Instytut Energoelektryki Politechniki Wrocławskiej Przewody i kable elektroenergetyczne  informacje ogólne
Przewody elektroenergetyczne - wyroby składające się z jednej lub większej
liczby żył, służące do przewodzenia prądu elektrycznego w liniach
elektroenergetycznych, instalacjach elektrycznych i teleinformatycznych, w
Instalacje elektryczne  wykład
celu doprowadzenia energii elektrycznej do punktów odbiorczych.
Ogólny podział przewodów:
" przewody elektroenergetyczne:
PRZEWODY I KABLE ELEKTROENERGETYCZNE  " przewody gołe
" przewody szynowe
klasyfikacja, właściwości, podstawowe parametry
" przewody instalacyjne
" przewody do odbiorników ruchomych
" kable elektroenergetyczne
" przewody nawojowe
" przewody i kable specjalnego przeznaczenia
Dr inż. Janusz Konieczny
Kable elektroenergetyczne - wyroby składające się z jednej lub większej liczby
żył izolowanych, zaopatrzone w szczelną powłokę zewnętrzną, chroniącą izolację
przed oddziaływaniami środowiskowymi (wilgocią, substancjami chemicznymi
itp.).
Mogą być układane w ziemi, na zewnątrz i wewnątrz budynków, w kanałach
Wrocław 2012 kablowych, na konstrukcjach wsporczych, itp.
2
Przewody i kable elektroenergetyczne  informacje ogólne Przewody i kable elektroenergetyczne  informacje ogólne
Izolacja - część oddzielająca żyły przewodu od siebie i od innych uziemionych
Żyła przewodu - część metalowa przewodząca prąd elektryczny.
elementów oraz chroniąca przed możliwością dotknięcia części pod napięciem.
Znamionowe napięcie izolacji przewodów elektroenergetycznych [V]:
" materiał: Cu, Al, Fe
" 300/300
" postać: drut (do 10 mm2) lub linka,
" 300/500
" przewody jednożyłowe i wielożyłowe,
" 450/750
" znamionowe przekroje żył [mm2] :
" 600/1000
0,2 35
Stosowany materiał:
0,35 50
" plastyfikowany polichlorek winylu (polwinit - PVC)  twardy, półtwardy, miękki,
0,50 70
" polietylen usieciowany (XLPE),
0,75 95
Tablica. Właściwości materiałów przewodowych
" guma etylenowo-propylenowa (EPR),
1 120
" materiały mineralne.
sminCu 1,5 150
Materiał Cu Al Fe
2,5 185
miedz
miękka aluminium Parametry izolacji:
Właściwości - 4 240
(wyżarzona) półtwrde " temperatura dopuszczalna,
6 300
" odporność na narażenia mechaniczne i środowiskowe,
Konduktywność ł
10 400
[S.m/mm2] 56 35 6,6 " wytrzymałość elektryczna.
16 500
lub [m/©.mm2]
25
Dozwolone barwy izolacji (12): czarna, brązowa, czerwona, pomarańczowa, żółta,
zielona, niebieska, fioletowa, szara, biała, różowa, turkusowa.
3 4
Przewody i kable elektroenergetyczne  informacje ogólne Przewody elektroenergetyczne  oznaczenia
Powłoka - dodatkowa warstwa ochronna zapobiegająca wpływom wilgoci do
Tabela. Ważniejsze dotychczas stosowane oznaczenia literowe instalacyjnych
wnętrza przewodu lub kabla.
przewodów elektrycznych
Elementy Oznaczenie
Powłoki:
Opis oznaczenia
przewodów literowe
" wykonywane zwykle z materiałów izolacyjnych (wymienionych przy izolacji) + ołów +
- miedz

aluminium + papier kablowy nasycony syciwem,
Materiał żyły
A aluminium
" przewody mogą mieć osłony ekranujące żyły lub chroniące przewody przed
narażeniami mechanicznymi i środowiskowymi. D drut
Wykonanie żyły L linka
Lg linka giętka
G guma
Izolacja
Y polwinit
Pancerz - warstwa służąca do ochrony kabla przed uszkodzeniami mechanicznymi,
wykonana z drutów lub taśm stalowych. G guma
Powłoka
Y polwinit
Osłona powłoki - warstwa chroniąca powłokę kabla przed bezpośrednim nawinięciem t przewód wtynkowy
na nią pancerza. d o zwiększonej grubości izolacji
Inne oznaczenia c izolacja odporna na działanie podw. temp.
p przewód płaski
Osłona zewnętrzna kabla - chroni stalowy pancerz kabla od wpływu wilgoci.
