Pytania Prawo ubezpieczeń
społoecznych
1.Lex Manicki
Ubezpieczeniu na zasadzie uznania za pracownika podlegają osoby, które w określonych przez
ustawę warunkach zawarły umowę zlecenie lub o dzieło. Konstrukcja ta odnosi się osób które
wykonują te umowy na rzecz tego samego podmiotu, z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli
w ramach takiej umowy zawartej z innym podmiotem wykonujÄ… pracÄ™ na rzecz pracodawcy, z
którym pozostają w stosunku pracy. Celem tej instytucji jest ochrona pracowników przed
 uciekaniem  pracodawców w umowę zlecenie.
2. Kiedy są przyznawane świadczenia z ogólnego stanu zdrowia
Świadczenia z ogólnego stanu zdrowia przyznawane są w przypadku czasowej niezdolności do pracy
spowodowanej przyczyną wewnętrzną(przyznaje się zasiłek chorobowy 80%, wynagrodzenie
chorobowe 80% podstawy, renta = kwota stała + kwota indywidualna)
3. Co mogły zrobid osoby urodzone w latach 1949-1968, jeśli chodzi o emerytury
Ubezpieczeni z tej grupy wiekowej mogli sami zdecydowad, czy częśd ich składki będzie
przekazywana do otwartych funduszy emerytalnych (drugi filar), czy cała składka pozostanie na ich
indywidualnym koncie w ZUS (pierwszy filar). Prawo wyboru dotyczyło zastem jedynie podziału
składki, ale nie dotyczyło wyboru systemu. Dla osób tych emerytura wyliczana jest w systemie
zdefiniowanej składki. Osoby urodzone 31.12.1948 r. mogły przechodzid na emeryturę w niższym
wieku emerytalnym lub na wcześniejszą emeryturę, jeżeli warunki nabycia prawa do świadczeo
spełniły do 31.12.2008 r.(liczone w formule zdefiniowanego świadczenia).
4. Wina w ubezpieczeniu wypadkowym
Świadczenie z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, jeśli przyczyną
wypadku przy pracy było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących
ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
Na zespole powypadkowym spoczywa obowiązek udowodnienia umyślności lub rażącego
niedbalstwa przy naruszeniu przez pracownika przepisów bhp. Umyślnośd i rażące niedbalstwo
dotyczą naruszenia przepisów o ochronie zdrowia i życia, a nie spowodowania skutku tego
naruszenia.
5. Wypadek w drodze do pracy lub z pracy
Jest to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca
wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli
droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Do uznania zdarzenia losowego za wypadek w
drodze do/z pracy niezbędne i wystarczające jest ustalenie, że ubezpieczony w momencie zadziałania
przyczyny zewnętrznej odbywał drogę do/z pracy
6. Częściowa niedolnośd do pracy
Częściowa niezdolnośd do pracy to utrata w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z
poziomem posiadanych kwalifikacji przy zachowaniu zdolności do innej, niżej kwalifikowanej pracy.
Częściowa niezdolnośd do pracy może mied charakter stały lub okresowy. W przypadku niezdolności
trwałej, wystąpid może celowośd przekwalifikowania(przyznawana jest renta szkoleniowa). Osoba
taka może podjąd pracę którą będzie mogła pogodzid ze swoją niezdolnością , osobie takiej
przysługiwad będzie także renta stała. Jeśli niezdolnośd jest okresowa to samo tylko renta okresowa i
również celowośd przekwalifikowania.
7. Definicja kwoty bazowej
Kwota bazowa stanowi 100% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ze wskazanego przez
ustawodawcę okresu, pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia
społeczne. Kwota bazowa służy także do wyliczenia tzw. zwaloryzowanej podstawy wymiaru
świadczenia.
8. Obliczanie emerytury w nowym systemie
Nowy system emerytalny przewiduje nabycie prawa do emerytury wyłącznie po osiągnięciu
podstawowego wieku emerytalnego (60/65 lat). EmeryturÄ™ ustala siÄ™ sumujÄ…c kwotÄ™
zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne(S), kwotę ewentualnego kapitału
początkowego(Kp), podstawa może zostad powiększona o jednorazową składkę( JS , suma środków
gromadzonych w OFE, jeżeli nie wystarczyły do wyliczenia em. Kapitałowej). Sumę dzieli się przez
średnie dalsze trwanie życia
E1 = S+ KP +JS/n
9. Utrata prawa do świadczeo i świadczeo kwalifikowanych
W aktualnym stanie prawnym sankcja utraty prawa do świadczeo z ogólnego stanu zdrowia
obejmuje prawo do zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku opiekuoczego.
