CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Bądz
skutecznym motywatorem
MJ Psychoedukacja
Magdalena Jarzębowska
2012 r.
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Zmiana
" Zmiana np. nawyków żywieniowych to proces psychologiczny, w którym
walczą ze sobą dwa żywioły z jednej strony chęci i oczekiwania lepszego z
drugiej strony - nawyki. Z jednej strony siła woli z drugiej strony siła
automatyzmu. Proces zmiany nie jest procesem łatwym i nie może być łatwy 
automatyzmu. Proces zmiany nie jest procesem łatwym i nie może być łatwy 
ponieważ wszystko co ma pozostać trwałe powinno przyjść na drodze
ponieważ wszystko co ma pozostać trwałe powinno przyjść na drodze
wyrzeczeń i wysiłku ( dlatego obiecywanie ludziom zmiany, która nic nie
kosztuje jest oszukiwaniem ich). Naszym zadaniem - jako specjalistów jest
przeprowadzenie pacjenta/ klienta przez tę wyboistą drogę  nie bezboleśnie
ale mądrze. Naszym zadaniem jest wzbudzanie w nich poczucia, że sami mogą
kierować swoim życiem, swoimi pragnieniami, sami mogą się doskonalić i sami
mogą osiągać swoje cele. W ten właśnie sposób rozumiem motywację i o tym
właśnie są te warsztaty
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Proces zmiany zachowań zdrowotnych
TRANSTEORETYCZNY MODEL ZMIANY ZACHOWAC

(TTM, TRANSTEORETICAL MODEL); PROCHASKA I DICLEMENTE, 1983, 1998)
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Charakterystyka etapów
" Prekontemplancja  człowiek nie ma świadomości problemów, konsekwencji zachowań
zagrażających oraz możliwości rozwoju zasobów. W tym etapie subiektywne poczucie korzyści z
zachowań szkodliwych przewyższa możliwe szkody
" Kontemplacja -
" Kontemplacja człowiek ma świadomość problemu i rozważa za i przeciw podjęcia zmiany
swojego zachowania .
swojego zachowania .
" Przygotowanie  pojawia się intencja do zmiany zachowania lub podjęcia nowego zachowania
" Działanie  następuje świadoma zmiana zachowania jak i otoczenia. Człowiek zdobywa nowe
doświadczenie  związane z realizowaniem i następstwami nowego zachowania
" Utrzymywanie  dokonuje się utrwalenie prozdrowotnych zmian i unikania nawrotów.
Proces zmiany kończy się wraz z wpisaniem się danego zachowania w styl życia
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Diagnoza etapu
Czy uprawia Pani regularną aktywność fizyczną?
" Prekontemplacja   Nie nie rozważałam tego
" Kontemplacja   Tak myślę o tym, ale nie mogę się zebrać w sobie .
" Przygotowanie   Tak chce zacząć jez
dzić na rowerze w tym tygodniu  właśnie zakupiłam nowy rower
" Działanie   Tak regularnie ćwiczę na siłowni od 4 miesięcy
" Utrzymanie   Tak ćwiczę regularnie i nie wyobrażam sobie, żeby tego nie robić.
" Nawrót   Ćwiczyłam prze długi czas ale zaprzestałam tego.
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Prekontemplacja
" Motywacja do zmiany zaczyna się wtedy, gdy występują
odpowiednio duże rozbieżności w stosunku do pożądanego
odpowiednio duże rozbieżności w stosunku do pożądanego
lub oczekiwanego ideału.
" Aby wzbudzić zmianę należy rozwinąć rozbieżności 
wzmocnić postrzeganą ważność zmiany.
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Prekontemplacja  metody
Jeśli klient wykazuje niewielkie pragnienie zmiany  innym sposobem na sprowokowanie wypowiedzi o
zmianie jest poproszenie go aby wypowiedział swoje skrajne obawy ( bądz
obawy innych osób) po to  aby
wyobraził sobie skrajne konsekwencje swojego zachowania
" Z jakim długofalowym skutkiem może się wiązać Pani otyłość?
" Załóżmy, że nadal będzie Pani prowadzić taki styl życia  bez żadnych zmian. Jakie może Pani sobie
wyobrazić najgorsze konsekwencje?
" Jaką ma Pani wiedzę na temat tego co może się zdarzyć jeśli będzie Pani& .?
Może się sprawdzić także wyobrażenie sobie najlepszych skutków, jakie mogą wyniknąć z decyzji o
wprowadzeniu zmiany.
