Audytowanie systemów
bezpieczeństwa pracy
Wykład Prowadzi:
Mgr inż. Paweł Szczepański
Materiały użyte w prezentacji
stanowią własność
Det Norske Veritas.
Dalsze rozpowszechnianie i
wykorzystywanie bez zgody DNV
zabronione.
Audytowanie systemów
bezpieczeństwa pracy
SESJA NR 1
ZASADY OGÓLNE
Materiały użyte w prezentacji
stanowią własność
Det Norske Veritas.
Dalsze rozpowszechnianie i
wykorzystywanie bez zgody DNV
zabronione.
Zakres
Definicja audytu
Cechy auditu
Podstawa przeprowadzania audytu
Zakres audytu
Wymagania dla audytorów
Przygotowanie audytorów
Odpowiedzialność audytorów
Miejsce audytu w systemie
3
Definicja Audytu
Audyt (OHSAS 18001)
systematyczne badanie mające stwierdzić, czy
działania i ich wyniki są zgodne z
zaplanowanymi ustaleniami oraz czy ustalenia
są wdrożone skutecznie i pozwalają na
osiągnięcie polityki i celów organizacji
4
Definicja Audytu
Audyt (PN-N-18001:2004)
systematyczne i niezależne badanie na celu
określenie, czy działania podejmowane w
ramach systemu zarządzania bezpieczeństwem i
higieną pracy oraz osiągnięte rezultaty
odpowiadają planowanym ustaleniom i czy te
ustalenia zostały skutecznie wdrożone oraz czy
są odpowiednie do realizacji polityki
bezpieczeństwa i higieny pracy, a także do
osiągnięcia celów organizacji w tym zakresie
5
Cechy Audytu
" Systematyczność
(plan auditu, cross reference)
" Niezależność
(audyt winien być wykonany przez osoby nie
związane z procesem, który audytują oraz
osobami odpowiedzialnymi za te proces)
" Obiektywność
(audyt nie polega na znajdowaniu niezgodności a
ocenie systemu jako całość, ze zwróceniem
6
Podstawa przeprowadzania Audytu
" Audyty wewnętrzne
Procedura audytów
harmonogram audytów
Powołanie audytora
PN-N-18001 pkt 4.5.3  Auditowanie
7
Podstawa przeprowadzania Audytu
" Audyty zewnętrzne
W celu uzyskania certyfikatu- Umowa
z firmą certyfikacyjną
W celu oceny systemu - Umowa z
firmą certyfikacyjną lub inną
8
Zakres audytów
Zakres audytu zależny jest od:
-normy odniesienia (PN-N-18001, OHSAS
18001, ISRS, VCA (SCC), inne)
-Poziomu wdrożenia
-Obszaru przedsiębiorstwa, jaki obejmuje
system
Uwaga! Harmonogram i procedura audytu
winna uwzględniać szczegółowo zakres
audytu
9
Wymagania dla Audytorów
Wymagania opierają się o normę
ISO 10011-2
Wskazane jest, aby audytorzy
pracujący w jednostce certyfikującej
spełnili wszystkie wymagania
zawarte w normie
10
Wymagania dla Audytorów
" WYKSZTAA
CENIE
" SZKOLENIE
" DOŚWIADCZENIE
" CECHY OSOBOWE
" ZDOLNOŚCI KIEROWNICZE
" UTRZYMANIE KOMPETENCJI
" J
ZYK
" WYBÓR AUDITORA WIOD
CEGO
UWAGA KOMPETENCJE NIEZB
DNE
PRZY AUDYCIE TRZECIEJ STRONY
11
Wymagania dla Audytorów
AUDYTY WEWN
TRZNE
Wskazane jest aby osoba wykonująca
audyty wewnętrzne:
" ukończyła szkolenie dla audytorów
wewnętrznych
" Odznaczała się możliwie największą
ilością pozytywnie ocenionych wymagań,
12
DNV : System Szkoleń Auditorów
Bezpieczeństwa Pracy
Auditor wewnętrzny (rejestrowany)
" Osoba wykonująca audity bezpieczeństwa pracy
w swojej organizacji
" Osoba wykonująca audity bezpieczeństwa
pracy poza swoją organizacją
" DNV jako auditorów pomocniczych wykorzystuje
wyłącznie auditorów rejestrowanych
(pierwszeństwo mają osoby, które ukończyły
szkolenia przewidziane dla auditorów wiodących)
13
Przygotowanie Audytorów
AUDYTY TRZECIEJ STRONY
Auditor
" Osoba, która spełnia wszystkie wymagania
stawiane auditorom i jest uprawniona do
uczestniczenia w auditach certyfikacyjnych jako
auditor, członek zespołu auditowego oraz
przeprowadzania całych lub częściowych
auditów systemów zarządzania
bezpieczeństwem pracy (jeżeli nie są to audity
certyfikacyjne).
