2009-03-31
ð Krew obwodowa  zawiesina komórek w osoczu
ð Tkanka krwiotwórcza  szpik kostny
Hematologia
ð Hematopoeza (krwiotworzenie)  proces
wytwarzania komórek krwi przez tkankę
krwiotwórczą
Prawidłowa morfologia krwi obwodowej
Komórki krwi
ð Erytrocyty (czerwone krwinki)
Hematokryt M: 40  54%; K: 37  47%
ð Funkcja: przenoszenie tlenu i dwutlenku wÄ™gla
Hemoglobina M: 14  18 g/dl; K: 12  16 g/dl
(hemoglobina)
Erytrocyty M: 4,2  5,4 T/l; K: 3,5  5,2 T/l
ð Leukocyty (biaÅ‚e krwinki)
Retikulocyty 5 - 150
ð Funkcja: udziaÅ‚ w procesach odpornoÅ›ciowych i
Leukocyty 4,0  10,0 G/l
zapalnych
ð Granulocyty obojÄ™tnochÅ‚onne (neutrofile)
Obraz odsetkowy
ð Granulocyty kwasochÅ‚onne (eozynofile)
Neutrofile pałeczkowate 3  5%
ð Granulocyty zasadochÅ‚onne (bazofile)
Neutrofile segmentowe 50  70%
ð Monocyty
ð Limfocyty Eozynofile 2  4%
ð Trombocyty (pÅ‚ytki) Bazofile 0  1%
ð Funkcja: udziaÅ‚ w hemostazie (procesie tamowania 25  40%
Limfocyty
wypływu krwi z naczynia)
Monocyty 2  8%
PÅ‚ytki krwi 150  400 G/l
Odczyn opadania OB M: < 15  20 / 1 godz.; K: < 25  30 / 1 godz.
Niedokrwistość
Choroby układu
Definicja
czerwonokrwinkowego
Jest to zmniejszenie stężenia hemoglobiny,
hematokrytu lub liczby erytrocytów poniżej
wartości prawidłowych:
Hemoglobina (Hb) < 13,5 g/dl (M)
< 12,0 g/dl (K)
Hematokryt (Ht) < 40% (M)
< 37% (K)
Erytrocyty < 4,3 T/l (M)
< 3,9 T/l (K)
1
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2009-03-31
Przyczyny
1. Upośledzenie wytwarzania (erytrocytów lub hemoglobiny)
Niedokrwistość z niedoboru żelaza
Choroby układu
Niedokrwistość z niedoboru witaminy B12
Niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego
białokrwinkowego
Niedokrwistość aplastyczna
2. Zwiększony rozpad erytrocytów (niedokrwistości
hemolityczne)
talasemie
niedokrwistość sierpowatokrwinkowa
niedokrwistość hemolityczna autoimmunologiczna
3. Utrata erytrocytów
Niedokrwistość pokrwotoczna
Obraz kliniczny:
Osłabienie, męczliwość
Upośledzenie koncentracji uwagi
Ból i zawroty głowy
Tachykardia
Bladość skóry i błon śluzowych
Szczególne rodzaje zespołów
Chłoniaki złośliwe
limfoproliferacyjnych
Definicja
Są to nowotwory wywodzące się z komórek limfoidalnych
1. Szpiczak mnogi  chłoniak nieziarniczy
odpowiadających różnym stadiom zróżnicowania
prawidłowych limfocytów, wśród których wyróżnia się dwie charakteryzujący się pierwotnym i uogólnionym
grupy: zwiększeniem liczby plazmocytów w szpiku
1. Ziarnica złośliwa (choroba Hodgkina) kostnym, bez zajęcia węzłów chłonnych
2. Chłoniaki nieziarnicze (non Hodgkin Lymphoma = NHL)
Objawy:
ð Bóle kostne
Obraz kliniczny
ð Objawy neurologiczne
ð PowiÄ™kszenie wÄ™złów chÅ‚onnych, Å›ledziony, wÄ…troby
ð Objawy hiperkalcemii
