wystawcy z państw Grupy Wyszehradz- Widzowie z zainteresowaniem oglądali Co ważne, firmy, które planują inwestycje
kiej oraz z Bułgarii i Rumunii, którzy udo- atrakcyjny program artystyczno-rozrywko- w latach 2009-2010, zamierzają je finan-
stępniali ulotki i foldery na temat unijnych wy i prezentacje województw oraz uczest- sować przede wszystkim ze środków włas-
funduszy, spraw gospodarczych i atrakcji niczyli w licznych konkursach. Nowością nych, natomiast 35 proc. z nich chce w tym
turystycznych w swoich krajach. tego roku było Kino Funduszy Europejskich, celu wykorzystać środki unijne. Z badania
Wystawcy wiedzieli, że przy takim nagro- w którym wyświetlano filmy pokazujące wynika ponadto, że ponad połowa przed-
madzeniu stoisk potrzebne będą pomysły wpływ funduszy na rozwój kraju, regionów siębiorców uważa Fundusze Europejskie
na wyróżnienie się i przyciągnięcie jak naj- i ludzi, a także filmy edukacyjne przybli- za istotną pomoc w czasie kryzysu.
większej liczby zwiedzających. Oryginal- żające potencjalnym beneficjentom ścieżkę Z kolei podczas panelu  Fundusze Eu-
nych pomysłów nie brakowało, np. Urząd do uzyskania dotacji. ropejskie dla przedsiębiorców w czasie
spowolnienia gospodarczego  szanse
i wyzwania , także zorganizowanego przez
PKPP Lewiatan, wiceminister rozwoju re-
gionalnego Jarosław Pawłowski zachęcał
uczestników do realizacji innowacyjnych
przedsięwzięć.  Teraz jest na to najlepszy
moment, bowiem druga szansa pozyskania
z Unii Europejskiej 67 mld euro może się
nie powtórzyć. Chętnych na unijne fundu-
sze nie brakuje  mamy 6 razy więcej zgło-
szeń niż dostępnych środków  dodał.
W dyskusji  Zewnętrzne mechanizmy
wsparcia beneficjentów Funduszy Europej-
Część wystawowa i informacyjna Forum zorganizowana
została w namiotach na placu Zamkowym.
Wielkopolska zaprezentowała tu autokar hybrydowy,
wyprodukowany przez firmę SOLARIS Bus & Coach SA.
Produkcję autokaru przyjaznego dla środowiska
dofinansowano z Funduszy Europejskich
14 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
PIOTR RATAJCZAK
skich w czasach spowolnienia gospodar-
czego , moderowanej przez wiceminister
rozwoju regionalnego Hannę Jahns, wzięli
udział prof. Witold Orłowski, były wicemi-
nister finansów Wojciech Misiąg, Krzysztof
Rybiński z Ernst&Young, prezes Związku
Banków Polskich Krzysztof Pietraszkie-
wicz, a także dyrektorzy Piotr Żuber z Mi-
nisterstwa Rozwoju Regionalnego i Jacek
Woz
niak z Urzędu Marszałkowskiego Wo-
jewództwa Małopolskiego.
Witold Orłowski stwierdził, że szansą
na uniknięcie recesji jest sprawna absorp-
cja środków unijnych. Uczestnicy dyskusji
zgodzili się, że kluczem do sukcesu nie jest
ilość wydatkowanych funduszy, ale sposób,
w jaki się je wykorzystuje oraz ich efek-
tywność.
Jacek Woz
niak omówił możliwości przy-
Punktem
spieszenia wydatkowania środków unijnych
kulminacyjnym
z perspektywy regionu, m.in. poprzez taką
II Forum były gale
zmianę harmonogramu konkursów, by jak
wręczenia nagród
najwięcej pieniędzy trafiło do beneficjentów
jeszcze w tym roku. Z kolei Wojciech Misiąg
w dwóch konkursach
wskazał kilka przepisów w prawie zamówień
  Eurolider
publicznych, które utrudniają inwestycje re-
oraz  Polska Pięknieje
alizowane z Funduszy Europejskich.
 7 Cudów Funduszy
Ważnym wydarzeniem był panel ministrów
 5 lat Funduszy Europejskich na 5-lecie Europejskich
Polski w UE  szanse inwestycyjne prowa-
dzony przez redaktor Janinę Paradowską.
W dyskusji wzięli udział minister rozwoju i Adam Zdziebło. Samorządowcy przedsta- utrzymano w tajemnicy aż do dnia gali!
regionalnego Elżbieta Bieńkowska, mini- wiali m.in. dobre praktyki i najważniejsze Laureaci nie kryli więc zaskoczenia i wzru-
ster środowiska Maciej Nowicki, minister projekty realizowane w tym okresie pro- szenia. Nagrody wręczyli premier Donald
pracy i polityki społecznej Jolanta Fedak, gramowania. Na przykład wiceprezydent Tusk oraz minister Elżbieta Bieńkowska.
wiceminister sportu i turystyki Katarzyna A
odzi Włodzimierz Tomaszewski zaprezen-  Dwudniowe Forum to święto ludzi, któ-
Sobierajska, wiceminister infrastruktury tował wyjątkowy na skalę europejską plan rzy ciężko pracują na to, by Polska była
Patrycja Wolińska-Bartkiewicz oraz komi- rewitalizacji centrum A
odzi, a wicestarosta największym placem budowy w Europie 
sarz Danuta H�bner.  Dzięki Funduszom bielski Marek Szemla przedstawił Bielski mówił premier. Podkreślił, że wykorzystanie
Europejskim przenosimy myślenie strate- Park Technologiczny Lotnictwa, Przedsię- Funduszy Europejskich to wynik ogromnego
giczne na inne obszary działania. Widać biorczości i Innowacji. Konferencje adreso- wysiłku wielu instytucji i ludzi. Dziękując
to zarówno na poziomie centralnym, jak wane do samorządów zostały zorganizowa- laureatom nazwał ich  bohaterami codzien-
i samorządowym. Myślimy perspektywicz- ne wspólnie z partnerem MRR  Związkiem nej pracy ze środkami europejskimi . Całą
nie i lepiej planujemy  powiedziała mini- Powiatów Polskich. uroczystość poprowadziła znana prezenter-
ster Elżbieta Bieńkowska podsumowując Liczne otwarte wykłady na temat możli- ka Monika Richardson.
dyskusję. wości uzyskania dotacji i prezentacje in- Dzień wcześniej minister rozwoju regional-
Z kolei w panelu:  Kraje Grupy Wyszeh- spirujących dobrych praktyk to elementy, nego nagrodziła laureatów II edycji konkur-
radzkiej w obliczu kryzysu światowego którymi Forum się wyróżnia. su  Polska Pięknieje  7 Cudów Funduszy
przedstawiciele Polski, Czech, Słowacji, Europejskich , którego celem jest wyłonie-
Węgier, Rumunii i Bułgarii podzielili się Forum zwycięzców nie najlepszych projektów turystycznych
doświadczeniami we wdrażaniu Funduszy Punktem kulminacyjnym II Forum były gale i rewitalizacyjnych współfinansowanych
Europejskich, a także zaprezentowali dobre wręczenia nagród w dwóch konkursach  z Funduszy Europejskich. Impreza była
praktyki w zakresie infrastruktury, kapitału  Eurolider oraz  Polska Pięknieje  7 Cu- bardzo uroczysta, z pełnym ceremoniałem
ludzkiego oraz kultury. dów Funduszy Europejskich . Na miejsce towarzyszącym tego typu wydarzeniom.
Samorządowcy mieli swoje sesje dyskusyj- tych imprez wybrano piękne pomieszcze- Panowała przy tym bardzo pogodna i przy-
ne dotyczące wykorzystania pomocy euro- nie Arkad Kubickiego, które po długiej re- jazna atmosfera, o którą zadbał gospodarz
pejskiej i projektów z zakresu infrastruktury nowacji zostały oddane do użytku zaledwie gali, Tomasz Zubilewicz. Po wręczeniu na-
transportu i ochrony środowiska. MRR re- miesiąc wcześniej. gród w każdej kategorii widzowie oglądali
prezentowali minister Elżbieta Bieńkowska Finał I edycji konkursu  Eurolider był bar- filmy o zwycięskich projektach.
oraz wiceministrowie Krzysztof Hetman dzo emocjonujący. Nazwiska laureatów Andrzej Szoszkiewicz
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 15
FOT. ARCHIWUM MRR
FOT. WOJCIECH TRZCIONKA/PRESSO
eurolider 2009
Chwyciła za miotłę
Największym problemem popegeerowskich wsi w województwie zachodniopomorskim
jest bierność mieszkańców, którzy nie widzą dla siebie perspektyw. Ale to mogą zmienić lokalni liderzy.
Jednym z nich jest Bożena Zarecka z Karwowa, która aktywnie poszukuje sposobów
na rozwiązanie problemów swojej miejscowości, sięgając przy tym po Fundusze Europejskie.
rzyszenie Przyjaciół Karwowa. Na zebranie
założycielskie w kwietniu 2004 r. przy-
szło 25 osób. To w zupełności wystarczy-
ło, by powołać organizację.  Zaczęliśmy
od wysyłania paczek świątecznych dla dzie-
ci z powiatu łobeskiego. Zaplanowaliśmy, że
paczkami obdarujemy dzieci z każdej gminy
 po równo. Na ten projekt dostaliśmy 5 tys.
zł z konkursu rozpisanego przez Urząd Mar-
szałkowski. Jak się póz
niej dowiedzieliśmy,
komisja doceniła, że pomyśleliśmy nie tylko
o swoich dzieciach, lecz także o wszystkich
potrzebujących w powiecie. Warto być soli-
darnym  wspomina Bożena Zarecka.
Bożena Zarecka  Euroliderka.
Zwyciężyła, bo poświęciła się pracy
na rzecz społeczności lokalnej
i świetnie korzysta przy tym
z Funduszy Europejskich.
Zdobyła także nagrodę internautów
Dziś na 165 mieszkańców wsi do Stowa-
rzyszenia należy ok. 30, z tego połowa to
ludzie, na których zawsze można liczyć.
Członkowie Stowarzyszenia od początku
mieli dużo pracy, bo problemów do rozwią-
zania we wsi nie brakowało.
Wszystko dla naszych dzieci
Najpilniejsze było utworzenie przedszkola 
arwowo to typowa wieś w południo- Zaczęło się od sprzątania wiele matek nie mogło dojeżdżać do pracy
wej części województwa zachodnio-  Spotykaliśmy się i rozmawialiśmy na te- w mieście, gdyż nie miały z kim zostawić
Kpomorskiego  pięknie położona, mat uporządkowania naszego otoczenia. dzieci. Ponadto rodzice nie chcieli się po-
lecz dotknięta bezrobociem. Kiedyś było W dodatku zbliżał się termin pierwszego godzić z tym, że ich dzieci mają nierówne
inaczej  wszyscy pracowali w Państwowym festynu odpustowego  wspomina Bożena szanse w porównaniu z maluchami z mia-
Gospodarstwie Rolnym, mieli zabezpieczo- Zarecka.  Wszyscy czuli potrzebę zmiany, sta. To wszystko zadziałało mobilizująco.
ne dochody, niskie, ale regularnie wypłaca- lecz nikt nie chciał pierwszy chwycić za mio- Kiedy w 2006 r. Bożena Zarecka dowie-
ne. Gdy PGR zamknięto, dla wielu rodzin tłę. Wspólnie z kilkoma znajomymi postano- działa się o projekcie  Małe przedszkole
świat się zawalił. Trudno było im się odna- wiliśmy zacząć. To był przełomowy moment. w każdej wsi (realizowany przez Federację
lez
ć w nowej rzeczywistości. Na szczęście Gdy inni mieszkańcy zobaczyli nas z miotła- Inicjatyw Oświatowych i finansowany z Eu-
we wsi mieszka Bożena Zarecka, urodzona mi i kosiarkami, zaczęli się przyłączać. ropejskiego Funduszu Społecznego), nie
liderka (wówczas sołtyska Karwowa), która Wspólna praca i jej efekty przełamały bier- musiała długo tłumaczyć mieszkańcom, że
nie poddawała się ogólnemu marazmowi. ność przynajmniej części mieszkańców. to dla nich ogromna szansa.  Od początku
Postanowiła ożywić lokalną społeczność. Najaktywniejsi postanowili założyć Stowa- musieliśmy pokonać wiele trudności, choć-
16 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
W Karwowie było potrzebne małe przedszkole. Pieniądze na jego utworzenie Mieszkańcy sami zadbali o wygląd centrum wsi,
i funkcjonowanie udało się pozyskać z Europejskiego Funduszu Społecznego gdzie przecina się kilka szlaków turystycznych
by fakt, że warunkiem udziału w projekcie nad 93 tys. zł) na projekt  Małe wiejskie niędzy), dwa wyjazdy studyjne oraz utwo-
było posiadanie odpowiedniego lokalu. przedszkole w Karwowie . Tym razem było rzenie biura i zakup wyposażenia. Na to
My taki mieliśmy, lecz wymagał on grun- to samodzielne przedsięwzięcie realizowa- przedsięwzięcie uzyskano ponad 47,4 tys.