Polski ustawodawca stosuje także sankcję utraty prawa do świadczeo
kwalifikowanych(wypadkowych). Utrata prawa jest sankcją za określone zachowanie. Pozbawienie
prawa do świadczeo ma w naszym prawie charakter obligatoryjny. Na stałe traci się prawo do
wyższych świadczeo kwalifikowanych. Okresowo można utracid zasiłek chorobowy z ogólnego stanu
zdrowia. Ubezpieczony może zostad pozbawiony świadczenia w całości lub w części. Utrata prawa do
świadczeo wynika z winy ubezpieczonego.
10. Dobrowolne wejście do ubezpieczenia społecznego
Dobrowolne wejście do ubezpieczenia społecznego wymaga przyzwolenia ustawowego.
Dobrowolnośd można podzielid na dobrowolnośd: samoistną, wtórną oraz związaną, a także
dobrowolnośd kontynuacji ubezpieczenia. Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem następuje od dnia
wskazanego we wniosku. Dobrowolne ubezpieczenie ustaje ex lege albo na wniosek. Dobrowolnośd
samoistna to wejście do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego osoby niemające tytyłu
wymienionego w art6 usus., krąg tych osób zakreśla art 7 usus. Możliwośd dobrowolnego
przystąpienia mają także osoby wymienione w art6 usus które zostały zwolnione z tytuły w związku z
opłacaniem składki z innego tytułu  jest to dobrowolnośd wtórna. Dobrowolnie przystąpid do
ubezpieczenia chorobowego mogą osoby z kręgu osób objętych obowiązkowo ubezpieczeniem
emerytalnym i rentowym, które wylicza art 11ust2 usus.
11. Różnica między rentą z wypadku w drodze do/z pracy od renty z tytułu wypadku przy pracy
12. Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe
Dobrowolnie przystąpid do ubezpieczenia chorobowego mogą osoby z kręgu osób objętych
obowiązkowo ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, które enumeratywnie wylicza art. 11 ust 2.
Usus. Są to np. osoby wykonujące pracę nakładczą, osoby prowadzące działalnośd pozarolniczą,
duchowni. Regulacja taka prowadzi do sytuacji, że osoby w wyniku zbiegu tytułów zostały zwolnione
z obowiązku ubezpieczenia em i rent z tytułu określonej działalności.
13. Definicja i katalog zdarzeo ubezpieczeniowych
Zdarzenie ubezpieczeniowe to zdarzenie, których zajście powoduje obowiązki po stronie
ubezpieczyciela i uprawnienia po stronie ubezpieczonego.
Katalog:
1. czasowa niezdolnośd do pracy
2. twała niezdolnośd do pracy
3. zmniejszenie sprawności do pracy
4. utrata żywiciela
5. utrata pracy w okresie ciąży
6. koniecznośd powrotu do zdrowia po porodzie
7. koniecznośd opieki nad noworodkiem
8. koniecznośd opieki nad dzieckiem
9. zaprzestanie pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego
14. Jednorazowa składka ubezpieczeniowa
Jest to suma środków gromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym, jeżeli nie wystarczyły one
do wyliczenia emerytury kapitałowej. Przy wzorze na emeryture w systemie zdefiniowanej składki.
15. 4 warunki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury
1. Złożenie WNIOSKU !!!
2. 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn (mak. 5 lat do wieku emerytalnego),
3. Osiągnięty pełny staż emerytalny (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn),
4. Orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy lub osiągnięcie stażu ubezpieczeniowego wyższego
o 10 lat od wymaganego,
5. Ostatnim tytułem do ubezpieczenia był, stosunek pracy -> tytuł ten musiał trwad co najmniej 6
miesięcy w ciągu ostatnich 24 miesięcy przed złożeniem wniosku.
16. Rozłożenie przez płatnika opłaty należności na raty
Rozłożenia terminu płatności należności dokonuje się w formie umowy. Za okoliczności
uzasadniające rozłożenie płatności na raty ustawa uznaje  względy gospodarcze i inne przyczyny
zasługujące na uwzględnienie . Od składek które rozłożono na raty, nie nalicza się odsetek za zwłokę.
Jeśli dłużnik nie spłaci w terminie ustalonych rat, pozostała kwota staje się natychmiast wymagalna
wraz z odsetkami za zwłokę. W przypadku rat ZUS ustala opłatę prolongacyjną.
17. Kazus - Pracownica wykorzystała 20 dni zasiłku chorobowego, potem była niezdolna do pracy z
tego samego powodu, doszło do tego jak była w ciązy. Jaka kwota zasiłku jej przysługuje ?
