[10][105]/"Jeśli twoje zdjęcia nie są wystarczająco dobre,|/nie byłeś wystarczająco blisko". |Robert Capa
[1186][1231] Fotograf wojenny
[1784][1817] Jest zagadką...
[1818][1879] Nie wiem co, ani jak, nakręca go do tego poziomu|na którym się znajduje.
[1920][1959] Myślę, że w dużej mierze| jest samotnikiem,
[1976][2030] I wydaje mi się, |że czasem trzeba nim być, by móc pracować - tak dobrze...
[2040][2079] I by dawać z siebie wszystko.
[2095][2175] Trudno jest dzielić swoją uwagę,|swoje emocje, swoją energię...
[2176][2214] Myślę, że trzeba mieć świadomość wybiórczą.
[2231][2261] I on ją ma.
[2489][2521] KOSOWO - po wojnie...
[2935][2979] HAMBURG - redakcja "Sterna"
[4280][4318] Dla mnie wygląda na zbyt graficzne i pozbawione emocji.
[4319][4363] Wolałbym tych ludzi w żałobie.
[4350][4389] - Na tę rozkładówkę?|- Tak, na tę dużą.
[4390][4424] Jest w tym wielki ładunek cierpienia.
[4425][4476] Mnie podoba się ta smutna postać idąca przez zniszczone ulice.
[4480][4513] Pasuje idealnie.
[4497][4531] I Goma! |Milion uchodźców! Tysiące zmarło,
[4532][4577] i nie można ich |było pochować w wulkanicznym podłożu.
[4569][4608] Były tam stosy ciał!|Rozumiesz?
[4609][4634] Ale nie wiem czy to by nie było zbyt mocne...
[4636][4679] Byłoby świetne! |Tu są stosy...
[4701][4717] Wygląda fantastycznie!|
[4718][4764] - Myślisz, że możemy to wykorzystać?|- Tak, chciałem je powiększyć.
[4763][4795] To też jest świetne zdjęcie.
[4800][4860] - Zrzucanie ciał. Może powinniśmy dać to tutaj?|- OK.
[4861][4880] - Trzeba to powiększyć.|- Dobrze.
[5160][5199] Czy można zauważyć, |że te ciała nie są zrzucane w Afryce?
[5200][5239] Nie muszą być widoczne...| Można je zamienić tym.
[5260][5298] Ale tutaj masz uczucie, że to jest scena |gdzieś z Afryki.
[5298][5334] Zaczyna się od Afryki |i wydaje ci się, że to upiorna podróż po Afryce.
[5335][5389] Ale ideą jest |ogólnoświatowy horror.
[5368][5407] - Powiększam znowu...|- Dobra, teraz tu jest głowa...
[5408][5465] - A tu jest ten biedny chłopak.| - OK. Wygląda świetnie.
[6125][6155] Przecinek... Teraz jest krócej.
[6156][6189] Po upadku muru berlińskiego| sposób prowadzenia wojen uległ zmianie.
[6190][6230] Nie były to już wojny między państwami,|lecz między narodami.
[6260][6313] Zamiast supernowoczesnej broni - karabiny i maczety...
[6318][6357] James Nachtwey,|nasłynniejszy fotograf wojenny na świecie,
[6360][6426] sfotografował te nowe konflikty i ich ofiary |w niepowtarzalny sposób.
[6456][6500] Ilu ludzi z waszej wioski jest obecnie zaginionych,|a ilu zostało zabitych?
[6501][6530] Dwunastu.
[6531][6559] Czy moglibyśmy tam teraz podejść?
[9094][9164] Moja decyzja o zostaniu fotografem,|oznaczała zostanie fotografem wojennym.
[9177][9216] Podjąłem ją na początku lat 70-tych.
[9223][9262] W czasach Wietnamu.
[9275][9314] Zdjęcia docierające do nas z Wietnamu|ukazywały nam,
[9314][9343] co naprawdę się tam działo.
[9352][9435] I stało to w sprzeczności z tym,|co nasi przywódcy polityczni i wojskowi nam mówili.
[9450][9490] Były bezpośrednimi obrazami dokumentalnymi.
[9491][9550] Stanowiącymi silne oskarżenie wojny, |tego jak była niesprawiedliwa, jak była okrutna.
[9551][9601] I to tylko poprzez ukazywanie tego, co się tam działo.
[9640][9686]Te zdjęcia wywarły na mnie ogromne wrażenie.
[9697][9736]I kiedy zdecydowałem wreszcie co chciałbym w życiu robić,
[9742][9781]to zdecydowałem że chciałem kontynuować|tamtą tradycję.
[9819][9878]Zajęło mi to dużo czasu, zanim mogłem poczuć w sobie pewność
[9879][9910] że jestem w stanie podołać tej pracy.
[9912][9983]Zanim zacząłem przekonywać innych, musiałem przekonać sam siebie.
[10050][10117]W 1980 roku, obudziłem się pewnej nocy z jasnym zrozumieniem,
[10118][10152]że nauczyłem się już wszystkiego,|czego można się było nauczyć,
[10153][10212]i że czas już pojechać do Nowego Jorku|i spróbować zostać fotografem prasowym.
[10210][10249]Fotografem wojennym.
[10287][10330]Naprawdę czułem że jestem do tego gotowy.
[10318][10355]By wykonywać zagraniczne zlecenia,|jeździć do stref objętych wojną.
[10356][10390]I rzeczywiście zacząłem wyjeżdżać na wojny...
[10443][10495]Był to czas, silnych emocji|i wielkiego poruszenia.
[10496][10530]Naprawdę czułem że byłem świadkiem historii.
[10532][10592]I to nie świadkiem w znaczeniu akademickim,|nie z dystansu.
