W przypadku pytań
lub wątpliwości skontaktuj
Standard bezpiecznej
się z najbliższym specjalistą
BHP lub wejdz
na:
2.6
www.skanska.pl/bhp,
pracy na dachach
one.skanska/bhp
Standard pracy
Standard ten:
Standard ten zawiera minimum wymagań, jakie należy spełnić dla zapewnienia
bezpieczeństwa podczas organizowaniu i prowadzeniu robót na dachach.
" zawiera wymagania
wynikajÄ…ce z prawa
i norm polskich
Roboty na dachach są głównie realizowane na wysokości, przy czym często mamy w tym
oraz wewnętrznych
przypadku do czynienia z powierzchniami nachylonymi. Pracownicy przebywają w pobliżu
uregulowań Skanska S.A.
krawędzi dachów lub niezabezpieczonych otworów w dachach. Generuje to poważne
" jest obligatoryjny dla
zagrożenia prowadzące do wysokich ryzyk. Niedokładne rozpoznanie tych zagrożeń,
wszystkich jednostek
Skanska S.A.
lekceważenie stwierdzonych wysokich ryzyk oraz niestosowanie się do ustanowionych
działań mających na celu ich zmniejszenie lub eliminację może prowadzić do poważnych
" pomaga zapewnić
bezpieczne i skuteczne wypadków, ze śmiertelnymi włącznie.
praktyki podczas prac.
A. Wymagania ogólne funkcjonowania stosowanych systemów
pracy oraz dysponować umiejętnością ich
1. Roboty dachowe należą do prac szczególnie wykorzystywania, w tym m.in.:
niebezpiecznych. " montażu zabezpieczenia krawędzi
2. Prace na dachu należy organizować dachu
minimalizując ryzyko potencjalnego " obsługi przejezdnego podestu
upadku, nie bazujÄ…c na systemach roboczego
powstrzymujących spadanie człowieka lub " ręcznego transportu materiałów
przedmiotów. " montażu rusztowań
3. Wszystkie roboty na dachach mogą być " stosowania sprzętu ochrony osobistej,
prowadzone pod bezpośrednim nadzorem w tym procedur ratowniczych.
uprawnionych osób, przebywających cały 6. Za wydawanie, instruktaż użytkowania oraz
czas w miejscu wykonywania robót. egzekwowanie stosowania indywidualnego
4. Osoby kierujące pracami na dachu sprzętu zabezpieczającego przed
w pierwszej kolejności muszą: upadkiem z wysokości odpowiada
" uwzględnić zastosowanie środków bezpośredni przełożony pracownika (Rys. 1).
zapewniajÄ…cych przede wszystkim
ochronę wszystkich zagrożonych osób
tj. systemów ochrony zbiorowej jak:
rusztowania, siatki bezpieczeństwa,
balustrady ochronne, a dopiero
w drugiej kolejności zabezpieczeń
chroniÄ…cych pojedyncze osoby
" uwzględnić zastosowanie przede
wszystkim pasywnych środków ochrony
jak: siatki bezpieczeństwa (robotnik nie
musi wykonywać żadnych czynności
w celu uruchomienia zabezpieczenia),
a dopiero w drugiej kolejności
aktywnych środków ochrony jak: szelki
bezpieczeństwa (robotnik musi dopiąć
siÄ™ do punktu kotwiczenia)
" dopilnować, aby prace były
Rys.1 Instruktaż użytkowania indywidualnego sprzętu
wykonywane wyłącznie w warunkach
zabezpieczającego przed upadkiem z wysokości
atmosferycznych niezagrażających
zdrowiu i życiu pracowników. 7. Osoba bezpośrednio nadzorująca pracę na
5. Osoby wykonujące lub nadzorujące prace dachu każdego dnia przed rozpoczęciem
na dachu powinny umieć rozpoznawać zmiany roboczej powinna wyznaczyć
zagrożenia, rozumieć sposoby punkty kotwiczenia zgodnie z Instrukcją
Wersja 1.0
Standard 2.6 1
Bezpiecznego Wykonywania Robót (IBWR) 16. Pracujący na dachu muszą stosować hełmy
opracowanÄ… dla konkretnego zakresu prac ochronne z paskiem zabezpieczajÄ…cym
z uwzględnieniem Oceny Ryzyka dla Zadania. przed jego przypadkowym spadnięciem
Musi także każdorazowo informować o ich oraz specjalne obuwie robocze, o spodach
lokalizacji podległych pracowników. zmniejszających ryzyko poślizgnięcia się
8. Jeśli praca trwa dłużej niż jedną zmianę, (Rys. 5).
niezależnie od tego, czy dochodzi do zmiany
położenia punktów kotwiczenia czy też
nie, osoba bezpośrednio nadzorująca pracę
na dachu ma obowiązek kontroli punktów
kotwiczenia przed każdą rozpoczynającą się
zmianÄ… roboczÄ….