18. Co stanowi kwotÄ™ bazowÄ… w nowym systemie
Kwota bazowa stanowi 100% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ze wskazanego przez
ustawodawcę okresu, pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia
społeczne. Kwota bazowa służy także do wyliczenia tzw. zwaloryzowanej podstawy wymiaru
świadczenia.
19. Cechy choroby zawodowej
Choroba zawodowa to choroba wymieniona w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny
warunków pracy można stwierdzid bezpośrednio lub z wysokim prawdopodobieostwem, że została
ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia wystepujących w środowisku
pracy, albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych narażeniem zawodowym. Każda
choroba zawodowa musi byc adekwatnym skutkiem warunków wykonywania pracy.
20. Rodzaje emerytur
1. Emerytura w podstawowym wieku emerytalnym
2. Emerytura w niższym wieku emerytalnym
3. Emerytura wcześniejsza
4. Emerytura bez względu na wiek
5. Emerytura górnicza
6. Emerytura kolejowa
7. Emerytura niepełna
8. Emerytura kapitałowa
9. Emerytura pomostowa
21. Wady waloryzacji cenowej
Stosowanie waloryzacji cenowej prowadzi do znacznie wolniejszego wzrostu świadczeo niż rosną
płace. W efekcie dochodzi do stopniowego obniżania się tzw. stopy zastępowalności zarobku przez
świadczenia oraz do tworzenia się  starych portfeli na skutego tego, że nowo przyznane emerytury
są wyższe niż emerytury wcześniej przyznane i waloryzowane.
22. Kapitał początkowy
Kapitał początkowy jest ustalany dla potrzeb obliczenia nowej emerytury wypłacanej ze składki
gromadzonej w ZUS, dla osób które podlegały obowiązkowi przed 1.1.1999r. Kapitał początkowy to
iloczyn hipotetycznej emerytury ustalonej na 1.1.1999 r. i wyrażonego w miesiącach średniego
dalszego trwania życia.( KP = Eh x 209)
23. Różnica między polskim i klasycznym systemem filarowym
Polski drugi filar nie jest systemem doubezpieczania emerytalnego. Drugi filar w ujęciu naszych
ustaw jest częścią systemu bazowego, ponieważ emerytura z ofe pochodzi z części obowiązkowej
składki poprzednio w całości wnoszonej do FUS i stanowi integralną częśd emerytury z
us(bazowej).Polski trzeci filar to odpowiednik drugiego filaru w ujęciu klasycznym.
24. Udowodnij że wypadek przy pracy i choroba zawodowa to pojęcia prawne
Pojęcia  wypadek przy pracy oraz  choroba zawodowa są prawniczym ujęciem zdarzeo losowych
biotycznych z punktu widzenia wybranych kryteriów dokonanym dla potrzeb zróżnicowania ochrony
udzielanej poszkodowanym. Kryteriami oceny są rodzaj przyczyny wywołującej dane zdarzenie
losowe i rodzaj okoliczności w jakich przyczyna zadziałała. Pojęca te znajdują się w polskim
ustawodawstwie, np. choroba zawodowa  art 235 Kodeksu pracy
25. Podstawowy staż ubezpieczeniowy
Staż ubezpieczeniowy jest to określona długośd pozostawania w ubezpieczeniu. Posiadanie
określonej długości stażu emerytalnego nadal warunkuje nabycie prawa do emerytury w systemie
zdefiniowanego świadczenia, w systemie zdefiniowanej składki daje on gwarancję otrzymania
minimalej emerytury. Staż ubezpieczeniowy wiąże sie nie tyle z czasem opłacania składki, ile z
faktem trwania obowiązku opłacania. Staż ogólny-podstawowy to 20 lat dla kobiet i 25 dla mężczyzn.
26. Wykonywanie pracy a utrata zasiłku chorobowego
Z mocy art. 17 ustawy zasiłkowej ubezpieczony traci prawo do zasiłku chorobowego jeżeli w okresie
niezdolności do pracy wykonuje pracę zarobkową. Ratio legis tego przepisu to możliwośd
wykonywania innej pracy, która nie jest tożsama z powodem z którego prawcownik pobiera zasiłek.
Ważna jest ocena rozbieżności między stanem prawnym a stanem faktycznym. Przesłanka
wykonywania pracy pozwala pozbawid zasiłku chorobowego ubezpieczonego będącego
pracownikiem, który wykorzystał zwolnienie lekarskie do podjęcia pracy, oraz pracownika, który w
okresie zwolnienia wykonywał. Np. chrypka dziennikarza tv nie pozwala mu prowadzid programu w
tv, jednak może on pisad artykuły do gazet.