townego remontu i nie mogliśmy zdążyć ne w ramach regionalnego komponentu zł dofinansowania.
z tym na 1 września. Postanowiłam więc Programu Kapitał Ludzki. W maju 2009 r. złożony został wniosek
tymczasowo udostępnić pomieszczenie o dofinansowanie z PO KL projektu  Objaz-
we własnym domu  opowiada pani Za- Wspólne działanie dowa Akademia NGO , który polega na or-
recka.  No i udało się, dostaliśmy dotację Wieś zaczęła się zmieniać; mieszkańcy ganizacji wizyt studyjnych i wyjazdowych
w ramach projektu FIO, a równolegle trwał uwierzyli, że stać ich na więcej, gdy dzia- szkoleń liderów organizacji pozarządowych
remont przyszłego przedszkola. łają razem. Ich symbolem jest teraz brzozo- z terenu powiatu łobeskiego. W szkoleniach
26 stycznia 2007 r. otwarto nową pla- wa miotła, do której dołączono sentencję: duży nacisk kładzie się na opracowywanie
cówkę. To był strzał w dziesiątkę. Kiedy  Niech mocą naszą będzie w potrzebie projektów europejskich, prawidłowe wy-
karwowianie zobaczyli pięknie odnowioną wspólne działanie. Miotłę solidną, dobrze pełnianie wniosków o dofinansowanie,
świetlicę, postanowili uporządkować swoje związaną, któż łatwo złamie? . Takie miotły prowadzenie i rozliczanie przedsięwzięć.
obejścia, otynkować na nowo domy. Gdy dostali już tutaj burmistrz A
obza i starosta  Kto umie sięgać po te pieniądze, ten
projekt FIO dobiegł końca, Stowarzyszenie łobeski, a ostatnio także premier Donald może więcej. W gminie mamy zbyt mało
pozyskało w 2008 r. kolejną dotację (po- Tusk i minister rozwoju regionalnego Elż- osób, które potrafią to robić  zauważa Za-
bieta Bieńkowska. recka.
Sukces przedszkola zachęcił mieszkańców  Swoją działalnością pani Bożena poka-
Karwowa do dalszego działania. Wszyst- zała, że jak wieś ma lidera, to mieszkańcy
konkuRS euRolideR
kich raził niezagospodarowany plac w środ- łatwiej mobilizują się do wspólnego dzia-
Celem konkursu, organizowanego przez
ku wsi, miejsce przecięcia kilku szlaków łania. Dlatego w gminie A
obez stawiamy
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, jest
turystycznych. Aż się prosiło, żeby urządzić na projekty aktywizujące społeczność wiej-
wyróżnienie osób, które angażują się w wy-
korzystanie Funduszy Europejskich poprzez
na nim miejsce odpoczynku, odpowiednio ską  tłumaczy burmistrz A
obza Ryszard
realizację przedsięwzięć służących roz-
oznakować i zamieścić przydatne informa- Sola. Bożena Zarecka coraz więcej czasu
wojowi lokalnemu i lokalnej społeczności.
cje. Karwowianie uporządkowali centrum, spędza w A
obzie. Jest radną oraz preze-
Organizatorom konkursu zależy na nagra-
posadzili kwiaty, urządzili plac zabaw sem Zarządu Stowarzyszenia Przyjaciół
dzaniu ludzi, którzy mają ciekawe pomysły
na rozwój, potrafią mobilizować swoje oto-
i zbudowali wiatę, pod którą odbywają Karwowa, którego biuro mieści się tuż obok
czenie do wspólnego działania i angażują się
się koncerty i festyny. Ustawili także kilka Urzędu Miasta w A
obzie. Szkoląc się, dużo
w przygotowanie i realizację projektów.
tablic informacyjnych na temat walorów jez
dzi po Polsce. Bardzo dobrze wspomina
Laureaci wybierani są w trzech kategoriach:
n Pracownik administracji samorządowej przyrodniczych okolicy oraz historii wsi, jej wizyty studyjne w Walii i Finlandii. Jed-
lub instytucji podległej jednostce samo-
zabytków i atrakcji turystycznych. nak najlepiej czuje się u siebie na wsi, ze
rządu terytorialnego
swoimi przyjaciółmi. Jej marzeniem jest,
n Pracownik, współpracownik lub wolonta-
Szukamy, więc znajdziemy żeby siedziba Stowarzyszenia znalazła się
riusz organizacji pozarządowej
n Pozostałe osoby z grup innych niż wska- Z czasem Stowarzyszenie okrzepło w dzia- w Karwowie, a nie w odległym o 11 km
zane w kategorii pierwszej lub drugiej,
łaniu i podjęło się realizacji kilku poważnych A
obzie.  Mamy już nawet budynek poło-
które działają na rzecz lokalnej społecz-
projektów, w tym  A
obeska Wieś Aktywna , żony w samym centrum wsi. Niestety, wy-
ności i wykorzystują w tym celu szerokie
możliwości, jakie stwarzają Fundusze Eu- finansowanego z Mechanizmu Norweskie- maga kapitalnego remontu  mówi Bożena
ropejskie.
go. Obejmuje on m.in. usługi doradcze dla Zarecka.  Intensywnie poszukujemy pie-
I edycja konkursu została rozstrzygnięta
potencjalnych liderów z 12 wsi gminy A
o- niędzy na ten cel, a jak my czegoś bardzo
8 maja br. podczas II Forum Funduszy Euro-
bez, organizację szkoleń (przede wszystkim chcemy, to nam się udaje.
pejskich w Warszawie w obecności premiera
Donalda Tuska i minister Elżbiety Bieńkow- dotyczących pozyskiwania unijnych pie- Andrzej Szoszkiewicz
skiej. Oprócz dyplomów nagrodą dla lau-
reatów konkursu jest szkolenie z zakresu
Funduszy Europejskich. Ponadto w poszcze-
gólnych kategoriach przyznawane są wyróż-
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 17
nienia, a swojego laureata wybierają również
internauci.
FOT. JANUSZ TATARKIEWICZ (3X)
eurolider 2009
Wyzwalacz talentów
Aniołowo to chyba najbardziej znana wieś województwa warmińsko-mazurskiego.
I to nie za sprawą pięknych jezior i lasów. Bo wokół Aniołowa rozciąga się równinny
i typowo rolniczy krajobraz. O sławie tego miejsca zdecydowali ludzie,
którzy postanowili wziąć sprawy wsi w swoje ręce.
Ważną rolę odegrała Halina Cieśla, wyróżniona w konkursie Eurolider 2009,
organizowanym przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
imo deszczu i zimna, na V Zlot
Miłośników Aniołów przyjechało
Mkilkaset osób. Impreza rozpoczę-
ła się od parady poprzebieranych dzieci
i aniołów na szczudłach. Pochód zakończył
się na placu w centrum wsi, gdzie uczest-
ników oklaskiwali licznie przybyli goście.
Głos zabrała Halina Cieśla, prezes Stowa-
rzyszenia na rzecz Rozwoju Wsi Aniołowo
i inicjatorka Zlotu, wyróżniona w I edycji
konkursu Eurolider. Długo dziękowała każ-
dej osobie, która w nawet najmniejszy spo-
sób przyczyniła się do organizacji imprezy.
Potem były występy, konkursy i biesiada
do póz
nego wieczora.
W zakątku aniołów
Zlot Miłośników Aniołów jest najważniej-
szym wydarzeniem roku w Aniołowie 
okazją do zamanifestowania wspólnoty
mieszkańców i spotkania z zaprzyjaz
niony-
mi gminami i organizacjami.  Początki nie
były łatwe. Najpierw musieliśmy się dużo
uczyć, dyskutować, poznawać swoje moc-
ne i słabe strony. Zaczęliśmy od załatwia-
nia drobnych spraw, a dopiero po pewnym
czasie przeszliśmy do dyskusji o strategii.
Zgodziliśmy się, że planując rozwój naszej
wsi, musimy postawić na takie cechy, które
pozwolą nam się wyróżnić spośród tysięcy
podobnych wsi w Unii Europejskiej  wspo-
mina Halina Cieśla.  Po wielu naradach
we własnym gronie i konsultacjach ze spe-
cjalistami zdecydowaliśmy, że skoncentru-
jemy się wokół tematyki aniołów. Po pierw-
sze, jest to sam w sobie porywający temat.
Halina Cieśla  wyróżniona
w konkursie Eurolider za pracę
na rzecz lokalnej społeczności
i wykorzystywanie w tym celu
Funduszy Europejskich
18 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
Po drugie, nie musieliśmy go sztucznie
tworzyć. Anioły wpisane są w nazwę naszej
wsi, mamy legendę związaną z aniołami,
anielską okolicę i anielski spokój. Przy-
stąpiliśmy do pracy i na konkretne efekty
nie trzeba było długo czekać. W centrum
wsi, w parku powstał  Zakątek aniołów ,
w którym po narodzinach każdego nowego
mieszkańca wioski sadzone jest drzewo.
Każde drzewo otrzymuje imię anioła, który
staje się patronem dziecka. Organizowane
są liczne konkursy na wykonanie anioła, ze-
branie legend czy opowieści o aniołach.
Wieś odwiedził dr Wacław Idziak, socjolog
z Politechniki Koszalińskiej, znany specja-
lista od rozwoju wsi, również wyróżniony
w konkursie Eurolider.  Po zapoznaniu
się z naszymi dokonaniami utwierdził nas
w słuszności obranej strategii. Zachęcał
do utworzenia wioski tematycznej jako
sprawdzonej metody pobudzania aktyw-
ności mieszkańców wsi  dodaje Halina
Cieśla.
Motorem tych wszystkich działań jest kilku-
dziesięcioosobowa grupa tworząca Stowa- V Zlot Miłośników Aniołów  aniołom deszcz niestraszny. Halina Cieśla, lokalna liderka,
wyzwoliła w mieszkańcach pomysłowość i energię do działania
rzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Aniołowo.
Sami napisali  Plan odnowy wsi , w któ-
rym określili konkretne problemy i potrze- nich bardzo ważne przedsięwzięcie, gdyż choćby firma budowlana Magbud, z której
by lokalne oraz cele i działania, które mają przy jego realizacji umocnili wiarę w swoją jesteśmy w Aniołowie bardzo dumni.
na nie odpowiedzieć. Ważnym elementem siłę i pomysły, a przede wszystkim pokaza- W konkursie Eurolider 2009 Halina Cie-
strategii jest budowa marki Aniołowo po- li, że drzemią w nich talenty, które warto śla otrzymała wyróżnienie za działalność
przez wypromowanie wsi jako miejsca, odkryć. Okazało się, że są wśród nich do- na rzecz lokalnej społeczności i wykorzysty-
gdzie można kosztować  anielskie smaki skonali artyści, rzemieślnicy, przewodnicy wanie możliwości, jakie stwarzają Fundusze
 specjały wytworzone przez miejscowe turystyczni czy przedsiębiorcy. Europejskie.  To było dla mnie ogromne
gospodynie wiejskie. Utworzono stronę zaskoczenie i jednocześnie radość, że nasza
internetową, która stała się podstawowym Zauważeni i zmotywowani działalność została zauważona i doceniona
z
ródłem informacji o Aniołowie.  Działalność w Stowarzyszeniu i sukcesy,  wspomina laureatka.  Uświadomiłam
jakie na nas spłynęły, dodały naszym miesz- sobie, że jeżeli kapituła tak prestiżowego
Fundusze umacniają wiarę kańcom pewności siebie. Mnie szczególnie konkursu pozytywnie nas oceniła, to zna-
Z inicjatywy Stowarzyszenia wyremontowa- cieszy, że kilka osób zdecydowało się na za- czy, że poszliśmy dobrą drogą. Ale nie za-
no i wyposażono wiejską świetlicę. Teraz łożenie firm i potrafiło przekuć to w sukces mierzamy spocząć na laurach  ta nagroda
mieszkańcy Aniołowa mają swoje miejsce  mówi Halina Cieśla.  Niektóre z nich nas jeszcze bardziej mobilizuje do działania
na narady, szkolenia, podejmowanie go- z jednoosobowej działalności gospodarczej i starań o kolejne dotacje.