" Jakie najlepsze rezultaty zmiany może sobie Pani wyobrazić, gdyby udało się Pani wprowadzić zmiany  jak
mogłoby się zmienić Pani życie
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Kontemplacja
Brak motywacji, który tak często bywa powodem
Brak motywacji, który tak często bywa powodem
frustracji specjalisty jest nierozwiązaną
ambiwalencją . Dopóki nie rozwiąże się
dylematu  i chcę i niechęcę  zmiana będzie
powolna i krótkotrwała.
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Kontemplacja - metody
" Diagnoza ukrytych lęków  np. odwołaj się do przeszłości i w niej poszukaj przyczyn bądz
zastanów się co będzie jak klient
zacznie zmianę  i jakie ma obawy w związku z tym. ( pomocna może być wizualizacja  zamknij oczy i pomyśle że weszłaś na drogę
zmiany  co czujesz)
zmiany  co czujesz)
" Chcę ponieważ , nie chęcę ponieważ, koszty zmiany, korzyści ze zmiany ( nadal jeść nizdrowo korzyści starty,
zdrowo się odżywiać  korzyści starty)
" Szukanie punktów krytycznych - co musiałoby się wydarzyć żeby klient rozpoczął działania
" Sformułowanie intencji  o rozpoczęciu zmiany
TO CO ZASIANE MA MOC  TO CO WYPOWIEDZIANE JESZCZE WI
KSZ

MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Poczucie własnej skuteczności
Jeśli jest gotowość do rozpoczęcia zmiany  a nie ma ufności w to, że się uda, brakuje
narzędzi  może to być trudne  dlatego po tym jak rozpoznałaś gotowość rozpoznaj
możliwości -
Może okazać się że klient w fazie kontemplacji po prostu nie umie się
zabrać do zmiany lub nie wierzy w swoje możliwości i dlatego stosuje
techniki obronne jak wyparcie  nie jest wcale tak z
le, racjonalizacja  i
tak mi na tym nie zależało , projekcja  to nie mój problem tylko ich.
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Poczucie własnej skuteczności  jak rozpoznać
" Jak ocenia Pani szansę na realizację celu jakim jest zmiana nawyków
żywieniowych, zaznaczając na skali, gdzie 1 oznacza w ogóle nie widzę
szans, 10  na 100 % ?
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Dopytywanie:
" Dlaczego ocenia się Pani na& & .a nie na zero?
" Co by musiało się zdarzyć , żeby z numeru & ,przeszedł Pan do wyższego
numeru?
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Od czego zależy własna skuteczność
Własna skuteczność zależy od kontroli nad działaniem:
" Przeszłe doświadczenia ( głównie dotyczące danego działania )  to czy wcześniej podejmując podobne próby klientka
panowała nad sytuacją , działała zgodnie z zamierzeniami , pokonywała przeciwności. Kluczowe dla własnej skuteczności jest
przekonanie, że sobie zawdzięcza się udane działanie.
przekonanie, że sobie zawdzięcza się udane działanie.
 Proszę przypomnieć sobie, kiedy postanowiła Pani coś zrobić i rzeczywiście to zrobiła. Może to być coś czego się Pani
nauczyła, nałóg z którym Pani sobie poradziła albo jakakolwiek istotna zmiana w Pani życiu . Kiedy coś takiego miało miejsce
?
Interesują nas zmiany, które klient wprowadził z własnej inicjatywy, w szczególności takie, z którym jest zadowolony
" Co takiego zrobiła Pani, że się udało?
" Czy jakoś specjalnie przygotowywała się Pani do tej zmiany?
" Jakie spotkała Pani przeszkody na swojej drodze i jak udało się Pani je pokonać ?
" Jak może Pani wykorzystać tamte doświadczenia w obecnej syt.?
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Poczucie własnej skuteczności
Przeformułowanie:
Jeśli ktoś kilkakrotnie podejmował próbę a nie
Jeśli ktoś kilkakrotnie podejmował próbę a nie
zakończyła się ona sukcesem  to może oznaczać, że nie
zastosował jeszcze właściwego sposobu
Podejmowanie kolejnych prób  to zwyczajny i
konieczny krok  do zwycięstwa  do skutecznej zmiany
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Przygotowanie
Skłonienie pacjenta do autorefleksji  nie
Skłonienie pacjenta do autorefleksji  nie
pokazywanie co jest złe ale autoanaliza najlepiej na
podstawie dzienniczka samoobserwacji spisywanego
nabieżąco (
DUŻY PROBLEM OSÓB OTYA
YCH TO BRAK
SAMOŚWIADOMOŚCI )
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Przygotowanie
Ustalanie celu :
Siłą napędową motywacji jest rozbieżność miedzy osobistymi celami klienta a jego
postrzeganiem własnego obecnego położenia. Pierwszym krokiem w przystąpieniu
do zmiany jest więc posiadanie jasnych celów, do których można dążyć . Kluczowe
pytania dotyczące celów:
" Pod jakimi względami chciałaby Pani żeby był inaczej?
