porady
że te części są uszkodzone. W punkcie, gdzie
problemy z rozrusznikiem
następuje dymienie lub iskrzenie, jest uszko-
dzona izolacja. Można próbować wsunąć w to
Wojciech Dwórznik miejsce izolację preszpanową i zalać lakierem
schnÄ…cym w temperaturze pokojowej.
W tym numerze poświęcamy trochę miejsca rozrusznikowi. Kiedy jest niesprawny, posiadacze samocho- Przerwa na uzwojeniu wirnika charaktery-
dów są bezradni i proszą o pomoc fachowców. Tymczasem w wielu przypadkach usterka jest możliwa do zuje się tym, że sąsiednie wycinki komutato-
wykrycia i naprawy bez ingerencji mechanika samochodowego. ra majÄ… ciemniejszy kolor. W tym przypadku
należy poprawić lutowanie końcówek wypro-
ozrusznik samochodowy zbudowany jest ne świecą się słabo lub gasną. Przyczynami wadzonych do tych wycinków. Natomiast
Rz silnika elektrycznego, wyłącznika oraz tego mogą być: w stojanach, gdzie jest zamontowany magnes
mechanizmu sprzęgającego. Wymienione
żðrozÅ‚adowany akumulator, sÅ‚aby kontakt trwaÅ‚y, należy zwrócić uwagÄ™, czy nie jest on
podzespoły mają określone zadania. Silnik przewodów, pęknięty lub przesunięty względem osi. Oby-
elektryczny w czasie rozruchu ma za zadanie
żð zużyte szczotki lub Å‚ożyska Å›lizgowe roz- dwa te czynniki zmniejszajÄ… moc rozrusznika.
wytworzenie takiego momentu obrotowego, rusznika, Ocieranie siÄ™ wirnika o magnesy jest powodo-
który pokona tarcie tłoków w cylindrach, tar-
żðuzwojenie silnika ma przebicie do masy. wane przez zużyte Å‚ożyska Å›lizgowe.
cie w łożyskach i opory sprężania. Dodatko- W pierwszym przypadku trzeba doładować Gdy w trakcie uruchamiania silnika słyszy-
wo, silnik musi nadać częściom wirującym sil- akumulator, oczyścić zaciski przewodów i do- my, że rozrusznik kręci się, a silnik się nie ob-
nika spalinowego odpowiednią prędkość ob- kładnie je dokręcić. W przypadku konieczno- raca, jest to znak, że zostało uszkodzone
rotową tak, aby doszło do zapłonu mieszanki ści wymiany łożysk, szczotek, czy sprawdze- sprzęgło w rozruszniku. Należy rozrusznik
paliwowej. nia uzwojenia wirnika i stojana silnika roz- wykręcić i wymienić tę część. W niektórych
Mechanizm sprzęgający ma za zadanie po- rusznika, należy wymontować rozrusznik przypadkach pomaga kilkakrotne umycie
łączenie w sposób mechaniczny silnika po- (odłączyć biegun dodatni [+] akumulatora), w nafcie. Po założeniu rozrusznika sprawdza-
przez koło wieńcowe z zębatką sprzęgła roz- rozebrać go, umyć w nafcie lub benzynie eks- my, czy wirnik można obracać palcami. Za-
rusznika. Po  zazębieniu się zębatek moment trakcyjnej i wysuszyć wycierając delikatnie klinowanie wirnika może być spowodowane
obrotowy zostaje przeniesiony z rozrusznika szmatką. Należy wymienić zużyte szczotki błędnym złożeniem rozrusznika (np. słabo
na koło zamachowe silnika. Natomiast wyłącz- i łożyska z nadmiernym luzem (luz powoduje skręcony na szpilkach, zbyt mocno spasowa-
nik rozrusznika powoduje  zazębienie roz- ocieranie wirnika o stojan). Jeśli nadmiernie ne łożyska ślizgowe). Po usunięciu tej uster-
rusznika z kołem zamachowym silnika samo- został zużyty komutator wirnika, należy go ki możemy dokonać jałowego rozruchu. Rów-
chodu, a następnie włączenie prądu do silni- przetoczyć. Po przetoczeniu należy wypiłować nomierna praca bez nadmiernego hałasu jest
ka rozrusznika, po czym następuje urucho- mikę (stanowiącą izolację) między wycinki ko- sygnałem, że taki rozrusznik można zamon-
mienie silnika. W rozrusznikach elektrycznych mutatora. Musimy przy tym zwrócić uwagę tować do samochodu. W czasie uruchamiania
stosuje się z reguły silniki szeregowe prądu na to, czy opiłki nie zwierają sąsiednich wy- silnika, gdy rozrusznik powoduje duży pobór
stałego. W niektórych nowoczesnych mode- cinków komutatora. prądu (znaczne przygasanie lampek), jest to
lach przy uruchamianiu silnika wykorzystu- Stan izolacji stojana lub wirnika można sygnałem, że w trakcie obracania się wirnika
je się rozwiązanie, w którym w stojan silnika sprawdzić w następujący sposób: do masy sto- powstają zwarcia w jego uzwojeniach. Są one
rozrusznika wbudowany jest magnes trwały. jana lub wirnika doprowadzamy jeden biegun trudne do wykrycia. Można wówczas spraw-
Są to silniki wysokoobrotowe. z transformatora bezpieczeństwa o napięciu dzić wartość pobieranego prądu lub zbadać
Najczęstszym objawem awarii rozrusznika nie większym niż 24 V, drugi zaś łączymy wirnik rozrusznika przyrządem do wykrywa-
jest to, że po załączeniu stacyjki w pozycji w szereg z żarówką 24 V/21 W do uzwojenia nia zwartych zwojów.
rozruchu, rozrusznik obraca się zbyt wolno w dowolnym odizolowanym punkcie. Świece- Opisane uszkodzenia należą do najczęst-
bÄ…dz
w ogóle nie reaguje, a lampki kontrol- nie lub żarzenie się żarówki jest informacją, szych. Ich lokalizacja w dużej mierze zależy od
doświadczenia oso-
by podejmujÄ…cej siÄ™
naprawy. Niejedno-
krotnie usterki mu-
szą zostać usunięte
w specjalistycznym
warsztacie samo-
chodowym, nie-
mniej jednak pozna-
nie ich przyczyny
w znaczny sposób
ułatwia eksploatację
Od lewej: rozrusznik nowy i wyeksploatowany, fot. Remy Automotive Poland
samochodu.
n r 1 1 / 2 0 0 5 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l
91