"Nie-Boska komedia" Zygmunta Krasińskiego











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Romantyzm >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















"Nie-Boska komedia"
Zygmunta Krasińskiego










kategoria:   J.polski
zakres:   Romantyzm
dodano:   2000-01-03




"Nie-Boska
komedia" Zygmunta Krasińskiego Zygmunt (Napoleon Stanisław Adam
Ludwik) Krasiński był poetą, powieściopisarzem i filozofem,
tradycyjnie zaliczanym - obok Mickiewicza i Słowackiego - do kanonu
"trzech wieszczy". Arystokratyczne pochodzenie wywarło decydujący
wpływ na postawę poety, który niezmiernie żywo reagował na epokę
wielkich wstrząsów społecznych i kryzys tradycyjnych wartości
moralno-obyczajowych, zarysowujący się na przełomie XVIII i XIX
wieku. Tęsknota za pięknem wyidealizowanej epoki feudalnej i
świadomość nieodwracalności biegu historii, niechęć do cywilizacji
triumfującej burżuazji, powiązana z nowoczesnym buntowniczym
indywidualizmem, pragnienie odbudowania tradycyjnych wartości świata
chrześcijańskiego i urzeczywistnienie nowatorskimi koncepcjami
filozoficznymi XIX wieku - te wszystkie sprzeczne wątki ideowe
znalazły swój wyraz w napisanej przez dwudziestojednoletniego
młodzieńca, w 1835 r. "Nie-boskiej komedii". Dramat romantyczny
Dominująca cechą dramatów epoki romantyzmu jest odrzucenie reguł
dramatu klasycznego i łączenie elementów różnych rodzajów i gatunków
literackich (synkretyzm gatunkowy). W efekcie z dramatu wyłania
się wizja świata pełnego dysharmonii, wieloznaczności i napięć
rodzących nierozwiązywalne problemy: brak jedności czasu (akcja
trwa kilkanaście lat, niektóre sceny dzieją się równocześnie, między
innymi są bliżej nieokreślone, czasem duże, luki czasowe. W wymiarze
ideowym utwór odbierać należy w perspektywie wieczności); brak
jedności miejsca (poszczególne sceny rozgrywają się w różnych,
czasem niedokładnie określonych miejscach: w domu hrabiego, w
szpitalu obłąkanych, w górach, w okopach Świętej Trójcy; często jest
to sceneria typowo romantyczna. W wymiarze ideowym - perspektywa
kosmiczna); brak jedności akcji (wiele różnych wątków: - życie
rodzinne hrabiego, - losy Orcia, - starcie rewolucjonistów z
arystokracją, - walka duchów dobrych i złych o duszę Męża);
kompozycja: brak związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy
poszczególnymi scenami (każda scena ukazuje inny aspekt
przedstawianego świata); łączenie fantastyki z realizmem (upiór
Dziewicy w domu Męża, sąd nad hrabią w podziemiach, apokaliptyczna
wizja Chrystusa powalająca Pankracego); elementy liryczne
(narrator ma cechy podmiotu lirycznego: emocjonalność wypowiedzi,
otoczenie szczególną atmosferą uczuciową kreowanych postaci, np.
Orcia); łączenie scen zbiorowych (obrazy z obozu
rewolucjonistów: monumentalność, rozmach z kameralnymi: rozmowy
hrabiego z Marią, Orciem, wyciszenie, liryzm); łączenie tragizmu
(koncepcja poety i poezji) z komizmem (np. zachowanie gości na
chrzcinach); łączenie patosu (np. kreacja Pankracego) z groteską
(np. w rewolucyjnej obrzędowości: "prosimy ślicznie o głowę
arystokraty"); łączenie stylów wypowiedzi (metaforyka prozy
poetyckiej obok stylu potocznego gości na chrzcinach i naukowego -
lekarza); Czynnikami spajającymi dramat są: - nadrzędna wobec
całości postać narratora, postać głównego bohatera i pojawiające się
we wszystkich częściach postacie epizodyczne (np. Ojciec Chrzestny),
- symetria kompozycji (cz.I i II + cz. III i IV, "uwertury").
Tematyka utworu "Nie-boska komedia" jest dramatem o
różnorodnej problematyce: Dramat rodzinny: hr. Henryk o
małżeństwie: "Zstąpiłem do ziemskich ślubów, bom znalazł tę, o
której marzyłem" (śluby ziemskie jako zniżenie się do ziemskiej
rzeczywistości); rozczarowanie "żoną dobrą i skromną", zmęczenie
prozą życia (przygotowanie do chrzcin, puste rozmowy gości,
codzienność jako "sen fabrykanta Niemca"). Egoizm i marzycielstwo
Męża stają się przyczyna tragedii całej rodziny. Dramat o poecie
i poezji: poeta "fałszywy" - hr. Henryk (konfrontacja wyjątkowej
misji poety w świecie ze sposobem, w jaki wywiązuje się ze swoich
obowiązków; rewizja głównych mitów romantycznych - zjawy;
rozbieżność między postawą moralną bohatera a pięknem jego poezji),