żo żyła ochronna (zielono-żółta)
Uwaga: za oznaczeniami literowymi umieszcza się wartości napięć znamionowych
przewodu, liczbę żył (jeżeli jest więcej niż jedna) oraz przekrój żyły
5 6
Przewody elektroenergetyczne  oznaczenia Przewody elektroenergetyczne  oznaczenia
Tabela. Symbole literowe stosowane do oznaczania przewodów elektrycznych
Tablea. Symbole literowe stosowane do oznaczania kabli elektroenergetycznych
Przeznaczenie lub rodzaj przewodu: Materiał powłoki:
K - kabel Układ izolacji:
S - sznur elektroenergetyczny Y - polwinit
Przeznaczenie lub rodzaj przewodu: (symbol na poczÄ…tku oznaczenia)
O - oponowy X - polietylen usieciowany
S - sygnalizacyjny o izolacji z papieru brak litery - izolacja rdzeniowa
M - mieszkaniowy Dodatkowe oznaczenia:
nasyconego olejem H - pole promieniowe, ekranowane żyły
W - warsztatowy t - wtynkowy
G - górniczy 3H - pole promieniowe, trójpłaszczowy
D na poczÄ…tku oznaczenia - dz
wigowy d - o zwiększonej grubości izolacji
Materiał żyły: Rodzaj uzbrojenia:
G na początku oznaczenia - górniczy c - powłoka pokryta przędzą azbestową lub
brak litery - miedz
Ft - taśmy stalowe
Konstrukcja żyły: izolacja odporna na podwyższoną temp.
A - aluminium Fp - płaskie druty stalowe
D - jednodrutowa p - przewód płaski
Materiał izolacji (symbol po literze K): Fo - okrągłe druty stalowe
L - wielodrutowa (linka) pp - przewód płaski do przyklejania
brak litery - papier z syciwem zwykłym Materiał osłony:
Lg - wielodrutowa giętka n - z linką nośną
Y - polwinit (symbol na końcu oznaczenia)
Materiał żyły: żo - z żyłą ochronną zielono-żółtą
X - polietylen termoplastyczny A - nasycony oplot włóknisty
brak litery - miedz
u - powłoka uzbrojona drutami Fe
XS - polietylen usieciowany y - polwinit
A - aluminium y - osłona polwinitowa
n - papier z syciwem nieściekającym Dodatkowe oznaczenia:
Materiał izolacji: a - powłoka pokryta oplotem włóknistym
Materiał powłoki (symbol przed literą K): n (po symbolu powłoki) - kabel odporny
Y - polwinit w - przewód na napięcia 1kV i wyższe
brak litery - ołów na rozprzestrzenianie się płomienia
G - guma tg - uzbrojenie w postaci taśm Fe
Y - polwinit żo - kabel ma żyłę ochronną zielono-
żółtą
7 8
Przewody elektroenergetyczne  oznaczenia Przewody elektroenergetyczne  oznaczenia
Tabela. Zakres tematyczny części oznaczeń przewodów wg
Przykłady tradycyjnych oznaczeń przewodów:
międzynarodowego systemu oznaczeń [PN-HD-361 S3: 2002]
" DG 300/300-2,5  jednożyłowy, z żyłą wykonaną z drutu miedzianego o przekroju
Część
Zakres tematyczny części
2,5 mm2, z izolacją gumową, napięcie znamionowe przewodu 300/300 V, oznaczenia
- zwiÄ…zek z system normalizacyjnym (powiÄ…zania z normami)
1
" LgY 450/750-1,5  jednożyłowy, z żyłą w postaci miedzianej linki wielodrutowej
- napięcie znamionowe przewodu
giętkiej o przekroju 1,5 mm2, z izolacją polwinitową o napięciu znam. 450/750 V
- materiały izolacyjne
- niemetalowe powłoki i pokrycia (jeżeli są)