[10593][10642]Lecz swiadkiem tego co przeżywali prawdziwi, zwykli ludzie.
[10643][10697]I to było dla mnie najbardziej podniecające,|najbardziej wartościowe doświadczenie.
[10698][10735]Dokładnie dla tego doświadczenia|chciałem zostać fotografem.
[10736][10777]To właśnie z tym |chciałem się zmierzyć.
[10861][10900]Wiązało się to oczywiście|z niebezpieczeństwem.
[10895][10934]Czułem też smak przygody,|stawiając czoła zagrożeniom i...
[10979][11019]czując prawdziwe emocje ludzi.
[11104][11135]W pewien sposób przypominało to teatr,
[11136][11175]ale zamiast na widowni,|znajdowałem się na scenie,
[11167][11206]a scenariusz był pisany na bieżąco,|minuta po minucie.
[11218][11253]Masz wtedy uczucie dogłębnego zrozumienia,
[11253][11327]wyczucia i łączności z tym,|co się wokół ciebie dzieje.
[11359][11388]Musiałem się także nauczyć, jak w robieniu zdjęć
[11389][11472]ukazać mój własny stosunek,|moje własne odczucia co do obiektu.
[11473][11531]I w tym celu musiałem dotrzeć do moich własnych uczuć.
[11527][11574]W ten sposób, poprzez fotografię, poprzez dyscyplinę narzuconą kadrem,|nauczyłem się świata.
[11575][11608]Stała się ona moim sposobem na poznawanie świata,
[11608][11657]i jednocześnie sposobem na poznawanie samego siebie.
[12286][12322]Velika Krusa - Kosowo
[12395][12434]Mamy tu maski. Są głównie po to, by zatrzymać smród.
[12437][12472]Ok, ja nie potrzebuję maski.
[12476][12529]Christiane Amanpour|- szef korespondentów zagranicznych CNN
[12538][12577]Myślę, że|jest tu około stu ciał.
[12576][12615]Kiedy wejdziecie, |w środku będą specjaliści medycyny sądowej
[12616][12669]i lekarze sądowi,|którzy się przedstawią.
[12658][12719]Możecie wejść tamtędy.|Odór jest okropny, więc się przygotujcie.
[12721][12764]Na końcu jest|pomieszczenie z dziurami po kulach.
[12765][12824]Prosimy byście go nie fotografowali.|Nie jest jeszcze oczyszczone.
[12827][12857]Po co chroni pan dziury po kulach?
[12858][12886]To są dowody mogące powiedzieć|kto tych ludzi zastrzelił.
[12890][12957]Mówił że liczyli czaszki. Mieli też antropologa,|który dobierał kości do ciał.
[13024][13067]- Nie ma pani maski? |- Nie, nie potrzebuję.
[13146][13160]Dobry Boże...
[13604][13650]Przyszłam do dziennikarstwa|właściwie przez przypadek.
[13635][13690]Zrobiłam to|bo myślałam że będzie fajnie.
[13691][13729]Że bycie korespondentem zagranicznym|to wspaniała praca,
[13730][13769]Podróżujesz, zwiedzasz świat,|jesteś w wirze zdarzeń...
[13777][13795] Sami wiecie...
[13895][13934]Ale bywa, że zdarzenia które relacjonujesz
[13935][13984]sprawiają, że zastanawiasz się:|Co ja tu robię? Dlaczego to robię?
[13991][14046]i uświadamiają ci, że to co robisz jest poważne i znaczące.
[14047][14129]Że poprzez sposób w jaki je relacjonujesz,|definiujesz sposób w jaki widzi je świat.
[14134][14169]Więc lepiej rób to dobrze.|Więc lepiej żebyś wiedział co robisz.
[14176][14215]Głęboko, głeboko wierzę że ludzie nawet teraz,
[14220][14272]nawet dziś, kiedy widzą zbiorowe mogiły...
[14303][14342]nawet dzisiaj są skłonni wątpić...
[14430][14469]O mój Boże,|ktoś rzuca tu kwiaty.
[14470][14498]Patrzcie, za wami.
[15280][15299]Powiedziałem: "Proszę, nie!"
[15299][15349]Mój brat był głuchoniemy,|ale oni zrzucili go z ciężarówki,
[15351][15399]zabrali jego pieniądze| i zabili.
[15384][15473]Mojemu bratu odcięli ramię|nożem do chleba.
[15474][15526]Chcieli wyrwać syna mojego wujka z jego ramion,|ale on nie chciał puścić.
[15527][15566]Więc strzelili mu w głowę, a dziecko upadło na ziemię.
[15618][15677]Dali mi 2 minuty|trzymając karabin przy szyi.
[15674][15691]Chcieli pieniędzy...
[16443][16543]W czasie wojny,|reguły cywilizowanego zachowania są zawieszone.
[16606][16651]Byłoby nie do pomyślenia, w tzw. normalnym życiu,
[16653][16732]aby wejść do czyjegoś domu,|gdzie rodzina opłakuje zmarłego,
[16733][16802]i przez długie chwile ich fotografować.
[16803][16830]Tak się po prostu nie robi.
[16854][16886]Te zdjęcia nie mogłyby powstać,
[16887][16927]gdybym nie został zaakceptowany przez ludzi,|których fotografowałem.
[16928][16979]To po prostu niemożliwe, by fotografować momenty takie jak te
[16980][17019]bez ich współudziału.
[17020][17059]W rzeczy samej oni mnie powitali, zaprosili...
[17060][17099]Chcieli bym tam był.
[17100][17161]Oni rozumieją, że ten obcy,|który przybywa tu z aparatem
[17162][17204]by pokazać światu co się z nimi dzieje,
[17205][17232]Przydaje im głos w tym świecie.
[17233][17280]Głos, którego by inaczej nie mieli.