ści i po prostu na spotkania towarzyskie rozrosły się do sporych rozmiarów, tak jak Andrzej Szoszkiewicz
przy kawie czy herbacie. W świetlicy utwo-
rzono też dwa stanowiska komputerowe
z bezpłatnym stałym dostępem do Interne-
tu dla wszystkich mieszkańców wsi. Ini-
cjatywę Stowarzyszenia docenił burmistrz
Pasłęka, który zatrudnił na koszt Urzędu
anielSkie Smaki  diabelSkie atRakcje
Miasta osobę opiekującą się świetlicą i pro-
Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Aniołowo w partnerstwie z Elbląskim Stowarzyszeniem
Wspierania Inicjatyw Pozarządowych zrealizowało w latach 2007-2008 projekt  Anielskie
wadzeniem zajęć.
smaki  diabelskie atrakcje , współfinansowany z Funduszy Europejskich. Głównym celem
W realizacji tych wszystkich zadań pomogły
projektu był rozwój Aniołowa jako wsi tematycznej. Jego realizacja pozwoliła zbudować
Fundusze Europejskie. Wspólnie z Elblą-
markę Aniołowa, wesprzeć aktywizację społeczno-gospodarczą i rozwinąć potencjał tego
skim Stowarzyszeniem Wspierania Inicjatyw miejsca. Mieszkańcy mogli poszerzać swoje zainteresowania i zdobyć nowe umiejętności.
Skorzystali z kursu komputerowego i kulinarnego oraz poznali tajniki sztuki ceramicznej.
Pozarządowych w latach 2007-2008 reali-
Wspólnie z ekspertem Elbląskiego Stowarzyszenia Wspierania Inicjatyw Pozarządowych
zowany był w Aniołowie projekt  Anielskie
wypracowano strategię Aniołowa jako wsi tematycznej i modelowe rozwiązania ułatwiające
smaki, diabelskie atrakcje , współfinanso-
wchodzenie i powrót na rynek pracy. Uczestnicy projektu zobaczyli też, jak funkcjonują inne
wioski tematyczne.
wany z Europejskiego Funduszu Społeczne-
go. Mieszkańcy podkreślają, że było to dla
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 19
FOT. JANUSZ TATARKIEWICZ (4X)
Polska pięknieje
Na gorących z
ródłach
 Jeżeli Wędrowiec li Pielgrzym wspaniałego miejsca szuka tedy do miasta Uniejów zawitać powinien
 tak kronikarze pisali o Uniejowie, którego okres największej świetności przypadał w średniowieczu.
Teraz za sprawą ciepłych z
ródeł i unijnych funduszy Uniejów przeżywa swój renesans.
Pomogło też zwycięstwo w konkursie  Polska Pięknieje  7 Cudów Funduszy Europejskich .
ajwiększego bogactwa Uniejowa nie wanych jest 65% gospodarstw domowych mysłu, a inwestorzy omijali nas szerokim
widać: leży, właściwie płynie dwa trzytysięcznego miasteczka: blisko 200 do- łukiem. Mieliśmy projekty, które jednak za-
Nkilometry pod ziemią.  W 1978 r. mów jednorodzinnych, bloki, przedszkola, legały w szufladach  wspomina burmistrz.
podczas poszukiwań ropy naftowej i gazu szkoły i urzędy.  Kiedy uruchomiono unijne programy, po-
wykonano głębokie odwierty. Ówcześni stanowiliśmy zrobić wszystko, żeby pozy-
włodarze zacierali ręce na myśl o szybkim Taka gmina skać finansowanie na realizację naszych
wzbogaceniu się. Gdy z odwiertów zamiast To jednak nie jedyna możliwość wykorzy- projektów.
nafty trysnęła gorąca woda, rozmyły się stania tego bogactwa. Gdy burmistrz Józef
marzenia o Uniejowie szejków  mówi Kaczmarek pojechał do Bad Waltersdorf Termy Uniejów
Jacek Kurpik, prezes Geotermii Uniejów.  w Austrii, zobaczył miasteczko, które dzię- I udało się  gmina pozyskała fundusze
W latach 90. wykonano kolejne odwierty ki ciepłym z
ródłom ożyło i rozwinęło się (ponad 13 mln zł) na budowę produktu tu-
i zbadano właściwości wody. Okazało się, w atrakcyjny kurort. Taką przyszłość widzi rystycznego  Termy Uniejów  komplekso-
że pokłady ciepłej solanki (68�C) to rów- dla Uniejowa. Niestety, sama gmina przez wego przedsięwzięcia, na które złożyło się
nież może być żyła złota dla miasta. y
ródła lata była zbyt biedna, by wykorzystać swe kilka projektów realizowanych w ramach
zaczęła eksploatować w 2001 r. lokalna jedyne bogactwo. Ale pojawiły się Fundusze Zintegrowanego Programu Rozwoju Regio-
ciepłownia. Dziś wodami termalnymi ogrze- Europejskie.  Nie było tu żadnego prze- nalnego (działania 1.4  Rozwój turystyki
20 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
i kultury , 3.1  Obszary wiejskie i 3.3.1 i dworek. Przy realizacji swoich planów
 Rewitalizacja obszarów miejskich ). W lip- miasto współpracuje z naukowcami z Uni-
cu 2008 r. otwarto pierwszy w środkowej wersytetu A
ódzkiego i Politechniki A
ódzkiej.
Polsce kompleks termalno-basenowy. Moż- Ta pierwsza uczelnia prowadzi badania
na korzystać z trzech basenów o różnej właściwości leczniczych wód, a uczelnia
temperaturze wody  od 29�C do 35�C. techniczna pracuje nad technologią efek-
Do dwóch z nich wchodzi się przez budy- tywnego wykorzystania energii geotermalnej
nek kompleksu, w którym znajdują się leża- w ciepłownictwie i energetyce.
ki i natryski. Taki system pozwala na kąpiel Burmistrz chce, by miasto uzyskało status
nawet w miesiącach zimowych. Na przy- uzdrowiska. Są ku temu doskonałe warun-
kład tylko w lutym tego roku z basenów ki: wykorzystywana jest już ekologiczna
skorzystało 17 tys. osób. energia, miasto otaczają lasy. Powietrze
Celem konkursu  Polska Pięknieje  7
Po kąpieli rośnie apetyt. Ale i na to znale- jest czyste, gdyż w mieście nie ma uciążli-
Cudów Funduszy Europejskich jest
ziono sposób, otwierając w sąsiedztwie ele- wyróżnienie najlepszych projektów tu- wych zakładów. Narodowy Instytut Zdrowia
rystycznych i rewitalizacyjnych współfi-
gancką Restaurację Termalną.  Ponieważ Publicznego potwierdził właściwości leczni-
nansowanych z Funduszy Europejskich.
nasz kompleks jest zlokalizowany nad War- cze uniejowskich wód  zarówno do kąpie-
Nagrody przyznawane są w siedmiu ka-
tą (na tym odcinku rzeka ma najwyższą kla- li, jak i do picia. Gdy znajdzie się inwestor,
tegoriach:
n Rewitalizacja
sę czystości), specjalnością restauracji jest tutejszą wodę mineralną będą mogli pić
n Zabytek
rybka  mówi zapraszająco szef kuchni. kuracjusze z całej Polski.
n Produkt promocyjny (wydawnictwo,
W pobliżu zbudowano replikę średnio- Uniejów rozwija też bazę sportową. Obok
portal, kampania promocyjna)
wiecznego kasztelu. Na gości czekają n Obiekt turystyczny/gastronomiczny basenów wybudowano kompleks boisk
n Turystyka aktywna (ścieżki rowero-
tam 34 pokoje urządzone jak rycerskie piłkarskich z podgrzewaną murawą, oczy-
we, szlaki wodne, szlaki turystyczne,
komnaty. Przed snem można wziąć kąpiel wiście wodą geotermalną. Miasto jest
parki rekreacyjne)
w wodzie solankowej w dębowych baliach, na liście kandydatów na ośrodki trenin-
n Turystyka transgraniczna i między-
a dzień spędzać na przejażdżkach konnych narodowa gowe dla reprezentacji biorących udział
n Turystyka na obszarach wiejskich
lub na lekcjach rzutu włócznią i toporem. w EURO 2012.
W maju 2009 r. rozstrzygnięto II edy-
Można sprawdzić, jak szturmowano grody Za swoje projekty Uniejów zdobywa naj-
cję konkursu. Przyznano 7 nagród
za pomocą maszyny oblężniczej.  Ostatnio
w głównych kategoriach oraz wyróżnie- wyższe nagrody. 7 maja br. w Zamku
nie specjalne. W tym cyklu opisujemy
do oferty wprowadziliśmy kąpiele czekola- Królewskim w Warszawie burmistrz Józef
zwycięskie projekty.
dowe dla nowożeńców  dodaje kasztelan Kaczmarek odebrał z rąk minister Elżbiety
Wojtek Jakubowski. Bieńkowskiej główną nagrodę w kategorii
 Turystyka na obszarach wiejskich w II edy-
Boom nadchodzi zł znalazł się liście inwestycji kluczowych cji konkursu  Polska Pięknieje  7 Cudów
Dziś spółka Termy Uniejów jest najwięk- na lata 2007-2013 w województwie łódz- Funduszy Europejskich . Wcześniej stanął
szym pracodawcą w mieście  zatrudnia po- kim. Za te pieniądze gmina wybuduje kryty na najwyższym podium w konkursie na naj-
nad 50 osób. Ale burmistrz zapowiada, że basen i elektrownię hybrydową. Na rewita- aktywniejszą gminę realizującą projekty unij-
boom dopiero nastąpi. Projekt  Termy Unie- lizację czeka XIV-wieczny zamek z parkiem, ne w ramach ZPORR.
jów  ponadregionalny markowy produkt tu- a do istniejącego już kasztelu dobudowane Jerzy Gontarz
rystyki uzdrowiskowej z budżetem 105 mln zostaną zagrody młynarskie, dwa wiatraki Andrzej Szoszkiewicz
uniejóW leży nad Wartą w województwie łódzkim,
w powiecie poddębickim. Pierwsza wzmianka
o miejscowości Uneievo pochodzi z bulli papieża
Innocentego II z 1136 roku. Prawdopodobnie
już przed 1290 rokiem miasto posiadało
prawa miejskie. Rozkwit Uniejowa nastą-
pił w wieku XIV i XV za sprawą rozwoju
rzemiosł: szewstwa, krawiectwa, ku-
śnierstwa, tkactwa. Ważną postacią
dla miasta jest arcybiskup Jaro-
sław Bogoria Skotnicki. W la-
tach 1360-1365 został tu
wzniesiony zamek obronny
 jedna z rezydencji ar-
cybiskupów gniez
nień-
skich, którzy na czas
wojen przechowywali
w nim swój skarbiec.
W 1870 r. Uniejów utra-
cił prawa miejskie, które
odzyskał ponownie
w 1919 r.
FOT. JERZY GONTARZ/SMARTLINK (2X)
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 21
Polska pięknieje
Więcej niż muzeum
Dzięki Funduszom Europejskim w XIX-wiecznej tkalni powstało jedno z najoryginalniejszych polskich
muzeów sztuki nowoczesnej  ms2. To więcej niż galeria sztuki, to także żywa placówka edukacyjna,
która uczy dzieci i dorosłych, jak postrzegać i tworzyć sztukę. Muzeum zostało nagrodzone
w II edycji konkursu  Polska Pięknieje  7 Cudów Funduszy Europejskich .
iedyś miejsce u zbiegu ulic Za- ralno-handlowo-rozrywkowe Manufaktura mińskiego, Katarzyny Kobro i Henryka
chodniej i Ogrodowej było centrum  wyjątkowe połączenie nowoczesnych Stażewskiego, skupiając znanych poetów
Kprzemysłowej A
odzi. To tu właśnie form, materiałów i architektury z dawną i artystów plastyków. Obok działalności
w 1871 r. Izrael Poznański zakładał swo- fabryczną przeszłością. wydawniczej członkowie grupy pozyskiwali
je bawełniane imperium. Po kilkudziesię- eksponaty sztuki do nowo powstającego
ciu latach prosperity tradycyjny przemysł Metamorfoza muzeum w A
odzi. Po roku starań mieli
tekstylny zaczął się chylić ku upadkowi. W ubiegłym roku otwarto najważniejszą już 75 dzieł 44 artystów. Była to wtedy
W 1997 r. dawne imperium Poznańskiego placówkę kulturalną Manufaktury  Mu- druga kolekcja w Europie pod względem
na zawsze zaprzestało produkcji. Wydawało zeum Sztuki Nowoczesnej ms2. W daw- znaczenia i wielkości.
się wtedy, że opuszczone zakłady popadną nym budynku tkalni wysokiej mieści się Kolekcję prezentowano w ciasnych po-
w ruinę. Jednak szczęśliwie stan zawiesze- dziś jeden z najbogatszych zbiorów sztu- mieszczeniach starego budynku, kuratorzy
nia nie trwał zbyt długo. W 1999 r. roz- ki XX i XXI wieku w Europie. Sercem galerii marzyli o większej przestrzeni wystawienni-
poczęto jedną z największych w Europie jest unikatowa na skalę światową kolekcja czej. Marzenie spełniło się wraz z otwarciem
rewitalizacji terenów poprzemysłowych. sztuki nowoczesnej grupy  a.r. (artyści ms2. Muzeum mieści się w zmodernizowa-
Obok przywrócenia budynkom dawnego rewolucyjni). Ta jedna z najbardziej ak- nym budynku dawnej fabryki Poznańskie-
wyglądu, dostosowano je do nowych funk- tywnych grup awangardowych powstała go. Pieniądze na to ambitne i kosztowne
cji. W 2006 r. otwarto tu centrum kultu- w 1929 r. z inicjatywy Władysława Strze- przedsięwzięcie uzyskano z dotacji w ra-
22 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
Muzeum Sztuki Nowoczesnej mieści się na terenie
centrum handlowo-rozrywkowego w A
odzi, pomiędzy
ulicami Zachodnią, Ogrodową, Drewnowską i Karskie-
go. Otwarty w 2006 r. kompleks znajduje się w dawnej
fabryce Izraela Poznańskiego. Parcele zakupił Poznański
w 1871 r. Do końca XIX w. na blisko 30 ha powstał kom-
pleks obejmujący tkalnie, przędzalnię, bielnik i apreturę,
oddział naprawy, farbiarnię, drukarnię tkanin i wykoń-
czalnię, oddział naprawy i budowy maszyn, ślusarnię,
odlewnię i parowozownię, gazownię, remizę strażacką,
magazyny, bocznicę kolejową oraz kantor fabryczny,
pałac fabrykanta i budynki mieszkalne dla robotników.