9. Potwierdzeniem takiej kontroli jest fakt
dopuszczenia osób do pracy na dachu.
10. Punkty kotwiczenia indywidualnego
sprzętu zabezpieczającego przed upadkiem
z wysokości należy wyznaczać zgodnie
z ustaleniami punktu A7. Pracownicy muszÄ…
otrzymać szczegółowy instruktaż odnośnie:
" zasad wyboru punktu kotwiczenia
" sposobu korzystania z wybranego
punktu kotwiczenia
" dopuszczalnej, maksymalnej liczby
osób mogących jednoczenie korzystać
z punktu kotwiczenia.
11. Podczas pracy na dachu, gdy istnieje
zagrożenie upadkiem przez jego boczne
krawędzie, pracownik dokonujący wyboru
punktu kotwiczenia powinien stosować Rys. 5 Hełmy ochronne do prac na wysokości
zasadę, że lina łącząca go z punktem
kotwiczenia musi być poprowadzona pod 17. Do głównych zagrożeń występujących
kątem większym niż 450 w stosunku do w trakcie realizacji robót na dachach należy
krawędzi dachu (Rys. 2). zaliczyć:
12. Podczas wchodzenia lub schodzenia " pracę na znacznych wysokościach
Rys. 2 Zasada wyboru punktu
z dachu po drabinach przystawnych " pracę w bezpośrednim sąsiedztwie
kotwiczenia
należy zabezpieczać pracownika przed krawędzi dachu np. przy wykonywaniu
upadkiem z wysokości stosując np.: obróbek blacharskich
urzÄ…dzenie samozaciskowe zamocowane " poruszanie siÄ™ po stromych
do prowadnicy zakotwiczonej do stałego powierzchniach o nachyleniu
punktu konstrukcji (Rys.3). dochodzÄ…cym do 45o
13. Prowadnice urządzenia samozaciskowego, " stosowanie materiałów o specyficznych
przyłączonego do klamry zaczepowej rozmiarach, tj. cienkich, o dużej
szelek bezpieczeństwa, kotwiczone do powierzchni, jak blachy na pokrycia
wyznaczonych punktów stałych należy dachowe lub z ostrymi i wystającymi
obciążać niewielką masą w celu stabilizacji. krawędziami czy narożami
14. Wszelkie prace na dachach, w pobliżu " transport pionowy realizowany
napowietrznych linii elektroenergetycznych często za pomocą prostych, a nawet
należy przygotowywać i prowadzić prymitywnych urządzeń, mocowanych
w oparciu o standard szczegółowy prowizorycznie do niesprawdzonych
 4.4 Praca w sąsiedztwie linii punktów stałych  zblocza, wielokrążki
elektroenergetycznych . " stosowanie materiałów szkodliwych
15. Wszystkie wejścia do budynków i gorących
wykorzystywane do ruchu pieszego, " używanie otwartego ognia do
w czasie prowadzenia na obiekcie prac podgrzewania materiałów dekarskich
dachowych należy zabezpieczać daszkami (masy bitumiczne, lepiki) lub zgrzewania
ochronnymi (Rys. 4). pokryć z papy termozgrzewalnej
" stosowanie butli z gazami płynnymi do
zasilania palników podczas zgrzewaniu
papy
" narażenie na działanie szkodliwych
substancji wydzielajÄ…cych siÄ™ podczas
procesu zgrzewania lub podgrzewania
mas bitumicznych
Rys. 3 Bezpieczne wejście na
" kontakt z materiałami zawierającymi
dach
azbest
" narażenie na olśnienie światłem
odbitym od powierzchni blach.
18. Każdą pracę na dachu należy poprzedzić
planowaniem w zakresie bezpieczeństwa,
które powinno ustalić rodzaje robót
Rys. 4 Daszki ochronne
2
koniecznych do wykonania podczas wejścia 32. Bariery linowe należy montować
na dach. w odległości nie mniejszej niż 1 m od
19. Należy dążyć do takiego planowania robót, krawędzi dachu.
aby maksymalnie skracać czas przebywania 33. Transport pionowy materiałów dekarskich
pracowników na dachu  wykonanie na dach można realizować za pomocą
wyłącznie niezbędnych czynności. wysięgnika krzyżakowego pod warunkiem,
20. Wszystkie roboty dachowe, nawet że będzie on zamocowany w sposób
takie, których czas trwania liczony gwarantujący stabilność, a zblocze będzie
jest w minutach, a nie w godzinach, miało konstrukcję zapobiegającą spadnięciu
należy starannie planować w celu liny.