[17290][17376]Oni zdają sobie sprawę,|że są ofiarami niesprawiedliwości, niepotrzebnej przemocy.
[17380][17420]I poprzez pozwolenie mi na fotografowanie ich,
[17421][17456]wysyłają swój własny apel|do świata zewnętrznego
[17457][17497]oraz sumienia | każdego człowieka.
[17520][17559]Staram się jak mogę,|aby okazywać ludziom szacunek,
[17560][17599]chcę, żeby dostrzegali | mój szacunek,
[17600][17639]dla nich i dla sytuacji |w jakiej się znajdują.
[17640][17700]Nie lubię się poruszać zbyt szybko, ani mówić zbyt głośno.
[17708][17775]Chcę być bardzo otwarty, chcę mieć dla nich otwarte serce.
[17776][17799]I chcę by o tym wiedzieli.
[17800][17866]I ludzie to wyczuwają - wyrażają to kilkoma słowami,|albo czasem w ogóle bez słów.
[18073][18122]Hans-Hermann Klare|Redaktor zagraniczny magazynu "Stern"
[18220][18283]Niektórzy fotografowie wojenni,|są w stanie przetrwać okropności,
[18284][18358]które widzieli i których doświadczyli| - na przykład w Wietnamie,
[18359][18403]jedynie poprzez chodzenie z żołnierzami|do tych samych burdeli i barów
[18404][18441]i picie| tej samej co oni whisky.
[18433][18472]Inni stają się cyniczni.
[18473][18515]Jim jest osobą wyjątkowo niecyniczną,| co jest o tyle szczególne,
[18516][18553]że ogromna większość ludzi widziała|o wiele mniej niedoli i cierpienia.
[18603][18680]Jest samotny, ponieważ |jego doświadczenia oddzielają go
[18681][18723]od jego kolegów |i innych ludzi.
[18724][18766]W wyniku tych 25 lat stał się zupełnie innym człowiekiem.
[18875][18939]Najbardziej niepojętą rzeczą|jaką kiedykolwiek widziałem,
[18940][18970]była Rwanda.
[18971][19009]Gdzie, nie wiemy nawet ilu dokładnie ludzi zginęło...
[19012][19044]Szacunkowo od pół miliona do miliona.
[19045][19074]Zabito ich bardzo |prymitywną bronią.
[19075][19125]Pałkami, kamieniami, maczetami.
[19127][19156]Twarzą w twarz.
[19160][19199]Widziałem wiele z miejsc tych masakr.
[19222][19289]I po prostu nie rozumiem... w jaki sposób|ludzie mogą sami sobie to czynić...
[19505][19548]Co może jest w stanie obudzić taki strach i taką nienawiść?
[19549][19589]To zupełnie ponad moją wyobraźnię.
[19589][19628]Naprawdę.|Bardzo trudno jest o tym zapomnieć...
[19669][19728]Kiedy armia i bojówki Hutu|zostały ostatecznie pokonane,
[19732][19818]setki tysięcy Hutu zbiegło|do pobliskiej Tanzanii i Zairu.
[19852][19899]Epidemia cholery przewaliła się|przez obozy uchodźców w Goma,
[19900][19950]i wymiotła dziesiątki tysięcy ludzi.|Bardzo szybko.
[19951][19972]Po prostu wymiotła te obozy...
[19973][20019]A ja uświadomiłem sobie, że wielu z tych których fotografowałem,
[20020][20072]mogło być dokładnie tymi samymi ludźmi, którzy byli sprawcami masakr,
[20073][20116]które widziałem zaledwie kilka tygodni wcześniej.
[20119][20174]To było niczym ekspresowa winda do piekła.
[20360][20399]Kiedy my rozmawialiśmy |o tym horrorze
[20400][20435]by zrozumieć to,|co ujrzeliśmy,
[20436][20485]to absolutne piekło pełne trupów,|umierających i wymiotujacych ludzi,
[20486][20532]niekończących się kolejek|przed namiotami medycznymi,
[20533][20559]Jim nie mówił prawie nic.
[20560][20599]Przywitał się,|porozmawiał o szczegółach organizacyjnych,
[20600][20624]a potem powiedział: "Idę spać."
[20625][20683]Podczas gdy my potrzebowaliśmy piwa,|żeby odreagować to co tego dnia zobaczyliśmy,
[20684][20728]Jim wypił przed snem szklankę, czy dwie, wody mineralnej.
[20729][20809]Rano wstał wcześnie|i wyruszył samotnie.
[21273][21309]Dżakarta - Indonezja
[21932][21971]Rozpocząłem cykl fotografii dokumentujących biedę.
[21972][22010]która jest w Indonezji|niemal wszędzie.
[22011][22052]I jest to bieda przerażająca.
[22053][22128]Ci ludzie mają pracę, dbają o rodziny.|Dzielnica jest prawdziwie robotnicza.
[22130][22209]A tu są ci, którzy znaleźli się|pomiędzy torami kolejowymi...
[22359][22387]Nie są narkomanami ani wyrzutkami.
[22388][22420]Pracują i próbują utrzymać rodzinę.
[22421][22459]Przybywają ze wsi,|w poszukiwaniu lepszego życia
[22460][22488]i po prostu nie stać ich|na mieszkania.
[22489][22528]Budują więc szopy z porzuconych desek i plastiku,
[22529][22556]Tam, gdzie nie ma czynszu.
[22906][22966]- Dzień dobry.|- Dzień dobry panu.
[22968][22992]- Dzień dobry panu.|- Dzień dobry.
[23170][23229]W trakcie przygotowywania reportażu|odkryłem człowieka z jedną nogą i jedną ręką.
[23230][23281]Siedem lat wcześniej, po pijanej nocy,|przejechał go pociąg.
[23282][23319]Jakoś udało mu się przeżyć.