Architektem budynków fabrycznych był Hilary Majewski,
architekt miejski A
odzi w latach 1872-1892. Właści-
ciel i architekt przywiązywali wiele uwagi do estetyki,
czyniąc z przyfabrycznych obiektów prawdziwe perełki
architektury.
mach Zintegrowanego Programu Opera- surowsze normy przeciwpożarowe  mówi fantazmat . Każdy z nich w znaczący spo-
cyjnego Rozwoju Regionalnego. Na projekt Jacek Ferdzyn, architekt, współtwórca pro- sób opisuje dzisiejszą rzeczywistość, rów-
 Modernizacja i adaptacja XIX-wiecznego jektu budowy ms2. nocześnie jednak odwołuje się do kolekcji
budynku pofabrycznego dla Muzeum Sztuki grupy  a.r. . Zwiedzający skupia się na roz-
w A
odzi pozyskano dofinansowanie w wy- 4 sposoby postrzegania świata poznawaniu nie tyle historyczno-artystycz-
sokości 17 mln zł z działania 1.4  Rozwój Eksperyment wyszedł znakomicie i A
ódz
nych powiązań, ile znaczeń odnoszących
turystyki i kultury ZPORR. wzbogaciła się o galerię sztuki na świato- się do współczesności, do spraw, które są
Dzięki Funduszom Europejskim projek- wym poziomie. W ms2 zbiory pokazane są istotne dla nas tu i teraz.
todawcy mogą pozwolić sobie na więcej, na sporej powierzchni 3 tys. m2  znacznie
angażując najlepszych architektów i pro- większej niż w dotychczasowym budynku. Centrum życia kulturalnego
jektantów. Taką drogą poszło łódzkie Mu- Eksperymentalna jest też koncepcja sa- Oprócz sal ekspozycyjnych w budynku
zeum Sztuki Nowoczesnej, zapraszając mej wystawy, której powstanie poprzedził utworzono kawiarnię połączoną z klubem
do współpracy znanego architekta Jacka intensywny okres przygotowań. W efekcie muzycznym, księgarnią czasopism arty-
Ferdzyna.  Zadanie mieliśmy utrudnione, wybrana została koncepcja zrywająca ra- stycznych, a także punkt informacyjny
gdyż budynek tkalni wysokiej z założenia dykalnie z dominującą w wystawiennictwie i szatnię. Projektanci zachowali oryginalne
był obiektem zamkniętym. Po prostu rano muzealnym zasadą chronologii. O umiej- eklektyczne dekoracje (stropy i detale), łą-
przychodzili do niego ludzie, pracowali, scowieniu dzieła nie decyduje metryka, lecz cząc je z nowoczesnymi elementami wypo-
wychodzili do domu. W nim musieliśmy zdolność oddziaływania na współczesnego sażenia. Powierzchnię 600 m2 w nowym
stworzyć muzeum, czyli obiekt otwarty dla widza. Tematy rozpisane na cztery części budynku zajmą wystawy czasowe. Kolejne
publiczności i w dodatku przystosowany stanowią podstawę organizacji przestrzeni pomieszczenia są przeznaczone na dzia-
do współczesnych potrzeb wystawienni- ekspozycji. Są to:  Ciało, uraz, proteza , łania edukacyjne, performance, spotkania
czych. Ponadto, z czego nie wszyscy sobie  Konstrukcja, utopia, polityczność ,  Oko, z artystami i pokazy filmowe. Muzeum pro-
zdają sprawę, budynek musi spełniać naj- obraz, rzeczywistość oraz  Obiekt, fetysz, wadzi także atrakcyjny program edukacyjny
obejmujący zarówno warsztaty plastyczne
dla najmłodszych, jak i spacery tematyczne
dla dorosłych. Kilka razy w miesiącu odby-
wają się panele dyskusyjne, pokazy filmów,
promocje książek i koncerty.
Pomimo krótkiego okresu działalności, ms2
zdobywa cenne laury. Oprócz zwycięstwa
w kategorii  Obiekt turystyczny w konkur-
sie  Polska Pięknieje  7 Cudów Funduszy
Europejskich , galeria zdobyła Grand Prix
w 29. edycji konkursu Sybilla na muzealne
wydarzenie roku  najważniejszą nagrodę
w dziedzinie muzealnictwa.
Andrzej Szoszkiewicz
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 23
FOT. JANUSZ TATARKIEWICZ (3X)
Fundusze w regionach
Na Zachodzie zmiany
Jak realizują swoje regionalne programy operacyjne województwa dolnośląskie,
lubuskie i zachodniopomorskie? Poprosiliśmy o wypowiedz
dyrektorów departamentów
odpowiedzialnych za wdrażanie RPO w poszczególnych urzędach marszałkowskich
(zarządy województw to instytucje zarządzające RPO). Zebraliśmy też dane, które pozwalają porównać
tempo wdrażania programów w regionach. Niniejszym artykułem rozpoczynamy
cykl publikacji o regionalnych programach operacyjnych poszczególnych województw.
Dolnośląskie
A
awka prymusów
Opierając się na doświadczeniu (i sukcesach) z czasu wdrażaniu
Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego,
Zarząd Województwa Dolnośląskiego przygotował solidne podsta-
wy służące skutecznemu wykorzystaniu 1,2 mld euro przyznanych
w ramach RPO WD. Wprowadzono odpowiednią strukturę Urzędu
Marszałkowskiego, stosunkowo wcześnie zatrudniono i przygotowa-
no kadry, a także opracowano dokumenty programowe i procedury
wdrażania programu. Nasze województwo znalazło się w pierwszej
piątce polskich regionów, które uzyskały pozytywną ocenę w zakresie
zarządzania i wdrażania. Już 19 grudnia 2008 r. Komisja Europejska
zatwierdziła kluczowy dla systemu zarządzania i wdrażania programu
regionalnego dokument   Opis Systemu Zarządzania i Kontroli .
Aby spełnić postulaty zgłaszane przez beneficjentów, doświadczo-
nych w poprzednim okresie programowania, jako sposób naboru
Ireneusz Ratuszniak
wniosków wybrano tryb systemowy, co wyróżnia region dolnośląski
Dyrektor Departamentu RPO
w skali kraju. I choć to czasochłonna procedura, daje jednak wy-
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego
mierne korzyści wnioskodawcom  potencjalni beneficjenci zgła-
szają uproszczoną propozycję projektu zamiast pełnej, kosztownej czołowe miejsce w kraju pod względem przejrzystości procedur.
dokumentacji wraz z załącznikami. Bardzo ważne jest także zare- Region dolnośląski plasuje się także na pierwszym miejscu w Polsce
zerwowanie już w samym programie 38 proc. alokacji na realizację pod względem średniej długości procesu oceny.
projektów gmin wiejskich, co wynika z perspektywicznego myślenia Regionalną promocję i informację na temat programu eksperci okre-
zarządu województwa o zrównoważonym rozwoju całego regionu. ślają jako prężną i godną naśladowania, a także znacznie wykracza-
jącą poza standardy w tej dziedzinie; wysoko oceniają też profesjona-
Jak nas widzą lizm Punktu Informacyjno-Kontaktowego działającego przy urzędzie
Przygotowanie i wdrażanie dolnośląskiego programu jest znakomi- marszałkowskim. Już w listopadzie 2008 r. uruchomiliśmy sieć 7
cie oceniane przez niezależne ośrodki analityczno-badawcze. Otrzy- regionalnych punktów informujących o możliwościach RPO WD.
maliśmy bardzo dobrą opinię dotyczącą analizy kryteriów oceny Mimo dobrych efektów, wdrażanie programu boryka się też z trud-
wniosków o dofinansowanie, przyznającą naszemu województwu nościami. Głównym problemem są luki w polskim prawie, które
utrudniają, a czasami wręcz uniemożliwiają realizację programu
i przygotowywanie projektów.
Realizacja Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Dolnośląskiego (stan na 10 czerwca 2009 r.)
Popularne działania
Wnioski (na podstawie zakończonych naborów)
Pod względem wartości umów i decyzji podpisanych w ramach RPO
2 690 289 867,15 zł
nasz region lokuje się na trzecim miejscu w kraju. Wartość dofinan-
liczba złożonych
431
wniosków sowania, o które wnioskują twórcy projektów, często wielokrotnie
1 610 357 810,72 zł
przekracza wysokość budżetów naborów (tzw. alokacji). Wśród do-
wartość dofinasowania
tychczasowych naborów prowadzonych w trybie systemowym naj-
Umowy
większym zainteresowaniem cieszyły się te do działania 7.2  Rozwój
1 114 446 901 zł
liczba
infrastruktury placówek edukacyjnych  projekty dotyczące szkół
podpisanych
wartość
254
umów/
projektów ogółem
i przedszkoli oraz do działania 3.1  Infrastruktura drogowa .
wydanych decyzji
595 487 297 zł
y
ródło: UMWD
W konkursach najwięcej chętnych przyciągnęły działania 6.2  Tu-
24 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
FOT. ARCHIWUM UMWD
MARIUSZ MAMET/MAC MAP
rystyka aktywna , 6.4  Turystyka kulturowa oraz 7.1  Rozwój Dolnośląskie Centrum Informacji Naukowej i Ekonomicznej zostanie
infrastruktury szkolnictwa wyższego . Wiele firm zgłosiło się też otwarte w 2011 r. Projekt o wartości 50 mln zł (w tym z fundu-
do działania 1.1  Inwestycje dla przedsiębiorstw . szy UE blisko 30 mln zł) zrealizuje Uniwersytet Ekonomiczny we
W ramach działań antykryzysowych Zarząd Województwa Dolno- Wrocławiu, posiadający bogate zasoby z
ródeł informacji z zakresu
śląskiego przyspieszył terminy kilku konkursów przewidzianych po- ekonomii. Obiekt będzie dostępny dla osób niepełnosprawnych,
czątkowo na rok 2010, w związku z tym w bieżącym roku odbędą czytelnie zostaną wyposażone w sprzęt dla niewidomych i nie-
się nabory na łączną kwotę ok. 484 mln euro zamiast pierwotnie dowidzących. Znajdą się tu m.in. pomieszczenia przeznaczone
planowanych 321 mln euro. Zwiększono także (z 24 do 53) liczbę do przechowywania szczególnie cennych zbiorów, w tym starodru-
dolnośląskich projektów kluczowych. ków, pracownie konserwacji i digitalizacji zbiorów, sale seminaryj-
no-wykładowe.
Projekty kluczowe  Budowa mostu na rzece Odrze w ciągu drogi wojewódzkiej nr 323
Na liście dolnośląskich projektów kluczowych znalazły się 53 to projekt o strategicznym znaczeniu dla regionu. Dzięki niemu bę-
przedsięwzięcia z zakresu tworzenia sieci informatycznych, infra- dzie możliwe szybkie, bezpieczne i niezależne od warunków żeglu-
struktury drogowej, ochrony środowiska i bezpieczeństwa prze- gowych (stan wody, zalodzenie) połączenie południowo-wschodniej
ciwpowodziowego, turystyki i kultury oraz infrastruktury ochrony Wielkopolski z zagłębiem miedziowym. Całkowita wartość projektu
zdrowia. A
ączna wartość tych inwestycji to ponad 558 mln euro, to ponad 86 mln zł, w tym 43 mln zł uzyskane z Funduszy Euro-
w tym dofinansowanie ze środków unijnych wyniesie 314 mln euro. pejskich. n
Są wśród nich inwestycje tej rangi, co  Dolnośląskie Centrum Infor-
macji Naukowej i Ekonomicznej we Wrocławiu i  Budowa mostu
na rzece Odrze w ciągu drogi wojewódzkiej nr 323 .