27. Członkostwo w OFE (ze szczególnym naciskiem na umowę)
Osoby z nowego systemu, członkostwo obowiaskowe osoby z lat 1949-1969 mogą dołączyd,
przystąpienie dla nich jest nieodwołalne. Osoba niemająca tytułu do ubezpieczenia emerytalnego
może zostad członkiem OFE tylko w wyniku otwarcia rachunku. Do OFE można przystąpid poprzez
umowe(jedyny sposób dla osób 1949-1969), losowanie lub w wyniku otwarcia rachunku. Zawarcie
umowy to w sensie prawnym wkazanie podmiotu do którego mabyd skierowana składka. Fundusz
nie może odmówid zawarcia umowy jeśli osoba spełnia warunki. W stosunku do osób które nie
dopełnią obowiązku przystąpienia do OFE, następuje wybór w drodze losowania. Otwarcie rachunku
jest sposobem nabycia uczestnictwa w ofe przez małżonka w razie ustania małżeoskiej wspólności
majątkowej lub śmierci. Obowiązek może ustad tylko z chwilą realizacji celu członkostwa, tj. Wraz z
ustaleniem prawa do dożywotniej emerytury kapitałowej albo niemożnością jego ustalenia np.
śmierd albo przeniesienie środków
28. Zdarzenie ubezpieczeniowe z ogólnego stanu zdrowia
Niezdolnośd do pracy  z ogólnego stanu zdrowia może byd spowodowana albo chorobą samoistą,
albo zadziałaniem przyczyny zewnętrznej na ubezpieczonego w okolicznościach ze sfery spraw
prywatnych.
29.Sytuacja osoby która uległa wypadkowi w drodze do pracy
Osoba która uległa wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy otrzyma wynagrodzenie
chorobowe(100%) oraz zasiłek chorobowy(100%). Do realizacji świadczenia nie jest konieczne
spełnienie warunku stażu, warunek czasu(przebywanie w pracy) jest zawsze spełnione.
30. Skutki wypłaty świadczenia mimo winy poszkodowanego dla ZUS
Świadczenie ubezpieczeniowe wypłacone nienależnie będzie podlegad zwrotowi tylko wtedy, gdy
stanie się świadczeniem nienależnie pobranym w wyniku świadomości śwadczeniobiorcy do do tego,
że się nie należy. Organ który wypłacił nienależne świadczenie powinien wyczerpująco pouczyd
osobę która pobrała świadczenie. Pouczenie powoduje obowiązek zwrotu świadczenia. Brak
pouczenia lub błędne pouczenie zwalnia od tego obowiązku. Błędem organu rentowego,
uniemożliwiającym żądanie zwrotu zapłaconego świadczenia, jest też wydanie decyzji na podstawie
nieprawdziwych danych dotyczących stażu pracy. Jeśli osoba zainteresowana poinformuje organ o
błędnym zastosowaniu przepisów organ nie może żądad zwrotu.
31. Porównanie emerytury wcześniejszej i emerytury we wcześniejszym wieku
Emerytura w niższym wieku emerytalnym to wiek poniżej 60 lat dla kobiet i 65 lat dla
mężczyzn. Przewidziana jest ona dla pracowników urodzonych przed 1.1.1949 r, którzy pracowali w
szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, dla tych urodzonych po 31.12.1948 tak ale
musieli spełnid warunki przed 31.12.2008 r. Niezbędnym warunkiem nabycia prawa było
przepracowanie określonego czasu na danym stanowisku lub w danym zawodzie.Prawo to nabywane
było ex lege.
Prawo do emerytury we wcześniejszym wieku mogły byd wykorzystane przez
osoby:całkowicie niezdolne do pracy, inwalidztwo wskutek wypadku przy pracy, inwalidztwo
wojenne,kombatanctwo, opieka nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, dużo dłuższy niż
wymagany okres zatrudnienia, długoletnie bezrobocie albo likwidacja zakładu. Wcześniejsza
emerytura to prawo do przejścia na emeryturę mimo nieociągnięcia wieku emerytalnego. Wiek
przejścia na emeryturę wskazuje sam ubezpieczony, składając wniosek, przejśd można najwcześniej 5
lat orzed osiągnięciem wieku po spełnieniu dodatkowych warunków.
32. Odpowiedzialnośd z art 435 k.c. a odpowiedzialnośd za wypadek przy pracy
33. Kiedy okresowa emerytura kapitałowa wygasa przed 65 rokiem życia
Okresowa emerytura kapitałowa wygasa przed 65 rokiem życia jeśli nie zostaje ustalone do niej
prawo. Wtedy środki zgromadzone w ofe zostają przekazane na konto indywidualne ubezpieczonego
w FUS.