ð Objaw obecnoÅ›ci guza (np. ból brzucha, żółtaczka, objawy ð Objawy niewydolnoÅ›ci nerek
neurologiczne)
2. Przewlekła białaczka limfatyczna - białaczkowa
ð Objawy nacieczenia szpiku
postać chłoniaka nieziarniczego o stosunkowo niskim
ð Objawy ogólne: gorÄ…czka, poty nocne, Å»ð masy ciaÅ‚a
stopniu złośliwości
Białaczki Białaczki
Definicja Obraz kliniczny ostrej białaczki
Jest to nowotwór zÅ‚oÅ›liwy ukÅ‚adu biaÅ‚okrwinkowego ð Objawy ogólne: gorÄ…czka, osÅ‚abienie, ból koÅ›ci i stawów,
charakteryzujący się obecnością klonu stransformowanych zakażenie
komórek, wywodzących się z wczesnych stadiów
ð Objawy zwiÄ…zane z niedokrwistoÅ›ciÄ…
leukopoezy. Komórki te dominują w szpiku i we krwi oraz
ð Objawy zwiÄ…zane z upoÅ›ledzeniem odpornoÅ›ci
tworzą nacieki w różnych narządach
ð Objawy skazy krwotocznej
Podział:
ð Objawy wynikajÄ…ce z naciekania różnych narzÄ…dów (skóra,
1. Białaczki ostre (AL): ostra białaczka limfatyczna (ALL)
śledziona, wątroba, narządy zmysłów, OUN)
ostra białaczka szpikowa (AML)
2. Przewlekła białaczka szpikowa (CML)
3. Przewlekła białaczka limfatyczna (CLL)
2
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2009-03-31
Zaburzenia hemostazy
Zaburzenia krążenia krwi i chłonki
Hemostaza Hemostaza naczyniowa
ð ÅšródbÅ‚onek  wewnÄ™trzna warstwa Å›ciany
ð Ogół procesów utrzymujÄ…cych pÅ‚ynność krwi, a po
naczyniowej, zbudowana z jednej warstwy płaskich
uszkodzeniu ściany naczynia tamujących
komórek; produkuje wiele substancji biorących udział
krwawienie i uczestniczÄ…cych w naprawie
w hemostazie:
uszkodzenia
ð Tlenek azotu (NO)
ð Elementy hemostazy:
ð Prostacyklina
ð Hemostaza naczyniowa
ð Endotelina
Hemostaza pierwotna
ð Hemostaza pÅ‚ytkowa ð Czynnik von Willebranda
ð Tkankowy aktywator plazminogenu
ð Hemostaza osoczowa
ð Inhibitor tkankowego aktywatora plazminogenu
Hemostaza naczyniowa Hemostaza płytkowa
ð Nieuszkodzony Å›ródbÅ‚onek: utrzymuje w ð PÅ‚ytki krwi: fragmenty cytoplazmy
megakariocytów szpiku kostnego; funkcje:
stanie niepobudzonym płytki krwi, leukocyty i
ð Tworzenie czopu pÅ‚ytkowego w miejscu
osoczowe czynniki krzepnięcia
uszkodzenia śródbłonka
ð Uszkodzenie, przerwanie ciÄ…gÅ‚oÅ›ci
ð Adhezja -> aktywacja -> agregacja
śródbłonka:
ð Uczestnictwo w reakcjach krzepniÄ™cia krwi
-> skurcz miocytów ściany naczyniowej
-> aktywacja płytek krwi
-> aktywacja osoczowego układu krzepnięcia
3
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2009-03-31
Hemostaza osoczowa Skaza krwotoczna
ð KrzepniÄ™cie krwi: proces polegajÄ…cy na zamianie
ð Stan niezdolnoÅ›ci do samoistnego zatrzymania
rozpuszczalnego białka osocza fibrynogenu w
krwawienia lub skłonność do samoistnego
nierozpuszczalnÄ… fibrynÄ™, potrzebnÄ… do stabilizacji
krwawienia
czopu płytkowego