[23320][23398]Mieszkał z żoną i czwórką dzieci|na żwirze pomiędzy torami kolejowymi.
[23420][23510]Widać było że bardzo kochał swoje dzieci,|a one odwzajemniały mu tę miłość.
[23511][23555]I że robił co mógł, by rodzina była razem.
[23557][23612]Spędziłem sporo czasu dokumentując|życie tej rodziny.
[24817][24857]Christiane Breustedt|Redaktor magazynu GEO SAISON
[25073][25135]Dla mnie wczesne lata 80-te|wyróżniały się przeprowadzką do Nowego Jorku.
[25136][25197]Byłam redaktorem forografii dla GEO.|Wcześniej pracowałam dla Spiegel'a
[25198][25270]i otrzymałam szansę na objęcie|nowojorskiego działu fotografii dla Sterna.
[25279][25313]To było w 1982 roku.
[25314][25414]Wtedy to po raz pierwszy Nachtwey|pojawił się w redakcji ze swoim portfolio.
[25408][25478]Zaowocowało to przyjaźnią... I romansem.
[25520][25612]Oboje mielismy odmienne pomysły,|jak ta sytuacja może się zakończyć...
[25625][25662]Nachtwey chciał wyrobić sobie nazwisko.
[25663][25720]Był bystry i zdeterminowany.
[25731][25801]Jego umysł był skoncentrowany na drodze którą obrał.
[25805][25887]Istniała jedna określona|prosta, wąska i kamienista ścieżka,
[25888][25927]którą zdecydował się iść.
[25990][26067]Oczywiście czasami pragnął cieplejszego,|bliższego, intensywniejszego związku.
[26067][26119]Ale jego praca posiadała ogromne znaczenie.
[26129][26172]Dopnę tego.|Dopnę tego poprzez moje zdjęcia.
[26173][26215]Przekonam ludzi poprzez zdjęcia.
[26460][26497]Nachtwey wrócił z Nikaragui.
[26496][26532]Był wypoczęty i zadowolony.
[26540][26600]Przywiózł mi naszyjnik z muszelek.
[26610][26662]Założył mi go na szyję.|Pomyślałam że jest wspaniały...
[26765][26783]RPA - 1994
[26780][26819]Pamiętam kiedy spotkałem go po raz pierwszy.
[26820][26885]Miał równy przedziałek, uprasowane jeansy|i nieskazitelną koszulę.
[26886][26939]Pośród kurzu i chaosu, stał człowiek|którego nigdy przedtem nie widziałem
[26940][26961]i robił zdjęcia.
[26962][27002]Nie spieszył się jak inni.
[27003][27074]Był dosyć spokojny, kiedy stojący tuż obok niego|fotograf z RPA, Ken Oosterbroek, został zabity.
[27169][27207]Są dwa rodzaje reporterów, którzy giną:
[27208][27247]Ci, którzy są na swoim pierwszym wyjeździe,
[27248][27309]I ci, którzy są w fachu zbyt długo,|i wydaje im się, że są kuloodporni...
[27310][27391]Jimowi zagraża taka wiara.|Grozi mu że wyzwie los o ten jeden raz za dużo.
[27420][27459]Jako osoba z natury powściągliwa potrzebuje tego kopa,
[27460][27546]tego przypływu adrenaliny i strachu przed śmiercią,|po to, by móc poczuć że żyje.
[27540][27593]Jim jest najlepszy w sytuacjach ekstremalnych...
[27617][27667]Ciągle przekracza granice...
[27700][27737]Jest twardy.
[27800][27839]Trudno jest rozmawiać z Nachtweyem
[27840][27879]o różnych niebezpieczeństwach,|którym udało mu się umknąć.
[27880][27919]To jest naprawdę męczące, jak niektórzy fotografowie i reporterzy
[27920][27959]nigdy nie przestają mówić o tym co przeżyli.
[27960][28018]Jeśli chodzi o Nachtweya, to wszystko trzeba z niego wyciągać.
[28024][28115]Trzeba go naprawdę prosić, a i wtedy stara się|uniknąć wrażenia że się przechwala, popisuje.
[28217][28259]Kiedy wrócił z delegacji,|chciałem go złapać i powiedzieć:
[28260][28299]"Opowiedz mi jak tam było. Chcesz o tym porozmawiać?"
[28321][28360]Nie. On najpierw musi wywołać zdjęcia, i je przejrzeć.
[28385][28424]Nie wiem gdzie on to wszystko trzyma.
[28425][28563]Zresztą, materiał fotograficzny|to tylko ułamek tego, co widział, czuł i słyszał.
[28575][28615]On ma swoją własną bibliotekę cierpienia.
[28616][28635]We własnej głowie.
[28740][28795]"O czym tam myślałeś?|Czy nie chcesz o tym porozmawiać?"
[29688][29727]Wiele dzieci pracuje na tym wysypisku, na obrzeżach Dżakarty.
[29740][29818]Zamiast iść do szkoły, spędzają dzień grzebiąc w śmieciach.
[30020][30054]Zapach jest obrzydliwy.
[30060][30114]Ziemia pod twoimi nogami|wygląda jak trzęsawisko.
[30130][30191]Ja miałem gumowe buty, ale ludzie,|którzy tam pracowali mieli tylko sandały...
[30230][30290]Jest to dla mnie niesamowite,|że ludzie zmuszani są do takiej pracy po to
[30291][30346]by zarobić 85 centów dziennie.
[30365][30404]Rozpocząłem od badania warunków biedoty w kraju
[30420][30481]który w ostatnich latach zbierał pochwały|za odrodzenie ekonomiczne.
[30482][30554]Zdałem sobie sprawę, że to "odrodzenie"|musiało dotyczyć bardzo małego procentu populacji.