34. Ryzyko utraty żywiciela
Utrata żywiciela, jako ryzyko ubezpieczeniowe, oznacza, że obowiązek dostarczenia środków
utrzymania członkom rodziny ubezpieczonego, przejmuje ubezpieczenie rentowe(renta
rodzinna).Renta obejmuje z reguły członków najbliższej rodziny. Istota tej instytucji sprowadza się do
określenia przez ustawęm kiedy dany członek rodziny ma prawo pozostawad na utrzymaniu
ubezpieczonego, aby w razie jego śmierci przyznana była u renta. Ustawa określa krąg uprawnionych
osób.
35. Emerytura kapitałowa okresowa
Prawo do okresowej emerytury kapitałowej przysługuje członkowsi ofe po ukooczeniu 60 lat życia i
jeśeli kwota środków zgromadzonych na rachunku w ofe ustalona na dzieo określony w ustawie jest
równa lub wyższa od dwudziestokrotności kwoty dodatku pielęgnacyjnego. Eko= { Jr(suma jednostek
rozrachunkowych) x aktualna cena jednostki} / n(liczbę miesięcy średniego dalszego życia). Prawo do
okresowej emerytury kapitałowej wygasa w razie: śmierci, ukooczenia 65 lat, wyczerpania środków
zgromadzonych na rachunku w ofe
36. Kiedy uraz lub smierd sÄ… kwalifikowane jako wypadek przy pracy
37. Metody degresji
Efekt spłaszczenia świadczeo(degresja) uzyskuje się w wyniku zastosowania w formule wymiaru
emerytury lub renty dwóch lub trzech progów wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru
świadczenia i różnych stóp procentowych od każdego progu, albo ustalenia maksymalnej podstawy
wymiaru świadczeo, maksymalnej granicy zarobków. W nowym systemie pod uwagę brana jest tylko
składka.
38. Rola współczynnika p przy obliczaniu kapitału początkowego
Wartośd współczynnika  p ustalana jest w zależności od wieku i stażu ubezpieczeniowego
przebytego do 31.12.1998 r., znajdują się w tabeli która jest załącnzikiem do ustawy.
Kwota stała jest umniejszana będąca podstawą emerytury hipotecznej jest pomniejszana o
współczynnik  p . Emerytura hipotetyczna jest natomiast ma wpływ na kapitał początkowy,
ponieważ pomnożona przez liczbę średniego dalszego trwania życia wyrażonego w miesiącach daje
Kp. Eh = p x C + Ki Ä…ð Kp= Eh x 209
39. Charakter wynagrodzenia chorobowego i jego konsekwencje
Ubezpieczonym, którzy są pracownikami, zasiłek chorobowy przysługuje j dopiero od 34 dnia
niezdolności do pracy. Za pierwsze 33 dni niezdolności w roku kalendarzowym pracownik ma prawo
do wynagrodzenia chorobowego. Pracownik ma roszczenie o to świadczenie bezpośrednio do
pracodawcy, przedawnienie wg. KP, gwarantem jest Fundusz Gwarantowanych Åšwiadczeo
pracowniczych, odsetki reguluje KC i rozporządzenie, wysokośd może byd korzystniejsza niż z ustawy
zasiłkowej, strony mogą zawrzed ugodę w przedmiocie rozczenia. Wynagrodzenie chorobowe oblicza
się jak zasiłek chorobowy.
40. Jakie reguły rządzą zbiegiem 2 tytułów ogólnych?
Ogólny + Ogólny = Obowiązuje zasada pierwszeostwa w czasie
Nie ma zastosowanie do: umowy zlecenia, umowy nakładczej
41. Wylicz odszkodowanie dla małżonka, 3 dzieci i matki poszkodowanego, który przed śmiercią
otrzymał odszkodowanie (trzeba podad wzór na to)
Odszkodowanie =
42. Gęstośd okresów stażu tudzież zatrudnienia
Gęstośd jest to koniecznośd zrealizowania warunku posiadania wymaganej długości stażu
ubezpieczeniowego(lub zatrudnienia) w określonym przedziale czasowym(ma to wymuszad
pozostanie w ubezpieczeniu dłużej niż 5 lat). Wymagany warunek stażu powinien byd spełniony
przed datą zajścia ryzyka.
43. Ubezpieczenie chorowe a zdrowotne - zakres przedmiotowy
Przedmiotem ochrony udzielonej przez ubezpieczenie rentowe jest sytuacja utraty zdolności do
pracy zarobkowej oraz sytuacja utraty żywiciela. Ubezpieczenie chorobowe rekompensuje za to
sytuacje utraty zarobków w wyniku czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz sytuacji
wynikających z macierzyostwa, które wiążą się z niemożnością wykonywania pracy.