zminimalizowania ryzyka dla pracowników. 34. W sytuacji użytkowania wysięgnika
21. Minimalne wymogi w przypadku prac krzyżakowego należy wykonać bezpieczny
krótkotrwałych na dachach to: punkt odbioru materiałów na dachu,
" bezpieczny dostęp na poziom dachu wyposażony minimum w pomost roboczy,
" bezpieczne warunki pracy na dachu. obarierowany w sposób zabezpieczający
22. Wszystkie roboty dachowe należy przed upadkiem z wysokości.
poprzedzić Oceną Ryzyka dla Zadania. 35. Kotły i zbiorniki do podgrzewania
23. W Ocenie Ryzyka dla Zadania należy i transportu ręcznego mas bitumicznych
uwzglÄ™dnić zagrożenia zwiÄ…zane mogÄ… być wypeÅ‚nione najwyżej do ¾ ich
z warunkami pogodowymi, ponieważ wiatr, wysokości oraz zamknięte w sposób
deszcz lub śnieg znacząco zwiększają ryzyko zabezpieczający przed wylaniem się gorącej
upadku ludzi i przedmiotów. zawartości.
24. Należy unikać narażenia pracowników na 36. Odpowiednie, ustalone w wyniku Oceny
nadmierne działanie promieni słonecznych Ryzyka dla Zadania oraz wynikające
stosując odpowiednią odzież oraz środki z Instrukcji Bezpiecznego Wykonywania
np. kremy ochronne. Robót (IBWR) środki ochrony
25. Ocena Ryzyka dla Zadania ma głównie bezpieczeństwa należy stosować wszędzie
na celu określenie środków ochrony tam, gdzie podczas pracy na dachu lub
zbiorowej, a w następnej kolejności przez dach oraz podczas wchodzenia
środków ochrony indywidualnej. na dach i schodzenia z niego występuje
26. Wszędzie tam, gdzie to możliwe, roboty zagrożenie upadkiem z wysokości.
dachowe należy wykonywać z użyciem 37. Przed rozpoczęciem robót dachowych
rusztowań pomocniczych (Rys. 6). należy w oparciu o harmonogram
robót, stosowaną technologię, sprzęt
i narzędzia oraz Ocenę Ryzyka dla Zadania
przygotować IBWR.
38. W oparciu o IBWR pracownicy powinni
otrzymać wyraz
ne instrukcje dotyczÄ…ce
zagrożeń, oceny ryzyka, niezbędnego
sprzętu i środków do zastosowania oraz
harmonogramu prowadzenia robót.
39. Dla likwidacji lub ograniczenia zagrożenia
spadającymi z dachu przedmiotami należy:
" stosować zamknięte zsypy na odpady
" gdy powyższe nie jest możliwe,
opuszczać materiały lub odpady do
poziomu gruntu
" nie dopuszczać do gromadzenia
materiału na dachu, gdyż może to
Rys. 6 Rusztowania pomocnicze
spowodować jego niekontrolowane
spadanie
27. Pracę z rusztowań należy planować, " wyznaczać, wygradzać lub ograniczać
przygotowywać i prowadzić w oparciu w inny sposób dostęp do miejsc poniżej
o zapisy standardu szczegółowego prowadzenia robót na dachu lub w jego
 2.2 Rusztowania . otoczeniu, zachowujÄ…c minimalne
28. Wprowadza się obowiązek jednoczesnego wielkości stref niebezpiecznych  nie
stosowania środków ochrony zbiorowej mniej niż 6 m lub 1/10 wysokości, z której
oraz indywidualnej. mogą spadać przedmioty
29. Wszystkie stanowiska pracy na dachach, gdzie
występuje zagrożenie upadkiem z dachu lub
przez dach muszą być zabezpieczone siatkami
bezpieczeństwa (Rys. 7).
30. Wszystkie otwory w dachach należy
zakryć trwałymi, stabilnymi pokrywami
zabezpieczonymi przed przesunięciem.