[30555][30652]I że tak naprawdę istniała tam masa ludzi,|żyjąca w warunkach rozpaczliwej nędzy.
[30653][30703]I właśnie coś takiego odkryłem.
[30717][30774]Byłem bardzo poruszony,|niemal zaszokowany
[30775][30850]prawie nadludzkim poziomem emocji|które wyrażali ludzie po ustąpieniu Suharto.
[30860][30954]Chciałem dociec, co stało za taką pasją,|co mogło stworzyć taki poziom... emocji
[30976][31015]wśród tak wielu ludzi.
[31010][31059]I zdałem sobie sprawę,|że musiał on pochodzić z poczucia zdjęcia ciężaru.
[31060][31130]Ciężaru represji.|Promyk nadziei na jakiś rodzaj równości ekonomicznej
[31131][31194]której odmawiano tak wielu ludziom|przez tak długi czas.
[32006][32035]Des Wright- kamerzysta Reuters'a
[32369][32407]Moja matka szczerze nienawidzi tego|że jestem kamerzystą wojennym.
[32418][32489]W głębi oczekuje telefonu z biura,|w rodzaju: "Czy jest Pani matką Desmonda?" itd.
[32494][32522]Uważa że kłopoty podążają za mną,|dokądkolwiek pojadę.
[32523][32540]Biorąc pod uwagę że jestem teraz w Indonezji...
[32541][32570]Przyjechałem tu|i w niecałe 2 miesiące po rezygnacji Suharto,
[32571][32595]kraj był w płomieniach,|zabijano tysiące ludzi.
[32596][32613]Zadzwoniła do mnie| i zapytała: "Co z tobą?"
[32614][32654]"Miałeś przejść na pół etatu, patrz co się dzieje."
[32760][32834]W tym biznesie jest bardzo duża konkurencja,|używane są najbardziej dramatyczne zdjęcia.
[32840][32899]I jest w nim dużo ludzi, którzy są|bardzo brutalni w sposobie działania.
[32900][32947]W znaczeniu, że są tu by wydobyć to,|co najbardziej podłe z podłych...
[32948][32970]Znam ludzi którzy by nikomu nie pomogli...
[32971][33997]Powiedzieliby: "Przykro mi, jestem tylko dziennikarzem.|To mnie nie dotyczy."
[32998][33019]A ja im na to:|"Oczywiście że was dotyczy!"
[33020][33063]Myślę, że wielu z nich byłoby zadowolonych|gdyby zabito tego człowieka
[33064][33143]po to by oni mogli zrobić zdjęcie którego pragną.|To jest chory biznes...
[33480][33527]Nie mam pojęcia.|Nie wiem, dlaczego to robimy.
[33850][33889]Czy radio coś podaje? Cisza?
[33890][33929]Których częstotliwości pan słucha?|Wszystkich z Dżakarty?
[33930][33963]Nic nowego... OK.
[34960][35025]Była niedziela.|Tydzień po starciach studentów z wojskiem.
[35026][35089]Dzwoni Jim, o 10 rano, w niedzielę, i mówi:|/Jest problem
[35090][35141]/Coś tu się dzieje. Nie wiem co to jest.|/Płonie kościół, na ulicach pełno ludzi
[35142][35179]/z mieczami, maczetami - z czym chcesz.|/Coś tu się stanie...
[35188][35232]I stało się, pół godziny później.|Złapali trzech Ambonezyjczyków,
[35233][35278]i zabili ich na miejscu, mieczami.|Porąbali ich na kawałki.
[35280][35379]I znaleźli, ścigali czwartego.|Jim towarzyszył im praktycznie przez całą pogoń ulicami.
[35380][35431]Zrobił czarno-białe zdjęcia tego mężczyzny,|uciekającego przed oszalałym tłumem.
[35432][35452]Głowa spływała mu krwią...
[35568][35616]Bawili się z nim,|torturując go jak w zabawie,
[35617][35650]jak małe dzieci|bawiące się ze szczeniakiem.
[35710][35775]Jim padał przed nimi na kolana trzy razy,|błagając i mówiąc im:
[35776][35828]/Nie ma powodu żebyście zabijali tego człowieka|/tylko dlatego że jest Ambonezyjczykiem.
[35829][35868]Ale oni nie słuchali i mimo wszystko|zabili tego człowieka.
[35869][35903]Ale przez 20 minut Jim na rękach i na klęczkach błagał i mówił:
[35904][35935]/Proszę, nie zabijajcie tego człowieka,|/nie ma takiej potrzeby.
[36080][36119]Kiedy sytuacja staje się tak brutalna i paskudna,
[36120][36159]to większość ludzi odchodzi|- dla własnego bezpieczeństwa
[36160][36217]ale myślę że również instynktownie,|mówiąc: To mnie nie dotyczy.
[36218][36257]Podczas gdy Jim...|On zawsze jest w samym centrum zdarzeń.
[36258][36305]Jego to zawsze dotyczy, zawsze dotyczyło i zawsze będzie.|O tym właśnie mówią jego zdjęcia...
[36306][36349]Myślę, że dlatego znalazł się wtedy na kolanach|- był w centrum zdarzeń.
[36350][36399]Mam znajomych, którzy tam byli,|prawie obok tego mężczyzny kiedy go zabito.
[36400][36458]Robili zdjęcia z odległości,|z budynku lub z mostu.
[36459][36501]A kiedy robi się naprawdę gorąco,|to wtedy...
[36502][36534]to jest cały Jim.
[36554][36584]Ramallah - Palestyna.
[36995][37057]To bardzo ważne, aby w swoim wnętrzu|pozostać ukierunkowanym.
[37099][37135]Ponieważ trzeba podejmować|wiele ważnych decyzji
[37136][37165]bardzo szybko,|trzeba zachować spokój,
[37166][37214]nie można ulegać |zbytnim emocjom lub panice.