44. Emerytura pomostowa
Emerytura pomostowa to świadczenie o charakterze przejściowym, należne tylko do czasu
osiągnięcia wieku emerytalnego(60/65 lat). Emerytura ta będzie wypłacana ze specjalnego Funduszu
Emerytur Pomostowych, który jest paostwowym funduszem celowym tworzonym ze składek
pracodawcó i dotacji budżetu. Jest to świadczenie dla pracowników wykonujących pracę w
szczególnych warunkach lub pracę o szczególnym charakterze. Przysługuje ex lege.
Przysługuje pracownikowi który:
1) Urodził się po 31.12.1949 r
2) Okres w szczególnych warunkach co najmniej 15 lat
3) Wiek co najmniej 55lat(kobieta) i 60lat(mężczyzna)
4) Okres składkowy i nieskładkowy co najmniej 20 lat(kobieta), 25 lat(mężczyzna)
5) Przed 1.1.1999 wykonywał pracę w szczególnych warunkach
6) Po 31.12.2008 wykonywał pracę w szczególnych warunkah
7) Nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy
45. Renta rodzinna
Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała
ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki do tych
świadczeo. Ma ona charakter świadczenia wtórnego. Wymiar renty uzależniony jest od liczby osób
uprawnionych: 1os-85%, 2os-90%, 3 lub > - 95% świadczenia które przysługiwałoby zmarłemu.
46. Odpowiedzialnośd za wypadek przy pracy
Na mocy ustawy z 2002 r. odpowiedzialnośd za doznaną szkodę na osobie przejął Zakład
Ubezpieczeo Społecznych(składka płacona przez pracodawców na odrębne ubezpieczenie
wypadkowe).Świadczenie nie przysługuje jeśli wyłączną przyczyną było umyślne naruszenie
przepisów, rażące niedbalstwo lub znacznestan nietrzez
wości. Reguła dotyczy odszkodowania i
pozostałych świadczeo należnych ubezpieczonemu, nie dotyczy rozczeo rodziny po śmierci. Nie jest
miarkowane, albo przysługuje albo nie. Świadczenia ustawoe mogą zostad uzupełnione
odszkodowaniem uzupełniającym na podstawie KC(art 415,435)
47. Zdarzenie losowe a zdarzenie ubezpieczeniowe
Zdarzenie ubezpieczeniowe  określone sytuacje życiowe objęte ochroną ubezpieczeniową  może
to byd: czasowa niezdolnośd do pracy,zmniejszona sprawnośd do pracy, trwała niezdolnośd do pracy
,utrata żywiciela, zakooczenie działalności zarobkowej w związku z wiekiem, niemożnośd
wykonywania pracy w związku z rodzicielstwem, niezdolnośd do samodzielnej egzystencji.
Ubezpieczenie społeczne nie chroni samego zdarzenia losowego(zjawisko typu przyrodniczego).
Chroni skutki zdarzeo losowych w zakresie zdolności do zdobywania środków utrzymania. Dopiero
skutki zdarzenia losowego, których zajście powoduje obowiązki po stronie ubezpieczyciela i
uprawnienie po stronie ubezpieczonego  nazywamy zdarzeniem ubezpieczeniowym.
48. Kiedy w formule wyliczenia emerytury pojawi się kapitał początkowy, a kiedy jednorazowa
składka
Kapitał początkowy pojawi się w formule wyliczenia emerytury dla osób urodzonych po 31.12.1948
r., które podlegały obowiązkowi ubezpieczenia społecznego przed 1.1.1999 r. Jednorazowa składka
natomiast jest to suma środków gromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym, jeżeli nie
wystarczyły one do wyliczenia emerytury kapitałowej, doliczana jest do emerytury bazowej.