Lubuskie
Regionalnego, które odważnie i odpowiedzialnie wyposaża samo-
rządy w coraz to nowe kompetencje umożliwiające efektywne wy-
korzystywanie interwencji europejskiej.
Polska Zachodnia
Województwa Polski Zachodniej są w szczególnej sytuacji: to ob-
szary, które ze względu na swe przygraniczne położenie podlegają
ciągłej ocenie gości wjeżdżających do naszego kraju. Ważne, aby
rozwijały się dynamicznie. Regiony te już od 1994 r. mogły sięgać
po środki unijne w ramach Phare CBC, chociaż ich wielkość i zakres
oddziaływania były ograniczone. Pozwoliło to jednak na zbudowanie
pewnego potencjału, który przyczynił się do sprawnego korzystania
z unijnych funduszy.
Warto pamiętać, że województwa przygraniczne miały i nadal
dr Waldemar Sługocki
mają szanse realizować inwestycje współfinansowane z dodatko-
Dyrektor Departamentu Lubuskiego RPO
wych z
ródeł: wcześniej w ramach Inicjatywy Wspólnotowej Interreg
Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego
IIIA, a obecnie w ramach celu III polityki spójności  Europejskiej
Współpracy Terytorialnej. Bez wątpienia są to ważne instrumenty
Ewolucja i nowa jakość polityki spójności pozwalające na niwelowanie naturalnej peryferyjności regionów
W realizacji polityki spójności obserwujemy cenną ewolucję w kierun- przygranicznych.
ku większej decentralizacji, czyli upodmiotowienia regionów, przeka-
zania im większych możliwości decydowania o kształcie regionalnych Na co stawiamy
programów operacyjnych na podstawie ich strategii rozwoju. To wła- Potencjał województwa lubuskiego i jego przygraniczne położenie
śnie regiony w oparciu o potencjał własny oraz środowisko zewnętrzne miały decydujący wpływ na tworzenie dokumentów strategicznych
mogły najtrafniej zdefiniować te dziedziny i obszary, które pozwolą i operacyjnych, a także na kształt Lubuskiego Regionalnego Progra-
 w bliższej i dalszej perspektywie  na ich dynamiczny rozwój. mu Operacyjnego (LRPO), wynegocjowanego z Komisją Europejską.
Jestem przekonany, że to właśnie podejście regionalne przyczyni Myślę tutaj o strukturze programu, w którym zdefiniowano 5 osi
się do budowania przewag konkurencyjnych poszczególnych wo- priorytetowych  od rozwoju infrastruktury, poprzez stymulowanie
jewództw, a w rezultacie zwiększy skalę oddziaływania środków wzrostu inwestycji w przedsiębiorstwach, ochronę i zarządzanie
europejskich w wymiarze narodowym. Sukcesywna i przemyślana zasobami środowiska przyrodniczego, rozwój i modernizację infra-
regionalizacja możliwa jest, w mojej ocenie, dzięki bardzo dobrej struktury społecznej, po rozwój i modernizację infrastruktury tury-
współpracy samorządów wojewódzkich z Ministerstwem Rozwoju stycznej i kulturalnej. Obok możliwości samodzielnego definiowania
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 25
FOT. MAREK MARCINKOWSKI/GAZETA LUBUSKA
tych ważnych dla rozwoju regionu obszarów, Zarząd Województwa zmian ułatwiających absorpcję środków (m.in. usuwanie barier
mógł także określić skalę potrzebnych środków. formalnych).
Program stwarza duże szanse dla rozwoju lubuskiej przedsiębior- Zmiany możliwe są także dzięki rozwiązaniom wdrożonym ostat-
czości  prawie 1/4 środków przeznaczono na wspieranie działań nio przez Minister Rozwoju Regionalnego. Jedną z najważniejszych
i inwestycji służących rozwojowi lubuskich przedsiębiorstw oraz jest wprowadzenie systemu zaliczek, które w znamienity sposób
na wzmocnienie potencjału innowacyjnego. Równolegle powstają przyczyniają się do zwiększania dynamiki realizacji inwestycji oraz
przedsięwzięcia mające na celu rozwój infrastruktury badawczo-ro- rozwiązania problemów wynikających z angażowania środków wła-
zwojowej i edukacyjnej na poziomie wyższym, m.in. projekt  Budowa snych beneficjenta. Nasze województwo natychmiast uruchomiło
Parku Naukowo-Technologicznego Uniwersytetu Zielonogórskiego , ten mechanizm.
czy też rozwijanie regionalnych instytucji otoczenia biznesu, takich Wśród lubuskich beneficjentów najliczniejszą grupę stanowią przed-
jak fundusze poręczeń kredytowych czy fundusze pożyczkowe. siębiorcy, samorządowcy i przedstawiciele środowisk naukowych.
Oni też najczęściej zabiegają o wsparcie (w ramach programu) waż-
Skoro wolniej, to szybciej nych dla regionu przedsięwzięć. Do tej pory zawarto ponad 100
Sprawne i szybkie inwestowanie pieniędzy europejskich to szansa umów na dofinansowanie. To najlepsze świadectwo determinacji
na rozwój regionu, szczególnie ważna w dobie globalnego spowol- i zaangażowania nie tylko władz województwa, ale także beneficjen-
nienia gospodarczego. Zarząd Województwa Lubuskiego, przedsię- tów, którzy coraz śmielej i chętniej sięgają po środki europejskie,
biorcy, przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego oraz inni widząc w nich szanse na rozwój. Bardzo trafnym, ważnym i intere-
aktorzy regionalni zdają sobie z tego sprawę. Region intensyfikuje sującym stymulatorem aktywności regionów jest krajowa rezerwa
realizację LRPO poprzez, z jednej strony, stałą współpracę z po- wykonania, czyli dodatkowe środki dla tych, którzy w sposób sku-
tencjalnymi beneficjentami, z drugiej zaś  poprzez wprowadzenie teczny i efektywny realizują swoje programy operacyjne.
Projekty kluczowe
Realizacja Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego
(stan na 12 czerwca 2009 r.)
Jednym z najważniejszych lubuskich projektów kluczowych jest
Park Naukowo-Technologiczny Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Wnioski (na podstawie zakończonych naborów)
Umowy
552 541 261,2 Park będzie ośrodkiem ponadregionalnym, gdzie nauka spotyka się
liczba
liczba złożonych
z nowoczesnym przemysłem. Dzięki finansowemu zaangażowaniu
podpisanych 750
124
wniosków
umów/
LRPO w roku 2012 powstanie atrakcyjne centrum upowszechnia-
wydanych decyzji 450 756 347,28 zł
279 791 734,50 zł
nia wiedzy naukowej i postępu technicznego. Realizacja projektu to
część zintegrowanych działań, których celem jest stworzenie warun-
ków sprzyjających wzrostowi inwestycji na poziomie regionalnym
i lokalnym. Park Naukowo-Technologiczny, którego łączna wartość
wartość wartość
dofinasowania projektów ogółem
szacowana jest na ponad 61 mln zł, może liczyć na dofinansowanie
y
ródło: UMWL
z UE na poziomie blisko 52 mln zł. n
ficjenci z Dolnego Śląska uczestniczą w 64 spo-
n dolnośląSkie
WSPółPRaca
śród wszystkich realizowanych projektów, które
Dolny Śląsk uczestniczy w dwóch programach
współpracy transgranicznej, wraz z wojewódz- do lipca 2009 r. otrzymały rekomendację KM.
TERYTORIALNA
twem lubuskim w Programie Współpracy Trans- Do dyspozycji pozostało jeszcze ponad 30 proc.
2007-2013
dostępnej alokacji, tj. ok. 55,9 mln euro.
granicznej Polska-Saksonia 2007-2013 oraz
w Programie Współpracy Transgranicznej Repu-
Podstawowym warunkiem umożliwia-
n lubuSkie
blika Czeska-Rzeczpospolita Polska 2007-2013
jącym ubieganie się o dofinansowanie
W latach 2007-2013 województwo lubuskie
(wraz z województwami: opolskim i śląskim).
z Programów Europejskiej Współpracy Te-
Obszar wsparcia programu współpracy z Sak- uczestniczy w dwóch programach współpracy
rytorialnej (EWT) jest współpraca z part- sonią na Dolnym Śląsku obejmuje podregion
transgranicznej: Polska (województwo lubuskie)-
-Brandenburgia oraz Polska-Saksonia.
nerem zagranicznym w ramach projektu, jeleniogórsko-wałbrzyski.
przy czym muszą być spełnione co naj- Program Współpracy Transgranicznej Republi- W ramach programu realizowanego z Bran-
denburgią do tej pory zatwierdzono projekty
ka Czeska-Rzeczpospolita Polska to największy
mniej dwa z czterech kryteriów: wspólne
na łączną kwotę ponad 32 mln euro z łącz-
program współpracy transgranicznej z udziałem
planowanie, wspólna realizacja, wspólny
Polski, wdrażany w latach 2007-2013. Dofinan- nej puli 124,5 mln euro, przeznaczonej m.in.
personel, wspólne finansowanie. Maksy-
na rozwój transgranicznej infrastruktury, po-
sowanie ze środków EFRR wynosi tu ponad 219
malna wysokość dofinansowania na reali-
prawę stanu środowiska w obu regionach, za-
mln euro. Obszar wsparcia w województwie
zację projektu wynosi 85 proc.
wiązywanie trwałych struktur gospodarczych,
dolnośląskim obejmuje podregion jeleniogórski
Wszystkim potencjalnym beneficjentom
przełamywanie barier kulturowych. Komitet
oraz wałbrzyski. Nadrzędnym celem programu
programów w ramach EWT zainteresowa- jest wspieranie rozwoju społeczno-gospodarcze- Monitorujący podjął decyzję o przyznaniu
dofinansowania dla 24 projektów złożonych
nym ubieganiem się o wsparcie pomocy go obszaru pogranicza polsko-czeskiego poprzez
w ramach wszystkich priorytetów.
merytorycznej udzielają Regionalne Punk- wzmacnianie jego konkurencyjności i spójności
oraz poprzez promowanie partnerskiej współpra- Dodatkowo 3 czerwca br. w Zielonej Górze od-
ty Kontaktowe utworzone w strukturach
była się inauguracja Funduszu Małych Projek-
cy jego mieszkańców.
urzędów marszałkowskich, które m.in.:
Program rozpoczął się na początku 2008 r. Do- tów (FMP) i Projektów Sieciowych (PS) w Eu-
wskażą właściwe z
ródło finansowania,
roregionie Sprewa-Nysa-Bóbr, a 26 czerwca br.
tychczas Komitet Monitorujący rekomendował
skonsultują wniosek, pomogą znalez
ć
oficjalnie ogłoszono nabór wniosków o dofinan-
do dofinansowania 111 wspólnych projektów
partnera projektu i zorganizują szkolenia
współpracy polsko-czeskiej na kwotę dofinanso- sowanie w ramach FMP i PS w Euroregionach:
informacyjne.
wania z EFRR ok. 150 mln euro. A
ącznie bene- Sprewa-Nysa-Bóbr oraz Pro Europa Viadrina.
26 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
MARIUSZ MAMET/MAC MAP
Zachodniopomorskie
runków życia mieszkańców, a wszystko to w ścisłym powiązaniu
z naszą  transgranicznością . Bliskość rynków innych krajów człon-
kowskich UE stanowi dla zachodniopomorskich przedsiębiorców
zarówno szansę, jak i duże wyzwanie. Muszą się skonfrontować
z wymaganiami, które stawia rynek wspólnotowy, a sprzyja im
rozwinięta sieć komunikacyjna, łącząca obszary po obu stronach
granicy.
Najwięcej środków RPO WZ (ponad 1 mld zł) przeznaczamy
na wsparcie rozwoju gospodarki, innowacji i nowych technologii.