ð Czynniki krzepniÄ™cia
ð Szereg biaÅ‚ek wystÄ™pujÄ…cych w osoczu w postaci nieaktywnej
ð Po aktywacji ukÅ‚adu krzepniÄ™cia nastÄ™puje kaskadowa
aktywacja kolejnych białek prowadząca ostatecznie do
polimeryzacji monomerów fibryny i utworzenia sieci fibrynowej
ð Inicjacja krzepniÄ™cia:
ð Szlak wewnÄ…trzpochodny  kolagen
ð Szlak zewnÄ…trzpochodny  czynnik tkankowy uwalniany z
uszkodzonych komórek śródbłonka
ð Fibrynoliza  proces rozpuszczania zakrzepu, Skazy krwotoczne naczyniowe
zachodzący pod wpływem enzymów
proteolitycznych osocza (plazmina) i komórek
ð objawy: pÅ‚askie lub grudkowe wykwity na skórze
lub błonach śluzowych
ð WystÄ™powanie:
ð Wrodzone: w zespole Ehlersa i Danlosa, zespole
Marfana i wrodzonej łamliwości kości
ð Nabyte:
ð Awitaminoza C
ð Plamica starcza
ð Plamica zwiÄ…zana ze zwiÄ™kszeniem ciÅ›nienia żylnego
ð Plamice w przebiegu zakażeÅ„
ð Plamice polekowe
Skazy krwotoczne płytkowe Skazy krwotoczne osoczowe
ð Objawy: ð Przyczyny:
ð Drobne wybroczyny na skórze oraz Å›luzówce jamy ð Wrodzone  niedobór lub zaburzenie funkcji
ustnej pojedynczego czynnika krzepnięcia krwi
ð hemofilia A
ð Krwawienia z dziÄ…seÅ‚, nosa, dróg moczowych, dróg
ð Hemofilia B
rodnych
ð Nabyte  zazwyczaj niedobór wielu czynników
ð Krwawienia z przewody pokarmowego i
krzepnięcia
śródczaszkowe
ð Niedobór witaminy K
ð Przyczyny:
ð Choroby wÄ…troby
ð MaÅ‚a liczba pÅ‚ytek (np. uszkodzenie szpiku,
ð Rozsiane krzepniÄ™cie wewnÄ…trznaczyniowe
polekowe)
ð NieprawidÅ‚owa funkcja pÅ‚ytek
4
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2009-03-31
Skazy krwotoczne osoczowe wrodzone Skazy krwotoczne osoczowe nabyte
ð Hemofilia A
ð Niedobór witaminy K
ð Dziedziczenie sprzężone z X
ð Przyczyny:
ð Niedobór czynnika VIII
ð leczenie antybiotykami
ð Objawy: krwawienia dostawowe, do mięśni, z przewodu
ð Leczenie doustnymi antykoagulantami
pokarmowego i dróg moczowych, śródczaszkowe,
ð Objawy:
przedłużone krwawienia po ekstrakcji zębów
ð krwawienia z nosa i dziÄ…seÅ‚, krwiaki podskórne, krwawienia
ð Hemofilia B
z przewodu pokarmowego, pourazowe
ð Dziedziczenie sprzężone z X
ð Choroby wÄ…troby
ð Niedobór czynnika IX
ð Objawy  jak w hemofilii A, Å‚agodniejsze
Skazy krwotoczne osoczowe nabyte
ð Rozsiane krzepniÄ™cie wewnÄ…trznaczyniowe (DIC)
Krwotok
ð Może wystÄ…pić w przebiegu wielu chorób
ð posocznica, po urazach, nowotwory, powikÅ‚ania poÅ‚ożnicze
ð Polega na uogólnionej aktywacji procesu
krzepnięcia krwi, połączonej z aktywacją lub
zahamowaniem fibrynolizy
ð Konsekwencje:
ð Powstawanie mnogich zakrzepów w maÅ‚ych naczyniach ->
niedokrwienne uszkodzenie wielu narządów
ð Zużycie pÅ‚ytek krwi, fibrynogenu i innych czynników
krzepnięcia -> skaza krwotoczna
Krwotok Przyczyny krwotoku