" Auditor wiodący
Auditor, który jest kwalifikowany i
uprawniony do kierowania wszelkimi auditami
systemów zarządzania bezpieczeństwem pracy
w tym kierowania auditami certyfikacyjnymi.
14
Przygotowanie Audytorów
AUDYTY ZEWN
TRZNE (trzeciej strony)
" SZKOLENIE AUDYTORA WIOD
CEGO
" Obserwator
Osoba, która spełnia wszystkie
wymagania do zarejestrowania poza
doświadczeniem w auditowaniu.
(ukończyła odpowiednie szkolenia) i
i zakwalifikowana do rozpoczęcia
u nabywania uprawnień auditorskich
15
DNV : System Szkoleń Auditorów Bezpieczeństwa
Pracy
Auditor wiodący
" Osoba odpowiedzialna za organizację i
prowadzenie auditu systemu zarządzania
bezpieczeństwem pracy
" Kwalifikacje niezbędne do uzyskania stopnia
auditora wiodącego obejmują ukończenie kursów
MSM i SLA oraz odbycie 35 praktyki podczas auditów
pod  nadzorem SLA
16
Miejsce Audytu w systemie
Polityka
Polityka
Polityka
Ocena
Ocena
Ocena
kierownictwa
kierownictwa
kierownictwa
Planowanie
Planowanie
Planowanie
Act Plan
Act Plan
Ciągłe
Ciągłe
doskonalenie
doskonalenie
Check Do
Check Do
Sprawdzanie
Sprawdzanie
Sprawdzanie
Wdrażanie i
Wdrażanie i
Wdrażanie i
i działania korygujące
i działania korygujące
i działania korygujące
funkcjonowanie
funkcjonowanie
funkcjonowanie
17
Audytowanie systemów
bezpieczeństwa pracy
SESJA NR 2
Niezgodności
Materiały użyte w prezentacji
stanowią własność
Det Norske Veritas.
Dalsze rozpowszechnianie i
wykorzystywanie bez zgody DNV
zabronione.
Warunki stwierdzenia niezgodności
WYMAGANIE
Jeśli nie ma ustalonego wymagania, wtedy
niezgodność nie może być stwierdzona. Auditorzy
muszą potrafić precyzyjnie wskazać, gdzie dane
wymaganie jest przedstawione.
BA

D
Jeśli nie ma błędu, wtedy niezgodność nie może być
stwierdzona.
DOWÓD
Jeśli nie posiadamy obiektywnego dowodu, wtedy
niezgodność nie może być stwierdzona.
19
y
ródła wymagań
y
ródła wymagań
Normy dla systemów zarządzania
bezpieczeństwem pracy
Wymagania prawne
Procedury obowiązujące w organizacji
Instrukcje robocze
Warunki kontraktów, specjalne
wymagania
Zarządzenia i polecenia wewnętrzne
20
Kategoria niezgodności 1
(a) brak lub nieefektywne wdrożenie jednego lub
więcej elementów normy odniesienia lub
sytuacja powodująca wątpliwości co do
spełnienia określonych wymagań przez wyrób lub
usługę,
(b) grupa niezgodności kategorii 2 w obrębie tego
samego elementu normy odniesienia,
wskazująca na niedostateczne wdrożenie systemu
zarządzania,
(c) niezgodność kategorii 2 nie zamknięta
w uzgodnionym terminie (tj. co do której nie
przeprowadzono skutecznych działań
korygujących eliminujących przyczynę danej
niezgodności).
21
Kategoria niezgodności 2
Odizolowany brak dyscypliny, realizacji lub
nadzoru wymagań systemu zarządzania nie
powodujący załamania sytemu lub
wątpliwości co do spełniania określonych
wymagań przez wyrób lub usługę.
22
Obserwacja
Sytuacja, która w danej chwili nie ma
znaczącego wpływu na skuteczność lub
zgodność systemu zarządzania, ale w opinii
auditorów może w przyszłości stanowić
potencjalne zagrożenie, tj. przerodzić się
w niezgodność.
23
Audytowanie systemów
bezpieczeństwa pracy
SESJA NR 1
Niezgodności
Materiały użyte w prezentacji
stanowią własność
Det Norske Veritas.
Dalsze rozpowszechnianie i
wykorzystywanie bez zgody DNV
zabronione.