[37220][37269]To chyba podstawowe zasady|o których trzeba pamiętać.
[37300][37360]Próbuję po prostu skupić się,|wyobrazić sobie sytuacje
[37361][37412]w jakich mogę się znaleźć|i rozważyć je w myślach.
[37420][37459]Myślę, że robię to podświadomie.
[38460][38491]Allah jest wielki!
[39130][39161]Każda sytuacja jest inna.
[39170][39219]I każda wymaga,|byś nauczył się tego wszystkiego od nowa
[39220][39244]za każdym razem,|gdy wychodzisz w teren.
[39245][39310]Wiele z tego to instynkt,|wiele to wiedza i wchłanianie informacji
[39312][39394]i dochodzenie do czegoś w rodzaju|"wrodzonego" zrozumienia wydarzeń.
[39967][39997]Strach nie jest tu ważny.
[40014][40047]Ważne jak sobie z nim radzisz.
[40048][40083]To tak jakbyś zapytał maratończyka,|czy czuje ból.
[40084][40130]To nie chodzi o to czy go czuje,|a o to jak sobie z nim radzi.
[40145][40190]To się może przydarzyć każdemu z nas,|w każdej chwili.
[40281][40318]Wszyscy wiemy,|że istnieje duże prawdopodobieństwo,
[40319][40350]za każdym razem kiedy wyruszamy, codziennie.
[40351][40431]To temu stawiamy czoła, to jest część zawodu.|Wszyscy idziemy wiedząc to od początku.
[40440][40499]Nikt się nie użala nad sobą.|To po prostu część tej pracy.
[41132][41161]Nowy Jork
[41739][41770]Myślę, że jesteś już blisko.
[41880][41919]Uważam,|że zdjęcia Jamesa Nachtweya
[41920][41949]charakteryzują się precyzją|chirurga wojennego.
[41950][41990]On nienawidzi tego określenia.|Nie chce być porównywany z chirurgiem
[41991][42047]ponieważ wtedy każdy powie:|/Aha, chirurg wojenny, więc o kamiennym sercu.
[42050][42119]Zdaje się być odrobinę za jasne...|By wydobyć pełną dramaturgię.
[42140][42182]Mógłbym jeszcze lekko wysłonić|obszar wokół głowy.
[42196][42295]I może jeszcze ten ciemny fragment.|Zostaw go tak jak jest, nie doświetlaj go już.
[42296][42358]On jest niesłychanie serdeczny|w kontaktach z ludźmi.
[42361][42433]To bardzo staromodne,|nienowoczesne podejście
[42434][42468]czyni go jednocześnie tak nietypowym,|fascynującym człowiekiem.
[42477][42504]- Zgadzam się.|- No to powodzenia.
[42750][42782]- Myślę, że to też warto wydobyć.|- Bardzo dobry pomysł.
[42783][42827]Rozmiar zniszczeń będzie |lepiej widoczny.
[42828][42876]- Czy mógłbyś jeszcze pogłębić niebo?|- Zdecydowanie.
[42980][43077]- Wygląda świetnie.|Ale spróbowałbym jeszcze doświetlić niebo.
[43168][43209]- Widzisz co mam na myśli?|- Niebo o wszystkim tu decyduje.
[43240][43306]Mam uczucie, że przynajmniej połowę kariery|spędziłem pracując w Afryce
[43313][43348]Nad tym, lub innym tematem.
[43360][43429]Jednym z nich, na pewno najsmutniejszym,|najbardziej tragicznym i rujnującym,
[43431][43446]Były klęski głodu.
[43522][43561]Przeważnie nie były one naturalnymi klęskami głodu,
[43562][43596]Były produktem ubocznym wojny.
[43620][43676]To prawdopodobnie najstarsza|znana człowiekowi broń masowej zagłady.
[43677][43736]Bardzo prymitywna, i bardzo skuteczna.
[43860][43908]Ważne jest, aby czytelnicy naszych|publikacji zdawali sobie sprawę,
[43909][43959]że większość zdjęć ukazujących ofiary głodu,|robi się w punktach żywieniowych
[43960][44004]tam, gdzie jedzenie już dotarło.
[44017][44069]Nie robimy zdjęć głodującym|ludziom nie próbując im pomóc.
[44070][44100]Nie opuszczamy ich,|nie odwracamy się plecami.
[44240][44308]Coraz trudniej jest nakłonić media|do kocentracji na tematach
[44309][44342]które są bardziej krytyczne.
[44360][44392]Nigdy nie było to łatwe,|a myślę, że w ostatnich kilku latach
[44393][44425]stało się jeszcze trudniejsze.
[44430][44511]Bo społeczeństwo fascynuje się|rozrywką, gwiazdami i modą.
[44552][44599]Reklamodawcy mają dosyć|oglądania swoich produktów
[44600][44646]umieszczonych obok|obrazów ludzkiej tragedii.
[44647][44691]Czują, że w jakimś stopniu|obniża to wartość sprzedaży ich produktów.
[44780][44819]Głównym celem mojej pracy|jest pokazanie jej w mediach.
[44842][44880]To nie wystarcza,|aby traktowano moje zdjęcia,
[44892][44931]jako dzieła sztuki,|właściwie jest to rodzaj informacji.
[45000][45058]Jeśli zrobiłem cokolwiek,|co przyniosło rezultaty, to jestem rad.
[45062][45109]Ale zawsze jest jeszcze tyle do zrobienia...
[45110][45172]Nigdy nie czułem się spełniony,|usatysfakcjonowany.
[45215][45245]Nie mogę powiedzieć|by wypadało użyć słowa "szczęśliwy"
[45246][45296]bo przecież to zawsze dotyczyło|ludzkich tragedii, niepowodzeń...