" YDYt 450/750-4x6  wtynkowy, z żyłami wykonanymi z drutu miedzianego, o
- pokrycia metalowe (jeżeli są)
przekroju 6 mm2, izolacja żył polwinitowa, powłoka przewodu polwinitowa, napięcie 2
- cechy budowy, np. kształt przewodu (jeżeli są potrzebne)
znamionowe przewodu 450/750 V
- materiał żył
- budowa żył
" ALY 300/500-4  jednożyłowy, z żyłą wykonaną z linki aluminiowej o przekroju
3 - liczba żył izolowanych i wymiary żył
4 mm2, izolacja polwinitowa, napięcie znamionowe przewodu 300/500 V
" OMYpżo 300/300-3x1,0  oponowy (O) mieszkaniowy (M) trzyżyłowy, w tym żyła
ochronna PE z żyłami miedzianymi wykonanymi w postaci linki (brak L, bo
wszystkie przewody oponowe mają żyły w postaci linki) o przekroju 1 mm2, izolacja i
powłoka polwinitowa, przewód płaski, napięcie znamionowe 300/300 V
9 10
Przewody elektroenergetyczne  oznaczenia Przewody elektroenergetyczne  oznaczenia
Tabela. Oznaczenia stosowane w części 2 międzynarodowego systemu oznaczeń przewodów
Tabela. Oznaczenia literowe i cyfrowe stosowane w części 1 międzynarodowego systemu
Pozycja
Symbol Opis symbolu
oznaczeń przewodów elektrycznych symbolu
0
B Guma etylenowo-propylenowa do pracy ciągłej w temp. 90 C
Pozycja
G Kopolimer etylen/octan winylu
Symbol Opis symbolu
symbolu
J Oplot z włókna szklanego
Przewód odpowiadający wymaganiom norm M Materiał nieorganiczny
H
zharmonizowanych
Powiązania z N Polichloropren (lub materiał równorzędny)
normami N2 Specjalna mieszanka polichloroprenowa
Przewód uznanego typu krajowego, wymieniony w
A
odpowiednich załącznikach do norm zharmonizowanych N4 Polietylen chloropsulfonowany lub polietylen chlorowany
N8 Specjalna mieszanka polichloroprenowa
01 100/100 V
Q Poliuretan
03 300/300 V
Napięcie
Materiał
Guma naturalna lub guma etylenowo-propylenowa lub z równorzędnego syntetycznego elastomeru
izolacyjny i R
znamionowe
05 500/500 V do pracy ciągłej w temperaturze 600C
niemetalowe
materiały S Kauczuk silikonowy
07 450/750 V
powłokowe
T6 Oplot włóknisty, impregnowany lub nie, nałożony na poszczególne żyły przewodu wielożyłowego
V Polwinit zwyczajny
V2 Polwinit ciepłoodporny do pracy ciągłej w temperaturze 900C
V3 Polwinit do przewodów układanych w niskiej temperaturze
V4 Polwinit usieciowany
V5 Polwinit specjalny olejoodporny
Usieciowana mieszanka poliolefinowana o małej emisji gazów korozyjnych, do przewodów o małej
Z
emisji podczas spalania
Termoplastyczna mieszanka poliolefinowana o małej emisji gazów korozyjnych, do przewodów o
Z1
małej emisji podczas spalania
11 12
Przewody elektroenergetyczne  oznaczenia Przewody elektroenergetyczne  oznaczenia
Pokrycia C Koncentryczna żyła miedziana Tabela. Oznaczenia literowe i cyfrowe stosowane w części 3 międzynarodowego
metalowe
C4 Ekran miedziany nałożony na ośrodek systemu oznaczeń przewodów elektrycznych
Specjalne Element nośny złożony z jednego lub kilku nośników, umieszczony w środku przewodu
D3
elementy okrągłego lub płaskiego
Pozycja symbolu Symbol Opis symbolu
bud.