" Pod jakimi względami chciałaby Pani żeby był inaczej?
" Co chce Pani zmienić?
" Gdyby w stu procentach udało się Pani osiągnąć to, czego Pani chce, na czym
polegałaby zmiana?
Możliwe, że cele klienta nie będą się pokrywały z twoimi celami jako terapeuty.
Faktem jest, że nie możesz narzucić drugiemu człowiekowi swoich celów. Możesz
udzielać rad wedle swojego najlepszego rozeznania lecz wybór, czy te rady przyjąć
czy zlekceważyć , należy do klienta
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Przygotowanie
Ustalanie celów w naturalny sposób prowadzi do drugiego etapu  zastanawiania się, w jaki sposób
klient może owe cele osiągnąć. Czasami do tego, by zaszła zmiana , wystarczy decyzja, by obrać coś
za cel swoich działań
w procesie planowania uczestniczy pacjent -plany nie mogą być zbyt ścisłe - z codzienną rozpiską
szczegółową - ponieważ powodują chęć buntowania się  powinny dawać zakres swobody  wyboru
i elastyczności w zależności od sytuacji życiowej. Klient musi plany rozumieć i akceptować je.
Pytania dotyczące planowania:
" Jak mógłby Pan się zabrać do wprowadzania tej zmiany?
" Co byłoby dobrym pierwszym krokiem ?
" Jakie przewiduje Pan przeszkody i jak mógłby Pan je obejść ?
" Co daje Panu wiarę, że może tego dokonać ?
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Działanie - metody
Dlaczego silna wola jest słabsza od nawyku  ponieważ plany konkurują z
nawykiem. I częste są sytuacje kiedy nawyk wygrywa
Wzmacnianie silnej woli - istnieją trzy podstawowe przyczyny dla których czyjaś siła
Wzmacnianie silnej woli - istnieją trzy podstawowe przyczyny dla których czyjaś siła
może nie być wystarczająca dla skutecznej samoregulacji
może nie być wystarczająca dla skutecznej samoregulacji
" Brakuje siły w ogóle, ponieważ klient jest jednostką słabą
" Wyczerpanie lub zmęczenie i jedynie w określonej sytuacji klient nie umie opanować
impulsu bądz
przyzwyczajenia
" Sam impuls może być tak silny, że nie pokonałaby go nawet osoba silna
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Przeszkody w działaniu
" Konieczność zachowania zerowej tolerancji  złamanie ścisłego zakazu może
prowadzić do zaniechania dalszych działań. Planując zmianę nie warto stawiać zakazów
permanentnych np. żadnych słodyczy.
" Efekt złamania abstynencji- należy przygotowywać na możliwość złamania obietnicy i
" Efekt złamania abstynencji- należy przygotowywać na możliwość złamania obietnicy i
układać plan b.
" Spiralne narastanie negatywnych emocji  nie należy dopuszczać do ich
narastania
" Brak wystarczającej uwagi - należy zastanowić się jakie są zagrożenia i próbować je
oswoić  zabezpieczyć
" Brak monitorowania  przez cały czas wprowadzania zmiany należy prowadzić
dzienniczek
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]
CENTRUM PSYCHOEDUKACJI
Wsparcie specjalistów pracujących z osobami
z nadwagą lub otyłością
Słowo na zakónczenie
Pacjent musi wiedzieć gdzie go to zaprowadzi co powinien
osiągnąć na końcu drogi, MUSI BYĆ DECYDENTEM 
podmiotem a nie przedmiotem
podmiotem a nie przedmiotem
Na wcześniejszych etapach większą rolę zdają się odgrywać
poznawcze i doświadczeniowe procesy zmiany  a na
etapach póz
niejszych  procesy behawioralne.
MJ Psychoedukacja 
Magdalena Jarzębowska
www.mjpsychoedukacja.pl
20-352 Lublin
[e-mail]
ul. Startowa 12/45
[e-mail]
NIP: 712-196-84-54
tel: [phone]
REGON: 060394676
tel:[phone]