[45297][45326]W najlepszym razie mogę mówić o gorzkiej satysfakcji
[45327][45396]że może jednak zwróciłem czyjąś uwagę na te problemy.
[45423][45480]Może przyniosłem jakąś ulgę.|To są ruchome piaski - wszystko się zmienia.
[45536][45575]- Gdzie to było?|- W wielu miejscach.
[45578][45639]Gangi w Alabamie.|Kilka z policjantami z Nowego Orleanu.
[45640][45668]Niektóre w Nowym Jorku,|niektóre w Los Angeles.
[45700][45767]Dla mnie to jest najmocniejszy zestaw,|może dlatego że zrobiony u nas, w Stanach.
[45768][45806]Tak, wydaje się że problemy są wszędzie,|tylko u nas jest dobrze.
[45807][45852]- Tymczasem my też mamy własne problemy.|- Tak. Dokładnie...
[46367][46407]Denis O'Neil|Scenarzysta, najlepszy przyjaciel Jima
[46430][46471]Zdążyli powiesić w ostatniej chwili,|wciąż jeszcze pracują.
[46472][46514]- Jimmy, jest szósta. Pora zaczynać.|- Najwyższa pora...
[46515][46548]Dwadzieścia lat...
[46633][46669]Jak się czujesz?|Wspominałeś że jesteś zmęczony.
[46670][46715]Jestem zmęczony,|i trochę przerażony tym wszystkim.
[46716][46739]Ale triumfujący!
[46740][46790]Po prawdzie to za dużo mówiłem,|i czuję się taki przegadany...
[46791][46840]A ty chłopie towarzyszyłeś mi|przez cały ten czas.
[46843][46912]Kiedy się to skończy, pojedziemy w góry.
[46920][46959]Poznaliśmy się na studiach w Dartmouth College|w późnych latach 60-tych.
[46960][46999]Mieliśmy po 20 lat,| byliśmy pełni ikry, wigoru
[47000][47039]i próbowaliśmy odgadnąć|co będziemy w życiu robić.
[47040][47087]- Spędziłeś wiele czasu żeby to przygotować.|- Miesiące - sam wiesz.
[47088][47124]Dwadzieścia lat!|Dwadzieścia lat takiego życia...
[47125][47171]Trzykrotnie otrzymał nagrodę|ICP Infinity w dziedzinie reportażu,
[47172][47199]Pięciokrotnie zdobył|nagrodę im. Roberta Capy,
[47200][47222]oraz nagrodę za Fotografię Roku|- sam nie wiem ile razy...
[47223][47247]Szanowni Państwo - Jim Nachtwey.
[47320][47361]Byłem młody, niedoświadczony, podekscytwany...
[47369][47406]Zainteresowany przygodą, podróżami.
[47419][47468]Z biegiem lat, prawdziwy cel|stawał się coraz wyraźniejszy.
[47484][47540]Ludzie, których fotografowałem|byli znacznie ważniejsi niż...
[47582][47594]Niż ja sam.
[47595][47638]Myślę, że on jest przekonany,|że mimo tych wszystkich trudności
[47639][47660]dobro w koncu zatriumfuje nad złem.
[47661][47716]I chyba właśnie to pozwala mu|zachować równowagę i poczucie kierunku.
[47720][47764]Myślę, że jego optymizm|powstrzymuje go przed byciem cynicznym
[47779][47799]Można dość łatwo wypaść z torów, jesli zacznie się myśleć
[47800][47874]że to co robisz nie ma znaczenia,|że wojny będą trwały po wieki wieków.
[48124][48154]Myślę, że jego głównym problemem|jest znalezienie momentu w życiu,
[48155][48175]kiedy będzie mógł zaprzestać tego co robi,
[48176][48221]bo przecież są ważne powody,|dla których nie ma starych fotografów wojennych...
[48222][48284]Więc co zrobić, jeśli uda ci się,|odpukać, przejść przez ścieżkę zdrowia swojej pracy
[48285][48339]Bo wiecie - Jim był 4-5 razy ranny...
[48310][48366]przeszedł przez straszne choroby,|straszne cierpienia fizyczne.
[48380][48419]Jak kontrolujesz swoje emocje|kiedy jesteś w takich sytuacjach?
[48420][48459]Ponieważ muszę,|ponieważ dla mnie, dotarcie do tych miejsc
[48460][48499]i ukrycie się tam|- byłoby bezużyteczne.
[48497][48536]Osobiście, nakierowuję moje emocje| w moją pracę.
[48537][48579]Jakikolwiek gniew,|frustracja, brak wiary, żal...
[48580][48620]próbuję skupić to|w moich zdjęciach.
[48649][48678]Możliwość zwykłego życia|- to jest jego problem,
[48679][48709]i to co musiał poświęcić by|prowadzić życie takie, jakie prowadzi.
[48710][48779]Nie był w stanie posiadać rodziny,|statycznego, romantycznego, domowego ogniska.
[48780][48817]Oddał wszystko pracy.
[49044][49110]Jest dużo trudniej przekonać wydawców, by skoncentrowali się na tematach
[49111][49157]które mają znaczenie|i które nie dają ucieczki od rzeczywistości
[49158][49194]ale usiłują wciągnąć ludzi|głębiej w tę rzeczywistość
[49195][49250]tak, by przejęli się|czymś większym, niż oni sami.
[49261][49284]I myślę że ludzie przejmują się.
[49285][49357]Myślę, że bardzo często|wydawcy nie doceniają odbiorców.
[49671][49731]W rzeczy samej, wierzę,|że ludzie naprawdę chcą wiedzieć
[49732][49765]kiedy rozgrywa się|jakaś wielka tragedia,
[49766][49820]kiedy w świecie, jest|jakaś sytuacja nie do zaakceptowania,
[49821][49852]i chcą, żeby coś|w tej sprawie zrobiono.