Pieniądze trafią m.in. do sektora MSP w postaci bezpośrednie-
go dofinansowania przedsięwzięć inwestycyjnych, wspierających
wdrażanie nowych technologii czy też w formie finansowania
zwrotnego w ramach Inicjatywy JEREMIE. Fundusze programu
zostaną też wydane na rozwój połączeń kooperacyjnych pomiędzy
Marcin Szmyt
biznesem a sferą badawczo-rozwojową, pozwolą również na uzbro-
Dyrektor Wydziału Zarządzania RPO
jenie stref inwestycyjnych, które mają szanse przyciągnąć dużych
Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego
przedsiębiorców, w tym inwestorów z zagranicy. Niewiele mniej,
bo ponad 900 mln zł, zarezerwowaliśmy dla infrastruktury trans-
Narzędzie realizacji strategii portowej  najwięcej pieniędzy trafi na inwestycje drogowe (wo-
O specyfice województwa zachodniopomorskiego stanowi położe- jewódzkie oraz lokalne). Nie zapomnieliśmy też o alternatywnych
nie przy granicy z Niemcami i na przecięciu ważnych szlaków ko- połączeniach komunikacyjnych: kolejowych, wodnych, a nawet
munikacyjnych (ze Skandynawii na południe i południowy wschód lotniczych. W programie przewidziano budowę lokalnego portu
Europy i z Europy Zachodniej na wschód). Znajduje to swoje od- lotniczego pod Koszalinem.
bicie w Strategii Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego
do roku 2020, a Regionalny Program Operacyjny Województwa Ile pieniędzy, kiedy i jak
Zachodniopomorskiego (RPO WZ) to jeden z najważniejszych in- Do połowy czerwca 2009 r. uruchomiliśmy 19 naborów wnio-
strumentów, który pozwala tę strategię realizować. sków, w których do dyspozycji wnioskodawców oddaliśmy łącznie
Celem programu jest podnoszenie konkurencyjności gospodarki, blisko 785 mln zł. Ogłoszone już konkursy znajdują się w różnych
zwiększanie spójności przestrzennej i społecznej oraz poprawa wa- fazach zaawansowania, jednak przewidujemy, iż w samym tyl-
Program współpracy transgranicznej z Sak- gram Operacyjny Współpracy Transgranicznej re CBC, realizowanego przed przystąpieniem
sonią w latach 2004-2006 obejmował swym Meklemburgia-Pomorze Przednie/Brandenbur- Polski do Unii Europejskiej.
zasięgiem tylko województwo dolnośląskie. gia-Rzeczpospolita Polska (województwo za- Program Południowy Bałtyk to nowa inicjatywa
Do współpracy na lata 2007-2013 została włą- chodniopomorskie) oraz program Południowy współpracy transgranicznej, w której oprócz
czona również część województwa lubuskiego. Bałtyk (ang. South Baltic). wybranych regionów Szwecji, Danii, Litwy,
Oznacza to, że w podregionie zielonogórskim Program współpracy z Meklemburgią i Bran- Niemiec oraz województw: pomorskiego i war-
mogą być realizowane projekty współpracy denburgią rozpoczął się w 21 listopada 2008 r. mińsko-mazurskiego (powiat elbląski) udział
z partnerami saksońskimi. Na jego realizację przeznaczono około 156,2 mln bierze także województwo zachodniopomorskie.
Głównym celem programu jest wspieranie zrów- euro, w tym ze środków Europejskiego Funduszu Celem programu jest wzmocnienie zrównowa-
noważonego rozwoju wspólnego polsko-saksoń- Rozwoju Regionalnego (EFRR) 132,8 mln euro. żonego rozwoju obszaru Południowego Bałtyku
skiego obszaru wsparcia w celu wzmocnienia Od momentu uruchomienia programu nabór poprzez wspólne działania zwiększające jego
spójności gospodarczej i społecznej. Wspar- wniosków o dofinansowanie prowadzony jest konkurencyjność i wzmacniające integrację
cie mogą uzyskać przedsięwzięcia w zakresie w trybie ciągłym. Dotychczas odbyły się trzy między ludz
mi i instytucjami. Projekt, by mógł
m.in. infrastruktury drogowej, ochrony środo- posiedzenia Komitetu Monitorującego (KM), być realizowany, powinien wpisywać się w na-
wiska, bezpieczeństwa publicznego, edukacji, który zaakceptował w sumie 19 wniosków stępujące osie priorytetowe: 1. Konkurencyjność
turystyki, dziedzictwa kulturowego oraz rozwoju na łączną kwotę ok. 24,4 mln euro. Projekty, gospodarcza lub 2. Atrakcyjność i wspólna toż-
współpracy partnerskiej. Budżet programu wy- którym KM przyznał dofinansowanie dotyczą samość. Na realizację programu przeznaczono
nosi ponad 123,6 mln euro, z czego wkład ze m.in. polsko-niemieckiego kształcenia zawodo- ponad 75 mln euro, w tym ze środków EFRR
środków EFRR to ponad 105 mln euro. wego, rewitalizacji transgranicznych centrów ponad 60,7 mln euro.
Nabór wniosków w programie został urucho- kultury i wypoczynku, współpracy młodzieży Program Południowy Bałtyk rozpoczął się
miony w dniu 15 maja 2009 r., zatwierdze- oraz ośrodków kultury. Z programu dofinansowa- w marcu 2008 r. Dotychczas odbyły się dwa
nie pierwszych projektów współpracy przez nie mogą uzyskać działania dotyczące budowy, nabory wniosków o dofinansowanie, w ramach
KM przewiduje się na wrzesień i listopad tego rozbudowy oraz modernizacji transgranicznych których Komitet Sterujący zatwierdził 16 wnio-
roku. połączeń drogowych i pieszych oraz transgra- sków na łączną kwotę ok. 14,7 mln euro
nicznych baz edukacyjno-sportowych. Ścisła (EFRR). Kolejny nabór jest planowany w okre-
n zachodnioPomoRSkie współpraca polskich partnerów z województwa sie: 15 lipca  30 września 2009 r. Wniosko-
W latach 2007-2013 w ramach EWT woje- zachodniopomorskiego z jednostkami po stronie dawcy i partnerzy z województwa zachodnio-
wództwo zachodniopomorskie realizuje dwa niemieckiej rozwija się od wielu lat, a historia pomorskiego z powodzeniem startowali w obu
programy współpracy transgranicznej, tj. Pro- wspólnych działań sięga jeszcze programu Pha- konkursach.
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 27
FOT. JANUSZ TATARKIEWICZ
ko 2009 roku wykorzystanie środków osiągnie pułap 385 mln z legislacją UE w zakresie ocen oddziaływania na środowisko i de-
zł (blisko 11 proc. wszystkich środków dostępnych w programie) cyzją Zarządu Województwa, by wymogi stawiane wnioskodawcom
 do grudnia ogłosimy jeszcze 10 nowych naborów. W czerwcu dostosować do oczekiwań Komisji Europejskiej.
ruszyły konkursy dla przedsiębiorców w zakresie wsparcia inwe- Problem niespójności regulacji krajowych z unijnymi mógł okazać
stycyjnego oraz finansowania udziału w targach i misjach, w ko- się dla beneficjentów brzemienny w skutki. Realizacja projektów
lejnych miesiącach  w obszarze specjalistycznego doradztwa niezgodnie z prawem europejskim mogła grozić koniecznością
dla MSP, promowania bioróżnorodności i ochrony przyrody czy też zwrotu wypłaconego dofinansowania wraz z odsetkami, a na takie
infrastruktury ścieżek rowerowych. ryzyko nie chcieliśmy wystawiać beneficjentów. By pomóc w przy-
Przygraniczne położenie województwa odciska swój ślad także gotowaniu projektów zgodnych ze wspólnotowymi przepisami, po-
na praktyce wdrażania programu. Tu, w bezpośrednim sąsiedztwie stanowiliśmy opracować własne wytyczne w zakresie oceny wpły-
Niemiec, Szwecji i Danii, kwestia występowania pomocy publicznej wu inwestycji na środowisko. We współpracy z kancelarią prawną
w projektach finansowanych z programu musi być rozpatrywana specjalizującą się w prawie ochrony środowiska i wykorzystując
bardzo wnikliwie. Jedną z przesłanek uznania transferu środków wytyczne ministerialne, przygotowaliśmy kompleksowe poradniki
na pomoc publiczną jest bowiem ich wpływ na wymianę gospodar- dotyczące przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko.
czą między krajami członkowskimi. Pomimo przyjęcia (pod koniec 2008 r.) ustawy, która dostosowu-
je polskie prawo do wymogów Unii Europejskiej, oraz planowanej
JEREMIE i JESSICA nowelizacji rozporządzenia wykonawczego, które pozwoli w pełni
Poza wydatkami zaplanowanymi na realizację projektów wyłonio- prawidłowo kwalifikować przedsięwzięcia jako podlegające lub
nych w konkursach, projektów systemowych oraz kluczowych, niepodlegające obowiązkowi przeprowadzenia OOŚ, nasze wytycz-
na pulę wykorzystanych środków złoży się także wkład finansowy ze ne będziemy stosować. Pomagają one wydatnie wnioskodawcom
środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego do dwóch w przechodzeniu przez gąszcz przepisów środowiskowych.
Inicjatyw Wspólnotowych  JEREMIE i JESSICA. O ich wykorzysta- Problemy z prawem ochrony środowiska nie pozostały bez wpływu
niu w ramach RPO WZ rozmawialiśmy od dwóch lat, teraz do obu na tempo ogłaszania konkursów. Stworzenie w ramach RPO WZ
inicjatyw już przystępujemy. mechanizmów umożliwiających nabór i ocenę projektów w zgodzie
Z końcem maja ogłosiliśmy konkurs na wybór Menedżera Funduszu z prawem środowiskowym UE zajęło kilka miesięcy, jednak od lipca
Powierniczego dla Inicjatywy JEREMIE. Fundusz będzie udzielał po- ubiegłego roku konkursy ogłaszane są już planowo.
zadotacyjnego wsparcia przedsiębiorcom z sektora MSP, z wykorzy-
staniem instrumentów odnawialnych i za pośrednictwem instytucji Przedsiębiorcy i samorząd
prowadzących działalność poręczeniową i pożyczkową. Z chwilą Wśród najbardziej zainteresowanych dotacjami z RPO WZ na czoło
rozstrzygnięcia konkursu (w sierpniu 2009 r.) konto Funduszu zo- wysuwają się przedsiębiorcy. W jakiejś części jest to wynik liczby
stanie zasilone kwotą 210 mln zł. dotychczas ogłoszonych konkursów dla sektora MSP  było ich
Latem zakończymy też negocjacje z Europejskim Bankiem Inwe- po prostu najwięcej. Możliwość sfinansowania nawet do 60 proc.
stycyjnym na temat umowy o finansowanie w ramach Inicjatywy kosztów inwestycji zdopingowała do złożenia swojej aplikacji bar-
JESSICA. Umowa przewiduje utworzenie Funduszu Powierniczego dzo wiele firm; do tej pory przedsiębiorcy przedstawili ponad 500
JESSICA, którym zarządzać będzie Bank. Zarząd Województwa wniosków.
przeznaczył na wkład do Funduszu Powierniczego ponad 110 mln W konkursach, w których o dofinansowanie ubiegać się mogły jed-
zł. Pieniądze z Inicjatywy JESSICA posłużą (w formie pożyczek nostki samorządu terytorialnego i inne instytucje publiczne, naj-
i poręczeń) na realizację projektów rewitalizacyjnych w miastach bardziej atrakcyjny okazał się nabór na przedsięwzięcia drogowe
i miasteczkach regionu. (złożono 69 wniosków) oraz wsparcie dla rozwoju infrastruktury
turystycznej (60 wniosków).
Bariery i poradniki
Zmiany nastąpiły już w pierwszych wersjach harmonogramu re- Projekty kluczowe
alizacji RPO WZ, przyjmowanych w początkach ubiegłego roku. Zachodniopomorska lista projektów kluczowych liczy obecnie 39
Modyfikacje dotyczyły przede wszystkim przesunięcia terminów pozycji i rezerwuje około 20 proc. środków unijnych w programie.
ogłaszania konkursów. Powodem była niezgodność polskiego prawa Każdy projekt kluczowy ma strategiczną wartość dla rozwoju re-
gionu. Warto wskazać te, które pomogą wykorzystać turystyczny
potencjał Pomorza Zachodniego. To projekty rozbudowy portów
jachtowych w Szczecinie, Świnoujściu, Lubczynie i Stepnicy. Są
Realizacja Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Zachodniopomorskiego
uzupełnieniem wielkiego przedsięwzięcia wpisanego na listę projek-
(stan na 19 czerwca 2009 r.)
tów kluczowych Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka,
Wnioski (na podstawie zakończonych naborów)
a zakładającego budowę i modernizację bazy do uprawiania żeglar-
1 078 046 515,81 zł
stwa w Wolinie, Kamieniu Pomorskim, Niechorzu, Mielnie, Szczeci-
liczba złożonych
362
wniosków* nie, Trzebieży i Kołobrzegu. Wspólnie utworzą Zachodniopomorski
426 326 696,25 zł
Szlak Żeglarski, który skutecznie powalczy o żeglarzy z Wielkimi
wartość dofinasowania
Jeziorami Mazurskimi. W ramach RPO na projekty kluczowe w za-
Umowy
kresie turystyki żeglarskiej przeznaczono ponad 70 mln zł. n
356 993 223,76 zł
liczba
podpisanych
80
wartość
umów/
projektów ogółem
wydanych decyzji
156 613 984,85 zł
y
ródło: UMWZ
* po ocenie formalnej
28 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
356993223.76
MARIUSZ MAMET/MAC MAP
z brukseli
Pytany o moje wrażenia jako pełniącego funkcję Stałego
Przedstawiciela Polski przy Unii Europejskiej odpowiadam,
może nieco prowokacyjnie, iż nie jest to wdzięczna,
choć bardzo fascynująca i ciekawa praca.