Audytowanie systemów
bezpieczeństwa pracy
SESJA NR 3
PLANOWANIE AUDYTU
Dokumentacja systemowa
Materiały użyte w prezentacji
stanowią własność
Det Norske Veritas.
Dalsze rozpowszechnianie i
wykorzystywanie bez zgody DNV
zabronione.
Definicje (ISO 19011)
PROGRAM AUDYTÓW - zestaw
audytów, jednego lub więcej,
zaplanowanych w określonych
ramach czasowych i mających
określony cel
26
Procedury audytów powinny określać:
Zakres audytu
Częstotliwość
Metodologię audytu
Kompetencje audytorów
Odpowiedzialności i wymagania związane
z przeprowadzeniem audytów i działań
poaudytowych
27
Proces audytu
Przygotowanie Zakończenie
Wykonanie
" Cel audytu
" Audytorzy
" Zakres i kryteria
" Plan audytu
28
Definicje (ISO 19011)
PLAN AUDYTU  opis działań
wykonywanych w miejscu
przeprowadzania audytu oraz
ustaleń organizacyjnych
związanych
z audytem
29
Proces audytu
Przygotowanie Zakończenie
Wykonanie
" Spotkanie otwierające
" Badania audytowe
" Spotkania audytorów
30
Proces audytu
Przygotowanie Zakończenie
Wykonanie
" Ostatnie spotkanie audytorów
" Spotkanie zamykające
" Działania po audycie
31
Działania poaudytowe
Rozpowszechnianie raportu
i przechowywanie dokumentów
Działania korygujące
Sprawdzenie skuteczności działań
korygujących
32
Minimalny zakres udokumentowania systemu
Minimalny zakres udokumentowania systemu
a) Polityka bezpieczeństwa
b) Cele zarządzania bezpieczeństwem
c) Programy zarządzania bhp
d) Wyniki oceny ryzyka zawodowego
e) Indywidualne zakresy obowiązków i
odpowiedzialności w zakresie zarządzania
bezpieczeństwem pracy
f) Protokoły z działań w których zaangażowani są
pracownicy (lub ich przedstawiciele) w działanie
systemu zarządzania bezpieczeństwem pracy
g) Procedury, instrukcje dla prac niebezpiecznych.
h) Protokoły z przeglądów wykonywanych przez
kierownictwo.
33
Audytowanie systemów
bezpieczeństwa pracy
SESJA NR 4
AUDIT ISRS
Materiały użyte w prezentacji
stanowią własność
Det Norske Veritas.
Dalsze rozpowszechnianie i
wykorzystywanie bez zgody DNV
zabronione.
Definicja : Audit Bezpieczeństwa Pracy
Okresowy przegląd prewencyjny, którego celem
jest uzyskanie obrazu, w jaki sposób dana
organizacja zarządza ryzykiem zawodowym,
zapobiega urazom, zniszczeniom i innym
niepożądanym stratom w celu podjęcia
skutecznych akcji mających poprawić zarządzanie
przedsiębiorstwem
35
ISRS - Metodologia Auditów
ISRS - Auditów
Przygotowanie auditu
Wywiady z kompetentnymi
osobami Badanie dokumentacji
PCS - Audit
Weryfikacja
Wywiady
stanowiskowy
zapisów
sprawdzające
Sporządzenie rapotu
Podsumowanie auditu
36
ISRS - Kompleksowy System
20
obszarów
126
podobszarów
653
wymagań systemowych
37
Struktura programu ISRS/EVISA
Badanie
Analiza zadań
Zarządzanie Przeglądy
wypadków
Szkolenie krytycznych
i zdarzeń
i BHP i obsługa
kierownictwa i procedury
potencjalnie
administracja urządzeń
pracy
wypadkowych
Analiza
Obserwacja Przygotowanie Przepisy BHP
wypadków
Szkolenie
i zdarzeń
procesu do sytuacji i pozwolenia
pracowników
potencjalnie
pracy awaryjnych na prace
wypadkowych
Ocena systemu
Środki Ochrona zdrowia Technologia
zarządzania Komunikacja
ochrony i higiena i zarządzanie
bezpieczeństwem interpersonalna
indywidualnej pracy zmianami
pracy
Promocja Dobór Zarządzanie
Bezpieczeństwo
Komunikacja zagadnień i przygotowanie zakupami
poza
grupowa bezpieczeństwa pracowników materiałów
pracą
pracy do pracy i usług
38
ISRS - Wykaz obszarów oraz liczba pytań