49. Kiedy przysługuje zasiłek chorobowy po ustaniu ubezpieczenia
1. Prawo do zasiłku chorobowego może przysługiwad albo na zasadzie kontynuacji albo zostad
nabyte po ustaniu ubezpieczeniia
2. Jeżeli niezdolnośd powstała w czasie ubezp, a ustanie ubezp to prawo do zasiłku trwa do
czasu ustania niezdolności
3. Jeżeli niezdolnośd powstała po ustaniu ubezp, aby mogła byd ryzykiem ubezp musi spełnid
określone warunki
4. Jeśli spełnia rozpoczyna bieg nowego okresu
5. Prawo nie powstanie jeśli w czasie ubezp nie został spełniony warunek okresu wyczekiwania
6. Nie powstanie jeśli okres zasiłkowy został wyczerpany w czasie trwania ubezp, a niezdolnośd
jest z tej samej przyczyny(powstała przed 60dniem od ustania)
7. Ustalone prawo albo posiadanie innego z
ródła przychodów uniemożliwia kontynuacje
8. Ubezpieczony miał dwa tytuły do ubezp i jeden z nich ustał
9. Pobiera zasiłek np. dla bezrobotnych
50. Wymiar emertytury w systemie zdefiniowanego świadczenia
W systemie zdefiniowanego świadczenia emerytura lub renta wymierzona jest wg. formuły
zawierającej stałą kwotę socjalną(C) i kwotę indywidualną(Ki), zależną od indywidualnego wkładu
bezpieczonego mierzonego długością stażu pracy i wysokością zarobków
Emerytura= 24%Kb + (s x 1,3%P) + (ns x 0,7%P)
Renta= 24%Kb + (s x 1,3%P) + (ns x 0,7%P) + (h x 0,7%P)
Kb  kwota bazowa, s  okres składkowy, ns  okres nieskładkowy, P  podstawa wymiaru,h  okresy
brakujÄ…ce
51. Dobrowolnośd w ubezpieczeniach społecznych (zakres, rodzaj)
Dobrowolne wejście do ubezpieczenia społecznego wymaga przyzwolenia ustawowego.
Dobrowolnośd można podzielid na dobrowolnośd: samoistną, wtórną oraz związaną, a także
dobrowolnośd kontynuacji ubezpieczenia. Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem następuje od dnia
wskazanego we wniosku. Dobrowolne ubezpieczenie ustaje ex lege albo na wniosek. Dobrowolnośd
samoistna to wejście do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego osoby niemające tytyłu
wymienionego w art6 usus., krąg tych osób zakreśla art 7 usus. Możliwośd dobrowolnego
przystąpienia mają także osoby wymienione w art6 usus które zostały zwolnione z tytuły w związku z
opłacaniem składki z innego tytułu  jest to dobrowolnośd wtórna. Dobrowolnie przystąpid do
ubezpieczenia chorobowego mogą osoby z kręgu osób objętych obowiązkowo ubezpieczeniem
emerytalnym i rentowym, które wylicza art 11ust2 usus.
52. Wina a ubezpieczenie wypadkowe: kiedy ulega utracie kwalifikacja, kiedy traci siÄ™ prawo
Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, jeśli wyłączną
przyczyną wypadku przy pracy było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów
dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego
niedbalstwa. Jeśli wystąpiły dodatkowe przyczyny prawo do świadczenia nie zostaje
wyłączone(udowadnia poszkodowany), świadczenia nie będą również przysługiwały jeśli
ubezpieczony był nietrzeżwy lub pod wpływem, i stan ten przyczynił się w znacznym stopniu do
spowodowania wypadku(wystarczy stwierdzid że było to decydujące), jeśli nie było znacznego
wpływu to nie traci prawa
53. Z czego składa się emerytura bazowa z nowego systemu, z czego w starym
EMERYTURA BAZOWA W NOWYM SYSTEMIE TO SUMA EMERYTUR Z ZUS i Z OFE,
EMERYTURA BAZOWA W STARYM SYSTEMIE TO TYLKO EMERYTURA Z ZUS,
Stary system  system zdefiniowanego świadczenia
Emerytura= 24%Kb + (s x 1,3%P) + (ns x 0,7%P)
Kb  kwota bazowa, s  okres składkowy, ns  okres nieskładkowy, P  podstawa wymiaru,h  okresy
brakujÄ…ce
Nowy system system zdefiniowanej składki
Emerytura = S + (Kp) + (JS) / n
S  kwota zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie
ubezpieczonego do kooca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata
emerytur, Kp  kapitał początkowy(występuje w określnych przypadkach), JS  jednorazowa
składka(występuje w określonych warunkach), n  liczba obrazująca średnie dalsze trwanie życia
54. Co oznacza warunek czasu zajścia zdarzenia i kiedy jest wymagany, a kiedy nie
Warunek czasu zajścia zdarzenia , to określenie odnoszące się do spełnienia przesłanek potrzebnych
do nabycia prawa do świadczenia. Ogólną regułą jest to, że obowiązek spełnienia świadczenia
ubezpieczonego może powstad jedynie w ramach już istniejącego ubezpieczenia, zdarzenie
ubezpieczeniowe powinno zajśd w czasie trwania ubezpieczenia. Automatyzm prawny stosunku
ubezpieczenia społecznego  w razie zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego pracownik będzie miał
prawo do zasiłku chorobowego, nawet gdyby nie został jeszcze zgłoszony do
ubezpieczenia.Pracownik będzie również chroniony w czasie okresu ochronnego, czyli pewnego
ustawowo określonego okresu po ustaniu ubezpieczenia.