By mówić
jednym głosem
laczego nie jest wdzięczna? Gdyż w proces stanowienia prawa i decydowa- woju Regionalnego, w której w poprzedniej
nigdy nie sposób przewidzieć jej nia o kształcie i ewolucji polityki spójności kadencji zasiadała liczna grupa polskich
Dostatecznych wyników; nie można głównie za sprawą Komitetu Regionów, posłów. Mam nadzieję, że podobnie będzie
założyć, iż planowane cele zostaną osiąg- instytucji o charakterze doradczym i opi- w czasie prac właśnie rozpoczynającej się
nięte, stąd częsta potrzeba ich weryfikowa- niodawczym, która  jako reprezentacja kadencji.
nia. Efekt końcowy zależy od niezbędnych instytucjonalna wszystkich jednostek te- Naturalnym partnerem w naszej pracy jest
umiejętności budowania kompromisów, rytorialnych, regionów, miast i gmin UE także Komisja Europejska, której poszcze-
takie są bowiem konsekwencje i uwarun-  dba o ich interesy. gólne dyrekcje bezpośrednio odpowia-
kowania pracy Stałego Przedstawicielstwa Stanowienie prawa, zmiany legislacyj- dają za wdrażanie polityk i inicjatyw UE.
przy Unii. Tutaj każde z 27 państw, repre- ne w obrębie polityki spójności, dyskusja W przypadku polityki spójności szczególna
zentując swoje interesy i priorytety, ma nad strategicznymi dokumentami w oparciu rola przypada Dyrekcji ds. Polityki Regio-
równoprawny głos, ale też jednakową od- o propozycje przygotowane przez Komisję nalnej, odpowiedzialnej za przedkładanie
powiedzialność za podejmowane działania Europejską  rozpoczynają się na pozio- propozycji legislacyjnych, tworzenie wy-
i decyzje rzutujące na kierunki rozwoju ca- mie eksperckim, w ramach grupy roboczej tycznych dla państw członkowskich oraz
łej Wspólnoty Europejskiej i jej obywateli. ds. środków strukturalnych. W ich pracach ewaluację i kontrolę wydatkowania fundu-
Stałe Przedstawicielstwo RP przy UE jest biorą udział eksperci Stałego Przedstawi- szy unijnych.
elementem polskiej administracji rządowej. cielstwa, którzy zgodnie ze szczegółowy- Wspierając udział samorządów w realizacji
Działając z upoważnienia i w imieniu orga- mi instrukcjami z kraju prezentują polskie polityki spójności, Stałe Przedstawicielstwo
nów rządowych, reprezentuje Polskę na are- stanowisko i wypracowują porozumienie ściśle współpracuje z biurami polskich re-
nie unijnej we wszystkich tych dziedzinach, z innymi krajami. To właśnie na tym forum gionów i miast w Brukseli. Nasze regularne
dla których Wspólnota ma traktatowo umo- nabierają kształtu rozporządzenia regulujące kontakty z przedstawicielami regionalnymi
cowane kompetencje prawodawcze. programowanie i wdrażanie funduszy struk- mają na celu wypracowanie stanowisk
Jedną z nich, niezmiernie ważną i strate- turalnych, obowiązujące następnie podczas wspólnych dla administracji centralnej i sa-
giczną, biorąc pod uwagę wpływ na rozwój realizacji projektów unijnych w krajach człon- morządowej, by Polska w ramach dyskusji
i jakość życia w krajach i regionach, jest kowskich UE. Kolejny krok to praca w tzw. o polityce spójności mówiła jednym, silnym
oczywiście polityka spójności. Z jednej Komitetach Stałych Przedstawicieli (CORE- głosem. Elementem współpracy są także
strony brak tu stałego forum ds. spójności PER I i COREPER II). Dla polityki spójności wspólne przedsięwzięcia, choćby takie,
 ministrowie odpowiedzialni za politykę właściwy jest COREPER II odpowiedzialny które służą zaprezentowaniu i wypromowa-
regionalną nie obradują w ramach oficjal- m.in. za finanse, ekonomię, sprawiedliwość, niu na szerokim forum polskich sukcesów
nych posiedzeń Rady Ministrów UE, ale sprawy ogólne i stosunki zewnętrzne, w któ- w wykorzystaniu środków unijnych.
spotykają się na posiedzeniach nieformal- rym stanowisko Polski przedstawiam osobi- Oczywiście nie sposób wyczerpująco opisać
nych, organizowanych przez kolejne kraje ście. Decyzje końcowe podejmują natomiast innych zadań i tematów, jakimi kierowana
sprawujące prezydencję. Oficjalne decyzje właściwi ministrowie UE. przeze mnie placówka zajmuje się w kon-
polityczne sankcjonowane są przez Radę Ważnym uczestnikiem procesu realizacji tekście polityki spójności, ale wszystkie one
Ministrów ds. Gospodarki i Finansów lub polityki wspólnotowej jest Parlament Eu- mają, jak wierzę, swój skromny wkład w to,
Radę Ministrów ds. Ogólnych i Stosunków ropejski. Stąd też eksperci Stałego Przed- jak z pomocą funduszy unijnych zmienia się
Zewnętrznych. Z drugiej strony widoczny stawicielstwa śledzą prace komisji parla- oblicze naszego kraju i jak rozpoznawane
jest znaczący udział partnerów krajowych, mentarnych, do których trafiają propozycje i odbierane są te zmiany przez rodaków.
reprezentujących administrację lokalną legislacyjne Komisji Europejskiej, uzgod- Jan Tombiński
i regionalną krajów członkowskich. Ad- nione w Radzie UE. W przypadku polityki Ambasador
ministracja samorządowa włączana jest spójności kluczowa jest Komisja ds. Roz- Stałe Przedstawicielstwo PR przy UE
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 29
FOT. WOJCIECH OLKUŚNIK/AGENCJA GAZETA
Polecamy
URBACT II
Gdańsk uczestniczy w projektach
 inicjatywa dla miast
My Generation i Open Cities
Niemal od początku swego istnienia Unia Europejska objęła obszary wiejskie
hojnym programem wsparcia. Przez długi czas miasta nie mogły liczyć na podobną pomoc.
Dopiero reforma polityki spójności 2007-2013 przyniosła istotną zmianę podejścia. W jej efekcie
polityka regionalna stała się podstawowym wspólnotowym instrumentem realizacji Strategii
Lizbońskiej. Większą uwagę zwrócono na problematykę miast jako motorów wzrostu gospodarczego.
Za takim podejściem w dyskusji nad przyszłością polityki spójności opowiada się również Polska.
 Strategicznych wytycznych dla sta, oparte na strategicznym planowaniu. cia. Innymi słowy, to podejście do rozwoju
polityki spójności 2007-2013 Innymi słowy, powinna umieć w sposób miast opiera się na działaniach zintegro-
WKomisja Europejska zapropono- skoordynowany wykorzystać znajdujące wanych.
wała trzy główne kierunki działań w pro- się w miastach zasoby na rzecz budowania
gramach operacyjnych w zakresie polityki konkurencyjności opartej na innowacyjno- Innowacyjne modele rozwoju
miejskiej. Pierwszy z nich dotyczy wzmac- ści. Wymaga to umiejętnego łączenia instru- Głównym instrumentem polityki regionalnej
niania roli miast jako motorów rozwoju dla mentów inżynierii finansowej, stosowania wspierającym współpracę między miasta-
regionów, w których są zlokalizowane. Drugi mechanizmów partnerstwa publiczno-pry- mi jest sieć utworzona w ramach programu
obejmuje działania mające na celu zwięk- watnego, budowania lokalnych ośrodków URBACT. Powstał on w 2002 r. jako część
szenie wewnętrznej spójności obszarów transferu technologii czy parków przemy- Inicjatywy Wspólnotowej URBAN II, której
miejskich poprzez zapobieganie wykluczeniu słowych  twierdzi była komisarz UE ds. celem było wspieranie zintegrowanego roz-
społecznemu oraz segregacji. Wreszcie trze- polityki regionalnej Danuta H�bner. woju obszarów miejskich znajdujących się
ci rodzaj działań promuje policentryczny roz- Komisja opublikowała komunikat ze szcze- w sytuacji kryzysowej. Nacisk położony był
wój sieci miejskiej i pozwala na osiągnięcie gółowymi rekomendacjami dla polityki przede wszystkim na wspieranie innowa-
równowagi pomiędzy rozwojem najbardziej miejskiej. W dokumencie podkreślono, że cyjnych modeli rozwoju dla gospodarczej
aktywnych gospodarczo miast i pozostałych budowanie konkurencyjnych obszarów i społecznej rewitalizacji obszarów miej-
elementów sieci osadniczej, w tym także miejskich jest bardziej skuteczne w ra- skich w kryzysie. Ponadto program miał
mniejszych ośrodków miejskich, które mogą mach szerszej wizji rozwoju. Na przykład na celu wymianę informacji i doświadczeń
odgrywać rolę lokalnych ośrodków wzrostu. miasta atrakcyjne dla inwestorów to także w ramach zrównoważonego rozwoju miast
miejsca, które oferują dobre warunki życia w Unii Europejskiej. Na realizację progra-
Polityka miejska czy spędzania wolnego czasu. Jednocześ- mu przeznaczono 700 mln euro.
 Polityka miejska powinna promować nie miasta to centra zmian, przyciągające W ramach URBACT I stworzono 20 sieci
zintegrowane podejście do rozwoju mia- nowatorskie i innowacyjne przedsięwzię- tematycznych i 8 grup roboczych (skupiały
30 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
FOT. JANUSZ TATARKIEWICZ
POLSCY PARTNERZY
W Sieciach uRbact ii
Obecnie w ramach Programu URBACT realizo- kilka projektów wokół określonej tematyki). Sieci tematyczne i grupy robocze budują
wanych jest 25 projektów. Polskie miasta bio-
Efektem współpracy były opracowania na- swoje projekty wokół dwóch osi prioryte-
rące udział w projektach programu URBACT II
ukowe i analizy wsparte dobrymi praktyka- towych:
stanowią jedną z liczniejszych grup. Kandyda-
mi i propozycjami na rzecz usprawniania 1. Miasta  motory wzrostu i miejsc pracy
ci z Polski starali się o udział w 21 sieciach
tematycznych oraz 7 grupach roboczych.
polityki lokalnej. Sukcesem okazało się in-  głównymi zagadnieniami są:
Ostatecznie wśród partnerów zatwierdzonych
nowacyjne podejście do partnerstwa  obok n promowanie przedsiębiorczości (włącz-
projektów URBACT II znalazło się 16 polskich
miast w działaniach URBACT I uczestni- nie z instrumentami finansowymi)
miast, Samorząd Województwa Mazowieckie-
go oraz Politechnika Gdańska. czyły władze regionalne, wyższe uczelnie, n nowoczesność i gospodarka oparta
W ramach pierwszego naboru wniosków
a nawet państwa członkowskie. na wiedzy
na tworzenie projektów URBACT, który
Po 2004 r. również miasta z nowych krajów n zatrudnienie i kapitał ludzki.
został otwarty w grudniu 2007 r., obecnie
członkowskich mogły uczestniczyć w pro- 2. Miasta atrakcyjne i spójne  głównymi
działa 19 sieci tematycznych:
n Active A.G.E.: partner wiodący  Rzym,
gramie. Od początku URBACT cieszył się zagadnieniami są:
polski partner  Starogard
dużym zainteresowaniem w Polsce. Do pro- n zintegrowany rozwój rejonów zdegrado-
n Building Healthy Communities: partner
gramu zgłosiło się 21 miast z naszego kraju wanych lub zagrożonych degradacją
wiodący  Turyn, polski partner  A
ódz

n City Regions Net: partner wiodący  Graz,  najwięcej spośród nowych państw. War- n integracja społeczna
polscy partnerzy  Częstochowa i Kielce
to zwrócić uwagę, że w dwóch projektach n problematyka środowiskowa
n Co-Net: partner wiodący  Berlin, polski
polskie miasto było partnerem wiodącym: n zarządzanie i planowanie miejskie.