11. Środki ochrony indywidualnej (18)
1. Zarządzanie i administracja (74)
12. Ochrona zdrowia i higiena pracy (52)
2. Szkolenie kierownictwa (26)
13. Ocena systemu zarządzania
3. Przeglądy bhp i obsługa urządzeń
bezpieczeństwem pracy (27)
(38)
14.Technologia i zarządzanie zmianami
4. Analiza zadań krytycznych i
(29)
procedury pracy (27)
15. Komunikacja interpersonalna (20)
5. Badanie wypadków/zdarzeń
potencjalnie wypadkowych (33)
16. Komunikacja grupowa (20)
6. Obserwacja procesu pracy (15)
17. Promocja zagadnień bezpieczeństwa
7. Przygotowanie do sytuacji
pracy (40)
awaryjnych (53)
18. Dobór i przygotowanie pracowników
8. Przepisy BHP i pozwolenia na
do pracy (18)
wykonywanie prac (36)
19. Zarządzanie zakupami materiałów
9. Analiza wypadków/zdarzeń
i usług (39)
potencjalnie wypadkowych (33)
20. Bezpieczeństwo poza pracą (14)
10. Szkolenie pracowników (41)
W sumie 653 pytania
39
ISRS - Wykaz obszarów oraz  ich wartości
11. Środki ochrony indywidualnej (380)
1. Zarządzanie i administracja (1310)
12. Ochrona zdrowia i higiena pracy
2. Szkolenie kierownictwa (700)
(700)
3. Przeglądy bhp i obsługa urządzeń
13.Ocena systemu zarządzania
(690)
bezpieczeństwem pracy (700)
4. Analiza zadań krytycznych i
14. Technologia i zarządzanie zmianami
procedury pracy (650)
(670)
5. Badanie wypadków/zdarzeń
15. Komunikacja interpersonalna (490)
potencjalnie wypadkowych (605)
16. Komunikacja grupowa (450)
6. Obserwacja procesu pracy (450)
7. Przygotowanie do sytuacji awaryjnych17. Promocja zagadnień bezpieczeństwa
pracy (380)
(700)
18.Dobór i przygotowanie pracowników
8. Przepisy BHP i pozwolenia na
do pracy (405)
wykonywanie prac (615)
19.Zarządzanie zakupami materiałów
9. Analiza wypadków/zdarzeń
i usług (615)
potencjalnie wypadkowych (550)
20.Bezpieczeństwo poza pracą (240)
10.Szkolenie pracowników (700)
W sumie 12 000 punktów
40
EVISA : Pytanie TAK/NIE
PRZYKA
AD
1.1.1. Czy organizacja na poziomie lokalnym
posiada dokument (lub dokumenty) dotyczące
polityki BHP, odzwierciedlający stosunek
najwyższego kierownictwa do zarządzania
bezpieczeństwem pracy?
Punktacja: (T/N-20)
Uwaga: Jeżeli nie, przejść do pytania 1.2.1.
41
EVISA : Pytanie Całość/Część
PRZYKA
AD
1.1.3. Czy dokument dotyczący ogólnej polityki
zawiera odniesienia do:
1. Urazów?
2. Zniszczeń mienia?
3. Elementów higieny i ochrony zdrowia?
4. Zgodności z przepisami prawa?
5. Inne _____________
6. Inne _____________
7. Inne _____________
8. Inne _____________
Punktacja: (1/8)
42
EVISA : Pytanie %
PRZYKA
AD
1.8.1. Jaki procent kierowników wyższego i
średniego szczebla bierze udział w
przeprowadzeniu auditów systemu zarządzania
bezpieczeństwem pracy?
Punktacja: %x25
Uwaga: jeżeli poniżej 50 procent, przejść do
pytania 1.9.1.
43
EVISA : Pytanie o Częstotliwość
1.6.1. Jak często odbywają się spotkania, na
wszystkich szczeblach kierowniczych, w których
programie znajdują się problemy zarządzania
bezpieczeństwem
i higieną pracy i systemu redukcji strat?
Odpowiedz
: Co miesiąc (Punktacja = 55)
Odpowiedz
: Co 2 miesiące (Punktacja = 30)
Odpowiedz
: Co 3 miesiące (Punktacja = 15)
Odpowiedz
: Co 6 miesięcy (Punktacja = 10)
Odpowiedz
: Co rok (Punktacja = 5)
Odpowiedz
: Nie dokonuje się (Punktacja = 0)
44
EVISA : Pytanie Eksperckie
1.2.4. W jakim stopniu odpowiednia jest obsada
i środki przeznaczone na system zarządzania
bezpieczeństwem i higieną pracy?