55. Co to jest stopa zastępowalności przy waloryzacji kwartalnej i okresowej
Waloryzacja kwartalna - wskaz
nik waloryzacji odzwierciedlał prognozowany na bieżący kwartał
wzrost przeciętnego wynagrodzeninia, odnoszony do kwoty wynagrodzenia będącego podstawą
poprzednio przeprowadzonej waloryzacji. Stopa zastępowalności to kwota, procent o jaki wzrastało
wynagrodzenie za pracÄ™ w danym kwartale
Waloryzacja okresowa  zakładała ona podwyższenie świadczeo na podstawie wskaz
nika wzrostu
przeciętnego wynagrodzenia w bieżącym kwartale, jeśli był on wyższy początkowo o conajmniej 5%,
a póz
niej o 10% przeciętnego wynagrodzenia w kwartale.Stopa zastępowalności była kwota
wyliczana na podstawie wskaz
nika/
56. Świadczenia przysługujące w razie czasowej niezdolności do pracy powstałej w wyniku
wypadku w drodze do/z pracy
Świadczenia z ubezpieczenia chorobowego, bo "w razie czasowej niezdolności", więc jeśli się nie
mylę to wtedy przysługują:
1) przez pierwszych 33 dni - wynagrodzenie chorobowe w wysokości 100% podstawy
2) od 34 dnia niezdolności do pracy - zasiłek chorobowy, także 100%
3) jeśli ubezpieczony nadal jest niezdolny do pracy, a istnieją rokowania co do odzyskania przez niego
sprawności to przysługuje mu także świadczenie rehabilitacyjne w wys. 90% wymiaru zasiłku
chorobowego (pierwsze 3 miesiące) 75% kolejne (świadczenie rehabilitacyjne przyznawane jest nie
dłużej niż na 12 miesięcy)
57. Staż w emeryturze górniczej
1. Górnik może przejśd na emeryturę górniczą ze względu na wiek po wykazaniu 20/25 lat
pracy górniczej i pracy równorzędnej
2. Może przejśd na emeryturę górniczą bez względu na wiek po wykazaniu 25 lat pracy
górniczej pod ziemią uzupełnionych okrezami zaliczalnymi
3. Emeryturę w niższym wieku emerytalnym po wykazaniu stażu 20/25 lat pracy składającej się
z 15 lat pracy górniczej i równorzędnej uzupełnionej do 20/25 lat okresami składkowymi i
nieskładkowymi(jeżeli spełni warunek do 31.12.2008r)
4. Emeryturę powszechną ale w wieku obniżonym o 6 miesięcy za każdy rok pracy górniczej i
wykonywanej co najmniej 5 lat po wykazaniu stażu ubezpieczeniowego 20/25lat(min.5 lat
pracy górniczej)
58. Odszkodowanie wypadkowe dla I grupy
Ä…ð do książki
59. Skutki waloryzacji cenowej
Waloryzacja cenowa polega na podwyżce renty lub emerytury w odniesieniu do urzędowego indeksu
cen na towary konsumpcyjne. Stosowanie waloryzacji cenowej prowadzi do znacznie wolniejszego
wzrostu świadczeo niż rozną płace. W efekcie dochodzi do stopniowego obniżania się stopy
zastępowalności oraz tworzenia się  starych portfeli na skutego nowo przyznanych emerytur(te
same zarobki jednak nowe emerytury po kolejnych waloryzacjach są wyższe niż stare)
60. Zbieg obowiązku ubezpieczeniowego z tytułu rolniczej spółdzielni produkcyjnej i stosunku
pracy
W tym przypadku zbiegają się 2 tytuły bezwzględne dlatego obowiązkowi ubezpieczenia podlegad
będzie zarówno członkostwo w rolniczej spódzielni produkcyjnej jak i stosunek pracy.
61. Kiedy pracownik idąc ulicą może ulec wypadkowi przy pracy
ZwiÄ…zek z pracÄ… oznacza miejscowe i czasowe lub funkcjonalne powiÄ…zanie tego zdarzenia z
wykonywaniem pracy. Zdarzenie to musi zatem zajśd podczas wykonywania pracy np. pracownik
pracujący w terenie. Wypadek przy pracy zachodzi wówczas gdy zdarzenie nastąpiło: 1. Podczas lub
w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceo przełożonych, 2.
Podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet
bez polecenia, 3. W czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między
siedzibÄ… pracodawcu a miejscem wykonywania obowiÄ…zku wynikajÄ…cego ze stosunku pracy.
62. Świadczenia przysługujące pracownikowi, który jest trwale niezdolny do pracy od 20 grudnia
do 20 lutego
63. Zasady liczenia okresu zasiłkowego
Ä…ð książka(str.332)