p r e z e n t a c j a
p r e z e n t a c j a
ochrona odgromowa urządzeń
elektrycznych na dachach
budynków
mgr inż. Krzysztof Wincencik  DEHN Polska
Coraz częściej na dachach budynków mieszkalnych i przemysłowych są umieszczane urzą-
dzenia klimatyzacyjne i wentylacyjne. Zgodnie z normami serii PN-IEC 61024 dotyczÄ…cy-
mi ochrony odgromowej, wszystkie nadbudówki dachowe z materiału izolacyjnego lub
przewodzącego, które zawierają wyposażenie elektryczne i/lub służące do przetwarza-
nia informacji, powinny znajdować się w przestrzeni chronionej przez układ zwodów. Nie
należy też zapominać o tym, że układ zwodów powinien być izolowany od samych urzą-
dzeń. Pozwala to na uniknięcie zagrożenia, jakie przedstawiono na rysunku 1.
ezpośrednie uderzenie pioruna Wpływający do wnętrza budyn-
Bw urządzenia zainstalowane w prze- ku prąd piorunowy może zakłócić
strzeni chronionej przez układ zwodów lub całkowicie zniszczyć urządzenie
nie jest prawdopodobne. Uderzenie pio- elektryczne. Dlatego ochronÄ… przed
runa w zainstalowaną na dachu nadbu- bezpośrednim oddziaływaniem prą-
dówkę dachową prowadziłoby nie tylko du piorunowego powinny być objęte
do jej zniszczenia, lecz również powodo- elementy elektryczne i mechaniczne
wałoby znaczne uszkodzenie połączone- nawiewu, klimatyzacji, a także urzą-
go wyposażenia elektrycznego lub elek- dzenia pomiarowe zainstalowane na
tronicznego. Uszkodzenia takie mogły- dachu budynku. Wymienione urzą-
by wystąpić nie tylko w nadbudówce, dzenia należy umieszczać w strefach
ale również wewnątrz budynku. ochronnych i nie łączyć, o ile jest to
Rys. 1 Zagrożenie stwarzane przez prąd piorunowy wpływający do obiektu
Rys. 2 Wyznaczanie przestrzeni chronionej przez dwa równoległe pionowe zwo-
Rys. 3 Ochrona nadbudówki dachowej z instalacjami elektrycznymi za pomocą
dy: 1  przestrzeń chroniona przez dwa pionowe zwody lub dwa równoległe
zwodu pionowego na betonowej podstawie: 1  stożek ochronny (kąt ochro-
zwody poziome, 2  płaszczyzna odniesienia, 3  obszar całkowicie chronio-
ny przyjęty zgodnie z rys. 4), 2  metalowa nadbudówka dachowa, 3  zwód
ny, h  wysokość zwodów pionowych nad płaszczyznę odniesienia, p  głę-
T
poziomy, 4  linia instalacji elektrycznej biegnÄ…ca w przewodzÄ…cym ekranie,
bokość wnikania toczącej się kuli piorunowej, R  promień toczącej się kuli 
5  urządzenie elektryczne, s  odstęp izolacyjny (wyliczony zgodnie z pkt
zależy od klasy ochrony odgromowej, d  odległość oddzielająca dwa zwody
3.2 normy PN-IEC 61024-1)
pionowe lub dwa zwody poziome
w w w. e l e k t r o . i n f o . p l n r 5 / 2 0 0 5
2
Fot. 1 Ochrona urządzeń na dachach
budynków za pomocą zwodów
pionowych  rozwiÄ…zania fir-
my DEHN
Rys. 4 Wartości kątów ochronnych wg normy PN-IEC 61024-1 Rys. 5 Obliczanie głębokości wnikania toczącej się kuli
możliwe, ze zwodami instalacji pio- Określając odstęp s pomiędzy zwo- ochrony urządzeń na dachach budyn- piorunochronnego od przewodzących
runochronnej. dem pionowym a urządzeniem na da- ku pokazano na fotografiach 1 i 4. części urządzenia chronionego.
Wychodząc naprzeciw tym za- chu, należy uwzględnić wytrzymałość W przypadku wyższych iglic ko-
łożeniom, od ponad 10 lat firma udarową powietrza (lub materiału nieczne może okazać się użycie ele- literatura
DEHN+SÖHNE proponuje komplekso- izolacyjnego) oraz dÅ‚ugość oprowa- mentów dystansujÄ…cych, które za-
we systemy ochrony urządzeń elektrycz- dzeń prądu piorunowego. Przykład pewniają bezpieczny odstęp izolacyj- 1. A. Sowa, Instalacje piorunochron-
nych na dachach budynków. W przypad- niezachowania powyższych zaleceń ny, a jednocześnie pozwalają na sztyw- ne na obiektach budowlanych,
ku niewysokich obiektów dachowych pokazano na fotografii 2. W przypad- ne zamocowanie iglicy. Przykład takich zbiór publikacji elektronicznych
firmaDEHNpolecaochronęzapomocą ku stosowania dwóch zwodów piono- elementów pokazano na fotografii 3. firmy DEHN, Warszawa 2002.
pojedynczych iglic lub ich kombinacji. wych chronione urządzenie powinno Proponowane przez firmę DEHN sys- 2. System DEHN-ISO-Combi, zbiór
Wartości kątów ochronnych ą zgodnie znalez
ć się w przestrzeni chronionej, temy zwodów pionowych oraz zwo- publikacji elektronicznych firmy
z zaleceniami norm dotyczących ochro- co pokazano na rysunku 2. Aby za- dów izolowanych DEHN-ISO-Combi DEHN, Warszawa 2004.
ny odgromowej PN-IEC 61024-1 zależą pewnić ochronę całego obszaru mię- pozwalają na skuteczną ochronę urzą- 3. PN-IEC 61024-1-2. Ochrona odgromo-
od wysokości zwodu i klasy ochrony od- dzy zwodami, głębokość wnikania to- dzeń elektrycznych i nadbudówek da- wa obiektów budowlanych. Zasady
gromowej (rys. 4). Małe urządzenia na czącej się kuli piorunowej musi być chowych przed bezpośrednim trafie- ogólne. Przewodnik B. Projektowa-
dachu można chronić za pomocą poje- mniejsza od wysokości h zwodów. niem. Stosowanie elementów dystan- nie, montaż, konserwacja i spraw-
t
dynczych iglic lub ich kombinacji. Zasa- Głębokość wnikania p można obli- sujących zapewnia też jednocześnie dzanie urządzeń piorunochronnych.
dę ochrony urządzeń na dachu pokaza- czyć zgodnie z zależnościami przed- bezpieczny odstęp izolacyjny (zgodny 4. Ochrona odgromowa zewnętrzna
no na rysunkach 2 i 3. stawionymi na rysunku 5. Przykłady z PN-IEC 61024-1) części urządzenia 2005, katalog firmy DEHN.
Fot. 4 Ochrona odgromowa za pomocÄ…
zwodów pionowych
Fot. 2 Przykład niezachowania odstępów izolacyjnych Fot. 3 Wykorzystanie elementów izolacyjnych
n r 5 / 2 0 0 5 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l
3