Punktacja: OP-20
Uwaga:
Podczas oceny obsady, środków i wsparcia należy wziąć pod uwagę
następujące elementy:
1. Liczbę pracowników organizacji.
2. Szczebel kierownictwa, któremu podlega pełnomocnik.
3. Rodzaje i stopnie zagrożeń istniejących w zakładzie.
4. Rozkład geograficzny zakładów i pracowników.
5. Stopień odpowiedzialności kierownictwa operacyjnego za zarządzanie
bezpieczeństwem.
6. Wymogi przepisów.
45
EVISA : Pytanie nietypowe
PRZYKA
AD
9.2.3. Podaj jakie przyczyny są ustalane dla poszczególnych
kategorii zdarzeń:
Punktacja: max=36
Awarie Pożary Straty Niepożądane
związane z wydarzenie
(3/9) (3/9)
produkcją środowiskowe
(3/9) (3/9)
1. Przyczyny bezpośrednie (tzn.
Nieprawidłowe zachowania,
Tak/Nie Tak/Nie Tak/Nie Tak/Nie
warunki pracy)?
2. Przyczyny pośrednie (tzn.
czynniki ludzkie i związane z
Tak/Nie Tak/Nie Tak/Nie Tak/Nie
organizacją pracy)?
3. Niedociągnięcia w
zarządzaniu (tzn. Brak norm,
Tak/Nie Tak/Nie Tak/Nie Tak/Nie
nieodpowiedni program,
normy, lub niestosowanie się
do norm)?
46
EVISA/ISRS odpowiedz
 nie dotyczy
UWAGA : odpowiedz
 NIE DOTYCZY
można wykorzystać wówczas, gdy
przedsiębiorstwo nie jest w stanie (fizycznie)
spełnić danego wymagania ISRS, a nie wtedy,
gdy taka możliwość obiektywnie istnieje,
a przedsiębiorstwo nie zdecydowało się na
wdrażanie tego elementu
Pytania zakwalifikowane jako:  NIE DOTYCZY wyłączane są z
zakresu auditu; maksymalna ilość punktów możliwych do uzyskania
w obszarze
i w całym audicie jest pomniejszana o sumę punktów pytań  ND
47
ISRS - Metody Oceny
Ocena dla dowolnie wybranych obszarów
f& na każdym poziomie odpowiadamy na wszystkie pytania z
danego obszaru
f& na każdym poziomie ustalone są obszary, które
obowiązkowo podlegają ocenie
f& na niektórych poziomach (3-9) istnieje możliwość wyboru
elementów, które podlegają ocenie
f& dla każdego obszaru w zależności od poziomu podane jest
wymagane minimum punktów (10-75%)
f& dla całego auditu w zależności od poziomu określone jest
wymagane minimum punktów (25-90%)
48
ISRS - Dodatkowe wymagania na poziomach 9-10
1. Żaden ze wskaz
ników wypadkowości / strat
nie może być gorszy niż średnia dla danej branży
2. W ciągu ostatnich trzech lat musi być
udokumentowany istotny postęp w zakresie
ograniczania strat
49
ISRS - 10 poziomów oceny
Kryterium Poziom 1 Poziom 5 Poziom10
Liczba obowiązkowych obszarów 5 6 20
Liczba obowiązkowych elementów oceny 36 165 653
Liczba dodatkowych obszarów 0 2 0
Liczba ocenianych obszarów 5 8 20
Minimum dla całkowitej oceny 25% 40% 90%
Minimum dla pojedynczego obszaru 10% 20% 75%
Minimum oceny stanowisk (skala 0-100) 60 65 90
Dodatkowe wymagania nie nie tak*
* widoczna poprawa wskaz
ników strat w okresie 3-letnim na poziomie co najmniej równym
lub lepszym od średnich wskaz
ników dla danej branży
50
Obowiązkowe obszary na 1 poziomie ISRS
Model Powstawania Strat DNV
83 5
1 11
Badanie
Przepisy BHP
wypadków /
i pozwolenia
Przeglądy Środki
Zarządzanie
zdarzeń
na
BHP ochrony
i
potencjalnie
wykonywanie
i obsługa indywidualnej
administracja
wypadkowych
prac
urządzeń
Wypadek -
Słabe
Przyczyny Przyczyny
Zdarzenie
Strata
zarządzanie pośrednie bezpośrednie
Nieprawidłowe
P- Ludzie
Brak norm
Czynnik Kontakt
zachowanie
ludzki
z energią, E-Sprzęt
Złe normy
lub
M- Materiały
Czynniki
Nieprawidłowe
substancją
Złe środowiska
E-Środowisko
warunki
stosowanie pracy
pracy
norm pracy
51