poeta "prawdziwy" - Maria, Orcio (życie na granicy świata
widzialnego i niewidzialnego; nadwrażliwość opłacona cierpieniem,
szaleństwem, ślepotą, wreszcie śmiercią) Dramat o historii:
bohaterowie to przedstawiciele społeczeństwa; przełomowy moment
historii: agonia świata feudalnego; walka klas; historia jako
ścieranie się przeciwstawieństw - tragizm historii i z tego
wynikająca konieczność ingerencji Opatrzności. Dramat
metafizyczny: współistnienie świata fantastycznego (wyobrażenia
chrześcijańskie) z realnym w jednej przestrzeni i czasie. Wpływ sił
nadprzyrodzonych na poczynania ludzi (wszystko, co człowiek robi, ma
znaczenie w planie metafizycznym); ciągłą walka Dobra ze Złem o
dusze ludzi (moralitet). Interpretacja dramatu Pierwotnie
utwór miał być zatytułowany "Mąż" (tak nazwany jest hr. Henryk) jako
osoba dramatu). Wieloznaczność tego słowa ("mąż": - małżonek, ojciec
rodziny; - wojownik, heros, mąż stanu, przywódca) wskazuje na
podział tekstu na dwie partie: części 1. i 2., przedstawiające
prywatne życie bohatera oraz 3. i 4., opisujące jego udział w życiu
społeczno-historycznym. Część 1. Winę za niepowodzenia Męża (nie
sprawdza się w roli męża i ojca) ponosi "fałszywa poezja". Chór
Złych Duchów nasyła na bohatera piekielne majaki. Reprezentują one
złudne i niszczące idee: - Dziewica - absolutyzację miłości, - Sława
- pychę i wzgardę dla ludzi, właściwe wybujałemu indywidualizmowi, -
Eden - utopijne marzenia o życiu szczęśliwym i wolnym na łonie
natury. Uwiedziony wizjami poeta zaniedbuje obowiązki domowe, czym
doprowadza żonę do obłędu i śmierci, zaś syna do utraty wzroku
(krytyka typowo romantycznego stosunku bohatera do życia). Część
2. Ostateczne rozwiązanie wątku rodzinnego. Ujawnia się
przeznaczenie Orcia, który ma zginąć jako prawdziwy poeta
(naznaczony przekleństwem proroków. Ojcu głoś Anioła Stróża wskazuje
szansę zbawienia przez miłość "biednych bliźnich" - praktykowanie
ewangelicznej moralności. Mąż nie podporządkowuje się temu wezwaniu
(Krasiński nie w pełni potępia bohatera, nadał jego postawie cechy
tragicznej wzniosłości). Część 3. Hrabia Henryk staje na czele
ginącej arystokracji rodu i pieniądza, skupionej w Okopach Świętej
Trójcy. Jego przeciwnikiem jest Pankracy (wszechwładca) - radykalny
ideolog stojący na czele zwycięskiej rewolucji "biednych i
głodnych", wspierany przez młodego, fanatycznego i zdeprawowanego
kapłana, Leonarda. Mąż zwiedza w przebraniu obóz przeciwnika, ogląda
bluźniercze obrzędy nowej wiary oraz manifestacje zemsty
zbuntowanego tłumu. W scenie dyskusji z Pankracym (starcie racji
świata odchodzącego w przeszłość i świata nowego) osądza, że są to
"wszystkie stare zbrodnie świata, ubrane w szaty świeże". Natomiast
Pankracy przeświadczony jest, że powstaje nowy świat, swoisty raj
sprawiedliwości. Ugoda pomiędzy antagonistami jest niemożliwa.
Część 4. Bezpośrednie starcie zbrojne pomiędzy obozami.
Arystokraci zaprezentowani zostali jako ldzie słabi, tchórzliwi i
podli, a Henryk zostaje potępiony, bowiem "nic nie kochał, nic nie
czuł prócz siebie". Po śmierci Orcia (ginie trafiony kulą) i
samobójstwie Męża (rzuca się w przepaść z okrzykiem "Poezjo, bądź mi
przeklęta") Pankracy z Leonardem odbywają sąd nad pokonanymi. Wódz
rewolucji - marzący o odkupieniu dzieła zniszczenia przez budowę
szczęśliwej przyszłości - odczuwa niepokój. Gdy ukazuje mu się wizja
Chrystusa-Mściciela, ginie od jej siły ze słowami (przypisywanymi
Julianowi Apostacie): "Galilaee, vicisti!" (Galilejczyku,
zwyciężyłeś!). Zakończenie utworu wynika z logiki myśli
historiozoficznej Krasińskiego. Pankracy - samowolnie sięgający po
atrybuty władzy boskiej - staje twarzą w twarz z Bogiem i ginie jako
samozwaniec. Bóg jest mistrzem w dziele stworzenia i On jedynie
potrafi tworzyć historię. Symboliczna postać Chrystusa w finale może
być interpretowana dwojako: (optymistycznie) nadchodząca epoka
będzie czasem jakiegoś nowego chrześcijaństwa i odrodzonego
Kościoła, (pesymistycznie) dzieje świata nie będą miały już
dalszego ciągu i Bóg przecina bieg historii, gdyż dopełnia się miara
ludzkich nieprawości.







Autor: infoman

Ocena : 3.6 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000