Centralny wypełniacz nieprzenoszący naprężenia
D5
przewodu
Liczba żył
(liczba) Liczba żył
(brak) Przewód okrągły izolowanych
H Przewód płaski o  rozdzieranych żyłach, w powłoce lub bez
X Brak żyły ochronnej w przewodzie
Występowanie żyły
Przewody o
H2 Przewód płaski o  nierozdzieranych żyłach
zielono-żółtej
G Przewód z żyłą ochronną
budowie
H6 Przewód płaski trzy- lub więcej żyłowy, wg HD 359 lub EN 50214
specjalnej
(liczba) Przekrój znamionowy żyły (mm2)
H7 Przewód z podwójną warstwą izolacji nałożoną przez wytłaczanie
Wymiar żyły
W przypadku żył szychowych, gdy nie
H8 Przewód rozciągany
Y
podaje siÄ™ przekroju
(brak) Miedz

Materiał żył
-A Aluminium
Żyła giętka stosowana w przewodach spawalniczych wg HD 22 część 6(giętkość inna niż kl.5 wg
-D
HD 383)
Żyła bardzo giętka stosowana w przewodach spawalniczych wg HD 22 część 6 (giętkość inna niż
-E
kl.6 wg HD 383)
-F Żyła giętka do przewodów i sznurów giętkich (giętkość kl. 5 wg HD 383)
Budowa żył -H Żyła giętka do przewodów i sznurów giętkich (giętkość kl.6 wg HD 383)
Żyła giętka do przewodów do układania na stałe (jeżeli nie przewidziano inaczej giętkość kl. 5wg
-K
HD383)
-R Sztywna, okrągła żyła skręcona
Szychowa (o małym przekroju), zbudowana z pojedynczych cienkich nitek, na które nawinięto
-Y
spiralnie cienkie tasiemki miedziane; żyła ta charakteryzuje się bardzo dużą elastycznością
13 14
Przewody elektroenergetyczne  oznaczenia Przewody elektroenergetyczne  DY
Przykłady oznaczeń przewodów o prostej budowie wg systemu
TYP: DY
międzynarodowego :
Nazwa przewodu: Przewód o żyle miedzianej jednodrutowej oraz o izolacji z
polwinitu zwykłego
" H07V-U1X1 - odpowiadający wymaganiom norm zharmonizowanych (H), napięcie
znamionowe 450/750 V (07), izolacja z polwinitu zwyczajnego (V), żyła miedziana Napięcie znamionowe: 300/500 V, 450/750 V
Dopuszczalna temperatura pracy: 70°C
(brak symbolu materiału), sztywna, okrągła jednodrutowa (-U), przewód jednożyłowy,
Norma: PN-87/E-90054
którego izolacja ma oznaczenia barwę inną niż dwubarwne zielono- żółte, żyła ma
przekrój 1 mm2 (1X1). Zastosowanie: Do układania na stałe w pomieszczeniach suchych w rurach
pod tynkiem i na tynku
Tradycyjne oznaczenie polskie: DY 450/750-1
" H05 V-K1G0,5 - odpowiadający wymaganiom norm zharmonizowanych (H), napięcie
TYP: LgY
znamionowe 300/500 V (05), izolacja z polwinitu zwyczajnego (V), żyła miedziana
(brak symbolu materiału), giętka stosowana do przewodów do układania na stałe, Nazwa przewodu: Przewód o żyle miedzianej wielodrutowej giętkiej oraz o
izolacji z powlinitu zwykłego
jednodrutowa z miedzi miękkiej o przekroju 0,5 mm2; przewód z izolacją oznaczoną
dwubarwnie- zielono-żółtą.
Napięcie znamionowe: 300/500 V, 450/750 V
Tradycyjne oznaczenie polskie: LgYżo 300/500-0,5 Dopuszczalna temperatura pracy: 70°C
Norma: PN-87/E-90054
" H03VH-H2X1,5 - odpowiadajÄ…cy wymaganiom norm zharmonizowanych (H) o
Zastosowanie: Do układania na stałe w pomieszczeniach suchych w
napięciu znamionowym 300/300 V (03) z izolacją z polwinitu zwyczajnego (V), instalacjach narażonych na drgania oraz w miejscach, gdzie warunki
układania wymagają wielokrotnego zginania przewodów na małych
przewód płaski z żyłami rozdzieralnymi (H), żyły wielodrutowe bardzo giętkie (H),
promieniach, a także do połączenia ruchomych elementów wewnątrz
przewód dwużyłowy o przekroju każdej żyły 1,5 mm2, bez żyły oznaczonej
maszyn, przyrządów i aparatów.
dwubarwnie zielono-żółto (X)
15 16
Przewody elektroenergetyczne  YDY Przewody elektroenergetyczne  gołe aluminiowe AL
TYP: YDY
Przeznaczenie: do elektroenergetycznych linii napowietrznych.
Nazwa przewodu: Przewód żyłach miedzianych jednodrutowych o
izolacji i powłoce polwinitowej
Budowa: druty aluminiowe skręcane na skręcarkach cygarowych i koszowych tworzą
Napięcie znamionowe: 450/750 V
warstwy. Sąsiednie warstwy przewodu skręcane są w przeciwnych kierunkach w taki
Dopuszczalna temperatura pracy: 70°C
sposób że warstwa zewnętrzna jest skręcona w prawą stronę.