ð Jest to wypÅ‚ywanie krwi z ukÅ‚adu krążenia ð Uraz
wskutek przerwania ciągłości ściany naczyń lub
ð Choroby naczyÅ„ (np. miażdżyca, tÄ™tniaki, żylaki)
serca, albo zmniejszenia się szczelności ścian
lub mięśnia sercowego (zawał)
drobnych naczyń
ð Choroby toczÄ…ce siÄ™ w sÄ…siedztwie naczyÅ„ i
ð Rodzaje:
niszczÄ…ce tkanki (nowotwory, zapalenia)
ð Sercowy
ð Krwawienia z naczyÅ„ wÅ‚osowatych nie
ð TÄ™tniczy
wykazujÄ…cych ewidentnych cech uszkodzenia
ð Å»ylny
(skazy płytkowe lub naczyniowe)
ð Miąższowy (z naczyÅ„ wÅ‚osowatych)
5
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2009-03-31
Podział krwotoków Następstwa krwotoków
ð ZewnÄ™trzne (krew jest widoczna) ð Miejscowe
ð BezpoÅ›rednie ð Krwiak (np. w skórze, jamach ciaÅ‚a) - rozsuwanie
tkanek bez ich niszczenia;
ð PoÅ›rednie (jama ustna, nosowa, ukÅ‚ad oddechowy,
pokarmowy, moczowy, rodny) ð Ognisko krwotoczne (OUN i trzustka)  krwotok
niszczÄ…cy tkanki -> jama poudarowa
ð WewnÄ™trzne (niewidoczne)
ð Ogólnoustrojowe
ð Do przestrzeni nie majÄ…cych poÅ‚Ä…czenia ze Å›wiatem
zewnÄ™trznym ð Krwotok do rdzenia przedÅ‚użonego -> zgon
ð Krwotok do jamy osierdziowej -> tamponada serca
ð PowtarzajÄ…ce siÄ™ krwotoki -> niedokrwistość
ð wstrzÄ…s
Zakrzep, skrzeplina
ð Definicja: tworzÄ…cy siÄ™ za życia w Å›wietle
Powikłania zakrzepowo-zatorowe
naczynia czop złożony z agregujących płytek krwi
i usieciowanej fibryny
ð Miejsce tworzenia skrzeplin:
ð TÄ™tnice
ð Å»yÅ‚y
ð Przedsionki (uszka)
ð TÄ™tniaki (tÄ™tnic, serca)
Zakrzep, skrzeplina
Przyczyny powstawania skrzeplin
ð Przebieg
ð Uszkodzenie Å›ciany naczyniowej -> kontakt krwi z
ð PowiÄ™kszanie przez przywarstwianie lub wydÅ‚użanie
kolagenem (np. dysfunkcja śródbłonka, zranienie,
ð RozmiÄ™kanie  rozpuszczanie przez komórki żerne
zapalenie tętnic lub żył, miażdżyca, zawał podwsierdziowy,
ð Organizacja  zwłóknienie i pokrycie Å›ródbÅ‚onkiem
zm. zastawek)
-> trwałe zwężenie lub zamknięcie światła naczynia
ð Zaburzenia przepÅ‚ywu krwi
ð Zwapnienie
ð zwolnienie (zastój)  np. przy zwężeniu dużej żyÅ‚y,
ð NastÄ™pstwa
żylakach, niewydolności serca, unieruchomieniu, w
ð Niedokrwienie tkanek zaopatrywanych przez zmienionÄ…
wadach zastawkowych serca
tętnicę (np. zawał serca, udar niedokrwienny mózgu, zawał jelita)
ð wiry - np. w żylakach i tÄ™tniakach
ð Przekrwienie bierne na skutek utrudnienia odpÅ‚ywu krwi
ð Zmiany w skÅ‚adzie krwi (np. nadpÅ‚ytkowość,
żylnej
trombofilia  zmiany w składzie białek krzepnięcia
ð Zator
powodujące nadkrzepliwość)
ð Ropnie przerzutowe  na skutek oderwania fragmentów
zakażonej skrzepliny
6
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2009-03-31
Zator
ð nagÅ‚e zamkniÄ™cie Å›wiatÅ‚a tÄ™tnicy przez czop
Niedokrwienie
zatorowy (łac. embolus) będący skrzepliną,