[49854][49877]Ja w to wierzę.
[49920][49959]/22 maja.|/Drogi Panie Nachtwey,
[49960][49991]/przeczytałam historię|/rodziny Sumarno,
[49992][50014]/i dusza ma|/nie mogła zaznać spokoju.
[50015][50062]/Nie jestem w stanie sobie wyobrazić|/ciężaru i rozpaczy ich życia.
[50063][50126]/Nie mam wiele, dostaję miesięcznie|/tylko 396 dolarów emerytury,
[50127][50165]/ale spróbuję wysyłać tej rodzinie|/20 dolarów co miesiąc,
[50166][50199]/tak długo,|/jak tylko będę mogła.
[50215][50258]Musimy na to patrzeć.|Mamy moralny nakaz by na to patrzeć.
[50259][50295]I by zrobić co tylko możemy.
[50355][50391]Bo jeśli nie my,|to kto?
[50520][50570]Czy zarabiam na życie|na ludzkim cierpieniu?
[50580][50619]Czy ich cierpienie|i nędza
[50620][50665]były moją drabiną|do sukcesu?
[50676][50710]Czy wykorzystuję ludzi?
[50711][50755]Czy jestem krwiopijcą?|Wampirem z aparatem?
[50761][50803]Kawah Ijen - kopalnia siarki w Indonezji
[52363][52400]Po co fotografować wojnę?
[52406][52453]Czy istnieje możliwość położenia kresu|tej formie ludzkiego zachowania,
[52454][52503]która istniała od zawsze,|poprzez fotografię?
[52517][52562]Proporcja między tymi działaniami|jest absurdalnie zachwiana.
[52563][52597]A mimo to, ta myśl|stanowiła dla mnie motywację.
[52634][52701]Siła fotografii, leży w jej możliwości|przebudzenia poczucia człowieczeństwa.
[52702][52738]Jeśli wojna jest próbą|zanegowania człowieczeństwa,
[52739][52776]to fotografia może być postrzegana|jako przeciwieństwo wojny,
[52777][52842]I prawidłowo użyta, może być|ważnym składnikiem odtrutki na wojnę.
[52915][52974]W pewnym sensie, jeśli ktoś|podejmuje ryzyko wkroczenia w środek wojny
[52975][53012]po to, by powiedzieć|reszcie świata co się dzieje,
[53013][53049]to próbuje on|negocjować pokój.
[53050][53090]Możliwe, że właśnie dlatego, ci|co są zainteresowani trwaniem wojen
[53091][53120]nie lubią wokół siebie|fotografów.
[53177][53216]Na polu bitwy, twoje doświadczenia|są zupełnie bezpośrednie.
[53217][53255]To, co widzisz, to nie|zdjęcie na stronie magazynu
[53256][53313]dziesięć tysięcy mil stąd,|z reklamą Rolexów na sąsiedniej stronie...
[53324][53371]To co widzisz, to nieukojony ból,|niesprawiedliwość i nędza.
[53380][53440]Zdałem sobie sprawę, że gdyby każdy mógł|zobaczyć na własne oczy, chociaż raz,
[53441][53484]co biały fosfor może|zrobić z twarzą dziecka,
[53485][53524]jak niewymowny ból sprawia|postrzelenie jedną tylko kulą,
[53525][53573]lub jak poszarpany odłamek|może oderwać komuś nogę...
[53574][53628]Gdyby każdy mógł tam być i choć raz|zobaczyć ten strach i rozpacz...
[53629][53665]to może wtedy zrozumiałby,|że nic nie jest warte tego
[53666][53701]by podobne rzeczy dotykały|choćby jednej osoby,
[53702][53734]nie mówiąc już o tysiącach...
[53797][53846]Ale każdy z nas nie może tam być,|i właśnie dlatego jedzie tam fotograf.
[53840][53870]By ich przyłapać,|pokazać wszystkim ich uczynki,
[53871][53890]powstrzymać od robienia tego,|co robią.
[53891][53928]By zwrócić uwagę na to,|co się dzieje.
[53929][53978]By stworzyć zdjęcia wystarczająco wstrząsające,|by mogły się przebić przez zgiełk mediów
[53979][54007]i wytrącić ludzi z ich obojętności.
[54008][54073]Aby zaprotestować, i dzięki sile tego protestu|zachęcić innych do protestowania.
[54079][54111]Czy macie jakieś|problemy zdrowotne?
[54209][54244]On mówi, że kaszlą kiedy są na górze,
[54244][54332]ale po powrocie dostają|owsiankę z mlekiem i znów jest dobrze.
[55508][55522]Dziękuję.
[55900][55929]Najgorsze dla mnie, jako fotografa,|jest odczucie
[55930][55970]że czerpię korzyść|z ludzkiego cierpienia.
[55971][55999]Ta myśl mnie prześladuje.
[56000][56030]Jest to coś, z czym|muszę się zmagać każdego dnia.
[56031][56072]ponieważ wiem, że jeśli|kiedykolwiek pozwoliłbym moim ambicjom
[56073][56105]wziąć górę nad|szczerym współczuciem,
[56106][56135]to byłbym sprzedał|swą duszę...
[56149][56175]Mogę uzasadnić swoją działalność jedynie poprzez
[56176][56215]szacunek dla cierpienia|drugiej jednostki.
[56213][56271]Stopień w jakim go okazuję, jest stopniem|w jakim jestem akceptowany przez innych,
[56272][56332]i jednoczesnie stopniem, w jakim|mogę akceptować samego siebie.
[56687][56724]Tłumaczenie i synchro: clostermann
[56736][56771]Korekta: whatsilenceknows