31. Przy prowadzeniu robót na dachach
płaskich, nieosłoniętych attyką lub
balustradą należy stosować bariery
ochronne lub linowe, ustawione na
obwodzie dachu. Rys. 7 Siatki bezpieczeństwa
Wersja 1.0
Standard 2.6 3
" tam, gdzie to możliwe, wnoszenie 9. Planując prace na starych dachach
dużych i ciężkich przedmiotów na dach należy zlokalizować jego części o małej
zastępować transportem pionowym wytrzymałości oraz przeanalizować to pod
zmechanizowanym kątem określenia niezbędnych środków
" przy wietrznej pogodzie zapewniać bezpieczeństwa.
prawidłowe składowanie 10. Pracę na dachu o małej lub nierozpoznanej
i przechowywanie niezbędnych wytrzymałości należy planować pod
materiałów i przedmiotów na dachu. kątem możliwości prowadzenia robót bez
wchodzenia na dach:
B. Dachy spadziste o małej wytrzymałości " prowadząc roboty od spodu dachu
oraz stare dachy " jeśli to niemożliwe, stosując podesty
ruchome, umożliwiające prace z kosza
1. Zabezpieczenie krawędzi dachu lub platformy przymocowanej do
spadzistego powinno być na tyle mocne, wysięgnika
aby wytrzymało ciężar spadającego na " jeśli nie jest możliwe uniknięcie
nie człowieka, a podczas projektowania wchodzenia na dach, montując
i wykonywania takich zabezpieczeń należy zabezpieczenia krawędzi oraz stosując
pamiętać, że im dłuższy spadek i im bardziej podesty robocze, ułożone na dachu w celu
stromy dach, tym mocniejsze musi być rozłożenia ciężaru pracujących osób
zabezpieczenie krawędzi. " zawsze stosując siatki bezpieczeństwa
2. Planując prace na dachu należy rozpatrywać " zapewniając właściwe
alternatywne zastosowania podnośników punkty kotwiczenia sprzętu
koszowych jako bezpieczne miejsce pracy przeciwupadkowego
na dachu lub przy jego krawędzi. " nigdy nie planując dróg przechodzenia
3. Podnośniki koszowe powinny być po dachu wzdłuż linii kotew lub kalenicy.
szczególnie użyteczne przy pracach
dachowych krótkotrwałych, rozbiórkowych C. Dachy nad obiektami przemysłowymi
lub gdy pokrycie dachu nie gwarantuje
odpowiedniej wytrzymałości  powstające 1. Dachy nad obiektami przemysłowymi
szpary, dziury, zarwania, spękania. cechuje znaczny rozmiar tzw. szeroka
4. Dla zapewnienia łatwiejszego, połać oraz występowanie dużej ilości
bezpiecznego dostępu, wyjść i dojść na otworów przeznaczonych na świetliki,
miejsce pracy zlokalizowanej na pokryciach wyłazy lub urządzenia użytkowe budynku:
dachówkowych lub łupkowych należy klimatyzacja, wentylacja, transport.
stosować drabiny dachowe, przenośne 2. Do upadku może dojść:
pomosty zabezpieczające lub inny podobny " z krawędzi dachu
sprzęt. " przez otwory i szczeliny
5. Drabiny dachowe należy skutecznie w niedokończonym pokryciu
mocować do podłoża w celu " między elementami konstrukcji dachu
zagwarantowania ich stabilności. " z przedniej krawędzi, gdy konieczne
6. Planując prace na dachu oraz opracowując jest istnienie nieosłoniętych przerw
OcenÄ™ Ryzyka dla Zadania i IBWR w konstrukcji dachu lub podczas
należy uwzględniać cechy materiałów montowania pokrycia
pokrywających dach, a zwłaszcza proces " z rampy w czasie rozładunku pakietów
ich starzenia siÄ™: rdzewienie blach, utratÄ™ blachy na pokrycie
wytrzymałości tworzyw sztucznych, włókna " przez świetliki, okna dachowe, pokrywy
szklanego czy płyt azbestowych. tymczasowo lub prowizorycznie
7. Należy dokładnie zaplanować bezpieczne zabezpieczone.
realizowanie wszelkich czynności 3. Planując prace na dachu należy
związanych z pracą w sąsiedztwie okien ograniczać potrzeby poruszania po nim
dachowych, świetlików, wyłazów i innych poprzez:
otworów. " pełniejsze wykorzystywanie podestów
8. Wytrzymałość dachu zależy m.in. od wyładunkowych umieszczanych np.
następujących czynników: w oknach pokrycia lub mansardach
" grubości materiału " terminowe dostawy blachy do
" odległości między belkami stropowymi pokrycia w odpowiednie, wyznaczone,
" profilu blachy dachowej dogodne do dalszego przemieszczania
" rodzaju, ilości, umiejscowienia i jakości i bezpieczne miejsca
elementów mocujących " ustalanie i organizowanie dogodnych
" projektu konstrukcji nośnej np. płatwi i bezpiecznych punktów dostępu do
" ilości czasu, jaki upłynął od stanowisk pracy wykonywanej na dachu
zamontowania materiału. i na poziomie gruntu.
4