urwaną blaszką miażdżycową, cząsteczkami
tłuszczu (np. po złamaniach kości), fragmentami
tkanki nowotworowej, wodami płodowymi,
bakteriami, pasożytami lub banieczkami gazu
ð NastÄ™pstwa: niedokrwienie, zawaÅ‚ (martwica)
ð Udar niedokrwienny mózgu
ð ZawaÅ‚ mięśnia sercowego
ð Zator tÄ™tnicy krezkowej
ð Ostre niedokrwienie koÅ„czyny
ð Zatorowość pÅ‚ucna
Niedokrwienie Przyczyny niedokrwienia
ð Stan zmniejszonego dopÅ‚ywu krwi tÄ™tniczej do ð Organiczne
pewnego obszaru ciała
ð Miażdżyca, zapalenie, zakrzep, zator
ð Skutki ð Organiczne ze zmianÄ… kierunku przepÅ‚ywu
ð Zaburzenia czynnoÅ›ci narzÄ…du ð  Zespół podkradania tÄ™tnicy podobojczykowej
ð Zanik ð Przetoki tÄ™tniczo-żylne (wrodzone lub nabyte)
ð Martwica
ð CzynnoÅ›ciowe
ð Nasilenie niedokrwienia zależy od: ð Skurcz tÄ™tnicy
ð Stopnia zwężenia tÄ™tnicy ð Odruchowe rozszerzenie naczyÅ„ po nagÅ‚ym
wypuszczeniu dużej ilości płynu z jamy brzusznej
ð ObecnoÅ›ci i sprawnoÅ›ci krążenia obocznego
ð WstrzÄ…s
Zawał (infarctus)
ð Ognisko martwicy powstaÅ‚e w nastÄ™pstwie
Zawał
niedostatecznego dopływu krwi tętniczej, albo
nagłego przerwania odpływu krwi żylnej
jednocześnie z niedostatecznym dopływem krwi
tętniczej
7
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2009-03-31
Zawał na tle zwężenia lub zamknięcia Zawał krwotoczny wskutek nagłego
tętnicy zamknięcia żyły i tętnicy
ð ZawaÅ‚ niedokrwienny ð Martwica krwotoczna po skrÄ™cie jÄ…dra lub jajnika
ð Przyczyny:
ð Martwica krwotoczna nerki po nagÅ‚ej zakrzepicy
ð ZamkniÄ™cie lub zwężenie tÄ™tnicy
żyły nerkowej
ð Zator
ð Martwica krwotoczna jelit po zakrzepicy żyÅ‚y
ð Wokół martwicy rÄ…bek przekrwienia  odczyn
wrotnej lub w uwięz
nięciu przepukliny,
zapalny -> blizna (organizacja zawału)
zadzierzgnięciu, wgłobieniu lub skręcie jelita
ð W OUN  martwica rozpÅ‚ywna -> jama poudarowa
ð ZawaÅ‚ krwotoczny
ð ZamkniÄ™ciu tÄ™tnicy towarzyszy dopÅ‚yw krwi przez
anastomozy (jelito, płuca)
Przekrwienie
ð zwiÄ™kszenie iloÅ›ci krwi w Å‚ożysku naczyniowym
Przekrwienie
ð Rodzaje:
ð tÄ™tnicze (czynne)
ð przekrwienie żylne (bierne)
ð mieszane
Przekrwienie tętnicze Przekrwienie żylne
ð TÄ™tnice doprowadzajÄ… wiÄ™cej krwi do danego ð Nadmierne nagromadzenie krwi w żyÅ‚ach i
obszaru naczyniach włosowatych w następstwie
utrudnienia jej odpływu
ð Powstaje pod wpÅ‚ywem emocji, wysokiej
temperatury otoczenia, wysiÅ‚ku fizycznego, w ð Przyczyny
zapaleniu, po nagłym zwolnieniu ucisku na
ð miejscowe zwężenie lub zamkniÄ™cie żyÅ‚y
tętnicę
ð Niewydolność serca
ð Skutki:
ð UpoÅ›ledzenie spalania tÅ‚uszczów -> gromadzenie
się tłuszczu w komórkach miąższowych (wątroba)
ð Pobudza tworzenie kolagenu -> twardnienie
narządów
8
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)