partner  Zabrze
Poznań przewodził sieci tematycznej Hous-
n Creative Clusters: partner wiodący
 Obidos
Es na temat zarządzania i odnowy dużych Jakie znaczenie ma program URBACT II dla
n C.T.U.R.: partner wiodący  Neapol
zespołów mieszkaniowych, a Płock stał rozwoju miast? Przede wszystkim jest oka-
n Fin-Urb-Act: partner wiodący  Aachen,
na czele projektu URBAMAS, którego ce- zją do wymiany doświadczeń z miastami
polski partner  Gliwice
n HERO: partner wiodący  Regensburg, lem było wypracowanie metod oraz efek- o podobnych problemach i współpracy
polski partner  Lublin
tywnych narzędzi zarządzania rozwojem z międzynarodowymi ekspertami. Rezultaty
n My Generation: partner wiodący  Rotter-
miasta. prac w postaci propozycji rozwiązań danych
dam, polscy partnerzy: Warszawa i Gdańsk
problemów, powinny zostać wykorzystane
n NetTopic: partner wiodący  L Hospitalet
de Llobregat, polski partner  Siemiano- Program w nowej odsłonie przy ubieganiu się o dotacje z funduszy
wice Śląskie
W nowej perspektywie finansowej zdecy-
n Open Cities: partner wiodący  Belfast,
dowano się na kontynuację programu i wy-
polscy partnerzy  Poznań i Gdańsk
znaczono szczegółowe cele:
n REDIS: partner wiodący  Magdeburg,
SłoWniczek
polski partner  Białystok
n ułatwienie wymiany doświadczeń mię-
n Strategia Lizbońska  program spo-
n RegGov: partner wiodący  Duisburg,
dzy władzami lokalnymi i regionalnymi
łeczno-gospodarczy Unii Europejskiej,
polski partner  Ruda Śląska
oraz procesu nauki pomiędzy osobami
który ma na celu stworzenie do roku
n REPAIR: partner wiodący  Medway
2010 na terytorium Europy najbardziej
n RunUp: partner wiodący  Gateshead, formułującymi kierunki polityki miejskiej
konkurencyjnej i dynamicznej gospo-
polski partner  Leszno
oraz praktykami w zakresie zrównowa-
darki na świecie, opartej na wiedzy,
n SUITE: partner wiodący  Santiago de
żonego rozwoju obszarów miejskich
zdolnej do długotrwałego rozwoju, two-
Compostela, polscy partnerzy  Siemiano-
n szerokie rozpowszechnianie doświad- rzącej większą liczbę lepszych miejsc
wice Śląskie i Kraków
pracy oraz charakteryzującej się więk-
n UNIC: partner wiodący  Limoges
czeń i przykładów dobrych praktyk
szą spójnością społeczną. Uchwalona
n Urban N.O.S.E.: partner wiodący  Gela
zgromadzonych przez miasta
została w 2000 r. podczas szczytu Rady
n WEED: partner wiodący  Celje
n pomoc decydentom i praktykom w mia-
Europejskiej w Lizbonie.
oraz 7 grup roboczych:
n Strategia G�teborska  podczas
stach, a także zarządzającym progra-
n EGTC: partner wiodący  Mission Op�-
szczytu Rady Europejskiej w G�teborgu
mami operacyjnymi w określeniu pla-
rationnelle TransfrontaliŁre, polski partner
w 2001 r. Strategia Lizbońska została
nów działań zrównoważonego rozwoju
 Słubice
uzupełniona o nowy element, związa-
n Jessica 4 Cities: partner wiodący  Re- obszarów miejskich, które mogą być
ny z ochroną środowiska i osiąganiem
gione Toscana, polski partner  Poznań
zrównoważonego i trwałego rozwoju.
wybrane do programów finansowanych
n Joining Forces: partner wiodący  Me-
n Zrównoważony rozwój  taki rozwój,
z funduszy strukturalnych.
tropolia Lille, polski partner  Kraków
który zaspokaja potrzeby obecne, nie
Beneficjenci programu tworzą sieci tema-
n Hopus: partner wiodący  Uniwersytet
zagrażając możliwościom zaspokojenia
Rzymski, polski partner  Politechnika
tyczne lub grupy robocze. Sieci tematyczne potrzeb przyszłych pokoleń.
Gdańska
liczą od 8-12 partnerów z co najmniej 3
n Lumasec: partner wiodący  Uniwersytet
państw uwzględniając konieczność znale-
w Karlsruhe, polski partner  Bytom
zienia równowagi między regionami celu strukturalnych oraz przy realizacji tych pro-
n Nodus: partner wiodący  Generalitat de
Catalunya, polski partner  Mazowieckie
konkurencyjności i konwergencji. Zaleca jektów. Projekty przynoszą rozwiązania dla
Biuro Planowania Regionalnego w War-
się, by w działania sieci były włączane  lokalnej polityki/strategii w zakresie niwe-
szawie
Instytucje Zarządzające Programów Opera- lowania ekonomicznych, społecznych i śro-
n LC Facil: partner wiodący  Lipsk
Od 16 czerwca do 25 września 2009 r. otwar- cyjnych celem zwiększenia wpływu działań dowiskowych problemów występujących
ty został drugi nabór projektów URBACT.
projektu na politykę lokalną. Okres funk- w miastach. URBACT promuje ponadto zin-
Na potrzeby naboru utworzonych zostanie 12
cjonowania każdej sieci ograniczony jest tegrowane zarządzanie miejskie i współpracę
sieci tematycznych oraz 3 grupy robocze.
do maksymalnie 36 miesięcy i podzielony władz miejskich z regionalnymi. A
ączny bu-
Drugi nabór projektów ma na celu pomoc
miastom europejskim w stawieniu czoła wy-
na fazę rozwojową i fazę wdrożeniową. dżet programu URBACT II w okresie 2007-
zwaniom, przed jakimi stają one obecnie:
Z kolei okres funkcjonowania grupy robo- -2013 wynosi 68 890 739 euro.
kryzys ekonomiczny oraz zmiany klimatycz-
czej ograniczony jest do 24 miesięcy. Hilde Mertens
ne. Wszystkie projekty powinny uwzględniać
w swoich pracach jedno lub oba te wyzwa-
nia. Propozycje projektów muszą odnosić się
do jednego z 16 tematów priorytetowych,
które można znalez
ć na stronie internetowej
FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17 | 31
programu URBACT: www.urbact.eu.
internet
Portal Funduszy Europejskich to dla wielu internautów
mi informacjami. Zostały one zaprojektowane
podstawowe z
ródło wiedzy o unijnym wsparciu,
w przejrzysty i atrakcyjny sposób. Projektan-
ci zastosowali różne odcienie błękitu, jasne
dlatego Ministerstwo Rozwoju Regionalnego postanowiło zbadać,
i wyraz
ne czcionki oraz ilustracje związane
czy przekazuje informacje w sposób klarowny.
bezpośrednio z tematyką boksów.
Wyniki badania okazały się dobre  zdobył on 83,5 pkt
W jednym z boksów dla początkujących
na 106 możliwych. Spełnianie ponad 76% wyznaczonych kryteriów
( Chcę realizować projekty z FE ) znajdziemy
to dobry wynik, szczególnie, że jest to duży serwis, bardzo ciekawe narzędzie, jakim jest wyszu-
kiwarka dotacji. Na podstawie określonych
a do tego typowo informacyjny.
przez użytkownika kryteriów dotyczących
jego projektu wyszukiwarka wyświetla listę
działań tych programów, z których internau-
ta mógłby skorzystać. Bardziej zaawanso-
wani użytkownicy mogą się zwrócić od razu
Na 4+
w stronę działu  Realizuję projekty finan-
sowane z FE , gdzie znajdą opisy poszcze-
gólnych etapów realizacji projektu (między
60 proc. użytkowników między- sie ergonomii serwisów internetowych bada innymi:  Złóż wniosek o dofinansowanie ,
narodowej sieci nigdy więcej nie stronę niezależnie od siebie, a następnie,  Podpisz umowę ,  Ocena twojego projektu
Ażwraca do serwisów interneto- na podstawie ich oceny, powstaje raport czy  Sprawozdawczość ).
wych, które sprawiły im problem w obsłudze zbiorczy), wywiady z użytkownikami (spraw-
 wynika z raportu badającej rynek IT ame- dza się, w jaki sposób korzystają z serwisu, Do udoskonalenia
rykańskiej firmy Forrester Research. Ostatnie jakie elementy dostrzegają, a które ignorują) Poprawy w portalu wymaga wyszukiwarka.
lata to czas dynamicznego rozwoju technolo- oraz badanie eye tracking (specjalne urzą- Nie najlepiej działa też ścieżka nawigacji
gii internetowej, kiedy programy do tworze- dzenie monitoruje ruch oka użytkownika, co bieżącej czy prezentowanie długich treści.
nia i zarządzania stronami internetowymi zy- pozwala wyodrębnić najbardziej i najmniej Szczególnie to ostatnie wymaga, zdaniem
skują coraz więcej funkcji. Chętnie korzystają widoczne obszary danej strony). ekspertów, dopracowania, tak by często
z nich projektanci serwisów, zaawansowane długie i skomplikowane teksty opisujące
możliwości techniczne nie zawsze jednak Menu  główny atut portalu unijne regulacje stały się lżejsze i wygod-
idą w parze z wygodą korzystania ze stron Za największą zaletę portalu Symetria uznała niejsze w lekturze.
WWW. Dlatego coraz większą popularność organizację menu głównego. Jest ono czytel-
zyskuje termin web-usability, którym określa ne, zrozumiałe i stale dostępne, towarzyszy Portal na 4+
się wiedzę o ergonomicznym projektowaniu użytkownikowi przez cały czas przeglądania Ogólna ocena portalu wynikająca z raportu
serwisów internetowych. Zgodnie z jej zasa- serwisu, niezależnie od strony, na której ak- jest jasna:  Wyniki wszystkich badań wska-
dami, strony muszą być intuicyjne w nawi- tualnie się znajduje. Ułatwia to użytkowni- zały, że ogólnie należy ocenić serwis jako do-
gacji, umożliwiać szybki dostęp do poszu- kom odnajdywanie informacji oraz wpływa bry. Jest to nota wysoka, biorąc pod uwagę,
kiwanej informacji oraz dostarczać treści na szybkość uczenia się układu portalu przez że portal Funduszy Europejskich jest bardzo
w sposób zrozumiały dla użytkownika. internautów. Po lewej stronie menu znajdzie- rozbudowany i oparty w całości na treści.
my krótkie i jasno nazwane działy, takie jak: Dodatkowo należy pamiętać, że tematyka
Analiza heurystyczna  Wiadomości ,  Nabór wniosków ,  Szko- Funduszy Europejskich jest złożona, a czę-
i eye tracking lenia i konferencje ,  Dokumenty i wytycz- sto specyfika i układ informacji są narzuco-
Kwestia łatwego i wygodnego dostępu ne czy  Analizy, raporty i podsumowania . ne odgórnie (np. poprzez wytyczne UE), co
do informacji jest we współczesnym świecie Z prawej strony wyróżnione zostały katego- znacznie utrudnia uporządkowanie informa-
szczególnie istotna, również w przypadku rie dla osób, które dopiero zaczynają swoją cji w serwisie .
Funduszy Europejskich. Obszerne programy, przygodę z Funduszami Europejskimi. Stąd Przeprowadzone badanie pozwoliło ziden-
setki działań czy liczne instytucje współpra- możemy rozpocząć nawigację po takich dzia- tyfikować słabości serwisu i zdefiniować
cujące przy rozdziale unijnych środków wy- łach, jak:  Wstęp do Funduszy Europejskich , obszary wymagające poprawy. Sugestie
magają jak najprostszego objaśnienia. Dla-  Organizacja Funduszy ,  Poradnik benefi- ekspertów od web-usability zostaną wzięte
tego bardzo ważne jest, żeby nawet mało cjenta czy  Sukces dzięki Funduszom . pod uwagę w celu jeszcze lepszego i sku-
doświadczeni w tematyce Funduszy Euro- teczniejszego przybliżania nam zawiłości
pejskich użytkownicy mogli poprzez strony Nie tylko dobra nawigacja związanych z funkcjonowaniem Funduszy
WWW łatwo zorientować się w zasadach Rzecz jasna, nawet najlepiej zorganizowane Europejskich.
korzystania z pomocy płynącej z Brukseli. menu nie wystarczy, jeśli na stronie nie będą Ministerstwo Rozwoju Regionalnego prze-
Aby sprawdzić jakość portalu o Funduszach zamieszczone dobre, merytoryczne mate- prowadziło również badania wszystkich
Europejskich, Ministerstwo Rozwoju Regio- riały. Tych w portalu nie brakuje. Odnośniki serwisów internetowych poświęconych Fun-
nalnego zleciło firmie Symetria zbadanie do nich zostały podzielone na dwie sekcje duszom Europejskim, prowadzonych przez
użyteczności i funkcjonalności portalu www.  w jednej znajdują się informacje dla osób instytucje wdrażające Narodową Strategię
funduszeeuropejskie.gov.pl. Testując serwis, już korzystających z funduszy, w drugiej dla Spójności. Wyniki badania także zostaną
firma wykorzystała takie narzędzia, jak: ana- tych, które dopiero się do tego przymierzają. zaprezentowane na łamach biuletynu.
liza heurystyczna (kilku ekspertów w zakre- W każdej sekcji są po dwa boksy z kluczowy- Krzysztof Garski
32 | FUNDUSZE EUROPEJSKIE W POLSCE " nr 17
Największy atut
Portalu Funduszy Europejskich
to organizacja menu głównego.
Jest ono czytelne, zrozumiałe
i stale dostępne
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego tel. [phone]
Departament Informacji, Promocji i Szkoleń e-mail: [e-mail]
ul. Wspólna 2/4 " 00-926 Warszawa www.mrr.gov.pl " www.funduszeeuropejskie.gov.pl
www.funduszeeuropejskie.gov.pl
UNIA EUROPEJSKA
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO