1
ImiÄ™ i Nazwisko
Tomasz Sidorczuk
TECHNIKI WYTWARZANIA
Temat:
Ćwiczenie nr :
Toczenie, chropowatość
Data wykonania ćwiczenia:
4
powierzchni
09.05.2016r.
Uczelnia: AKADEMIA TECHNICZNO-HUMANISTYCZNA W BIELSKU-BIAA
EJ
Rok akademicki:
Kierunek: Automatyka i Robotyka
2015/2016
Semestr: II
Grupa: 2 A
Spis treści:
1. Wstęp teoretyczny
2. Cel ćwiczenia
3. Przebieg ćwiczenia
4. Wnioski i podsumowanie
5. Bibliografia i z
ródła
Tomasz Sidorczuk ATH WBMiI AiR
2
1. Wstęp teoretyczny
1.1 Istota procesu toczenia
Toczeniem nazywamy taki rodzaj obróbki skrawaniem, w którym ruch główny obrotowy
wykonuje przedmiot obrabiany napędzany poprzez wrzeciono tokarki (lub stołu w przypadku
tokarek karuzelowych), natomiast ruch pomocniczy posuwowy wykonuje narzędzie. Ze złożenia
tych ruchów otrzymuje się względne przemieszczenie narzędzia w odniesieniu do powierzchni
obrabianej. Dla powierzchni cylindrycznej i stożkowej ruch ten jest realizowany po linii śrubowej,
natomiast dla powierzchni czołowej ruch realizowany jest po torze spiralnym.
1.2 Klasyfikacja odmian toczenia
Toczenie można podzielić na następujące odmiany, które różnią się kierunkiem realizacji
ruchu posuwowego narzędzia oraz kształtem powierzchni obrobionej:
a) Ze względu na położenie osi obrotowej:
Øð ðToczenie osiowe (wzdÅ‚użne)  rys. 1
Øð ðToczenie promieniowe (poprzeczne)  rys. 2
b) W zależności od toczonej powierzchni:
Øð ðToczenie powierzchni zewnÄ™trznych  rys. 1
Øð ðToczenie powierzchni wewnÄ™trznych  rys. 5
c) W zależności od usytuowania ruchu
pomocniczego względem osi obrotu:
Øð ðToczenie wzdÅ‚użne zewnÄ™trzne i wewnÄ™trzne
(rys. 1 i 5)  ruch pomocniczy wykonywany jest
równolegle do osi wrzeciona.
Øð ðToczenie poprzeczne zewnÄ™trzne i
wewnętrzne (rys. 2)  ruch pomocniczy
wykonywany jest prostopadle do osi wrzeciona.
Można tu wyodrębnić toczenie wcinające:
kształtowe, przecinanie, toczenie rowków
(rys. 7 i 8).
Øð ðToczenie stożków zewnÄ™trznych i
wewnętrznych (rys. 3), gdy kierunek ruch
posuwowego przecina siÄ™ z osiÄ… wrzeciona.
d) W zależności od ilości narzędzi (ostrzy)
biorących jednocześnie udział w
kształtowaniu powierzchni:
Øð ðToczenie jednonożowe
Øð ðToczenie wielonożowe - wyróżniamy z
podziałem posuwu i podziałem głębokości.
e) Toczenie kształtowe:
Øð ðToczenie gwintów zewnÄ™trznych i wewnÄ™trznych (rys. 10)
Øð ðToczenie ksztaÅ‚towe nożem ksztaÅ‚towym (rys. 8)
Øð ðToczenie kopiowe (rys. 9)
Tomasz Sidorczuk ATH WBMiI AiR
3
1.2 OprzyrzÄ…dowanie tokarki
·ð Elementy ustalajÄ…co-mocujÄ…ce przedmiot obrabiany
o Uchwyty tokarskie,
o kły i tarcza zbierakowa
·ð Elementy podpierajÄ…ce
o Konik,
o podtrzymka
·ð NarzÄ™dzia tokarskie
o Jednolite
o Trwałe z przymocowaną częścią skrawającą
o Składane
o Do radełkowania
·ð Uchwyt narzÄ™dziowy
1.3 Przykładowa tokarka konwencjonalna
Wstęp teoretyczny ma za zadanie jedynie zgrubne opisanie tematu. W celu uzyskania
większej ilości informacji należy szukać w profesjonalnej literaturze tematycznej (patrz.
Bibliografia).
Tomasz Sidorczuk ATH WBMiI AiR
4
2. Cel ćwiczenia
·ð Zapoznanie siÄ™ ze sposobem i charakterem pracy na tokarce
·ð Zapoznanie siÄ™ z budowÄ… tokarki i jej oprzyrzÄ…dowaniem
·ð Analiza wpÅ‚ywu parametrów skrawania na chropowatość powierzchni
3. Przebieg ćwiczenia
3.1 Toczenie wzdłużne wałka ze stali C45
·ð O zmiennej wartoÅ›ci posuwu
·ð O zmiennej gÅ‚Ä™bokoÅ›ci skrawania
·ð O zmiennej prÄ™dkoÅ›ci obrotowej
3.2 Toczenie gwintu za pomocą noża do gwintów
·ð Ustawienie przekÅ‚adni (14 zwoi na cal)  jest to posuw/obrót (1,77mm/obrót)
·ð Gwintowanie
·ð Sprawdzenie gwintu przymiarem
Tomasz Sidorczuk ATH WBMiI AiR
5
4. Wnioski i podsumowanie
·ð Cele ćwiczenia zostaÅ‚y zrealizowane
·ð WpÅ‚yw na chropowatość ma wiele czynników. Wyróżnia siÄ™:
o Rodzaj i jakość materiału skrawanego
o Rodzaj narzędzia skrawającego, jego promień zaokrąglenia, jakość i stopień
zużycia
o Parametry skrawania (posuw, prędkość obrotowa, głębokość skrawania)
o Sztywność maszyny
o Sposób chłodzenia i jakość chłodziwa
·ð Podczas ćwiczenia badaliÅ›my wpÅ‚yw parametrów skrawania na chropowatość.
Pomiarów było zbyt mało na wykonanie sensownych wykresów, aczkolwiek
można zaobserwować następujące zależności (nóż z płytką z węglika
spiekanego):
Øð WiÄ™kszy posuw Ä…ð wiÄ™ksza chropowatość
Øð WiÄ™ksza gÅ‚Ä™bokość skrawania Ä…ð mniejsza chropowatość
Øð Szybsze obroty Ä…ð mniejsza chropowatość
·ð GÅ‚Ä™bokość skrawania niewiele wpÅ‚ywa na chropowatość powierzchni. Ma
wpływ jedynie przy toczeniu stali i brązu i zależy również od rodzaju materiału
z którego wykonane jest ostrze. Wraz ze wzrostem głębokości skrawania przy
toczeniu nożami ze stali szybkotnącej jakość powierzchni się pogarsza, a
ostrzami ze spieków ceramicznych  polepsza.
·ð PrÄ™dkość skrawania ma nieliniowy wpÅ‚yw na chropowatość powierzchni,
przedstawiony na wykresie
·ð Można stwierdzić, iż zależność chropowatoÅ›ci od posuwu gwaÅ‚townie wzrasta
po przekroczeniu pewnej wartości posuwu. Przy toczeniu gładkościowym
chropowatość ulega niewielkiej zmianie.
Tomasz Sidorczuk ATH WBMiI AiR
6
·ð Gwinty po wykonaniu sprawdza siÄ™ specjalnym przymiarem lub sprawdzianem
do gwintów. Jest to jeden z najczęściej błędnie wykonanych czynności
skrawania maszynowego. Można je wykonywać narzynką lub nożem do
gwintów ( gwinty zewnętrzne) lub gwintownikiem (gwinty wewnętrzne).
5. Bibliografia
·ð Dudik Karol, Górski Eugeniusz, Poradnik Tokarza, Warszawa, WNT, 2015
·ð http://www.ktmia.ath.bielsko.pl/zkww/osir/tokarki.pdf
Tomasz Sidorczuk ATH WBMiI AiR