Norma: PN-87/E-90056
Zastosowanie: Do układania na stałe w pomieszczeniach suchych i
wilgotnych, na tynku i pod tynkiem
Zakresy wymiarowe: maksymalny przekrój 887 mm2
TYP: YDYt
Nazwa przewodu: Przewód o żyłach miedzianych jednodrutowych o
izolacji i powłoce polwinitowej  wtynkowy (t)
Napięcie znamionowe: 300/500 V
Dopuszczalna temperatura pracy: 70°C
Norma: PN-87/E-90060
Zastosowanie: Do układania na stałe bezpośrednio w tynku lub pod
tynkiem w pomieszczeniach suchych, a także w budynkach
wykonanych z prefabrykatów
TYP: YDYp
Nazwa przewodu: Przewód o żyłach miedzianych jednodrutowych o
izolacji i powłoce polwinitowej  płaski (p)
Napięcie znamionowe: 300/500 V, 450/750 V
Dopuszczalna temperatura pracy: 70°C
Norma: PN-87/E-90060
Zastosowanie: Do układania na stałe w pomieszczeniach suchych i
wilgotnych, na tynku i pod tynkiem
17 18
Przewody elektroenergetyczne  gołe stalowo - aluminiowe AFL Przewody elektroenergetyczne  gołe miedziane LCu
Przeznaczenie: do elektroenergetycznych linii napowietrznych.
Przeznaczenie: do elektroenergetycznych linii napowietrznych głównie w trakcjach
kolejowych i tramwajowych.
Budowa: Druty aluminiowe skręcane wokół rdzenia tworzą warstwy. Sąsiednie
warstwy przewodu skręcane są w przeciwnych kierunkach w taki sposób że warstwa
Budowa: druty miedziane skręcane na skręcarkach cygarowych i koszowych tworzą
zewnętrzna jest skręcona w prawą stronę.
warstwy. Sąsiednie warstwy przewodu skręcane są w przeciwnych kierunkach w taki
sposób że warstwa zewnętrzna jest skręcona w prawą stronę
Zakresy wymiarowe: maksymalny przekrój części aluminiowej 840 mm2
Zakresy wymiarowe: maksymalny przekrój przewodu 500 mm2
19 20
Przewody elektroenergetyczne  samonośne izolowane Przewody elektroenergetyczne  gołe miedziane profilowe DNp i okrągłe DNo
Elektroenergetyczne przewody samonośne o izolacji z polietylenu
usieciowanego (AsXSn; AsXs) na napięcie znamionowe 0,6/1 kV
Przeznaczenie: na uzwojenia transformatorów,
rozruszników, alternatorów
Przeznaczenie: do budowy i modernizacji linii napowietrznych niskiego napięcia w
terenach zabudowanych, zadrzewionych, leśnych oraz jako przyłącza dla odbiorców
Zakresy wymiarowe: grubość 1,2 - 8 mm, szerokość
wiejskich, miejskich i małych obiektów przemysłowych.
3,0 - 50 mm
Zakresy wymiarowe: od 16 do 120 mm2
Konfiguracje: od pojedynczych żył 16 mm2 do konstrukcji 4 x 120 mm2 + 2 x 35 mm2
Przeznaczenie: do uzwojeń aparatów elektrycznych
i do dalszego przerobu
Zakresy wymiarowe: średnica 1,15 - 12 mm
21 22
Kable elektroenergetyczne
TYP: YKY
Nazwa przewodu: Kabel elektroenergetyczny o żyłach
miedzianych, o izolacji polwinitowej i powłoce polwinitowej
Napięcie znamionowe: 600/1000 V
Dopuszczalna temperatura pracy: 70°C
Zastosowanie: Ogólnego zastosowania do układania w ziemi,
kanałach kablowych i liniach zewnętrznych.
Przykłady
N2XSEY 3 x ...6/10 kV
N2XSY 6/10 kV, 12/20 kV, 18/30 kV
jednożyłowy, ekranowany, płaszcz PVC
NYKY-J 0,6/1 kV z płaszczem ołowianym
N2XS2Y 6/10 kV, 12/20 kV, 18/30 kV
23